hực ra tôi hoàn toàn không có ý định thuê người ở, mà đó là ý muốn của vợ tôi.

– Nghe nói nhà bà Necmin ở tầng trên cũng đã nuôi người ở rồi đấy. Mà chồng bà ta chỉ là người buôn bán các phụ tùng lặt vặt!.. Lão ta thậm chí không thể bán nguyên cả chiếc ô tô, mà chỉ bán lẻ từng phụ tùng một.

Ngày nào trong nhà tôi cũng chỉ độc nói đến chuyện thuê người ở.

– Thậm chí đến nhà Pêrizat cũng có người ở. Còn anh thì lúc nào cũng chỉ biết nói mấy câu: “Anh sẽ viết như thế này! Không, tốt hơn anh sẽ viết như thế này!” Còn con mẹ hàng xóm Lalê thì sao? Anh thủ nghĩ xem, đến mụ ta mà cũng còn thuê được người ở. Lão chồng mụ ta phất lên là nhờ bán đinh đóng móng ngựa.

– Thì đời là vậy mà, em yêu: người thì giàu lên nhờ những cái đinh móng ngựa, còn người thì nhờ móng ngựa mà nên người.

– Thế còn những nhà như… nhà bà… bà gì nhỉ? Mình quên mất tên rồi? Họ cũng tạo dựng cơ nghiệp chỉ nhờ mấy cái đồ cao su phế thải. Nhà Aiphe thậm chí còn nuôi hai người ở. Còn tôi thì hai tay nhăn nheo hết chỉ vì suốt ngày phải giặt giũ. Trong cái nhà này tôi chẳng là cái gì cả. Chẳng ai coi tôi ra cái gì: người bé thì không tôn trọng, người lớn thì không yêu mến.

Rồi vợ tôi bắt đầu nhai đi nhai lại:

– Người ở! Người ở! Kiểu gì cũng phải nuôi người ở!

Với sự tuyệt vọng của người sẵn sàng tự tử, tôi nói:

– Thôi được rồi, được rồi! Em cứ tìm người đi rồi chúng ta sẽ nuôi!

Sau đó tôi được yên thân một thời gian. Vợ tôi đi tìm mãi mà vẫn chưa tìm được người ở. Buổi tối tôi nhìn bàn ăn: không có cơm tối!

Vợ tôi bảo:

– Xin lỗi, suốt ngày em bận đi tìm thuê người ở nên không nấu cơm được. Thôi, không sao, chúng ta uống trà vậy!

Và khi tôi nói: “Cái áo sơ mi của anh bẩn quá rồi”, thì vợ tôi đáp: “Anh chịu khó mặc nốt ngày hôm nay, em chưa kịp giặt quần áo”.

Nhà cửa không có ai dọn, cơm không có người nấu, quần áo không có ai giặt. Tất cả nhà, từ lớn đến bé đều bận đi tìm thuê người ở.

Một buổi tối khi về nhà tôi bắt gặp cả gia đình đang vui như Tết.

– Có chuyện gì thế?

– Suỵt! Anh nói khẽ chứ! Chúng ta đã thuê được người rồi.

– Thuê được người ở rồi à?

– Lạy Chúa, nói khẽ thôi kẻo cô ta nghe thấy!

– Nhưng anh có nói điều gì xúc phạm đâu

– Sao anh lại nói “người ở”? Ngộ nhỡ cô ta nghe thấy tự ái bỏ đi thì sao? Lúc đó thì hỏng hết việc.!

– Với lại bố phải nhớ: bây giờ người ta không gọi “người ở”, mà phải gọi là “cô bảo mẫu”, hay “cô phục vụ”.

– Nhưng trong nhà ta có ai cần phải nuôi dạy nữa đâu. Ơn Chúa, tất cả chúng ta đều đã được học hành cả rồi. Thôi, cứ gọi cô ta vào đây để xem mặt “cô phục vụ” của chúng ta xem nào!

– Nhưng anh nhớ đừng có nói gì vớ vẩn đấy!

Vợ tôi gọi:

– Chị Aiten!

– Ôi, trời đất! Sao lại có người xấu đến thế không biết! Tất nhiên là vợ tôi đã cố ý chọn người như thế để khỏi phải ghen!

Bạn sẽ nghĩ thế nào? Vợ tôi giới thiệu tôi với cô người hầu:

– Đây là Mucxin, chồng tôi.

Cô gái tiến lại phía tôi với dáng đi õng ẹo. Tôi bối rối không biết có nên đứng dậy hôn tay cô ta không? Cuối cùng tôi quyết định đưa tay ra bắt tay cô ta.

Cô ta chúm môi nói:

– Rất hân hạnh, tôi là Aiten.

Cô ta ăn mặc hoàn toàn như một quý cô thực thụ, thậm chí còn diêm dúa hơn cả một quý cô. Người ngoài mà nhìn chắc chắn thế nào cũng nhầm không biết ai là vợ tôi, còn ai là người hầu. Cô ta ngồi xuống ghế xa-lông trước mặt tôi, vắt chân nọ lên chân kia.

– Ông có thuốc lá không? Tôi quên không mang theo.

Vợ tôi chạy ngay sang buồng khác lấy thuốc lá. Con gái tôi thì châm bật lửa, còn “cô phục vụ” của chúng tôi thì vừa hút thuốc vừa chúm môi nhả những vòng tròn khói.

Cả nhà chúng tôi tròn mắt. Mọi người nhìn cô ta và im lặng. May sao cô ta là người đầu tiên phá vỡ sự im lặng nặng nề ấy.

– Thôi, chúng ta trao đổi đi.

– Vâng, thưa tiểu thư.

– Ông định đặt bao nhiêu? Ý tôi muốn nói là ông có thể trả tôi bao nhiêu?

Mọi người trong nhà đều nhìn vào miệng tôi, chờ nghe tôi nói. Ai cũng thấp thỏm chỉ sợ tôi đưa ra cái giá rẻ quá khiến cô ta cảm thấy bị xúc phạm. Trả cô ta một trăm lia liệu có ít không nhỉ. Mà ngay cả một trăm lia cũng là vượt quá khả năng của chúng tôi rồi. Nếu mỗi tháng tôi viết được khoảng mươi truyện ngắn thì may ra mới đủ chu cấp cho cô người ở. Nhưng làm sao đăng hết được mười truyện ngắn một tháng?

Thấy tôi suy nghĩ quá lâu, cô ta bảo:

– Nào, ông bạn, cứ nói đi, chẳng có gì phải ngại!

Tôi lắp bắp:

– Tôi sẽ trả cho cô một trăm lia một tháng.

Cả gia đình tôi và cô người hầu cùng đồng thanh “ối” lên một tiếng.

– Sao, có chuyện gì vậy?

– Bố ơi, làm sao có thể trả như vậy được? Chả lẽ bố không đọc báo hay sao? Bây giờ một trăm lia còn không thuê nổi một cán bộ tử tế nữa là!

Vợ tôi chen vào:

– Anh thử nghĩ xem, một hộp son môi không ra gì đã mười lia rồi, hộp phấn thì bốn mươi lia.

Cô người hầu, nghĩa là “cô phục vụ buồng” Aiten nói:

– Một đôi tất – mà loại rất xoàng đã mất mười bốn lia. Mà lẽ nào một người mỗi tháng không tốn bốn, năm đôi tất?

Tôi vội vàng đút chân sâu hơn vào đôi dép đi trong nhà để cô ta khỏi nhìn thấy đôi tất đã mạng lại của tôi.

Cô Aiten đứng dậy:

– Xin lỗi vì đã làm phiền, nhưng giữa chúng ta không còn gì để nói nữa! Tạm biệt!

Cả nhà tôi xúm lại năn nỉ cô ta:

– Lạy Chúa, chị cứ ngồi xuống đã! Xin chị đừng vội! Chị đừng nên quá nóng nảy như vậy.

– Tôi làm cho nhà trước mỗi tháng bốn trăm lia. Nhưng tôi không thích cái nhà ấy. Lão chủ nhà già quá nên tôi bỏ đi!

– Ôi, Aiten, cô bạn của tôi, – tôi nói. – Tất nhiên có người có nhiều tiền, nhưng tiền đâu phải là tất cả. Chúng tôi tuy ít tiền, nhưng tôi sẽ cố gắng để cô cảm thấy hài lòng. Tôi là người tốt và tôi sẽ hết sức cố gắng vì cô.

– Tôi sẽ cố gắng! Thử nhìn xem, trên đầu ông ta không còn một sợi tóc mà ông ta nói muốn làm cho tôi hài lòng!

– Chingiz! – Tôi lên tiếng gọi.

Thằng con trai tôi đúng là giống Chingizkhan thật.

– Bố gọi con có việc gì ạ?

– Con hãy ra đây để cô Aiten ngắm con một chút.

Cô ta đưa mắt nhìn Chingiz từ đầu xuống chân, rồi từ chân lên đầu.

– Một chàng trai không đến nỗi nào, – cô ta nói. – Thôi được, vì nể gia đình này tôi đồng ý với mức lương hai trăm lia. Nhưng tôi muốn nhận bằng đôla.

Rồi cô ta lại nhìn thằng con tôi một lần nữa:

– Tất cả chỉ vì anh thôi đấy! Thế ông làm nghề gì? – Cô ta quay sang tôi hỏi.

– Tôi ấy à? Tôi làm nghề viết.

– Viết gì? Viết đơn từ à?

– Không, tôi viết truyện ngắn.

– Chà, chả lẽ người ta có thể sống bằng các truyện ngắn và truyện cổ tích hay sao?

– Chúng tôi cũng cố gắng xoay xở.

– Thế tủ lạnh nhà ông mác gì?

Chúng tôi đưa mắt nhìn nhau, vợ tôi thú thật:

– Nhà chúng tôi chưa có tủ lạnh, nhưng chúng tôi sắp mua.

– Nhà ông không có máy quay đĩa à?

– Chúng tôi có rađiô kèm máy quay đĩa.

– Nếu ông không có những cái đĩa tôi thích tôi sẽ không làm đâu.

– Chúng tôi sẽ mua những đĩa nào cô thích.

– Thế máy giặt có chứ?

– Không

– Này, ông hãy kiếm việc gì khá hơn mà làm. Vứt quách cái nghề viết ấy đi. Xin đi làm thuê cho một nhà buôn giàu có nào đó, rồi bản thân cũng được sống đàng hoàng. Thế ít ra cũng có máy hút bụi chứ?

– Ngày mai chúng tôi sẽ mua!

– Ê, các vị đáng yêu của tôi, tốt nhất tất cả các vị hãy đứng ở quảng trường Eminhiô mà ngửa tay ăn xin còn hơn!

Đoạn cô ta quay lại phía tôi:

– Ông là thứ đàn ông gì vậy? Nếu không biết làm gì thì hãy vác lên vai một hòm cam mà đi bán rong còn hơn!

Tôi ngọ ngậy trên ghế vì xấu hổ.

– Nhà ta có ấm đun nước còi không?

Tất cả chúng tôi im lặng. Hết sức thất vọng, cô ta đứng dậy quay sang bảo thằng con trai tôi:

– Này, chàng trai của tôi, tất nhiên anh cũng khá đẹp trai, nhưng cho dù ở đây có cả Maclông Branđô1 đi nữa, tôi cũng không thể chịu nổi cái nhà nghèo khổ này!

Sau đó cô ta quay sang tôi:

– Thật đáng thương cho loại đàn ông như ông, – cô ta nói: – Xem cái bề ngoài của ông này, ông thử nhìn bộ com lê của ông xem!

Cô ta quay sang con gái tôi và nói:

– Cô em của tôi, cô đã lớn rồi, hãy tự lo cho mình đi!

Sau đó cô ta để ý đến vợ tôi:

– Còn bà thì khỏi nói, bà thật thông minh đấy! – Cô ta dài giọng – Thế mà họ dám đòi thuê mình! Các vị hãy lo cho mình được ăn mặc đầy đủ trước đi đã!

Cô ta nói không còn thiếu những lời lẽ gì xúc phạm chúng tôi nữa! Cuối cùng cô ta giật mạnh cửa và bước ra ngoài. Chúng tôi không thể nhìn vào mắt nhau được nữa. Vợ và con gái tôi bật khóc. Thằng con trai tôi thì nguyền rủa tất cả mọi thứ trên đời.

– Ngày mai con sẽ bỏ học – Nó nói

Tôi thì quyết định sẽ tự tử.

Nhưng ở đời trong cái không may lại có cái may. Sau chuyến viếng thăm của cô gái đó cả gia đình tôi bỗng nhiên thức tỉnh.

Bây giờ vợ tôi nhận làm thuê cho cái nhà ông buôn cao su phế thải, con gái tôi thì đi làm cho nhà buôn phụ tùng ô tô. Con trai tôi thì làm người giúp việc cho một nhà buôn bông. Còn tôi… thì thậm chí chẳng có ai muốn thuê làm người ở. Nhưng bù lại mọi người trong nhà đều thương hại và quan tâm chăm sóc tôi như một cựu chiến binh già trong nhà. Và một điều nữa tôi muốn nói riêng, nhà tôi còn gửi được tiền tiết kiệm trong ngân hàng!