gay cả Santra ở Mettälä cũng thấy buổi tối thứ Bảy ngày qua xa vời, lùi vào tít tắp, cho đến khi ông chủ lại đến vào tối Chủ nhật và lúc này thì một mình. Lúc đó Santra đang ở buồng bên, khi nghe thấy bước chân đang bước lên hiên nhà, liền đứng thẳng dậy theo bản năng. Chị ta nhìn vào mắt ông chủ và bộ ria, chìa tay ra, hơi lưỡng lự một chút, rồi bảo ông chủ vào phòng.

Và chuyện đó bắt đầu như vậy đó và bây giờ, đã sang sáng ngày thứ hai, khi mặt trời đã chiếu rọi, ông chủ nằm ngủ say, trên người có áo cộc và đôi tất, trên giường trong phòng ngủ nhà Mettälä. Còn Santra nằm trong cái buồng con, vẫn chỗ nằm mà một hôm trước chị ta đã nằm và bây giờ chị ta cũng đang trằn trọc. Thật may là lũ trẻ cuối cùng cũng đã ngủ. Buổi tối khi ông chủ cợt nhả đó theo Santra từ phòng chính ra hiên nhà và ở đó tìm cách ôm ấp, thì đứa bé nhất bắt đầu gào lên. Bởi vì nó chưa bao giờ nhìn thấy cảnh như vậy, không ở nhà, mà cũng không phải ở trong làng, trừ những lúc có cuộc ẩu đả.

Santra nằm yên không nhúc nhích, nhìn chằm chặp vào phía trước như đang chờ đợi một điều gì. Chị ta nghiền ngẫm những việc đã xảy ra đêm qua và chờ một điều gì đó. Hay có lẽ chỉ thấy ngạc nhiên cho tình thế mà chị ta bị đẩy vào. Một tình thế đột ngột, hoàn toàn đối lập so với tình cảnh sống của nhà Mettälä, của người chồng đang làm thợ thả bè ở đâu đó nơi xa và với ngay cả ông chủ đang nằm ngủ trong phòng kia. Tất cả những điều này đều thật nhỏ mọn, như đã nằm lại ở trang cũ của cuộc đời. Santra cảm thấy sự mệt mỏi vô biên, đồng thời cả nguồn sinh lực mới tràn trề khắp thân thể, cứ như gánh nặng dồn lại từ hàng chục năm trời được dỡ bỏ trong những đêm này. Tình trạng này thật kỳ lạ, thật đáng sợ và cũng thật vui mừng biết bao. Và Santra cũng không thật hiểu là cuộc đời của chị ta có bao giờ còn quay lại tình trạng như nó vốn có cho đến tận ngày thứ Bảy vừa qua. Không thể hiểu được là ông chồng đang ở đâu đó có lúc nào sẽ quay về nơi đây. Mà cũng hàng năm nay rồi anh ta không là ai khác, chỉ là một người thô bạo, thờ ơ. Không, không - anh ta hãy ở đó, đừng bao giờ về. Ở đây chẳng có chỗ cho anh ta. Ở đây chỉ có ta và…

Santra chợt nhận thấy mình vừa tưởng tượng một điều gì đó và nếu điều đó thành hiện thực thì tình trạng này còn kỳ lạ và gay cấn hơn nữa. Cuộc sống không thể tiếp tục theo cách khác được, khi ông ta - người không còn là “ông chủ” nữa - người đó - ở lại đây. Nhưng liên quan đến điều đó thì cũng không thể nào nghĩ buổi sáng tinh mơ sẽ chuyển sang ngày mới. Tuần cắt cỏ sắp bắt đầu ở trang trại rồi, người ta cần ông chủ trang trại có mặt và có lẽ sắp đi tìm. Ôi, mà ông ta còn bảo đứa con gái lớn nhất của mình có thể sang đó làm việc và bà chủ sẽ cho nó ăn trưa… Ôi… Không, không thể được… ta sẽ lấy, ta sẽ giữ…

Santra vùng dậy khỏi giường, đi ra tủ - cái tủ của Jukka - và lấy ra từ đó sổ chước bạ của nơi ở này. Hợp đồng mua bán được ghi kín tờ giấy. Phải mở rộng nó ra để có thể nhìn thấy rõ chữ ký nữa. Trên tờ giấy có đủ cả: từ tổng số tiền phải trả để mua nơi này đã được trừ đi - một trăm mác - một trăm năm mươi mác - và khoản trừ nợ lần cuối: có rồi - chữ viết tay và tên được ký rất rõ: từ khoản tiền nhà ở trên trừ thêm năm trăm mác…

Santra gập chước bạ mua nhà lại theo nếp gấp cũ của nó, nhưng không cất vào chỗ cũ - tủ của Jukka - mà lại cất vào sau ngực áo đang mặc. Rồi chị ta đi từ trong buồng ra phòng ngoài, từ đó ra hiên nhà, đứng lại đó và nhìn quanh - một quang cảnh hoàn toàn xa lạ. Tờ chước bạ quá to để có thể giữ được trong ngực, lớn hơn nhiều so với những tờ giấy bạc của hôm trước - nhưng dù sao nó vẫn cứ ở đó. Và mặt trời tỏa rạng chiếu vào buổi sáng vẫn còn sương. Cả bò mẹ lẫn bê con vẫn còn trong chuồng. Vẫn còn là đêm. Nhưng sáng thứ Hai cũng đã rạng và trên con đường kia, vào thời khắc này, không có lấy một bóng người.

Cả ông chủ trang trại cũng nhận thấy trong ngực áo của Santra có một thứ gì đó và chẳng mấy chốc ông đã đoán được nó là gì. Ông ta vẫn còn ngái ngủ khi Santra lay ông dậy, nhưng cuốn chước bạ làm ông tỉnh hẳn. Vẫn còn sớm lắm, vẫn chưa quá muộn.

- Tôi trừ thêm năm trăm nữa hay sao? - Ông ta thì thầm vào bên tai Santra.

- Tại vì khi bán ông đã đẩy giá lên cao quá như thế! - Santra thì thầm lại.

- Thôi, tôi phải đi đây.

- Ông đừng đi vội. Em không ở lại đây được.

- Nào. Tôi còn quay lại mà.

- Tối ông sang nhé. Nếu không em sẽ không ở lại đâu. Em không biết ở lại đây làm gì. Em làm gì cả ngày hôm nay đây. Em không biết phải làm gì bây giờ.

Trời đã hửng đủ để người đàn ông thấy rõ khuôn mặt mệt mỏi của người phụ nữ có dáng hình thô kệch. Ông ta dậy, đưa đầu tiên là chân phải, rồi chân trái bước qua người đàn bà đứng xuống sàn.

- Phía sau tủ vẫn còn bia đấy. - Santra nói.

Ông chủ trang trại sục soạng mò, tìm thấy cái cốc vại, tu ừng ực một ngụm dài, ngừng lấy hơi, rồi lại uống tiếp.

Thế rồi ông ta ra về.