ởi phăng tấm áo tả tơi, bạc thếch, cầm cung, nhấc ống đầy tên nhọn đổ xuống chân, Odysseus mưu trí nhảy lên ngưỡng cửa, lớn tiếng nói với đám cầu hôn: “Cuộc tranh tài quyết liệt đã qua. Còn mục tiêu nữa chưa xạ thủ nào bắn trúng. Bây giờ tiện nhân muốn thử có thể nhắm bắn hay không nếu Apollo ban vinh dự!” Dứt lời nâng cung Odysseus nhắm Antinoos, mũi tên độc địa bay vút. Hắn vừa cầm cúp nâng lên môi định nhấm nháp, chiếc cúp xinh xắn hai quai bằng vàng rung rinh trong tay. Hắn nghĩ tới rượu, hắn không nghĩ tới chết! Bởi ai có thể ngờ, đơn thương độc mã giữa chốn nhan nhản thực khách, dù khỏe đến đâu, một người lại liều mạng dấn thân vào chỗ chết giết hắn? Nhắm kỹ Odysseus bắn trúng cổ, mũi tên xuyên qua cuống họng mềm nhũn chui ra gáy. Chiếc cúp rơi khỏi tay, hắn ngã ngửa lăn xuống đất. Máu xối xả trào ra lỗ mũi! Hai chân giẫy giụa hắn đạp đổ chiếc bàn, thức ăn rơi xuống sàn, thịt nướng, bánh mì thấm máu.

Thấy Antinoos gục chết, đám cầu hôn nhốn nháo. Nhảy qua ghế, chạy hỗn loạn khắp đại sảnh, tất cả đưa mắt hốt hoảng nhìn vách tường chắc nịch hết phía này đến phía kia, song không thấy khiên, thương treo trên đó để chộp tức thì. Phẫn nộ cao độ tất cả nặng lời thóa mạ: “Khách lạ, đại gian đại ác, mi bắn người! Mi sẽ không tham dự cuộc tranh tài nào nữa! Thế nào mi cũng nát thây. Mi vừa giết thủ lĩnh, thanh niên cao quý bậc nhất Ithaka. Bởi thế kên kên sẽ ăn thịt mi ngay đây.” Vì không hiểu sự thật tất cả cứ tưởng Odysseus giết người của mình do sơ suất, không phải cố ý. Và dớ dẩn đến độ không tên nào nghĩ tử thần đã quyết định kết thúc số phận tất cả!

Odysseus mưu trí cau mày trừng mắt hét to: “A! Lũ chó má! Các ngươi nghĩ ta sẽ không bao giờ rời thành Troa trở về. Do vậy các ngươi kéo tới phá hại gia cư, cưỡng hiếp nữ tỳ, lén lút ve vãn vợ ta trong khi ta vắng nhà mặc dù ta còn sống, không sợ thần linh trên cao trừng trị, thế nhân dưới đất có ngày trả thù. Bây giờ tất cả sẽ đền mạng xuống âm ti.”

Hoảng sợ mặt tái mét tất cả nhìn quanh tìm chỗ núp tránh cái chết hãi hùng. Chỉ có Eurymachos ấp úng thốt lời: “Ô! hóa ra ngươi là Odysseus, quân vương Ithaka mới trở về! Tội ác ghê tởm các cầu hôn gây ra trong đại sảnh, trong trang trại ngươi kể đúng sự thật. Nhưng kẻ chịu trách nhiệm mọi việc chết rồi, Antinoos nằm đó, chủ chốt gây nên việc làm sai trái. Không những mong mỏi kết hôn mà hắn còn mơ ước lớn lao, mưu định mục đích công tử Kronos không bằng lòng ban cho. Hắn muốn là quân vương cai trị Ithaka ngoạn mục, ruộng đất phì nhiêu, sau khi mai phục hạ sát con ngươi. Hắn xứng đáng đón nhận cái chết. Vậy tha mạng cho thần dân của ngươi. Sau này để cải quá ngô bối sẽ đi khắp nơi quyên góp của cải đền bù xứng đáng đồ ăn, thức uống đã sử dụng bừa bãi trong cung điện. Mỗi người góp phần trị giá hai mươi bò. Ngô bối sẽ trả bằng đồng và vàng để ngươi hài lòng. Từ đây đến đó không ai lên tiếng phàn nàn vì sao ngươi nóng giận.”

Odysseus mưu trí liếc nhìn rồi lớn tiếng: “Eurymachos, đừng tưởng dâng tài sản thừa hưởng, biếu của cải sở đắc, và thêm những gì sẽ có là ta ngừng tay không giết lũ cầu hôn xấc xược đã phạm tội ác tày trời. Bây giờ mi có thể lựa chọn, đương đầu giao chiến hay tìm đường chạy trốn. Dẫu vậy ta tin chắc không đứa nào trong bọn thoát chết.”

Nghe thấy thế tất cả bấn loạn, tim đập thình thịch, gối run bần bật. Dẫu vậy Eurymachos lại cất tiếng: “Quý hữu, thấy chưa! Tên này nhất định sử dụng cánh tay tàn ác. Cung tên bóng lộn trong tay đứng ở ngưỡng cửa nó sẽ bắn ngô bối chết hết mới thôi. Vậy hãy đồng lòng đứng dậy chiến đấu! Rút kiếm, nâng bàn đỡ mũi tên nguy hiểm, cùng nhào tới tấn công. Ngô bối sẽ đẩy nó khỏi ngưỡng cửa và cửa ra vào, sau đó rút lui qua thành phố, cùng lúc kêu gọi cấp cứu! Tên khốn kiếp sẽ nhận ra tức thì nó nâng cung nhắm bắn lần cuối!” Dứt lời rút kiếm đồng hai lưỡi sắc bén Eurymachos vừa chồm tới ngưỡng cửa vừa hét man rợ. Nhưng đối thủ Odysseus nhắm bắn, mũi tên bay vút trúng ngực dưới vú đâm sâu chọc thủng gan. Kiếm buột khỏi tay, ngả phía trước, gục trên bàn, y vặn vẹo, thức ăn, cúp hai quai rơi xuống nền đại sảnh. Trong lúc hấp hối y đập trán xuống đất, đá chân lung tung, chiếc ghế nghiêng ngả, màn tối mênh mông nhẹ nhàng phủ che cặp mắt.

Đúng lúc đó Amphinomos nhào tới tấn công trực diện Odysseus. Kiếm sắc trong tay tiến thẳng hăm he đương sự hy vọng đuổi địch thủ khỏi cửa đại sảnh. Nhưng từ phía sau Telemachos lao mạnh, thương trúng lưng giữa hai vai xuyên qua ngực. Đương sự ngã như cây đổ, trán đập xuống đất. Telemachos nhảy lại phía sau để thương cắm trên người đối thủ, vì sợ nếu ở lại rút ra hoặc cúi khom trên xác chết kẻ thù có thể xổ tới dùng kiếm vừa đâm vừa chém. Nhanh chân chạy, nhảy hai bước, công tử tới trợ lực thân phụ, đứng trên ngưỡng cửa cất lời như có cánh bay xa: “Bố, bây giờ con đi kiếm tấm khiên, cặp thương, chiếc mũ bằng đồng để bố che thái dương. Khi trở lại con cũng trang bị cho bản thân, cho cả nô bộc chăn heo lẫn nô bộc chăn bò, vì vũ khí sẽ bảo đảm an toàn gấp bội.”

“Chạy đi,” Odysseus trăm phương ngàn kế hối giục, “lấy vũ khí trong khi ta còn tên để tự vệ; ta sợ chúng đánh bật khỏi cửa vì ta ở đây một mình.”

Nghe lời thân phụ Telemachos ba chân bốn cẳng chạy tới phòng chứa đồ nơi để vũ khí. Nhanh như chớp công tử nhặt bốn tấm khiên, tám cây thương, bốn chiếc mũ bằng đồng trên đỉnh đính lông đuôi ngựa, hối hả mang về để bên cạnh thân phụ. Đến nơi công tử tiến hành trang bị ngay bản thân. Hai nô bộc cũng làm tương tự, xong rồi đứng bên Odysseus đa mưu túc trí. Trong khi còn tên để giao chiến Odysseus tiếp tục bắn đám cầu hôn, hết tên này đến tên kia, xác chết chẳng mấy chốc nằm ngổn ngang trong đại sảnh. Nhưng bắn mãi hết tên Odysseus dựa cung vào thành cửa và chân tường bóng lộn, choàng tấm khiên da bò bốn lớp qua vai, đội chiếc mũ kim loại lên đầu đỉnh đính lông đuôi ngựa gật gù dễ sợ, cầm hai cây thương chắc nịch mũi bịt đồng óng ánh. Tường đại sảnh xây vững vàng có cửa hậu tôn cao cùng mức ngưỡng cửa, hai cánh dầy cộm thông ra lối đi nhỏ hẹp thường đóng kín. Odysseus bảo nô bộc chăn heo đứng trấn cửa này, canh thật kỹ, vì là lối đi duy nhất. Đúng lúc đó Agelaos hét to: “Quý hữu, không ai trèo qua cửa hậu lẻn ra ngoài nói cho dân chúng hay sự thể, báo động cấp kỳ kêu gọi cầu cứu ư? Bản nhân tin chắc tên này bắn, song đây là lần cuối!”

“Không được, công tử Agelaos, dòng dõi thần linh,” đầu mục chăn dê Melanthios đáp, “vì cửa ra khu sân gần khủng khiếp, cửa vào lối nhỏ hẹp vô cùng. Chỉ cần người gan dạ một chút là có thể chặn đứng ngô bối. Nhưng khoan! Để bỉ phu tới phòng chứa đồ lấy ít vũ khí đem lại công tử trang bị. Bỉ phu chắc Odysseus và quý tử giấu trong nhà chứ không để nơi khác.” Dứt lời theo lối đi quanh co qua đại sảnh trèo vào phòng chứa đồ nô bộc lấy mười hai khiên, nhiều thương, nhiều mũ bằng đồng đỉnh đính lông đuôi ngựa, cấp tốc quay lại trao đám cầu hôn. Nom thấy địch thủ trang bị vũ khí, tay múa trường thương vun vút, Odysseus bủn rủn, gối run bần bật, tim đập như trống làng, trực cảm đối phó quả thật khó khăn. Nhận ra tình thế nguy nan, Odysseus nói với con lời như có cánh bay xa: “Chiến đấu cam go lại chờ đợi ngô bối, Telemachos; ta chắc trong cung điện có nữ tỳ toa rập hoặc Melanthios tiếp tay.”

“Bố,” Telemachos nhìn rồi đáp, “lỗi tại con, không phải tại ai. Rời phòng chứa đồ sơ ý con quên đóng cửa; chắc có tên cầu hôn theo dõi nom thấy. Nô bộc chăn heo, tới mau đóng lại, để ý quan sát có phải nữ tỳ làm chuyện đó hay Melanthios con Dolios nhúng tay.”

Trong lúc bố con trao đổi ý kiến, nô bộc chăn dê Melanthios lại tới phòng chứa đồ lấy thêm vũ khí. Nô bộc chăn heo theo dõi nhìn ra vội vàng nói với Odysseus đang đứng sát bên: “Ô, dòng dõi Chúa tể, công tử Laertes trời sinh, Odysseus mưu trí, tên khốn kiếp ngô bối nghi ngờ lại mò tới phòng chứa đồ. Xin cho lệnh dứt khoát. Nếu có thể trấn áp giết tại chỗ, hay nô bộc đem về đây để ngài bắt đền tội ác đã làm trong cung điện?”

Vừa nghe Odysseus mưu trí liền đáp: “Telemachos và ta sẽ cố gắng chống trả đám cầu hôn cao ngạo trong đại sảnh dù chúng phản công như điên như cuồng. Hai ngươi tới ngay phòng chứa đồ quật nó ngã ngửa, trói cả tay lẫn chân kéo ra đằng sau, ném vào trong, buộc lưng sát tấm ván, lấy dây quấn chặt, kéo lên nóc cột gần xà ngang hành hạ cho đau đớn thật lâu!”

Lời vừa dứt làm theo tức thì hai nô bộc tức tốc tới phòng chứa đồ. Melanthios đã ở đó, lúi húi trong góc lục tìm vũ khí, không nom thấy. Đứng sát cánh cửa, mỗi người một bên, hai người chờ. Đầu mục chăn dê bước qua ngưỡng cửa, tay cầm chiếc mũ xinh xắn, tay nâng tấm khiên to lớn, cũ kỹ lấm tấm vết mốc, Laertes sử dụng lúc trai trẻ, song để nằm đó từ đấy đến nay nên dây đeo hư giãn. Hai mục phu chồm tới đè xuống, nắm tóc điệu vào trong, quăng trên sàn, kinh hãi hết hồn. Lấy dây trói chặt tay chân kéo quặt về đằng sau như Odysseus kiên nhẫn, chịu đựng triền miên, công tử Laertes chỉ thị, hai mục phu quấn dây quanh thân thể kéo lên nóc cột gần xà ngang.

Sau đó, ô Eumaios, nô bộc chăn heo, nô bộc ngạo giễu: “Bây giờ tha hồ đứng canh, Melanthios, suốt đêm ngả lưng trên giường êm ái xứng đáng tấm thân. Thế nào ngươi cũng nhìn thấy Rạng Đông xiêm y thướt tha từ sông Đại Dương nhô lên ngự ngai vàng lúc ngươi thường dẫn dê tới đại sảnh làm tiệc cho đám cầu hôn.” Để Melanthios treo toòng teng trên đó, đau đớn trong mớ dây khủng khiếp quấn kỹ trói chặt, lại choàng vũ khí, kéo cánh cửa bóng lộn đóng kín, hai mục phu quay về với Odysseus mưu lược. Hai bên hầm hầm nhìn nhau, ánh mắt tiết ra táo bạo, bốn người biểu lộ dũng khí trên ngưỡng cửa đối diện, đám đông bộc lộ can trường cuối đại sảnh. Đúng lúc đó giả giọng nói và hình dáng Mentor, Athena ái nữ Chúa tể lại gần. Nom thấy vui mừng ra mặt, Odysseus vừa đón chào vừa ngỏ lời: “Giúp ngô bối thoát cảnh nguy khốn, lúc sinh tử, Mentor! Đừng quên thân hữu chí thiết, hãy nhớ tình thân ta dành cho ngươi. Chúng mình cùng tuổi!”

Nói thế song trong lòng Odysseus nghĩ lời đó nói với Athena nữ thần xách động chiến tranh. Đám cầu hôn phía đối diện hăm he ầm ĩ. Từ cuối đại sảnh Agelaos công tử Damastor đầu tiên lớn tiếng đe dọa: “Mentor, đừng nghe Odysseus nài nỉ đánh giùm chống lại các cầu hôn. Ta nói ngươi hay ngô bối dự tính kết thúc vụ này ra sao. Sau khi hạ sát cả cha lẫn con, ngô bối sẽ giết ngươi vì việc ngươi hăm hở định làm trong đại sảnh. Ngươi sẽ đem mạng sống đền tội. Và khi dùng kiếm sắt đánh tan cuộc tấn công vũ bão của các ngươi, ngô bối sẽ tịch thu những gì ngươi sở hữu, nhà cửa, ruộng vườn, gom lại cùng tài sản Odysseus. Ngô bối sẽ không để con trai ngươi sống trong nhà, vợ ngươi, con gái ngươi không được vác mặt ra đường phố Ithaka.”

Lời đe dọa khiến Athena nổi giận đùng đùng. Quay nhìn Odysseus nữ thần gay gắt chỉ trích: “Tinh thần để đâu, Odysseus? Dũng cảm mất rồi sao? Ngươi không còn là ngươi ngày trước, chín năm ròng rã, vào sinh ra tử, hạ sát biết bao quân thù vì Helen vương giả cánh tay trắng ngần, dự tính chiến thuật xảo diệu chiếm đoạt thành Troa phố xá rộng dài. Sao bây giờ không như ngày đó, khi ở trong nhà mình, giữa tài sản của mình, trước mặt quân thù, ngươi run rẩy, rên rỉ làm như không còn can đảm? Thôi, quý hữu thân tình, lại đây đứng bên cạnh nhìn ta ra tay giữa lòng cuộc chiến rùng rợn để thấy Mentor, công tử Alkimos, chiến đấu can trường đền đáp ân tình ngày trước.” Dù nói vậy song Athena chưa cho Odysseus sức mạnh để thay đổi thế trận; nữ thần vẫn muốn thử khả năng và quyết tâm của Odysseus cùng quý tử xem thế nào. Biến dạng thành chim én bay vút lên cao nữ thần hạ cánh đậu đối diện trên xà ngang đại sảnh âm u.

Agelaos công tử Damastor vẫn hối thúc đám cầu hôn chiến đấu. Eurynomos, Amphimedon, Demoptolemos, Peisandros công tử Polyktor và Polybos lanh tay hỗ trợ. Số này là số gan dạ hơn hết trong bọn may mắn còn sống chiến đấu bảo vệ bản thân; số còn lại đã gục chết dưới đường cung làn tên. Agelaos lớn tiếng nói với tất cả: “Quý hữu, cánh tay kiên cường của tên này yếu rồi! Để ý mà xem Mentor đã từ giã sau khi thốt lời huênh hoang; chỉ còn bốn đứa ở trước cửa. Vậy bây giờ lao thương, đừng lao cùng lúc, chỉ sáu người hàng đầu. Nếu Chúa tể trợ giúp, ngô bối sẽ chiến thắng. Khi tên này gục ngã, ngô bối khỏi cần để ý mấy tên kia.”

Làm như Agelaos mách nước sáu cầu hôn nhắm kỹ lấy sức lao mạnh. Nhưng Athena khiến thương bay không trúng đích. Một trúng cột cửa đại sảnh, một trúng cánh cửa dày chắc, một trúng lưng tường, thương thứ ba gỗ tần bì mũi bọc đồng nhọn hoắt. Thấy bên mình không hề hấn khi thương bay tới Odysseus kiên cường cất tiếng: “Quý hữu, nghe ta nói. Bây giờ đến lượt ngô bối lao thương. Nhắm thẳng đám đông! Chúng chỉ muốn điên cuồng tàn sát ngô bối, gia tăng tội ác!”

Tất cả nhắm kỹ, bốn thương sắc nhọn rời tay. Odysseus giết chết Demoptolemos; Telemachos giết chết Euryades; nô bộc chăn heo giết chết Elatos; nô bộc chăn bò giết chết Peisandros. Thấy bốn đồng bọn cùng từ giã cõi đời trên nền đại sảnh rộng lớn, đám cầu hôn rút về phía cuối. Bên Odysseus nhào tới rút thương khỏi xác chết. Đám cầu hôn lại phản công, gắng hết sức lao thật mạnh, song Athena làm thương bay không trúng đích. Một trúng cột cửa đại sảnh, một trúng cánh cửa dầy chắc, một trúng lưng tường, thương thứ ba gỗ tần bì mũi bịt đồng nhọn hoắt. Dẫu thế Amphimedon cũng ném trúng đích, làm xước cổ tay Telemachos, thương vút qua, mũi đồng vừa chạm mặt da. Ktesippos cũng vậy. Vút trên khiên Eumaios đang cầm chạm bả vai, trường thương bay qua cắm phập xuống đất. Odysseus đa mưu túc trí và mấy người lại lao thương vào đối thủ. Lần này Eurydamas gục dưới thương Odysseus cướp phá thành Troa, Amphimedon dưới thương Telemachos, Polybos dưới thương nô bộc chăn heo, Ktesippos dưới thương nô bộc chăn bò. Trúng ngực khiến hả dạ nô bộc chăn bò sừng cong tự hào cất tiếng: “Ô, quý tử Polytherses, ưa thích thóa mạ, bây giờ mi hết huênh hoang, khoác lác, múa lưỡi lớn tiếng, mở miệng bừa bãi. Nói năng để thần linh, vì các người mãnh liệt hơn mi gấp bội. Giữ thương này làm kỷ niệm, tặng phẩm biểu lộ lịch sự, hiếu khách đáp lại móng bò mi trao lúc Odysseus ăn xin trong cung điện.”

Nô bộc chăn bò sừng cong nói thế. Đúng lúc đó Odysseus xông tới nâng trường thương đâm Agelaos công tử Damastor đứng trong tầm tay. Telemachos đâm Leokritos công tử Euenor trúng giữa bụng, mũi thương xuyên qua lưng, đối thủ ngã sấp, trán đập bồm bộp xuống đất. Chót vót trên mái nhà Athena giơ khiên thần báo hiệu tai ương. Đám cầu hôn khiếp đảm. Tất cả chạy tán loạn khắp đại sảnh như đàn bò bị ruồi trâu vun vút châm đốt, tấn công khi xuân về ngày càng lúc càng dài. Như kên kên móng cong, mỏ quắp từ núi cao sà xuống, lao thẳng bầy chim nhỏ, rời bỏ không trung, tản mác trên cánh đồng, hoảng hốt chạy trốn khỏi tầng mây, không tìm thấy trợ giúp, không thể chống trả, không kiếm ra lối thoát, bốn người dồn dập tấn công, hạ sát, hăng hái đuổi theo. Chạy qua đại sảnh họ chồm tới đám cầu hôn, đánh gục hết tên này đến tên kia. Tiếng kêu rùng rợn vừa thốt, đầu vỡ tức thì, sàn sảnh lênh láng máu đỏ.

Leodes chạy tới nắm đầu gối Odysseus, hối hả van xin lời như có cánh bay xa: “Ô, Odysseus, bỉ phu ôm gối khẩn cầu xin tha mạng và thương hại. Bỉ phu trang trọng thề bỉ phu chưa bao giờ bằng lời nói hay việc làm xúc phạm phụ nữ trong cung điện. Không những thế bỉ phu còn cố sức ngăn cản các cầu hôn đừng làm vậy. Nhưng không thèm nghe họ cứ nhúng tay vào sai trái. Cư xử xấu xa đã dẫn họ tới số phận ghê tởm. Dù sao bỉ phu cũng chỉ là thầy đoán giúp họ; bỉ phu chẳng làm gì đáng trách, thế mà bây giờ gánh chịu số phận đắng cay! Phải chăng cư xử lương thiện để đón nhận cảm tạ tri ân như thế?”

Odysseus trừng mắt dằn giọng: “Mi nói mi chỉ là thầy đoán giúp chúng, vậy tại sao nhiều lần trong đại sảnh mi cầu khấn ta đừng trở về dù muốn đến mấy, vợ ta theo mi, sinh con đẻ cái với mi. Vì thế không gì cứu mi khỏi chết thảm thương.” Dứt lời đưa cánh tay dũng mãnh nhặt thanh kiếm Agelaos nằm sóng sượt đánh rơi trên mặt đất, Odysseus chém ngay cổ. Đầu lìa khỏi gáy, Leodes rú kêu, miệng vẫn lải nhải. Phemios, con trai Terpias, miễn cưỡng làm thi sĩ ca công cho đám cầu hôn hy vọng thoát tay tử thần. Lúc này ca công đang đứng gần cửa hậu, tay cầm cây đàn muôn điệu, tâm trí giằng co: lẻn khỏi đại sảnh đến ngồi trước bàn thờ Chúa tể siêu phàm, bảo vệ khu sân, xây cất kỹ lưỡng Laertes và Odysseus trước kia thường nướng đùi bò dâng lễ tế sinh, hay chạy tới nắm đầu gối Odysseus năn nỉ van xin? Cân nhắc tới lui cuối cùng ca công quyết định nắm đầu gối công tử Laertes. Thế là đặt ngay cây đàn khum phình xuống đất giữa chiếc liễn pha vang và chiếc ghế nạm đanh bạc, chạy ngược lại ôm gối Odysseus, ca công khẩn cầu lời như có cánh bay xa: “Ô, Odysseus, bỉ nhân ôm gối người. Đừng xua đuổi kẻ van xin, hãy thương hại bỉ nhân. Nếu giết ca công như bỉ nhân, ca hát dâng hiến thần linh và thế nhân, sau này người sẽ ân hận. Bỉ nhân không có thày dạy, bỉ nhân tự học một mình. Thần linh gieo rắc, vun trồng đủ loại thi ca trong tâm hồn. Là thi sĩ bỉ nhân có thể ca hát dâng người như dâng thần linh. Vậy dù nóng giận xin đừng cắt cổ bỉ nhân. Xin hỏi quý tử! Telemachos là nhân chứng nói người hay bỉ nhân chưa bao giờ tự ý hay định tâm tới tư thất người ca hát mua vui cho đám cầu hôn trong lúc tiệc tùng, mà bị số đông quyền thế ép buộc bắt phải tới.”

Nghe thấy thế Telemachos liền chạy tới đứng trước mặt vội nói với thân phụ: “Khoan! Đừng giết người vô tội, bố ơi. Ngừng tay với cả Medon nữa! Trông nom săn sóc tận tình trong cung điện lúc con còn nhỏ, lệnh sứ là người ngô bối phải tha, nếu chưa mất mạng dưới tay Philoitios hay nô bộc chăn heo hoặc bố lúc bố tấn công vũ bão qua đại sảnh.” Lời nói lan tới tai lệnh sứ. Vì muốn khỏi chết thảm Medon vốn thận trọng cuốn mình trong miếng da bò mới làm thịt, chui dưới ghế nằm im. Nhỏm dậy tức thì, chui khỏi gầm ghế, quẳng phắt da bò sang bên, lao thẳng tới Telemachos, lệnh sứ nắm gối hối hả năn nỉ, lời như có cánh bay xa: “Công tử quý mến, thưa Medon đây. Công tử tha mạng sống cho bỉ phu. Và bẩm giùm thân phụ đừng giết bỉ phu bằng lưỡi kiếm tàn ác, dẫu tức giận, bực bội vì lũ cầu hôn rồ dại phá hại của cải, cư xử với công tử chẳng chút nể vì!”

Odysseus mưu trí mỉm cười trấn an: “Đừng sợ. Con ta cứu mạng như vậy tự lòng ngươi hiểu, ngươi nói cho người khác cùng hay. Sống ở đời nên làm điều phải, đừng làm điều trái. Bây giờ ngươi và thi sĩ ca công lừng danh rời đại sảnh ra ngoài sân lánh xa nơi tàn sát, ngồi đó, ta vào bên trong giải quyết cho xong việc phải làm.”

Vội vàng rời đại sảnh hai người tới ngồi trước bàn thờ Chúa tể vạn năng, vẻ mặt lo âu, chốc chốc lại liếc nhìn hết phía này đến phía kia, chờ chết bất kể lúc nào. Odysseus đi hết ngôi nhà xem có tên cầu hôn nào lẩn trốn hay không. Nhưng Odysseus thấy tất cả nằm ngổn ngang trên mặt đất đẫm máu như đàn cá trong mẻ lưới ngư phủ kéo khỏi mặt nước xám xanh ngầu bọt lên bờ biển thoai thoải, cong cong, nằm thành đống trên bãi cát chờ nước mặn và tia nắng mặt trời kết liễu cuộc đời. Đám cầu hôn cũng thế, nằm chồng chất lên nhau, tên này đè tên kia. Sau đó Odysseus nói với con trai: “Telemachos, nghe ta nói, đi gọi nhũ mẫu Eurykleia ra đây, ta dặn điều cần thiết.”

Vâng lệnh đi ngay, tới khu nữ tỳ gõ cửa, Telemachos lớn tiếng gọi: “Thức dậy, nhũ nương khả ái, ra đây, bao năm làm lụng nơi này lo việc sai bảo nữ tỳ, mau lên! Thân phụ con gọi. Người có điều muốn nói.” Không đáp nửa lời, mở ngay cửa khu gia nhân đi ra đại sảnh, Eurykleia rảo bước theo sau Telemachos. Nhũ mẫu thấy Odysseus giữa đống xác chết, mình mẩy lấm láp, bết máu, như sư tử vừa rời nông trại sau khi làm thịt con bò, lồng ngực, hai mép máu còn nhỏ giọt, mặt hằn vẻ dữ dằn, ghê sợ. Odysseus trông hệt thế, tay chân, lưng bụng vấy máu. Nhưng thấy xác người, máu lênh láng, nhũ mẫu dường như muốn cất tiếng vui mừng ca ngợi thành công khủng khiếp diễn ra trước mắt. Ngăn chặn cảm xúc bột phát Odysseus nói lời như có cánh bay xa: ‘Nhũ nương cao niên, hãy tự chế, đừng rối rít, vui mừng trong im lặng. Bộc lộ hân hoan trên xác chết là xử sự báng bổ, bất kính. Số người này chết thảm là do thần linh quyết định, và do việc làm xấu xa chúng lao đầu vào. Chúng không kính nể ai gặp gỡ trên cõi đời, bất kể sang hay hèn. Do lỗ mãng quá độ chúng tự đưa thân gặp số phận bi đát. Nhưng thôi, nói con hay nữ tỳ trong cung điện đứa nào trung thành, đứa nào phản phúc với con.”

“Ờ, con,” nhũ mẫu Eurykleia thân thương đáp, “già sẽ kể con hay đầy đủ sự thật. Cung điện có năm mươi nữ tỳ, ngô bối chỉ dẫn cung cách làm việc trong nhà, chải len thế nào, kiên nhẫn hầu hạ ra sao. Trong số có mười hai đứa cư xử vô lễ, trâng tráo coi già và Penelope chẳng ra gì. Telemachos mới lớn nên thân mẫu không cho phép ra lệnh sai bảo gia nhân. Nhưng thôi, để già lên lầu tới tư phòng sáng trưng nói cho hiền thê hay sự thể, thần linh vừa đưa vào giấc điệp êm đềm.”

“Đừng đánh thức vội,” Odysseus ý nhị thốt lời. “Thay vì thế gọi nữ tỳ trong khi con vắng nhà ăn ở tráo trở ra đây.”

Vú già rời đại sảnh đi gọi nữ tỳ thúc giục ra mau. Lúc đó Odysseus cũng gọi Telemachos, nô bộc chăn bò, nô bộc chăn heo tới bên cạnh dặn dò, lời như có cánh bay xa: ‘Trước hết mang xác chết ra ngoài, bắt nữ tỳ giúp một tay. Sau đó lấy bọt biển nhúng nước lau bàn, ghế bành sang trọng cho sạch. Khi mọi việc trong cung điện sắp xếp đâu vào đấy, điệu nữ tỳ khỏi đại sảnh ra giữa nhà tròn và tường cao khu sân, dùng trường kiếm chém chết, cho chúng quên ái ân lén lút ăn nằm với bọn cầu hôn!’

Rên rỉ thảm thiết, nước mắt ròng ròng, gò má ướt đẫm, nữ tỳ bất trung cùng nhau đi ra. Trước hết khuân xác chết mang để dưới trụ quan khu sân vây tường, xác này đặt lên xác kia. Odysseus đứng trông thân chinh giục giã, tất cả lừng khừng đem xác chết đi ra. Tiếp đến lấy bọt biển nhúng nước lau bàn, ghế bành lộng lẫy. Sau đó Telemachos và hai mục phu lấy xẻng nạo sàn đại sảnh, nữ tỳ hết nhặt đến quét mảnh vụn, rác rưởi đem ra ngoài. Cuối cùng khi mọi việc trong cung điện giải quyết xong xuôi, họ lôi nữ tỳ khỏi đại sảnh, dồn vào giữa nhà tròn và tường cao khu sân, chỗ chật hẹp không lối thoát. Lúc đó Telemachos dáng vẻ nghiêm nghị mới cất lời: “Ta sẽ không để nữ tỳ từng thóa mạ, lăng nhục ta và thân mẫu, đêm đến lén lút ăn nằm, ái ân với bầy cầu hôn chết êm ả, thanh thản chấm dứt cuộc đời.”

Dứt lời cầm dây cáp sử dụng trên thuyền mũi xanh, công tử buộc một đầu vào cột trong trụ quan, một đầu vào nhà tròn, thắt chặt kéo cao để chân nữ tỳ không chạm đất. Như chim thốt nhạc cánh dài hoặc bồ câu mắc lưới chăng trong rừng, hối hả về tổ, không ngờ gặp ổ bi thảm, nữ tỳ bước thành hàng, đầu ngẩng cao, thòng lọng tròng vào cổ, sẽ đưa tất cả tới kết thúc bi thương! Chân co giật một lúc, song không lâu. Tiếp theo mấy người điệu Melanthios qua đại sảnh ra sân. Tới nơi dùng dao tàn nhẫn mấy người cắt mũi, xẻo tai, thiến dương vật lấy thịt tươi máu đầm đìa vất cho chó nhá, rồi trong cơn thịnh nộ điên cuồng chặt tay, chặt chân. Sau đó, rửa tay cọ chân sạch sẽ, mấy người trở lại đại sảnh gặp Odysseus, công việc hoàn tất. Quay sang vú già Odysseus nói: “Nhũ nương, lấy lưu huỳnh tẩy cho khỏi hôi, rồi nhóm lửa để con xông nhà, sau đó mời Penelope xuống đây cùng tỳ nữ và hối tất cả gia nhân cũng tới.”

“Ờ, con,” nhũ mẫu yêu quý đáp, “con nói chí phải. Nhưng để già mang áo choàng, tu-ních cho con mặc, đừng đứng như vậy trong đại sảnh chỉ có tấm vải sờn rách che bờ vai lớn rộng trông không được, người ta chê cười.”

“Điều con muốn trước tiên,” Odysseus có vẻ tính toán tiếp lời, “là nhóm lửa trong đại sảnh.” Nhũ mẫu dễ thương làm theo tức khắc. Nhũ mẫu mang lửa, lưu huỳnh. Odysseus dùng tẩy uế đại sảnh, ngôi nhà, khu sân cẩn thận. Nhũ mẫu đi khắp cung điện báo tin, giục nữ tỳ, gia nhân mau tới. Ùn ùn rời phòng, tay cầm đuốc, họ bu quanh Odysseus, hân hoan chào đón, ôm chầm, âu yếm hôn vai, hôn đầu, hôn tay. Cảm giác ước muốn nhẹ nhàng xâm chiếm cõi lòng, muốn bật khóc, muốn nức nở vì trong thâm tâm Odysseus nhận ra từng người.