rnest gần như đã tránh xa Pryer ngay cả trước khi có những xích mích khác khiến tăng thêm sự bất mãn trong nó. Như tôi đã nói, nó đã sa vào một bọn trộm cướp và lừa gạt linh hồn, những kẻ gieo cho nó những thứ tầm thường mà nó chẳng thể nhận ra, nó quá ấu trĩ và chẳng có chút kinh nghiệm nào ngoại trừ những gì được học ở trường. Trong số những thứ hèn kém len lỏi vào và được nó giữ lấy, có một nhận định kiểu như thế này: người nghèo tử tế hơn người giàu và người có học nhiều. Ernest nói rằng nó luôn đi tàu khoang hạng ba không phải vì giá rẻ hơn, mà vì những người trong khoang hạng ba dễ chịu và cư xử phải phép hơn. Nó cũng khẳng định những thanh niên dự lớp học buổi tối của mình nói chung là những người thông minh hơn và trật tự hơn đại đa số những người học ở Oxford và Cambridge. Chàng trai ngốc nghếch của chúng đã được Pryer nói cho nghe những chuyện này, nắm bắt hết và còn đào sâu nó hơn nữa.

Tuy nhiên, một tối nọ, nó bắt gặp một người đang đi dọc con đường nhỏ không xa nơi nó ở, chao ôi, đó là Towneley, trông thật đầy sinh lực và tinh thần sảng khoái hơn bao giờ hết, thậm chí còn điển trai hơn lúc anh ta còn ở Cambridge nữa. Ernest thích anh chừng nào thì lại thấy ngại nói chuyện với anh chừng đó, và nó cố để đi qua anh mà không biểu hiện gì, nên khi Towneley nhìn thấy và gọi nó lại, nó liền cảm giác thật vui vì được gặp lại một bạn cũ ở Cambridge. Trong một thoáng, Towneley hơi bối rối vì sự thân thiết trong mắt của Ernest, nhưng anh bình tĩnh lại ngay nên hầu như Ernest chẳng thể nhận ra điều đó, rồi anh thân tình gợi nhớ lại vài chuyện cũ. Ernest cảm thấy nao núng khi đôi mắt Towneley dò xét dải băng trắng của nó, và khi thấy anh cho rằng, đúng hơn là thất vọng cho rằng, nó là một giáo sỹ. Towneley khẽ thay đổi sắc mặt, một chút thôi, nhưng Ernest đã cảm nhận được điều đó.

Towneley nói vài lời xã giao về nghề nghiệp của anh và nghĩ đó là công việc hứng thú nhất đối với mình, còn Ernest, vẫn còn bối rối và ngượng ngùng, chẳng biết nói gì nên đành kể với anh cái suy nghĩ tầm thường của nó rằng những người nghèo rất tử tế. Towneley xem những lời nó nói cũng đáng để suy nghĩ và gật đầu đồng ý, bởi vậy Ernest khinh suất đi xa hơn mà hỏi rằng: ‘Bản thân anh có đặc biệt yêu thích những người nghèo không?’

Towneley nhăn nét mặt một cách kỳ cục nhưng vẫn đàng hoàng, và nói nhỏ nhẹ, nhưng chậm rãi và dứt khoát, ‘Không, không, không,’ rồi bỏ đi.

Từ lúc đó trở đi, mọi thứ đều sụp đổ đối với Ernest. Như thói thường, nó chẳng nhận ra được điều đó, nhưng nó đã có một phản ứng khác. Towneley đã vừa lấy cái suy nghĩ tầm thường của Ernest ra xem, rồi trả lại nó như thể một thứ tồi tệ. Tại sao lúc này nó thấy được cái suy nghĩ đó là thứ tồi tệ, nhưng lại chẳng thể nhìn ra được vậy khi Pryer truyền đạt cho nó? Tất nhiên, có vài người nghèo rất tử tế, và sẽ luôn như vậy, nhưng mắt nó đã mở ra và nó thấy rằng chẳng ai trở nên tốt hơn nhờ sự nghèo túng, và giữa hai tầng lớp xã hội cao và thấp, có một hẻm vực thực sự chẳng thể vượt qua được.

Tối hôm đó nó đã nghĩ ra được nhiều điều. Nếu Towneley đúng, và Ernest thấy rằng cái tiếng ‘Không’ của anh ta không chỉ đúng khi nói về những người nghèo, mà còn đúng với toàn bộ kế hoạch và mục tiêu phục vụ cho cái ý tưởng hiện thời của nó. Chắc hẳn nó và Pryer đã đi lầm đường rồi. Towneley không đồng tình với nó, anh chỉ nói một lời mà thôi, một lời ngắn gọn nhất, nhưng Ernest đang trong một tình trạng sẵn sàng để đón nhận, và ngay lúc một chút ít ỏi đó len vào, nó liền gây hiệu lực ngay lập tức.

Điều nó nghĩ bây giờ là xét xem quan điểm nào về đời sống và mọi chuyện đúng đắn hơn, và ai là người đáng để nó noi theo hơn, Towneley hay Pryer? Con tim cho nó câu trả lời ngay lập tức chẳng chút lưỡng lự. Khuôn mặt của những người như Towneley có vẻ cởi mở và tử tế, trông chúng như thể rất thanh thản, và có lẽ sẽ khiến những ai nhìn chúng cũng được thanh thản. Còn khuôn mặt của Pryer và đám bạn của anh ta không như vậy. Tại sao ngay khi vừa gặp Towneley lòng nó đã ngầm rộn lên? Anh chẳng phải là một Kitô hữu hay sao? Chắc chắn, và tất nhiên anh tin vào Giáo hội anh giáo. Như thế thì làm sao nó có thể phạm sai lầm khi cùng thực hành đức tin chung của nó và Towneley được? Nó đang cố để sống một đời tận hiến âm thầm khiêm tốn, trong khi đó, theo những gì nó thấy, Towneley không cố để làm như vậy, anh ta chỉ cố để sống thư thái trong thế giới này, và để trông có vẻ, cũng như thực sự, tử tế hết sức có thể. Anh đúng là một người tử tế, và Ernest biết những người như nó và Pryer không tử tế, rồi bởi thế nó lại chìm sâu vào phiền muộn. Rồi nó nghĩ đến một chuyện còn tệ hơn nữa, đó là sẽ ra sao nếu nó không chỉ rơi vào tay những kẻ trộm cướp linh hồn mà còn trộm cướp luôn cả vật chất? Nó chỉ biết rất ít về tình hình số tiền của mình, nó đã giao tất cả cho Pryer, và dù anh ta luôn đưa tiền cho nó bất cứ lúc nào nó cần, nhưng dường như nó chẳng thể kiên nhẫn khi cứ phải hoài nghi về toàn bộ số tiền còn lại giờ đang được dùng vào việc gì. Pryer nói rằng một phần trong thỏa thuận sẽ là để anh ta lo về số tiền đó, và như thế Ernest nên giữ thỏa thuận đó nếu không, anh ta sẽ từ bỏ hoàn toàn cái Đại học Bệnh học Phần hồn này, và bởi vậy Ernest bị uy hiếp rồi đành chịu thua, hoặc nếu chiếu theo cái giọng đùa cợt của Pryer, cũng có thể là nó đang bị phỉnh phờ. Ernest nghĩ rằng nếu chất vấn thêm sẽ có vẻ như nó nghi ngờ lời của Pryer, và như thế có lẽ là đi quá xa để có thể rút lui trong giới hạn và danh dự. Tuy nhiên, làm như vậy, nó cũng cảm thấy mình đang lao vào những rắc rối không cần thiết. Pryer là một kẻ có đôi chút bất nhẫn, nhưng cũng là một người lịch sự và một doanh nhân đáng nể trọng, cho nên chắc chắn tiền của nó rồi sẽ về lại với nó một ngày nào đó thôi.

Về vấn đề cuối cùng này, Ernest tự khiến mình yên lòng được, nhưng còn những vấn đề khác nữa khiến nó bắt đầu cảm thấy như thể nó phải được cứu thoát khỏi cảnh này, và hẳn sẽ có một người Samari tốt bụng vội vã chạy đến cứu nó, từ một nơi nào đó nó vẫn chưa biết.