uyên sanh một đứa con trai thật kháu khỉnh, mới sanh đứa con trai đầu lòng tuy là con so nhưng đã cân nặng trên ba ký. Duyên sanh rất khó, phải vô bệnh viện Huế, nhờ Quan Đốc, anh ruột cậu Chó đỡ hộ. Cũng may trong nhà có bác sĩ nên việc Duyên sanh không khó khăn mấy. Nằm bệnh viện gần nửa tháng, Duyên được Cụ Bà Thượng Thơ đánh xe hơi đón về. Cụ Bà mừng rỡ vì như thế là cậu Chó có hai con trai xinh đẹp. Cụ Thượng Bà quý như hai hòn ngọc.

Đứa con của Lụa đã chập chững biết đi. Gia đình Lụa nhờ thế lực của Cụ Thượng, chú của Lụa làm Đội Lệ đã có tiền tậu nhà, tậu ruộng ở Huế, Lụa vẫn lén lút đi lại với người tình, gã học trò ở Thuận Hóa, thỉng thoảng Lụa xin phép về thăm nhà chơi với gã tình nhân trước, cha thật sự của đứa con mà cậu Chó mang tiếng là cha.

Từ ngày Lụa biết Quan Đốc, anh ruột của cậu Chó nói cậu Chó không có con nên Lụa phải đề phòng, mỗi lần lén lúc đi lại với gã nhân tình thì để cho khỏi có mang. Lụa đề phòng, việc gian dâm giữa Lụa và gã học sinh bị bại lộ. Ở với cậu Chó, Lụa biết chỉ là để cho gia đình Lụa nhờ vã chớ tình chồng vợ quả không có. Cậu Chó vẫn sống với một cuộc đời của cậu Ấm tàn tật được gia đình nuông chìu. Hàng ngày, từ ngày Duyên có mang, Lụa phải làm nhiệm vụ người vợ săn sóc cho chồng, cậu Chó là gã đàn ông khác hẳn những người đàn ông khác.

Cậu Chó đã 26 tuổi nghĩa là cậu đã sống được 26 năm phẳng lặng sung sướng với hai người vợ xinh đẹp.

Duyên sanh vào giữa tháng chạp, đứa con trai mũm mỉm được nàng chìu chuộng. Cụ Thượng Bà cũng thấy yêu đứa con của Duyên hơn là con của Lụa.

Mùa Xuân năm ấy, trại của Cụ Thượng đầy đủ những thứ để đón xuân, làm Thượng Thơ Bộ Lại, Quan Lại trong triều đình cũng như ngoài trấn đều phải tết lễ Cụ Thượng. Nên năm nào cũng như năm nào, Cụ Thượng thu lễ Tết hàng kho đủ mọi thứ, nào cam, táo hào pháo hồng, bánh chưng...

Duyên định xin phép cha mẹ chồng cho bồng con trai về thăm gia đình nhưng Cụ Thượng Bà thương thằng nhỏ không cho Duyên đi mấy ngày Tết. Cụ Thượng Bà hẹn đến hạ xong sẽ cho Duyên về thăm nhà. Mụ Tám Canh được Cụ Thượng Bà cử săn sóc đứa con trai của Duyên.

Sáng mồng một, Lụa và Duyên bồng đứa con lên nhà chúc mừng Xuân cha mẹ chồng rồi sau đó cho hai đứa con vào mừng Xuân bố chúng nó là cậu Chó.

Là con út của Cụ Thượng, Tết đến, cậu Chó được Cụ Thượng may cho chiếc áo gấm ngũ thể, chiếc khăn đống, bận quần trắng, đó là vì mỗi năm cậu Chó phải bận quần và áo gấm một lần, còn thì ngày thường cậu Chó chỉ bận một chiếc áo dài màu đen, không bận quần cho tiện việc. Cậu Chó bò lê quanh nhà. Mỗi lần Tết, bị mặc quần cậu Chó có vẻ bực tức cái quần vướng víu.

Sáng mồng một Tết, cậu được Lụa đút cơm cho ăn rồi sau đó, cả Lụa lẫn Duyên theo lệnh của Cụ Thượng đều bồng hai đứa con trai xuống chúc Tết cậu Chó. Cậu Chó nằm thừ trên giường nghe tiếng chúc Tết của vợ và các con nhưng có lẽ cậu nghe biết họ nói nhưng vì cậu không nói được, có điều lạ cậu Chó nghe được. Cậu Chó gật đầu lia lịa. Cậu thấy hai vợ của cậu mặc quần áo đẹp, hai đứa nhỏ, con của cậu ôm lấy mạ của chúng. Cậu Chó có vẻ bực tức vì chiếc quần cậu đang mang làm cậu bận bịu, không còn khoáng đạt như những ngày thường cậu chỉ mặc chiếc áo dài.

Nằm trên giường đệm, cậu Chó như vua ngoạn triều mà sách vở vẫn tả, ông vua chỉ biết có nằm, sắc dục vô độ. Cậu vẫy Duyên lại nhưng Duyên sợ không dám lại gần cậu Chó vì nàng mới sanh được chừng nữa tháng mà gần cậu Chó thì cậu đâu biết cữ cho vợ. Thấy Duyên không lại cậu Chó trừng mắt nhìn có vẻ ân hận, Duyên quay lại bảo Lụa:

- Chị Lụa lại coi cậu Bẩy bảo chi. Em còn non ngày quá răng chịu được.

Lụa mỉm cười nhìn Duyên, nàng biết cậu Chó khoái người vợ trẻ xinh đẹp này hơn, nàng có ý ghen với cô vợ bé trắng trẻo xinh đẹp hơn, nên khi nghe Duyên nói, Lụa đáp:

- Cậu Bẩy gọi cô mà, mô có gọi tui mà tui lại...

Lụa cười nói:

- Hôm ni mồng một ai lại rứa...

Duyên cười đáp:

- Cậu Bẩy còn biết chi mồng một với rằm nữa.

Cậu Chó lại vẫy Duyên, Duyên cười nói:

- Hôm ni mồng một cậu Bẩy à...

Nghe Duyên nói, không hiểu cậu Chó biết không, cậu cao mặt tru lên, làm Lụa hốt hoảng lại gần chồng nói:

- Mồng một mà cậu tru mạ nghe được chửi chết. Thôi cô bồng hộ tui thằng Cừ ni ra ngoài...

Duyên cười gật đầu:

- Để em đưa con ra ngoài cho chị hỉ!

Thằng Cừ đã được bốn tuổi rồi, hắn biết chạy nói sỏi. Hắn vô chào chú của hắn là cậu Chó nhưng nhìn đến cậu Chó, hắn có vẻ sợ lắm hét nên khi mạ nó biểu dì Duyên kéo ra và nói:

- Đi ra dì Bẩy... Ra dì Bẩy ơi đứng trong mần chi nữa hỉ!

Duyên cười dắt thằng Cừ đi ra ngoài và nàng khép cửa lại, Duyên xuống nhà ngang thì mụ Tám Canh từ trên nhà đi xuống, thấy thằng Cừ đứng với Duyên bèn hỏi:

- Mợ Lụa mô không bồng chú Cừ?

Duyên cười chỉ sang phía buồng của cậu Chó khẽ nói:

- Vô chúc Tết cậu Bẩy, cậu Bẩy đòi tui phải ở lại nhưng tui mới sanh được nữa tháng răng mà ở lại được, cậu Bẩy lại tru lên thì may chị Lụa chịu thay tui ở lại với cậu Bẩy, chị Lụa nhờ tui trông hộ thằng Cừ để chị hầu cậu Bẩy.

Mụ Tám lắc đầu cười chua chát:

- Đồ quỷ sứ, mồng một cũng không khiên cữ chi hết. Đó là may chứ cậu nớ mà tru lên mồng một mà Cụ Bà biết được thì xui cả năm. Cụ Bà chửi tưới lên đầu lên cổ tất cả cho mà coi...

Tiếng pháo nổ vang trên nhà, mụ Tám ngó lên thấy có hai chiếc xe hơi đỗ phía ngoài bèn nói với Duyên:

- Có Cụ Lớn Tham Tri, Cụ Lớn đến chúc Tết Cụ Lớn trên nhà đó mợ Duyên à, răng Cụ Bà cũng cho gọi hai mợ và hai chú lên nhà chào Cụ Lớn Tham Tri và Cụ Lớn Tá Lý để lấy tiền lì xì năm mới. Năm ngoái năm kia mợ Lụa được mấy chục lì xì, năm ni đến lược mợ đó.

Duyên cười đáp:

- Sáng ni có anh chị Đốc đến chúc Tết Cụ Lớn rồi mừng tuổi cho cháu Thắng một đồng, cho cháu Cừ một đồng. Còn chú tui và mạ tui cho mỗi cháu năm đồng, cho tui một đồng. Như rứa riêng tui mí cháu đã được bẩy đồng lì xì rồi...

Mụ Tám Canh nói:

- Tết mô cũng rứa, các quan đến mừng tuổi Cụ Lớn đông lắm, suốt từ mồng một cho đến mồng bốn còn có người đến chúc Tết. Bây chừ Cụ Lớn đã phải vô Nội chầu Đức Ngự và Đức Từ Cung rồi... Mọi năm có cả Cụ Bà đi nữa nhưng năm ni không hiểu răng Cụ Bà không đi...

Mụ Tám và Duyên đang nói chuyện thì Bát Mành (Cửu Mành vừa thăng Bát Phẩm Vỏ Giai nên gọi là Bát Mành không còn gọi là Cửu Mành nữa) từ trên nhà đi xuống hỏi Duyên:

- Mợ Lụa mô?

Mụ Tám cười chỉ xuống nhà dưới nơi cậu Bẩy nằm nói:

- Đang hầu cậu Bẩy...

Bát Mành lắc đầu nói:

- Chi mà lạ rứa, mồng một mà cậu Bẩy chã còn kể trời đất chi nữa, mồng một cũng không cữ...

Mụ Tám cười nói:

- Cậu không cữ nên mình phải cữ. Sáng ni cậu Bẩy đòi mợ Duyên, mợ Duyên còn non ngày mô chịu được, cậu Bẩy định tru lên nên mợ Lụa đành phải thay mợ Duyên, chớ để cậu nớ tru lên Cụ Bà mà nghe được thì xui cả lũ đó hỉ.

Bát Mành lắc đầu nói:

- Cụ Bà cho đòi mợ Lụa, mợ Duyên và hai cậu lên chầu các Cụ Lớn Tham Tri, Tá Lý đến chúc Tết đó hỉ. Tối ni răng cũng có canh xì phé lớn, tha hồ mà lấy xâu chia nhau. Cụ Lớn có định thu xâu hôm ni cho mợ Duyên để mợ Duyên về quê thăm gia đình đó...

Thôi mợ Duyên bồng hai cậu lên trước rồi mợ Lụa ra mụ Tám nói hộ hỉ.

Mụ Tám gật đầu nói:

- Ừ mợ Duyên lên trước đi rồi mợ Lụa ra tui sẽ biểu lên sau...

Duyên lật đật đáp rồi bồng thằng Cừ, bồng thằng Phiên lên nhà trên.

Cụ Lớn Tham Tri Bộ Lại và Cụ Lớn Tá Lý Bộ Lại ngồi trên ghế salon tấm khảm sa cừ, bận áo gấm, chân đi hài, dớ trắng, đầu chích khăn đống, đeo bài ngà trông oai nghiêm. Cụ Thượng Bà ngồi trên sập cụ cười duyên dáng hỏi:

- Các Cụ Lớn đã thưởng xuân chưa?

Cụ Tham Tri cười đáp:

- Dợ bẩm Cụ Lớn sáng sớm hôm ni sang mừng tuổi bên Tòa Khâm gặp Cụ Lớn mừng tuổi Cụ Lớn rồi lại đây ngay. Cụ Lớn dẫn các Cụ Thượng Bộ Lại vô trong Nội mừng tuổi ngày Ngự rồi sang bên tỉnh Âu Cung chúc thọ Từ Cung Thái Hậu, cuối cùng là sang An Đình cung chúc Nam Phương Hoàng Hậu. Rồi bẩm Cụ Lớn Phủ Doãn Nguyễn Tiến Lãng xong phải sang bên An Đình Cung để tiếp các quan bảo hộ chúc Tết ngài Nam Phương. Chúng tui được miễn chuyện đó nên vội vả chúc Tết Cụ Lớn...

Dạ năm mới xin kính chúc Cụ Lớn trường thọ, phát tài sai lộc, thăng quan tiến chức...

Cụ Thượng Bà cười đáp:

- Dợ, xin kính chúc Cụ Lớn Tham Tri năm ni đi Tổng Đốc phía ngoài, còn Cụ Lớn Tá Lý vinh thăng Tuần Vũ phía trong. Chúc hai Cụ Lớn phát tài bằng năm, bằng mười năm ngoái, thăng quan tiến chức Cụ Bà đầu năm sanh con trai cuối năm sanh con gái...

À năm ni Cụ Lớn Tham Tri niên kỷ bao nhiêu rồi hỉ?

Cụ Lớn Tham Tri cười đáp:

- Dợ, bẩm Cụ Lớn, tuổi Nhâm Thìn, 42 tuổi rồi...

Cụ Thượng Bà cười duyên dáng:

- Chà Cụ Lớn Tham Tri đã 42 tuổi mà trông như mới 30 tuổi, Cụ Lớn trẻ đẹp trai quá hỉ. Còn Cụ Lớn Tá Lý có lẽ còn kém Cụ Tham Tri hỉ...

Cụ Tá Lý đáp:

- Dạ bẩm Cụ Lớn, tui năm ni Giáp Ngọ, kém Cụ Lớn Tham Tri hai tuổi nhưng người tui yếu hơn Cụ Tham Tri nhiều quá...

Cụ Bà cười đáp:

- Trông Cụ Tá Lý còn trẻ lắm mà...

Lúc đó, Duyên dắt hai đứa con lên chấp tay chào Cụ Lớn Tham Tri và Cụ Lớn Tá Lý:

- Dợ, bẩm lạy Cụ Lớn ạ. Con xin chúc Cụ Lớn thăng quan tiến chức, đắt tài sai lộc.

Cụ Lớn Tham Tri nhìn Duyên trong cặp mắt lẳng lơ, Cụ Lớn thấy Duyên xinh đẹp bèn cười hỏi:

- Dợ, bẩm cụ Lớn, đây là mợ Bẩy, có hai đứa con xinh quá hỉ...

Nói rồi Cụ Lớn Tham Tri, Cụ Lớn Tá Lý móc túi lấy tiền lì xì Duyên và hai đứa con. Cụ Lớn Thượng Bà không thấy Lụa bèn hỏi Duyên:

- Chị Bẩy cả mô?

Duyên ngập ngừng e lệ đáp:

- Dạ bẩm chị Lụa đang hầu cậu Bẩy...

Cụ Thượng Bà mỉm cười thông cảm:

- Rứa hỉ...

Rồi Cụ Thượng Bà quay sang nói với Cụ Lớn Tham Tri, Cụ Lớn Tá Lý:

- Đây là vợ nhỏ thằng Bẩy nhà tôi. Hai đứa con đó thì một đứa là con vợ lớn, đứa nhỏ là con vợ nhỏ cháu Duyên đấy...

- Dợ, trông hai cậu nhỏ xinh quá hỉ...

Cụ Thượng Bà sai Bát Mành rót rượu mời hai Cụ Lớn Tham Tri và Tá Lý. Bát Mành được Cụ Lớn lì xì một đồng. Duyên thấy hai Cụ Lớn Tham Tri và Tá Lý ngồi hầu chuyện mạ chồng, nàng lén dắt hai con xuống nhà dưới.

Cảnh làm dâu trong nhà Cụ Lớn Thượng Thơ Bộ Lại còn phải hầu hạ người chồng tàn tật, nổi khổ tâm phát hiện trong người của Duyên và Lụa. Lụa chịu yên phận để cha nàng được nhờ vả Cụ Lớn Thượng Thơ, chú chồng của nàng nhưng Lụa được một phần an ủi là lúc nào Lụa cũng có người yêu, cậu học sinh ở trường Thận Hóa. Mỗi tuần, Lụa xin về thăm gia đình một lần nhưng mỗi lần được đi chợ hoặc có việc ra phố là Lụa đến thăm người yêu tại căn nhà trọ. Lụa không thiếu thốn tình yêu và cũng không thiếu thốn vật chất nên nàng chịu yên phận tiện cả mọi bề.

Chỉ riêng có Duyên, nhiều lúc nàng thấy tủi thân chán nản nhứt là sau ngày nàng sinh được đứa bé xinh đẹp. Duyên đã từng được nghe, Quan Đốc người anh cả của cậu Chó nói là cậu Chó không có con.

Có nhiều lúc, Duyên ngồi thừ nghĩ đến Hải và Mỹ. Trước khi nàng trở về Huế, Duyên cố gắng đứng ra mai mối cho Hải lấy Mỹ. Chú và mạ nàng cũng có ý bằng lòng mối duyên đó nhưng cho đến nay, Duyên vẫn chưa được tin tức chi về mối duyên đó giữa Hải và em nàng.

Tình chị duyên em xảy vai xuống cánh tay là lẽ thường. Duyên nghĩ, duyên phận giữa nàng và Hải không có, thì nàng tác thành cho Hải và Mỹ. Duyên không ngờ, Hải và Mỹ đã yêu nhau rồi... Chàng trai nông dân đó đã thực hiện đúng câu châm ngôn của các cụ để lại: "Hoa thơm đánh cả cụm" Hải đã được hưởng tất cả những gì của đời son trẻ hai chị em Duyên và Mỹ.

Cụ Thượng Bà vốn là người có kinh nghiệm trong việc gia đình. Cụ Thượng Bà lại biết tánh của cậu Chó đứa con trai út của bà nên Cụ Bà đã cắt cử phân miếng việc hầu hạ cậu Bẩy. Cụ đã gọi Lụa và Duyên lên bảo cho Lụa biết rằng:

- Nay con Duyên vừa sanh, ít nhứt phải cữ cho nó ba tháng hay hơn nữa nên từ nay, con Lụa phải hầu hạ cậu Bẩy đó hỉ.

Lụa cười e lệ thưa:

- Bẩm mạ, chuyện đó con không dám trốn trách nhiệm nhưng cậu Bẩy lại cứ đòi dì Duyên, không chịu con...

Duyên nhìn Lụa e lệ. Cụ Thượng Bà mỉm cười nói:

- Rứa mần răng được, thằng quỷ nớ răng lạ rứa?

Duyên thưa:

- Bẩm mạ, con sanh cháu đã được trên một tháng, con định xin với mạ cho con về quê thăm chú con và mạ con ít lâu.

Dạ bẩm con đi vắng cậu Bẩy không thấy con có lẽ cậu sẽ không còn đòi hỏi chi nữa...

Cụ Thượng Bà gật đầu nói:

-Ừ hỉ... Rứa cũng được nhưng phải đợi anh Huyện về rồi anh Huyện đưa con về quê mới được chớ. Còn con về một mình sợ đi xe đò còn thằng cháu nữa nó còn nhỏ, gió máy không tiện đó hỉ.

Duyên mừng rỡ đáp:

- Dợ, bẩm mạ được anh Huyên con về đón thì hay quá...

Cụ Thượng Bà gật đầu nói:

- Vài hôm nữa răng anh Huyện cũng về. Mai ni, chị Huyện về rồi, chưa biết chừng anh nớ cũng về nữa hỉ... Từ Tết đến chừ, anh chị Huyện chưa về mà...

Duyên và Lụa chào mạ trở xuống nhà dưới. Duyên đinh ninh, nàng sắp được về thăm gia đình, nàng thu xếp hàng trang đợi ngày Quan Huyện về là nàng theo Quan Huyện về Huyện rồi đánh xe kéo hoặc Quan Huyện lại cho đánh xe hơi về tận làng như mấy kỳ trước nàng đã đi.