ừ năm 179 trước Công nguyên đến năm 905 sau Công nguyên nước ta bị các triều đại phong kiến Trung Quốc nối nhau xâm lược và đô hộ. Sử gọi đó là thời Bắc thuộc. Hẳn nhiên, chính quyền Bắc thuộc không phải là chính quyền của ta, nhưng, để bạn đọc có thể tra cứu khi xét thấy cần thiết, chúng tôi trình bày thêm mục Thế thứ các chính quyền Bắc thuộc. Điều cần lưu ý là tất cả niên đại ghi dưới đây đều dựa trên danh nghĩa chứ không phải là trên thực tế.

- Năm 208 trước Công nguyên, nhà Tần sụp đổ, một viên tướng cũ của nhà Tần là Triệu Đà đã chiếm cứ vùng Lĩnh Nam và lập ra nước Nam Việt (vào năm 206 trước Công nguyên).

- Ngay sau khi lập được nước Nam Việt, Triệu Đà đã liên tục đem quân đến đánh Âu Lạc. Năm 179 trước Công nguyên, Âu Lạc bị Triệu Đà thôn tính và đô hộ.

- Nam Việt thống trị ta từ năm 179 trước Công nguyên đến năm 111 trước Công nguyên, tổng cộng là 68 năm với năm đời vua nối nhau trị vì là:

• Triệu Vũ Đế (Triệu Đà), làm vua từ năm 206 trước Công nguyên đến năm 137 trước Công nguyên.

• Triệu Văn Vương (Triệu Hô), làm vua từ năm 136 trước Công nguyên đến năm 125 trước Công nguyên.

• Triệu Minh vương (Triệu Anh Tề), làm vua từ năm 124 trước Công nguyên đến năm 113 trước Công nguyên.

• Triệu Ai Vương (Triệu Hưng) làm vua năm 112 trước Công nguyên.

• Thuật Dương Vương (Triệu Kiến Đức), làm vua năm 111 trước Công nguyên.

- Năm 206 trước Công nguyên, khi nhà Tần sụp đổ, nếu ở vùng Lĩnh Nam, Triệu Đà lập ra nước Nam Việt, thì ở vùng trung nguyên của Trung Quốc, Lưu Bang cũng lập ra một triều đại mới, đó là nhà Hán.

- Năm 111 trước Công nguyên, nhà Hán đã thôn tính được Nam Việt và thay thế Nam Việt đô hộ nước ta. Lịch sử nhà Hán bao gồm hai giai đoạn khác nhau. Giai đoạn thứ nhất bắt đầu từ khi Lưu Bang lên ngôi Hoàng Đế (Hán Cao Tổ) đến năm thứ 8 sau Công nguyên. Giai đoạn này sử gọi là thời Tiền Hán hay thời Tây Hán. Từ năm thứ 8 đến năm thứ 25, loạn vương Mãng đã làm cho nền thống trị của nhà Hán bị gián đoạn một thời gian ngán. Giai đoạn thứ hai bắt đầu từ khi Lưu Tú lên ngôi Hoàng Đế (Hán Quang Võ) đến năm 220. Giai đoạn này sử gọi là thời Hậu Hán hay thời Đông Hán. Cũng có khi, sử gộp chung, gọi cả hai giai đoạn này là thời Lưỡng Hán.

- Thời Lưỡng Hán, có tất cả 42 viên quan được cử sang làm đô hộ ở nước ta.

- Cuối thế kỉ thứ II, nhà Hán sụp đổ, các thế lực cát cứ nổi lên xâu xé lẫn nhau. Đàu thế kỉ thứ III, Trung Quốc bước vào thời kì hỗn chiến tương tàn của ba nước là Ngô, Thục và Ngụy, sử gọi đó là thời Tam Quốc. Thời này, nhà Ngô thống trị nước ta.

- Trên danh nghĩa, nhà Ngô thống trị nước ta từ năm 220 đến năm 280. Trong thời gian đó, 31 viên quan đã được cử sang làm đô hộ.

- Năm 280, nhà Tấn thống nhất được Trung Quốc, và cũng từ năm đó, nhà Tấn thay nhà Ngô thống trị nước ta.

- Nhà Tấn tồn tại tổng cộng 140 năm (từ năm 280 đến năm 420). Trong thời gian này, 22 viên quan của nhà Tấn đã được cử sang làm đô hộ nước ta.

- Đầu thế kỉ thứ V, Trung Quốc lại lâm vào tình trạng hỗn chiến cát cứ mới, sử gọi đó là thời Nam Bấc Triều. Trong thời kì này, Nam Triều thống trị nước ta. Nền thống trị của Nam Triều bắt đầu từ năm 420 đến năm 542. Năm này, Lý Bí (cũng tức là Lý Bôn) đã khởi nghĩa và giành được tháng lợi, lập ra nước Vạn Xuân. (Xin xem thêm mục thứ III của phàn này).

- Trong 122 năm thống trị, Nam triều đã lần lượt đưa sang 25 viên quan làm đô hộ ở nước ta.

- Năm 581, nhà Tùy được thành lập ở Trung Quốc. Năm 602, nhà Tùy tấn công xâm lược nước ta. Cuộc kháng chiến chống xâm lăng do Lý Phật Tử lãnh đạo đã nhanh chóng bị thất bại. Nhà Tùy đô hộ nước ta từ năm 602 đến năm 618.

- Năm 618, nhà Đường lật đổ nhà Tùy và thay nhà Tùy đô hộ nước ta. Ách đô hộ của nhà Đường kéo dài từ năm 618 đến năm 905, mặc dù trên danh nghĩa, phải đến năm 907 nhà Đường mới bị diệt vong hoàn toàn.

- Nhà Tùy thống trị nước ta chỉ có 16 năm, và điều đáng nói là dấu ấn để lại không có gì sâu sác, bởi vậy, sử vẫn gộp với nhà Đường mà gọi chung là thời thuộc Tùy Đường.

- Trong thời gian thống trị kéo dài tổng cộng 303 năm, nhà Tùy và nhà Đường đã đưa 64 viên quan sang làm đô hộ ở nước ta.