dysseus ngừng. Nghe lời kể lôi cuốn kỳ lạ trong lòng đại sảnh âm u mọi người ngồi im không nói một lời. Mãi rồi Alkinoos mới hắng giọng cất tiếng: “Odysseus, gian khổ trải qua kể đã nhiều, cuối cùng đặt chân lên cung điện mái cao, sàn lát đồng, quả nhân linh cảm thế nào khách lạ cũng trở về quê hương không vất vả, gian nan nữa. Song với quý hữu hiện diện ở đây, quả nhân muốn nói đôi điều, đúng ra là yêu cầu, từng người và tất cả, hằng ngày đến cung điện nhâm nhi vang óng ánh trưởng thượng mang lại, thưởng thức ca khúc thi sĩ ca công biểu diễn. Y phục, vàng nén, phẩm vật tặng khách lạ thủ lĩnh, hoàng thân Phaiakian đem tới đã đóng thùng bóng lộn, bền chắc. Vậy bây giờ thêm vào đó mỗi vị biếu khách lạ chiếc vạc nấu, chiếc kiềng ba chân. Sau này ngô bối sẽ bổ vào dân chúng bắt góp phần trả lại. Bởi lẽ quảng đại như thế mà không có đền đáp quả là thiệt thòi.”

Quân vương dứt lời, tất cả tán đồng. Sau đó mọi người ra về nghỉ ngơi. Rạng Đông tươi mát ngón tay ửng hồng vừa rời nôi ngủ mù sương mọi người đổ xô xuống thuyền mang theo phẩm vật bằng đồng. Quân vương hùng dũng, oai phong đi lên đi xuống boong thuyền quan sát chất đồ dưới ghế dài hết sức cẩn thận để khỏi gây trở ngại khi tay chèo khua mái. Công việc xong xuôi mọi người quay lại cung điện dự tiệc. Chuẩn bị đãi khách lạ quân vương hạ bò làm lễ tế sinh dâng công tử Kronos, Chúa tể thu thập mây đen, trị vì tất cả. Mọi người nướng cặp đùi, ngồi xuống cùng nhau vui vẻ thưởng thức bữa tiệc linh đình. Đứng giữa đại sảnh thi sĩ ca công Demodokos dân chúng quý trọng, Thi Thần thương yêu, nâng đàn dạo nhạc ca hát. Trái lại vì khao khát lên đường Odysseus đăm đăm canh chừng từng lúc, nôn nóng ước mong mặt trời đỏ ửng sớm xuống chân trời. Như nông phu thèm bữa ăn chiều, sau khi hai bò mặt đỏ ửng kéo cày suốt ngày hết đầu này đến đầu kia trên thửa ruộng hưu canh mong mỏi ánh nắng tàn lụi, hai chân mệt đừ lần bước về nhà, Odysseus hôm đó sốt ruột chờ đợi mặt trời mau lặn. Vầng dương vừa tắt, cúi chào tạm biệt, chẳng chần chừ Odysseus hớn hở ngỏ lời với người Phaiakian, dân yêu mái chèo biển cả, đặc biệt Alkinoos: “Hoàng thượng vô cùng khả kính, xin Hoàng thượng rẩy rượu làm lễ, rồi đưa tiện nhân lên đường trở về bình yên, vô sự. Xin kính chào tạm biệt Hoàng thượng! Bởi mọi ao ước lòng hằng mơ tưởng bây giờ thể hiện trọn vẹn, đầy đủ. Không những cho người đưa về quê hương Hoàng thượng còn cho phẩm vật quý giá. Cầu mong thần linh trên trời biến tất cả thành nguồn vui dành cho tiện nhân. Cầu mong khi trở về quê hương tiện nhân gặp tiện nội tiết hạnh và thân nhân bình an. Cầu mong, mặc dù ở lại nơi đây, quý vị đem vui mừng, sung sướng cho phu nhân, công tử cùng tiểu thư. Cầu mong thần linh ban đủ thứ tốt đẹp, yên lành cho quý vị, và cầu mong quý dân không gặp tai ương, điêu linh, bất hạnh!”

Odysseus dứt lời, mọi người tán thưởng. Cảm thấy Odysseus nói chí lý nên tất cả đồng ý để khách lạ lên đường. Alkinoos quyền uy gọi lệnh sứ truyền bảo: “Pontonoos, pha liễn vang mời mọi người trong đại sảnh để ngô bối rẩy rượu lễ dâng Cha Chúa tể trước khi tiễn đưa khách lạ trở về quê cha đất tổ.” Tuân lệnh Pontonoos nhanh nhảu pha vang dịu ngọt, đi vòng mời khách, tất cả đứng tại chỗ rẩy rượu dâng thần linh hạnh phúc sống trên trời bao la. Rời ghế đứng dậy, dáng vẻ đĩnh đạc, Odysseus đặt cúp hai quai vào tay Arete, rồi nói lớn tiếng lời như có cánh bay xa: “Ô nương nương! Cầu mong nương nương hạnh phúc mãi mãi ở đời, tới lúc về già, tới khi lâm chung, số phận tất yếu nhân loại đều gặp. Bây giờ ra đi tiện nhân chân thành cầu mong nương nương ở lại vui hưởng lâu dài cuộc đời trong cung điện với hoàng tử, công chúa, nhân dân và quân vương!” Dứt lời Odysseus dáng vẻ đường bệ bước qua ngưỡng cửa. Alkinoos quyền uy sai lệnh sứ tháp tùng dẫn tới thuyền và bờ biển. Arete cũng phái ba tỳ nữ đi theo, người mang áo choàng và tu-ních mới giặt, người vác rương gỗ chắc nịch, người bưng bánh mì, vang đỏ. Tới thuyền và bờ biển thanh niên quý tộc hộ tống nhanh tay chuyển đồ đạc, kể cả đồ ăn thức uống xuống hầm trống không. Họ trải tấm nệm trên boong, tận đằng đuôi, trên trải tấm vải để Odysseus ngủ ngon lành cách xa tiếng động. Odysseus chèo lên boong lẳng lặng ngả lưng. Tay chèo tuần tự vào chỗ cầm lái theo hàng, tháo cáp khỏi mốc đá khoét lỗ. Họ tuần tự ngả về phía sau, khua chèo nhịp nhàng chém nước, bọt biển tung bay. Cảm giác quên lãng từ từ nhẹ khép vành mi, Odysseus thiếp ngủ, êm đềm, say sưa như chết. Như bốn ngựa đóng ách kéo xe trên cánh đồng vừa nghe roi quất cùng chồm lên, nhổm cao. phi vun vút trên đường đầy bụi, thuyền lao thẳng, đuôi nhấp nhô, đằng sau đợt sóng màu chàm rú rít, dâng cao dội đổ ầm ầm. Tốc độ gia tăng thuyền phóng lên phía trước, ngay cả chim ưng bay nhanh hơn hết loài lông vũ cũng không đuổi kịp. Thuyền cứ thế bon bon đè sóng mà đi, mang theo thế nhân tinh khôn rất mực, trải qua năm tháng dài dặc hết chiến tranh trên đất liền đến lang thang trên biển cả dữ dằn, đắm chìm trong biết bao cực khổ, gian truân, bây giờ lẳng lặng buông mình vào giấc ngủ thanh thản, thảnh thơi, quên hẳn những gì đã chịu đựng, kinh qua.

Hoàng hậu hàng tinh tú vừa xuất hiện báo hiệu Rạng Đông rời nôi ngủ mờ sương đem ánh sáng cho ban mai, thuyền kết thúc hải trình tiến vào Ithaka. Trong đảo bên bờ có bến đậu nghe nói của Phorkys, Ông già Biển cả. Bến có hai mũi đất dựng đứng đối diện tách biệt nhô ra biển, song phía trong dốc thoai thoải. Mũi đất ngăn sóng từ ngoài khơi khỏi tràn vào khi gió thổi ác liệt, đồng thời tạo thuận lợi cho thuyền khi đã vào không cần cột cáp. Đầu bến có cây ô-liu cành lá vươn dài, gần đó là căn động mờ mờ, ngoạn mục, thiêng liêng đối với nữ thần biển cả còn gọi là nữ thần sông nước. Động có một số bình và hũ hai quai bằng đá, ong trữ mật trong đó; động cũng có khung cửi to lớn bằng đá nữ thần biển cả dệt vải kỳ lạ màu biển tím thẫm, nhìn là mắt mê man, say đắm, mấy con suối chảy liên miên nước không bao giờ cạn; động có hai cửa: một nhìn về hướng gió bắc là đường đi dành cho thế nhân; một quay về hướng gió nam là đường đi dành riêng thần linh; vì hàng bất tử sử dụng lối này nên hàng tất tử không bao giờ đặt chân lên.

Tay chèo Phaiakian cập bến chỗ này vì biết từ trước. Vừa lách vào thuyền lao lên đất liền tức thì, nửa thân nằm trên bãi cát, tay chèo cừ khôi dang tay kéo khỏi mặt nước rất nhanh! Rời ghế nhảy xuống đất họ nhanh nhảu nâng Odysseus, cùng lúc mang tấm thảm, tấm vải lóng lánh nhiễu vân từ đáy thuyền; tránh làm mất giấc họ nhẹ nhàng đặt Odysseus xuống bãi cát. Tiếp theo họ mang phẩm vật, do Athena hảo tâm nhắc nhở, quân vương Phaiakian thân tặng lúc Odysseus rời đảo lên đường. Họ chất ở gốc cây ô-liu cách xa đường đi phòng trường hợp khách qua đường nhìn thấy lấy mất trước khi Odysseus tỉnh giấc. Làm xong họ lên thuyền trở về.

Lúc này vẫn chưa quên đe dọa có lần thốt ra lời sẽ trừng trị Odysseus đích đáng, thần linh rung chuyển trái đất đến hỏi ý kiến Chúa tể: “Thưa Cha Chúa tể, thần linh bất tử sẽ coi thường thần đệ, vì bây giờ thế nhân không kính trọng nữa, thần đệ muốn nói đám Phaiakian, thần huynh biết chúng là dòng dõi thần đệ. Thần đệ biết trải qua muôn vàn gian truân Odysseus sẽ trở về; lòng riêng vẫn nhớ có lần thần huynh hứa và gật đầu đồng ý, thần đệ chưa hề ngăn cản y thực hiện ý đồ. Nhưng bây giờ đám thế nhân đó đưa qua biển cả trên thuyền chắc nịch, đem vào bờ ở Ithaka vẫn ngủ li bì, hơn thế còn tặng vô số phẩm vật, đồ đồng, đồ vàng, đồ dệt, nhiều gấp bội số lượng chiếm được từ thành Troa, nếu y trở về không hề hấn chia chiến phẩm đồng đều.”

“Thế hả!” Chúa tể thu thập mây đen đáp. “Nhưng vì sao thần linh rung chuyển trái đất oai nghiêm, hùng mạnh lại nói vậy! Thần linh không hề coi nhẹ thần đệ. Sự thể sẽ vô cùng trầm trọng nếu quả thực họ tỏ ra không tôn kính bậc bề trên, quyền uy trong hàng thần linh. Hàng thế nhân nếu có kẻ huênh hoang ỷ lại sức mạnh, quyền thế cư xử bất kính, thần đệ cứ thẳng tay trừng trị ngay bây giờ hay mai sau. Thần đệ hoàn toàn tự do hành xử theo ý mình.”

“Thần huynh thu thập mây đen,” Poseidon tiếp lời, “từ lâu thần đệ đã định làm như thần huynh nói, song vì kính nể sợ thần huynh phật ý nên đành thôi. Nhưng bây giờ thần đệ sẽ đập tan chiếc thuyền bền chắc trên biển mờ sương khi bọn Phaiakian hoàn thành sứ mạng trên đường trở về, dạy cho chúng bài học, một lần nhớ mãi, từ bỏ thói quen đón đưa khách lạ. Và thần đệ sẽ dựng dãy núi cao ngất vây quanh bịt kín thành phố chúng ở.”

“Thần đệ yêu thương,” Chúa tể thu thập mây đen tiếp tục, “theo ta cách này hay nhất. Khi dân chúng kéo nhau ra xem thuyền lướt sóng trở về, ngắm nhìn từ đầu đến đuôi, thần đệ biến thành mỏm đá sừng sững sát bờ, rồi dựng núi cao bao quanh thành phố, tất cả sẽ sửng sốt, sững sờ!”

Nghe lời Chúa tể đáp như thế Poseidon bèn tới Scheria, nơi người Phaiakian sinh sống. Đến nơi hải thần lẳng lặng chờ thuyền lao vun vút vào bờ. Bước tới giơ tay đập mạnh thần linh rung chuyển trái đất biến thuyền thành mỏm đá cắm sâu dưới biển. Làm xong hải thần trở về. Dân Phaiakian, tay chèo, thợ biển lão luyện nhìn nhau thốt lời như có cánh bay xa: “Ơ hay thế này nghĩa là thế nào! Ai chặn ngoài khơi khi thuyền vào bến đậu? Lúc nãy còn thấy rõ mồn một từ đầu đến đuôi.” Họ cất tiếng hỏi vì không hiểu sự việc. Lát sau Alkinoos mới lớn tiếng giải thích: “Hỡi ôi! Bây giờ quả nhân mới hiểu điều thân phụ tiên đoán trước đây! Người nói Poseidon ghét cay ghét đắng vì ngô bối nổi tiếng lão luyện có thói quen đưa đón khách lạ vượt biển an toàn. Hải thần nói thế nào có ngày cũng đập nát trên biển mờ sương khi thuyền dân Phaiakian làm xong nhiệm vụ trở về, rồi dựng núi cao bao quanh thành phố. Lão nhân nói thế, điều đó bây giờ trở thành sự thật. Dẫu vậy hãy lắng nghe và làm theo điều quả nhân nói. Tương lai bỏ thói quen chuyên chở bất kể khách lạ nào tới thăm thành phố; hiện tại hạ mười hai bò làm lễ tế sinh dâng Poseidon. Hải thần sẽ nguôi giận thương hại và sẽ không dựng núi vây quanh thành phố.” Khiếp đảm, hoảng hồn dân Phaikian tức tốc sửa soạn giết bò làm lễ tế sinh...

Trong khi hoàng thân và thủ lĩnh Phaiakian tụ tập quanh bàn thờ khấn vái, cầu xin hải thần Poseidon, Odysseus thức giấc trên quê hương, vắng mặt quá lâu nên không nhận ra, vì Pallas Athena, ái nữ Chúa tể tung sương mù bao phủ xung quanh. Định tâm biến Odysseus thành không thể nhận ra, nữ thần nói cho Odysseus hay sự việc bên ngoài, ngăn cản hiền thê, bằng hữu, dân chúng nhận ra trước khi đám cầu hôn đền trả tội ác vi phạm. Bởi thế mọi thứ trong Ithaka, lối đi ngoằn ngoèo, vịnh nước với bến đậu xung quanh, mỏm núi nhấp nhô, hàng cây hoa lá um tùm dường như xa lạ với chủ nhân. Odysseus đứng phắt dậy, trố mắt nhìn quê cha đất tổ. Đưa tay vỗ đùi, thở dài thườn thượt, Odysseus thốt lời buồn thảm: “Ô, khốn nạn thân ta! Lần này lạc đến xứ nào? Họ là dân tàn ác, dã man hay người nhân từ, đạo đức, tôn kính thần linh? Để phẩm vật chỗ nào bây giờ và ta sẽ đi đâu? Biết thế cứ ở đó với người Phaiakian! Như vậy rất có thể ta sẽ gặp quân vương quyền uy khác, ông sẽ tiếp đón chu đáo, sửa soạn cho trở về quê hương. Hiện thời ta không biết cất phẩm vật chỗ nào, chắc chắn là không thể để đây, có người lấy mất. Và than ôi, lạ lùng chưa, nào ngờ đám hoàng thân, thủ lĩnh Phaiakian không phải người đàng hoàng, tử tế! Họ nói họ sẽ đem xuống thuyền đưa về Ithaka chan hòa ánh nắng, vậy mà họ lại mang tới nơi xa lạ thế này! Hứa hão... bởi thế ta van vái Chúa tể từng bao che kẻ cầu xin, trợ giúp thế nhân, ngăn chặn thủ phạm ra tay trừng trị. Nhưng thôi bây giờ nên kiểm lại phẩm vật xem tay chèo có lấy thứ nào đem xuống khoang thuyền không.”

Dứt lời Odysseus kiểm lại phẩm vật: kiềng ba chân xinh đẹp, vạc nấu, vàng nén, vải dệt tuyệt vời. Odysseus thấy không thiếu thứ nào. Nhưng buồn lạ lùng, sực nhớ quê hương, Odysseus vừa bật khóc vừa lết bước dọc bờ biển sóng vỗ dạt dào! Đúng lúc đó Athena xuất hiện, cải trang như mục phu trẻ tuổi, nét vẻ dịu dàng, xinh đẹp như con trai quân vương. Vai choàng áo ngoài không tay hai lớp, xe dệt cầu kỳ, chân óng ả đi dép xinh xắn, tay cầm cây gậy. Trông thấy vui mừng khôn tả, bước tới tức thì, Odysseus ngỏ lời như có cánh bay xa: “Quý hữu, quý hữu là người đầu tiên tiện nhân gặp nơi này, xin kính chào! Rất mong đừng tỏ ác cảm, vui lòng giữ giùm mấy thứ và sẵn sàng ra tay tế độ. Tiện nhân van vái quý hữu như van vái thần linh, tiện nhân bước tới quỳ trước gối cầu xin. Vui lòng cho biết đích xác tiện nhân đang ở đâu? Chỗ này là chỗ nào? Tên gọi là gì? Dân sở tại ra sao? Phải chăng hòn đảo chan hòa ánh nắng? Hay mỏm đất phì nhiêu rời lục địa chạy thoai thoải ra biển?”

“Ô khách lạ,” nữ thần mắt xanh lam lục đáp, “chắc hẳn khách lạ là trẻ nhỏ ngây thơ hay từ nơi xa xôi mới tới nên hỏi bỉ phu xứ này là gì. Xứ này có tên gọi hẳn hoi. Xứ này ai cũng biết, người sống ở hướng rạng đông mặt trời xuất hiện, người sống ở hướng đối diện bờ biển mạn tây, hoàng hôn tỏa buông. Xứ này núi non lởm chởm, không tiện cho xe ngựa qua lại, không bao la lắm, song không đến nỗi quá nghèo. Xứ này trồng lúa nhiều vô kể, trồng cả nho làm rượu vang. Mưa rơi bốn mùa, sương mai tràn trề; bãi cỏ xanh tươi chăn dê, thả bò rất tốt! Cây đủ loại tinh dầu khác nhau, nước quanh năm không bao giờ cạn. Và hơn thế, khách lạ biết không, tên Ithaka còn bay tới tận thành Troa đất Troad, người ta nói với bỉ phu xa lắm, nơi đó cách đất người Achaian muôn dặm trùng dương!”

Nghe nói thế Odysseus vui khôn xiết, vốn đau khổ bấy lâu lại thấy mình ở trên quê hương, Pallas Athena ái nữ Chúa tể mang khiên thần vừa nói cho hay! Hắng giọng người từng chịu đựng gian truân nói với mục phu lời như có cánh bay xa, song không mang theo sự thật. Tận dụng lợi điểm tâm trí tràn ngập mưu kế, giữ ghịt không nói ra, Odysseus nhỏ nhẹ: “Thưa, khi còn ở trên đất Krete bao la, phía bên kia đại dương, tiện nhân có nghe nói Ithaka. Tới đây một mình mang theo phẩm vật thế này, để khá nhiều lại cho lũ con, tiện nhân phải lẩn trốn lưu vong, vì giết công tử Idomeneus, Orsilochos lừng danh, chạy bộ nhanh hơn mọi người trên hải đảo rộng lớn. Y muốn tước hết chiến phẩm tiện nhân chiếm được trên đất Troad, phần thưởng đền bù nguy hiểm, gian nan đằng đẵng trong chiến trận, vất vả, nhọc nhằn liên miên trên mặt biển, chỉ vì tiện nhân từ chối không tuân lệnh thân phụ y, mà muốn chỉ huy quân mình giao chiến trên đất người Troian. Một hôm có người bạn trợ giúp, tiện nhân mai phục bên đường chờ đợi, rút thương đồng đâm thẳng lúc y từ cánh đồng đi tới. Đêm đó trời tối như bưng, không ai nom thấy ngô bối. Không ai biết tiện nhân là người kết liễu cuộc đời cho y về chín suối. Vừa hạ sát xong, mũi thương còn dính máu, vội vàng mò tới thuyền người Phoinician, tiện nhân phủ phục van xin tay chèo lương thiện thương hại, giúp đỡ. Tiện nhân lấy ít chiến phẩm trả công thích đáng, xin họ cho lên boong đưa tới Pylos hoặc Elis thiêng liêng, nơi quân vương người Epeian trị vì. Nhưng gió mạnh quá, thuyền chệch hướng, họ cố gắng tuyệt vọng, vì không muốn đánh lừa tiện nhân. Không tới Pylos họ tới đây ban đêm, nỗ lực khua chèo vào bến đậu. Mặc dù thèm hết sức, không ai nghĩ tới miếng ăn; bụng đói meo vừa nhảy khỏi thuyền tất cả lăn ra ngủ. Mệt lử tiện nhân thiu thiu lúc nào không hay!... Họ xuống thuyền tìm phẩm vật mang lên để trên bãi cát cạnh chỗ tiện nhân nằm. Sau đó họ lại xuống thuyền, dong buồm trực chỉ Sidon, thành phố đông dân, ngoạn mục, bỏ tiện nhân ở lại, lòng lo buồn da diết.”

Odysseus kể vậy. Nữ thần mắt xanh lam lục mỉm cười, đưa tay vỗ nhẹ tỏ vẻ âu yếm. Lúc này nữ thần mang vóc dáng phụ nữ thanh tú, diễm lệ, nghệ sĩ tài hoa sáng tạo tác phẩm nghệ thuật. Cất giọng nữ thần nói lời như có cánh bay xa: “Ai gặp ngươi, dù là thần linh, ắt phải thuộc hàng xảo trá, tinh ranh nhất đời mới hy vọng tranh tài mánh lới. Thủ đoạn siêu việt, xảo diệu vô song, bởi thế ngươi không muốn, dù ở trên quê hương, gạt bỏ mưu mẹo, chấm dứt kể chuyện tào lao tự lòng ưa thích vô cùng!... Nhưng thôi ngừng lại, chấm dứt chuyện như thế! Bởi ngươi và ta đều thâm hậu, thành thạo tay nghề. Trong thế giới thế nhân về mưu chước, ngôn từ ngươi thuộc loại vô địch, trong thế giới thần linh về khả năng, tài trí đạt cái mình ưa thích ta thuộc hàng ưu việt... Vậy mà ngươi không nhận ra ta, Pallas Athena, ái nữ Chúa tể, luôn luôn bao che, trợ giúp vượt qua mọi thử thách, khó khăn. Ta là thần linh đã thúc đẩy người Phaiakian đối xử với ngươi nhân hậu! Và bây giờ ta lại tới đây trù liệu kế hoạch khôn khéo cùng ngươi, cất giấu phẩm vật do ta gợi ý, khuyên nhủ quý tộc Phaiakian thân tặng khi ngươi rời đảo về nhà, đồng thời tiên báo ngươi hay gian truân sẽ phải đương đầu trong cung điện số phận dành cho. Nhất định kiên trì chịu đựng do sống còn đòi hỏi. Tuyệt đối không nói với ai, đàn ông cũng như đàn bà, ngươi trở về sau khi lưu lạc triền miên. Trái lại im lặng gánh chịu mọi sỉ nhục, cúi đầu đón nhận mọi đối xử thô bạo thế nhân trút đổ lên đầu!”

“Ô nữ thần,” Odysseus trăm khéo ngàn khôn đáp, “thoạt nhìn dù tinh mắt đến đâu thế nhân cũng khó lòng nhận ra. Vì nữ thần thay đổi hình dạng thường xuyên! Dẫu thế tiện nhân hiểu, trước kia khi con cháu người Achaian tham chiến trên đất Troad, nữ thần đã che chở tiện nhân. Nhưng khi ngô bối cướp phá kinh thành cao ngất của Priam, xuống thuyền hồi hương, có thần linh đánh thuyền tan nát, lúc đó tiện nhân không thấy nữ thần đâu, và cũng không thấy ái nữ Chúa tể đặt chân lên thuyền trợ giúp vượt khỏi thử thách gay go. Suốt thời gian đó tiện nhân lang thang, lòng dạ đau đớn khôn xiết, tới ngày thần linh lôi khỏi gian truân. Chỉ khi tiện nhân đến đất người Phaiakian giàu có, lúc đó nữ thần mới tới dùng lời khuyến khích, dẫn đường chỉ lối về thành phố. Bây giờ nhân danh thân phụ nữ thần, tiện nhân quỳ trước gối van vái: xin đáp lời! Tiện nhân không tin đã đặt chân lên Ithaka chan hòa ánh nắng. Trái lại tiện nhân cảm thấy đang lạc bước trên xứ lạ quê người. Nữ thần nói như có ý trêu trọc, ngạo giễu nhằm dối lừa tâm trí tiện nhân. Xin cho hay có thực tiện nhân đã trở về quê hương yêu dấu hay không?”

“Như vậy chứng tỏ ngươi vẫn không hề thay đổi cảm nghĩ,” Athena mắt xanh lam lục đáp. “Bởi thế ta không thể rời bỏ khi ngươi gian nan. Ngươi rất ư kín đáo, chín chắn, thận trọng. Thế nhân nào sau khi lang bạt gặp bao khó khăn cũng mong mỏi mau mau trở về vui vẻ nhìn vợ gặp con. Ngươi ngược lại không hối hả, không vội vã hỏi han, nghe ngóng tin tức ngay cả hiền thê! Không hề thay đổi, nàng chờ đợi trong cung điện, mắt chẳng ráo lệ, ngày đêm lặng lẽ, buồm thảm trôi qua. Ô! Chuyện ngươi trở về ta không hề nghi ngờ. Trong thâm tâm ta biết ngươi sẽ hồi hương sau khi mất hết đồng đội. Nhưng ngươi nên hiểu ta không lòng nào chống đối thúc phụ Poseidon, nổi giận đùng đùng khi ngươi đâm mù mắt con trai, vì thế nuôi hận trong lòng. Bây giờ để ngươi yên lòng tin tưởng, hãy cùng ta nhìn cảnh trí Ithaka. Đây là bến đậu Phorkys, Ông già Biển cả; kia là cây ô-liu trước cửa vào bến đậu cành lá vươn dài che phủ; gần đó là ngôi động ngoạn mục, âm u, thiêng liêng nữ thần sông nước thế nhân gọi là Naiad cư ngụ; đây là cửa vào vòm cung; kia là đại sảnh thênh thang ngươi thường tới làm lễ tế sinh dâng nữ thần sông nước; đằng sau là núi Neritos sườn đổ thoai thoải, cây cối chen chúc trổ lá um tùm.”

Vừa nói nữ thần vừa xua sương mù, xứ sở hiện hình rõ mồn một. Bấy lâu từng gian truân, từng khổ cực lúc này Odysseus vương giả mới cảm thấy sung sướng, vui mừng. Nhìn quê hương tận mắt, nguồn vui nỗi mừng dâng cao, cúi hôn mặt đất phì nhiêu sinh sản hạt lúa, Odysseus giơ hai tay triệu gọi: “Ô nữ thần sông nước, ô ái nữ Chúa tể, ô Naiad, tiện nhân cứ tưởng chẳng bao giờ lại nhìn thấy các người! Xin đón nhận lời chào hỏi thân thương cùng lời cầu nguyện thành thực! Tiện nhân sẽ dâng phẩm vật ngày sắp tới như trước kia, nếu ái nữ Chúa tể, nữ thần chiến phẩm, vui lòng cho sống, nhìn con trai trưởng thành!”

“Vui lên,” Athena mắt xanh lam lục tiếp lời, “đừng ưu tư nữa. Việc cần làm tức thì là giấu phẩm vật vào góc động thiêng liêng, để đó cho an toàn khỏi ai lấy mất. Sau đó ngô bối phải bàn tính tương lai sẽ làm gì để đạt kết quả mĩ mãn.” Dứt lời nữ thần lẩn vào động âm u tìm chỗ cất giấu. Odysseus vội vã mang phẩm vật truyền tay - vàng, đồng bóng lộn, quần áo may cắt ngoạn mục người Phaiakian trao tặng. Pallas Athena ái nữ Chúa tể mang khiên thần đem vào xếp cẩn thận, rồi lấy tảng đá bít kín cửa động. Hai người ngồi dưới gốc cây ô-liu thiêng liêng bàn chuyện thanh toán đám cầu hôn xấc xược. Athena mắt xanh lam lục lên tiếng trước: “Ô dòng dõi Chúa tể, công tử Laertes, Odysseus trăm mưu ngàn chước, hãy nghĩ tới cách làm thế nào ngươi tóm cổ đám cầu hôn trơ trẽn ba năm ròng rã chiếm cứ đại sảnh, ve vãn hiền thê tiết hạnh, dâng của gạ gẫm tính chuyện hôn nhân. Suốt thời gian đó nàng mòn mỏi mong chờ ngươi trở về. Tạo điều kiện cho chúng hy vọng, gửi lời nhắn nhủ, hứa hẹn từng tên, song trong thâm tâm nàng dự định khác hẳn.”

“Ôi chao!” Odysseus mưu trí lớn tiếng đáp. “Nếu nữ thần không cho hay sự thật, tiện nhân thế nào cũng chấm dứt cuộc đời thảm thương như quân vương Agamemnon khi bước vào cung điện. Nhưng thôi, xin trù tính kế hoạch trừng trị kẻ phạm tội. Nhớ đứng gần tiện nhân, nâng cao tinh thần bất chấp tất cả, như nữ thần đã làm ngày ngô bối đánh sập tháp canh lột bỏ vương miện óng ả trên đầu thành Troa! Ô, nữ thần mắt xanh lam lục, nữ thần duyên dáng, nhiệt tình, nếu ở bên cạnh hăng hái nâng đỡ, trợ giúp như lúc đó, tiện nhân có thể giao chiến với ba trăm tên.”

“Tất nhiên ta sẽ đứng bên ngươi bất luận ở đâu, bất kể lúc nào,” Athena mắt xanh lam lục tiếp lời, “khi ngô bối ra tay thực hiện việc này. Đám cầu hôn phá hại gia cư, a ha! Ta đã thấy máu chúng, óc chúng vấy đổ khắp sàn đại sảnh! Nhưng thôi! Ta sẽ biến ngươi thành không thể nhận ra trước mắt thế nhân; ta sẽ làm làn da nhẵn nhụi trên tứ chi mềm dẻo khô héo, quăn teo, mái tóc vàng hoe trên đầu phai màu; ta sẽ mặc cho ngươi đồ rách bướp thế nhân nhìn thấy lợm giọng, ta sẽ đổi cặp mắt trước kia trong sáng bây giờ thành lờ mờ, như vậy ngươi sẽ có vẻ ghê tởm trước đám cầu hôn, trước hiền thê và trước quý tử để lại cung điện. Phần mình trước hết ngươi phải đi gặp nô bộc chăn heo, lòng dạ vẫn trung thành với ngươi, vẫn tận tụy với quý tử và hiền thê Penelope đoan trang, tiết hạnh. Ngươi sẽ thấy nô bộc trông heo ngoài đồng cỏ gần Mỏm Quạ Đen bên suối Arethusa. Ra đó thực phẩm thích hợp, ăn dẻ rừng, uống nước ao sâu, heo mập mạp, khỏe mạnh. Ở lại nơi ấy, ngồi với nô bộc, hỏi nô bộc những gì muốn biết. Ta sẽ đi Sparta, thành phố nổi tiếng phụ nữ xinh đẹp, triệu gọi quý tử Telemachos đã tới thung lũng Lakedaimon bao la viếng thăm Menelaos, nghe ngóng tin tức để biết ngươi còn sống hay không.”

Odysseus trăm khéo ngàn khôn thắc mắc: “Nhưng thưa tại sao vốn toàn tri, toàn thức nữ thần không nói gì cho con tiên nhân hay? Nữ thần có muốn con tiện nhân cũng lang thang trên biển vô sinh khổ sở trăm bề trong khi kẻ lạ mặt ăn hại ở nhà không hở?”

“Ô! Đừng quá lo cho công tử!” Nữ thần mắt xanh lam lục tiếp lời. “Ta thân chinh hộ tống, công tử qua chuyến du hành tới đó sẽ nổi tiếng lừng danh. Công tử không gặp khó khăn, trái lại nghỉ ngơi thoải mái trong cung điện Menelaos giàu có. Ta biết có đám thanh niên dùng thuyền sơn đen phục kích âm mưu hạ sát trước khi công tử về tới quê cha đất tổ. Nhưng đừng sợ, ta canh chừng. Chẳng bao lâu nữa đất lành sẽ phủ kín đám cầu hôn phá hại của cải nhà ngươi.”

Dứt lời Athena khua đũa thần khẽ chạm thân thể, biến làn da nhẵn nhụi trên tứ chi mềm dẻo thành khô héo, quăn teo; mái tóc vàng hoe trên đầu thành nhợt nhạt, rũ rượi; toàn thân phủ làn da nhăn nheo của ông già lụ khụ. Nữ thần hóa cặp mắt trước kia trong sáng thành kèm nhèm, mặc cho áo choàng rách bướp, tu-ních tả tơi, thủng lỗ tứ tung, lem luốc, bẩn thỉu vì dính khói. Sau đó nữ thần phủ lên lưng tấm da hươu rừng lớn rộng trụi lông. Cuối cùng nữ thần đưa cho cây gậy, chiếc bị sờn rách, nhớp nhúa, quai sần sùi choàng qua vai. Chuẩn bị xong xuôi hai bên chia tay. Nữ thần lên đường tới Lakedaimon vùng đất thiêng liêng tìm con trai Odysseus.