ọi người trong tòa báo làm việc hối hả. Hồi đó tôi đang làm phóng viên trong mục cảnh sát và hình sự. Bỗng có người bước vào phòng tôi, đó là Haxan, anh ta phụ trách những vấn đề báo chí tại phòng số một cục an ninh, khuôn mặt phì nộn của anh ta đang tươi rói một nụ cười. Nụ cười ấy chẳng báo cho chúng tôi điều gì tốt lành, bởi vì thậm chí cái tin báo tử của một anh bạn đồng liêu anh cũng mang đến đây với một nụ cười như tin báo hỷ.

Một biên tập viên nhìn thấy bộ mặt tươi cười ấy liền bảo:

-Nguy rồi! Chắc lại có chuyện gì tồi tệ rồi đây!

Haxan lập tức tuyên bố “tin vui”:

– Tôi xin báo một tin: Tòa báo các anh bị đóng cửa!

“Xin báo một tin” – anh ta nói cứ như là “Báo một tin vui” vậy.

– Vì sao thế? – biên tập viên hỏi.

– Lệnh chính quyền, vì có tình hình khẩn cấp. – Khi anh ta thốt lên ” Tình hình khẩn cấp”, giọng anh ta thậm chí còn rung rung sung sướng là khác.

-Thế nào, đã có lệnh chính thức rồi à? – Biên tập viên hỏi.

– Rồi sẽ có – Haxan đáp.

Haxan, cái tên trung thành đến tận xương tủy ấy bao giờ cũng phải vội vã trong bất cứ tình huống nào, không thể chờ kịp đánh máy xong nội dung một bức điện thoại, tất cả những tin xấu anh ta cứ phải tự mình đi báo lấy. Lạy thánh Ala, thời đại bây giờ cũng đã dễ dàng hơn. Bây giờ có thể hỏi:”Có lệnh rồi à?”. Chứ mười sáu tháng trước đây thì một câu như thế không được phép hỏi.

Vừa lúc ấy từ xa vọng lại tiếng xe máy. Cái thứ tiếng xe máy lọc xọc kia bao giờ cũng báo trước những tin kiểm duyệt, cấm xuất bản, hoặc một cái gì đó tương tự. Quả nhiên đó là tên cảnh sát chở mô tô đến đây cái lệnh đóng cửa tòa báo.

Chúng toi nghiến răng im lặng rồi lập tức giải tán. Hai mươi sáu nhân viên chúng tôi rời tòa báo.

Trong chúng tôi có bảy người vừa mới chuyển sang đây từ một tòa báo bị đóng cửa cách đây 10 ngày.

Lúc này các ông chủ báo không chi tiền tạm nghỉ cho các nhà báo bị thôi việc mà công đoàn cũng chẳng có. Thế là chúng tôi vừa mất việc lại vừa mất tiền. Trong hai tháng tôi thay ba tòa báo vì lần lượt bị đóng cửa.

Ở những nơi đột nhiên có chỗ trống thì lập tức lại có hàng chục người xin vào.

Sau hai tháng thất nghiệp, tôi đã kiệt sức.

-Tòa báo chỗ tôi khuyết một chân phóng viên đấy. Tôi đã giới thiệu anh, có lẽ là người ta sẽ nhận. Anh đến mau lên và đừng nói với ai nhé – một anh bạn tỏ lòng thương cảm.

Tờ báo này được cấp trên tin cậy đặc biệt. Ông chủ báo là nghị sĩ thuộc đảng cầm quyền.

Khi tôi đi làm, ông nghị còn đang chu du châu Âu.

Với tính tiết kiệm chi li, ông chủ tôi không cho mắc điện thoại từng phòng. Một tòa báo lớn như thế mà vẻn vẹn chỉ có hai máy điện thoại: một ở chỗ ông, một trong phòng biên tập. Đêm đêm tôi thường làm việc trong phòng này vì là chỗ trống vắng. Anh thư ký tòa soạn trực đêm thì ngồi phòng bên. Khi nào gọi anh sang nghe điện thì tôi đấm tường.

Anh thư ký này có tật mê gái. Anh quen gần như khắp lượt các cô ở các tiệm nhảy, các cô ca sĩ cà phê, các vũ nữ, các đào xi nê. Đêm nào cũng có mười, mười lăm cô gọi dây nói cho anh. Tôi cứ liên tục đấm tường. Nhưng anh ta thì cứ trốn miết trong phòng mình với một cô bạn gái nào đó, hoặc là anh ta không sang nghe hoặc giả có sang thì cũng còn chán.

Tôi rất vui vì có việc làm và tôi chỉ rùng mình lo lắng sợ bị đuổi việc. Vì tôi đã phải ngồi nhà quá lâu không có việc làm, nên tôi sẵn sàng làm bất cứ việc gì nặng nhất, bất cứ việc gì người ta sai bảo.

Anh bạn lo việc cho tôi thì bảo:

-Đừng có sợ ai cả, anh chỉ nên sợ bà chủ mà thôi. Nếu anh tránh xa được bà ấy thì không ai động đến anh nữa.

-Tôi thì liên quan gì đến bà chủ?

-Anh đừng nói thế…Bà ấy không phải đàn bà mà là cây gậy trừng phạt của Chúa. Chỗ nào bà ấy cũng nhúng mũi vào được.

Các cộng sự trong tòa báo thảy đều run sợ mỗi khi nghĩ đến bà ta. Bà được gọi là bà chủ với cái nghĩa là kẻ quyền hạn vô lường. Bà buộc mọi người luôn luôn khiếp hãi. Còn tôi thì cố không va chạm.

Tôi làm việc đã đầy ba tháng. Một đêm như thường lệ tôi ngồi sửa bài. Đó là một đoạn tiểu thuyết về một vận động viên. Tôi đọc say mê. Bỗng có tiếng chuông điện thoại reo vang. Tôi nhấc ống nói và thấy một giọng nữ giới. Giọng ấy hỏi anh thư ký.

Tôi đấm tường mấy cái liền. “Chờ một phút, sang bây giờ đây” – tôi đáp và đặt máy xuống bàn, rồi lại vùi đầu vào sách. Cuốn tiểu thuyết đã hết. Mãi tới đó tôi mới nhận ra rằng ống nghe vẫn ở trên bàn. Anh thư ký vẫn không sang, chắc là anh ấy đang làm việc đại sự. Tôi treo ống lên, lập tức chuông lại reo vang.

-Tôi nghe đây.

-Nghe đây, anh là ai vậy? – vẫn cái giọng lúc nãy.

-Thế cô là ai?

Tôi cứ ngỡ cái người gọi lúc này là một trong các cô gái bán ba mà đêm nào cũng gọi anh thư ký.

– Tôi đã bà anh gọi thư ký kia mà?

-Tôi đã bảo…Tôi đã đấm tường và gọi rồi!

-Vậy sao anh ta không sang?

-Làm sao tôi lại phải biết điều đó?

-Anh liệu hồn, tôi sẽ đến ngay bây giờ!

Cái giọng thật là vô giáo dục, đầu đường xó chợ.

-Cô nói khẽ chứ có được không – tôi bảo.

Rồi sau cô ta quát mắng tôi, tôi nói:

-Người có học vấn như tôi không thể nói chuyện với cô được.

Ngay sau đó mụ ta xổ ra một tràng:

-A, cái thằng ranh con, mày lấy đâu ra cái học vấn ấy, hở?

-Khẽ mồm chứ!

-Đồ con lừa!

-Nhà cô là con lừa!

-Thằng súc sinh!

-Chính nhà cô là súc sinh!

Mụ ta mắng tôi là gì, tôi lại bảo”chính là nhà cô”.

Cuối cùng mụ nói:

-Tao sẽ cho mày biết tay.

-Thế thì nhà cô đến đây xem ai biết tay ai! – tôi đáp.

-Tao nhổ toẹt vào mặt mày, thằng khốn!

-Nhà cô khốn thì có! Cô điên hay sao thế? Sao cứ bám lấy tôi thế?

-Trời ơi, tôi điên đến ngất xỉu mất thôi! Có phải chính tôi nhờ anh gọi thư kí không? Có phải chính anh ta trả lời rằng anh ta sắp sang không?

Mụ ta cứ nổ như súng máy, chửi bới liên hồi. Còn tôi cứ một mực đáp “Chính nhà cô, chính nhà cô, chính cô, chính cô!”

-Gọi tên thư kí cho tôi mau lên!

-Nhà cô bớt ăn đi, để tiền mà thuê đầy tớ. Ở đây không có ai hầu đâu.

Tôi nổi giận đấm tường và quát anh thư kí.

-Sang mà nghe điện. Chỉ vì mấy con ranh khốn kiếp của anh mà tôi bực mình đây. Anh đào đâu ra những của nợ này thế?

Tôi quát những câu ấy vào máy cho mụ nghe tiếng.

Anh thư ký sang và bắt đầu nói chuyện qua máy:

-Tôi nghe đây, bẩm bà cứ ra lệnh, thưa bà chủ…Thế nào ạ? Vâng…vâng..Bà nói gì nặng thế? Xin bà tha…Kẻ đầy tớ trung thành của bà…Xin bà tha…Chúng con..dạ…biên tập viên ạ….dạ, mới đến thưa bà…Con xin có lời, thưa bà…Mặt anh thư ký đổi sang màu tro. Anh treo ống nghe lên.

-Nghe đây, anh vừa làm gì thế? – anh ta hỏi.

– Làm gì?

-Anh quát mắng bà chủ…

Tôi suýt chết ngất.

-Lại đuổi đi hở? – tôi rền rỉ.

-Ông chủ đang ở châu Âu – anh thư ký nói – Ông ấy mà về là ông ấy đuổi anh liền.

-Nếu tôi lạy van, xin tha, tôi nói rằng tôi nói nhầm thì sao…

-Tôi không nghĩ thế. Ông ta rất sợ vợ. Ông ta không dám lờ đi đâu.

Thế là tôi lại sắp thất nghiệp, lại ngồi chơi. Tôi đang nghĩ thế nao thì chuông lại reo vang. Lại mụ ta. Dù thế nào thì tôi cũng sắp bị đuổi, không đường cứu chữa..Tôi quyết định vẫn đối xử như cũ.

-Nhà cô cần gì nào? – tôi tấn công mụ ta trước.

Tôi biết thế nào mụ ta cũng hét toáng lên.

-Lúc nãy anh nói chuyện với tôi, nhưng chắc anh không biết tôi là ai phải không?

-Tôi biết. Bà là phù thủy mệnh danh bà chủ. Bây giờ tôi phải nói chuyện gì với bà đây?

Mụ tru tréo lên:

-Ra thế-ế-ế! Thì ra anh cũng biết…

Tôi treo máy liền.

Bây giờ mọi đường liên lạc bị cắt đứt.

Chừng một tuần sau ông chủ du ngoạn trở về. Tôi vẫn rùng mình khiếp sợ. Về được một hôm ông gọi tôi lên. Tôi vào phòng ông. Tôi hy vọng: “Nếu cần xin, chắc ông ấy thương”

Tôi đứng trước mặt ông, những ngón tay khoanh trước bụng cứ giật giật một cách hoảng hốt.

-Ngồi xuống đây con…

-Cầu chúa che chở cho ông! Con không dám!

-Ngồi xuống đây, con ngồi xuống đây…

Ông mỉm cười, tôi ngồi xuống ghế đối diện.

– Ta chúc mừng con. Xin cảm ơn…Ta sẽ suốt đời biết ơn con…Con đã chấn chỉnh được đầu óc của bà chủ ta…Khá lắm! …Con đã báo thù cho mười tám năm đau đớn của ta. Hay lắm! Bởi vì đối với bà ấy ta không được nói một lời nào trái ý. Con hành động thật đúng. Con xuống nhà đi: ta đã bảo thưởng cho con năm mươi lia rồi đấy.

Tôi xuống phòng kế toán lấy năm mươi lia. Từ đó tôi săn đón chờ mỗi tiếng chuông điện thoại. Có thể là bà chủ gọi đến chăng, nếu có tôi lại mắng bà ấy một trận té tát. Thế mà bà ấy không gọi đến nữa. Nhưng có một lần, buổi tối, bà đến một mình. Trong phòng chỉ có riêng tôi. Bà bước vào.

-Anh là biên tập viên? – bà hỏi.

-Dạ phải.

-Bữa trước anh mắng tôi qua máy nói?

Lúc đó tôi mới hiểu bà chủ là thế nào. Nói qua máy đó là một việc, còn đối mặt lại là chuyện khác. Tôi im lặng cúi đầu.

-Tôi chúc mừng anh – bà nói – Tôi rất thích những người không thèm nịnh bợ. Anh đừng nhìn tôi: tôi bị loét dạ dày vì thế hay cáu bẩn. Tôi đã nói với ông ấy chi cho anh hai trăm lia tiền thưởng, anh đã nhận chưa?

Hóa ra người chi cho tôi không phải ông chủ, mà là bà chủ. Hơn thế nữa ông ấy còn khấu của tôi một trăm năm mươi lia.

-Sao anh im lặng thế …Hay là ông ấy không chi? Tôi biết ông ấy không chịu chi! – bà ta gầm lên rồi chạy lên phòng ông chồng. Có những tiếng ầm ầm vang lên. Có người gọi tôi. Ông chủ rụt rè:

-Này con, chẳng lẽ ta không cho con hai trăm lia hay sao?

Bà chủ hết nhìn ông lại nhìn tôi. Mắt bà như tóe lửa. Nếu tôi nói “không đưa” thì chắc bà giã cho ông một trận nhừ xương, mà tôi nói “đưa rồi” thì chắc bà lại giã tôi. Tôi bảo ông chủ:

-Thưa ông, con đã nhận khoản năm mươi lia đầu tiên trong tổng số hai trăm ông thưởng. Con sẽ nhận đều hàng tháng.

-Thấy chưa, bà yêu quý của tôi, thế mà bà cứ không tin tôi…-rồi ông quay sang tôi:

-Đi xuống nhà lĩnh nốt đi con.