ào Cai ngày 15 tháng 9 năm 1952

Anh Tố yêu quý của em.

Thế là em sắp được gặp anh rồi. Anh ơi! Là bởi vì em vừa mới được anh Cắm chủ tịch huyện Bảo Trang báo cho biết, thu đông này, thực hiện quyết định của Trung ương, Tỉnh ủy Lào Cai sẽ huy động toàn bộ nhân lực, vật lực cho công cuộc giải phóng Phong Sa, miền tây của tỉnh. Và công việc này chủ yếu là giao cho Bảo Trang. Như vậy thì chì ít ngày nữa là đoàn cán bộ huyện do anh Cắm dẫn đầu trong đó có em sẽ lên đường. Tin bí mật em được biết là cách đây một tuần, một đơn vị tỉnh đội do anh Mòn chỉ huy cũng đã lên đường. Dân công các xã thì đã sẵn sàng cả rồi. Cả Cam Đồng, già như ông Yểng, bé như cô bé Phin, cậu Tả cũng đòi đi. Biết em sẽ đi, mọi người đều nhắn tin hỏi thăm anh.

Anh ơi. Mẩy năm xa cách anh rồi. Giờ đây lòng em vui sướng thế nào anh có biết không? Em gặp chị Yên vợ anh Cắm. Chị ấy bảo: "Cô có nhớ câu tôi nói với cô hồi mùa cốm năm nổi dậy võ trang không?" Em lắc đầu. Chị ấy bảo: “Thế thì tôi nhắc lại nhé." Em vội bảo thôi thôi. Làm sao mà em không nhớ cái câu chị ấy nói. Nhưng mà lần này còn phụ thuộc vào anh đấy. Tùy anh đấy nhé.

Còn em, làm sao mà em không muốn được như lời chị Yên nói: “Kim đâu thì chỉ ở đấy!”

Cho em hỏi thăm anh Trần Hòa, anh Kim, anh Lâng và tất cả các anh. Ả, Tiển lớn chừng nào rồi? Em có giúp anh được nhiều việc không?

Hôn anh.

Hoàng Thị Va (tức Hoa)

Lâng lâng trong xúc động, dạt dào như đang sống lại với những kỉ niệm thân thương có bóng hình cô thiếu nữ Tày, gương mặt trái đào hồn hậu và xinh tươi. Quên sao được cái linh cảm ở buổi đầu gặp gỡ, rằng anh sẽ nhớ mãi cô. Và cuối cùng thì đâu chỉ còn là linh cảm. Ôi, cái đêm giã cốm, dưới gầm nhà sàn ông Yểng, cái ôm choàng nồng nã của anh và cô. Hương cốm mới. Mùi chàm tươi. Tất cả đã hòa quyện vào nhau để trở thành kí ức của một tình yêu sắt son luôn tươi mới.

Lá thư đến sao mà đúng lúc thế. Phấn chấn, Tố dắt khẩu Parabellum vào sau lưng rồi băng ra ngoài đường thôn.

Không khí buổi trưa đang yên tĩnh bỗng như bị xé làm đôi. Rồi như bị một cái cối xay khổng lồ nghiền nát, vụn ra thành trăm mảnh hỗn loạn. Bốn chiếc máy bay cổ ngỗng từ phía Phong Sa sầm sập lao tới, nghiêng cánh, cắm mũi xuống thôn Lùng Thàng. Mặt đất cùng lúc như vỡ ra, quay đảo và trên trời chẳng lâu đã mù mịt khói đen.

Máy bay oanh tạc. Pháo 105 từ Phong Sa dội lửa. Rất đúng trình tự. Và bây giờ, sau hơn một tiếng đồng hồ, một đại đội lính dưới sự chỉ huy của trung úy Brusex bắt đầu hành tiến. Đứng trên một đỉnh đồi cao, Tố nhìn tháy quân địch dàn hàng ngang đã vượt qua khu đồng, đang tiến sát đến chân núi Lùng Thàng, ùn ùn như đàn kiến chuyển mưa.

Phía địch là như thế! Còn ta? Quả thật chưa bao giờ bên ta lại có được thế chủ động trong việc đối phó với cuộc càn quét của kẻ địch như lần này. Thế chủ động này là nhờ ở thế và lực của ta trên chiến trường cả nước. Địch đang trong thế thất bại không sao tránh khỏi. Thế chủ động này cũng còn là do tài năng phán đoán và sự sáng tạo cùng là tinh thần dũng cảm của chiến sĩ ta. “Cái lưỡi” Vi Văn Dẻn được Kim và Lẳng tóm được và sau đó được đại đội trưởng Trần Hòa áp điệu về căn cứ thật là lợi hại. Dẻn đã khai tỉ mỉ toàn bộ kế hoạch cuộc càn quét mang tên “đại bàng vồ mồi”. Hừ, “đại bàng vồ mồi”. Kể ra thì De Bernard đâu có phải là kẻ hèn nhát chỉ biết ru rú phòng thân ở trong căn cứ Phong Sa. Oan cho thiếu tá quá! Dào San đúng là một miếng mồi ngon đáng vồ thật. Đây là căn cứ bí mật của thường vụ huyện ủy Hoàng Liên. Nơi đây có kho thóc, kho vũ khí, kho quân nhu dự trữ của chiến trường miền Tây. Thế chủ động này có được còn là nhờ ở nguồn thông tin Tiển cùng anh Nhã đưa về. Anh Nhã và Tiển hiện vẫn ở lại Y Tý. Tài tình quá, thế nào mà anh Nhã và Tiển cùng du kích ở đây còn lấy được chiếc máy bộ đàm dã chiến của Lý Đại Nhân. Qua sóng điện, Tiển cho biết, chính là nhờ mấy đồng bạc trắng của anh Tố cho Tiển. Tiển cho biết Tiển đã nghe thấy Lý Đại Nhân có lần đã nói rằng, y sẽ dẫn quân đi đánh Dào San. Cũng là qua sóng điện, anh Tố thay mặt cho bộ chỉ huy mặt trận giao cho Tiển và anh Nhã nhiệm vụ ở lại Y Tý cùng đội du kích của Dờ Gu, kìm chân Lý Đại Nhân, không cho hắn rảnh tay điều quân đi đánh Dào San. Bửu bối đã có trong tay là tên con tin Lý Sì Gơ và họ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ này.

Trong thế chủ động đó, đại đội chủ lực Trần Hòa sau một thời gian phân tán xuống các cơ sở xây dựng lực lượng dân quân du kích đã đủ điều kiện tập trung lại ở Dào San để chống giặc.

Và đây, trên một mỏm núi đá trước thôn Lùng Thàng, một trung đội chủ lực và một trung đội du kích Dào San đã ở vị trí sẵn sàng đón lõng Brusex.

- Đại đội trưởng ơi!

- Gọi chi đó?

- Đại đội trưởng ra lệnh đi! Cho bọn em vừa bắn vừa lăn đá đi nào!

- Hãy khoan! Đợi hắn vào gần hơn đã!

Nhăm nhăm nhìn xuống con đường men men dưới mỏm núi, nơi bọn giặc đang dồn lại ùn ùn như mối trước cơn mưa, Trần Hòa vừa trả lời chiến sĩ bỗng ngẩng lên. Trên trời có tiếng máy bay vận tải Dakota. Chiếc máy bay to kềnh màu bạc nặng nề nghiêng cánh lượn vòng ở phía thôn Nậm Si. “Hắn định giở trò chi nữa đây? Được rồi! Diệt bọn xung kích này đã!” Đại đội trưởng nghĩ dứt khoát rồi rút khẩu súng ngắn, nổ một phát hiệu lệnh.

Súng máy, súng trường, súng kíp đồng thanh nổ ran một loạt. Cuộc ra đòn bất ngờ lập tức có hiệu quả. Trên vị trí quan sát, mọi người đều nghe thấy tiếng bọn giặc la rú hốt hoảng.

Đi ở giữa đoàn quân, Brusex hiểu ngay rằng, tiền đầu thế là bất lợi rồi. Không thể không thúc quân tiến lên và bản thân hắn cũng không thể không tỏ ra là một sĩ quan can trường, quyết không lui bước, mặc dầu trong thâm tâm hắn ngay lúc này cũng đã nhận ra trong cuộc hành quân này, hắn rất có thể sẽ nếm mùi cay đắng. Cuộc hành quân này thật là một hành động cố đấm ăn xôi. Dẻn rõ ràng là đã rơi vào tay Việt Minh và như thế, kế hoạch cuộc hành quân đã lộ toẹt rồi. Lộ toẹt rồi, nhưng không thể không tiến hành. Vì sự phối hợp của các bộ phận, ví dụ phần việc của cánh biệt kích Y Tý đã được quán triệt. Vẫn cứ tiến hành vì đó còn là nhu cầu của chính Brusex. Trung úy cần rửa hận. Cần có cơ hội để chứng tỏ mình không như đánh giá của De Bernard. De Bernard, chính viên thiếu tá chỉ huy trưởng mới là kẻ mắc sai lầm, hèn nhát và kém cỏi.

Vút! Nghe như có một viên đạn vừa sượt qua đỉnh đầu, Brusex vội nép vào một gờ đá. “Đúng là cách bắn tỉa của bọn chủ lực.” Trung úy nghĩ và vừa ra khỏi gờ đá thì nhận ra một cảnh tượng kinh hoàng đã hiện ra trước mắt. Cả một trung đội biệt kích vừa bị thúc tiến lên đều nhất loạt quay đầu bỏ chạy tán loạn. Cái gì thế? “Đồ con lợn! Đứa nào bỏ chạy tao sẽ bắn chết ngay tại chỗ.” Brusex gào. Nhưng chính hắn ngay lúc ấy cũng phải quay đầu giật lui. Từ trên mỏm núi cao, cùng với tiếng súng các loại của đối phương, lúc này còn là một trận mưa đá. Đá hòn, đá tảng đang túi bụi bổ nhào theo chiều dốc xuống, rào rào huỳnh huỵch như thác đổ.

- A lô a lô. Quân khu đâu?! Yêu cầu cho máy bay oanh tạc tiếp tục!

- A lô a lô. Cánh quân Y Tý của Lý seo phải đâu?! Yêu cầu tiến nhanh như hợp đồng! Yêu cầu...

Kéo viên điện báo lại bên cạnh, Brusex hết quát to trong máy lại quay lại trấn an bọn lính đang tụ lại xung quanh. Và hắn chỉ thở phào cùng là hí hửng khi nhận ra chiếc máy bay vận tải Dakota đã vòng lại và nghiêng cánh. Hê hê... Có thế chứ! Trần Hòa capitaine, viên quan ba đại úy kia, mi chớ có hợm mình tưởng bở!

Chiếc Dakota nghiêng cánh. Cả dải núi rừng Dào San rung lên trong tiếng động cơ nổ pành pành vừa kiêu căng vừa có ý khiêu khích. Nó vừa bay qua trước mặt Trần Hòa. “Mi định mần chi đây?” Quai hàm bạnh căng trong quai chiếc mũ sắt, anh nhìn thấy đầu thằng phi công, thấy bóng mấy tên giặc lố nhố ở cái cửa trên máy bay. “Chu cha!” Anh bật lên một tiếng kêu kinh ngạc khi nhận ra từ đuôi chiếc máy bay vừa tọt ra mấy chấm dù trăng trắng.

“Hắn thả biệt kích xuống thôn Nậm Si rồi!” Anh kêu khe khẽ khi nhìn thấy những thân người dưới bóng những chiếc dù đang vun vút rơi xuống theo chiều thẳng đứng. Và quay lại với các chiến sĩ của mình, đại đội trưởng gần như gầm lên:

- Các đồng chí chú ý! Thằng giặc vô cùng xảo quyệt. Hắn chơi trò đánh vu hồi[168] sau lưng ta. Tuyệt đối không được nao núng. Kiên quyết bẻ gãy mũi tấn công này của địch. Quan hai Brusex! Lieutenant Brusex! Ta thách mi đặt được một nửa bước chân vào thôn Lùng Thàng này đó!

Những câu nói trong tiếng gầm của Trần Hòa đã phản ánh đúng tâm trạng anh cùng thực tế đã xảy ra ở phía chiến trường này. Brusex sau mấy lần thúc quân nữa cũng không tiến thêm được nửa bước chân nào. Viên trung úy đành cho lính rút ra cánh đồng, dựng trại trú quân qua đêm.

Dào San là một xã vùng cao của bà con người Dao. Xã có ba thôn: Lùng Thàng, Nậm Si và Nậm Ma. Lùng Thàng là thôn lớn nhất và là nơi có nhiều kho lẫm quan trọng của ta. Lùng Thàng ngăn được bước tiến của giặc là thắng lợi lớn rồi. Tố qua máy bộ đàm sáng nay đã gửi lời chúc mừng đến Trần Hòa và bộ đội, dân quân. Đặc biệt rất khen ngợi chiến thuật “ném đá” học tập từ du kích Tây Nguyên.

Phía Lùng Thàng vậy là có thể yên tâm rồi, nhưng còn Nậm Si và Nậm Ma.

Đêm đã buông màn cùng sương sa trắng lóa một vùng. Trần Hòa vừa đi qua các dãy chiến hào trên mom núi vừa đưa mắt nhìn về Nậm Si và Nậm Ma. Thực tình lúc này anh đang rất lo. Mà không lo sao được! Liên lạc với anh Tố đã bị đứt đoạn từ lúc địch cho biệt kích nhảy dù xuống Nậm Si. Quần báo của đại đội đi về cho biết: Tổng Ngao dẫn đầu trung đội biệt kích đã chiếm gọn thôn Nậm Si. Thiệt hại của ta không đáng kể vì dân chúng đã kịp thời rút lên lán bí mật. Nhưng "có tin” là bọn Ngao đã bắt được một cán bộ của ta. Và Ngao đang tí tởn hẹn sẽ đánh chiếm nốt Nậm Ma trong ngày một ngày hai. Rồi tiếp đó sẽ quay về làm cỏ Lùng Thàng. “Có tin” là địch đã bắt được một cán bộ của ta? Sao lại là “có tin”? Mà là ai vậy? Lúc ấy ở Nậm Si chỉ có anh Tố và một anh phụ trách điện báo.

Trời ơi! Lúc này, còn có nỗi lo nào cháy ruột cháy gan đại đội trưởng Trần Hòa hơn nữa không! Nếu anh Tố có mệnh hệ gì... Một bộ óc chính ủy. Một bản lĩnh lãnh đạo. Một tầm nhìn sâu rộng. Chính là Tố đã có chủ trương vô cùng sáng suốt khi quyết định cho bộ đội phân tán xuống các cơ sở xây dựng lực lượng và sau đó kịp thời tập trung nên mới tạo được cục diện thuận lợi như lúc này.

- Này, cậu thay tôi chỉ huy bộ đội. Tôi phải đích thân vào Nậm Si xem thế nào đây!

Suốt đêm khóng ngủ, gần sáng, Trần Hòa đánh thức đại đội phó dậy, nói. Và chẳng kịp để người nọ hỏi lại, anh đã cùng một chiến sĩ quân báo mất hút vào màn sương trắng đục. Nhưng vừa mới lần mò trong sương sớm được chừng hai trăm mét thì Trần Hòa đã bấm đèn pin, quát: “Ai?” Và từ phía trước từ từ tiến lại một bóng người ướt đẫm sương đêm. Đó là anh chiến sĩ điện báo. Anh cho biết, anh Tố lo việc đốc thúc nhân dân Nậm Ma tản cư lên lán bí mật, nên khi địch nhảy dù xuống đây, anh chưa kịp rút ra bên ngoài. “Chết cha tui rồi! Mà này, bỏ thủ trưởng chạy một mình hả?” “Dạ, báo cáo, em đã lộn lại hai lần mà không thấy anh ấy chứ ạ.” “Nếu thế thật thì bây giờ cậu dẫn đường cho chúng tôi đi Nậm Ma ngay. Hừ! Anh Tố có làm sao thì cậu ra tòa án binh đấy, hiểu chưa!” Trần Hòa cau mặt gắt rồi xăm xắm bước lên trước.

Đúng là Tố đã không kịp rút ra khỏi Nậm Si khi bọn biệt kích nhảy dù xuống đây. Nghiên cứu chiến thuật của GCMA, anh cũng đã lường trước tình thế này Nhưng không nghĩ nó lại đến nhanh thế. Nên việc thúc giục bà con tản cư lên lán bí mật cũng không thật ráo riết. Thêm nữa, sáng ấy đúng lúc đang mải mê trao đổi tình hình với Bộ chỉ huy quân khu trên máy điện đàm, đến khi nghe thấy súng nổ lốp đốp và tiếng máy bay ì ì, nhìn lên thì đã thấy đầy trời Nậm Si là bóng dù của bọn biệt kích.

Cùng chiến sĩ điện báo, Tố lẩn ngay ra sau nhà, theo con đường mòn đang định chạy lên các lán bí mật trên rừng, thì chợt nghe thấy tiếng một cụ già gọi tên mình. Anh vội dừng lại. Bên cạnh vệt đường mòn là căn nhà dài, nửa đất, nửa sàn, cách căn nhà chừng hơn chục mét là một túp lều nho nhỏ, theo kết cấu nơi ăn ở của người Dao, đó là nơi để thóc dự trữ của gia đình. Trong bếp khách có bóng một ông già đang nổi cơn ho khùng khục.

Bước nhanh tới cái bếp khách, anh mới chỉ kịp kéo tay ông cụ, ra hiệu ông cụ chạy theo anh chiến sĩ điện báo thì ngay sát căn nhà đã tằng tằng nổ một tràng súng máy. Đàn gà đang cục cục ở dưới gầm sàn bay tóe ra sân. Tiếp đó là tiếng tổng Ngao: "Chúng bay đâu! Vào từng căn nhà lôi cổ hết mọi đứa ra đây!”

Ở lại toong nhà thì không thoát được sự phát hiện của chúng. Chạy tiếp thì dứt khoát bị lộ. Nếu bắn lại bọn chúng thì nguy cơ có khi còn lớn hơn. Nhìn quanh, Tố kịp nhận ra, cái kho chứa thóc ở cạnh căn nhà nhỏ như cái bốt gác trên có mái che, xung quanh thưng[169] ván kín đáo và thế là anh vội chạy tới và mở cửa chui vào. Suốt một buổi trưa và buổi chiều, anh ngồi giữa các cum thóc rậm rà, cùng khẩu Parabellum lên đạn chĩa ra một kẽ ván, sẵn sàng đổi mạng với kẻ thù và nghe Ngao hò hét, te tửng hể hả vì thắng lợi, hẹn sẽ chiếm cả Nậm Ma và Lùng Thàng. Rất may, bọn biệt kích sục sạo vào tất cả các cán nhà trong thôn và cái kho thóc bé nhỏ nọ đã trở thành nơi trú ẩn đắc địa của anh. Nửa đêm hôm đó, khi giặc đã vào giấc, Tố mới mở cửa cái kho thóc nhỏ nọ và thoát lên rừng.

Quá trưa hôm sau thì Tố gặp Trần Hòa cùng những người đi tìm mình.

- Thoát lên rừng từ đêm qua, sao chừ mới gặp được anh? - Trần Hòa sau khi ôm Tố rối rít mừng rỡ, hỏi.

Tố cười:

- Mình còn sang Nậm Ma bàn với anh em bên ấy kế hoạch “nghênh đón” tổng Ngao. Có nhiều điều thú vị lắm, nhưng nói sau. Còn tình hình anh em thế nào?

Trần Hòa gãi gáy:

- Nói thật là đang rất lúng túng. Đang cần sự chỉ đạo của anh đây.

Tố vỗ vai đại đội trưởng, vui vẻ:

- Thôi, về Lùng Thàng cho tớ ăn cái gì đã. Cả đêm qua và ngày nay chưa có gì vào bụng rồi. Xong, tớ phổ biến chỉ thị của lãnh đạo rồi anh em mình cùng bàn bạc, được không?

Thì ra tất cả đều đã sáng tỏ. Sau bữa cơm trên lán bí mật, nghe anh Tố truyền đạt ý kiến của trên, mọi người đều thấy hoàn toàn yên tâm. Nhảy dù xuống Nậm Ma là chiến thuật quen thuộc của bọn biệt kích, cũng là giải pháp cứu nguy cho mũi tiến quân của Brusex. Thêm nữa, huy động ồ ạt quân đi như thế, thằng địch vì quá nôn nóng nên đã quên rằng, như thế là căn cứ Phong Sa sẽ rơi vào tình thế rỗng ruột, thiếu lực lượng phòng vệ. Tin tức của tổ quân báo Kim và Lẳng đưa về cho hay, lúc này nội bộ địch đang rất lủng củng. Mâu thuẫn giữa De Bernard và Brusex có từ hồi ta nổi dậy ở Cam Đồng nay đã trở nên trầm trọng hơn nhiều. Trong bọn tay sai, cuộc đấu đá tranh giành ngôi vị giữa Thào A Đủa, Lý Đại Nhân và tổng Ngao càng lúc càng quyết liệt, có thể dẫn tới thanh toán lẫn nhau. Tin mới nhất Kim và Lẳng cho biết là mấy hôm nay, dõi theo De Bernard thấy y có những động thái như là rục rịch sắp bay về Hà Nội. Cuối cùng, tổng hợp tình hình, Bộ chỉ huy quân khu cho rằng đã đến lúc chín muồi để huy động lực lượng mở cuộc tấn công giải phóng Phong Sa.

Chà! Nghe đến đây, mọi người cùng bật lên một tiếng reo sau khi đã nín thở quá lâu. Và sau đó thì cùng lặng phắc nhìn anh Tố trong xúc động tràn đây mến thương và cảm phục.

- Cảm ơn anh Tố!

Giọng ngàn ngạt bồi hồi, đại đội trưởng Trần Hòa nói và đẩy nhẹ Tố ra cách mình một cánh tay, như để có đủ khoảng cánh nhìn rõ hơn chân dung con người đáng yêu đáng kính này.

Quả thật lúc này, sau tất cả những gì đã trải, Tố đã hoàn thiện trọn vẹn nhất dung mạo tinh thần và thể chất của mình. Tố đang ở thời điểm đẹp nhất về mọi phương diện. Một vóc hình thuần thục rắn rỏi sau bao nhiêu gian nan vất vả. Một gương mặt điềm tĩnh với đôi mắt thâm trầm vừa biểu hiện một nghị lực phi thường, vừa chan chứa một tình yêu thương sâu nặng. Một sống mũi cao cao và một ánh cười trìu mến. Từ anh, mọi người có thể nhận ra một ánh sáng tinh thần vừa tươi sáng vừa có thể đặt vào đó tất cả niềm tin cậy và mến yêu.

Giây phút xúc động qua nhanh. Trần Hòa nhìn anh Tố, khe khẽ:

- Anh Tố à, xin có một đề nghị với anh. Là người phụ trách công tác quân sự, tôi muốn được trực tiếp vào cuộc tiêu diệt bọn tổng Ngao ở Nậm Si.

Tố gật đấu:

- Mình hiểu. Nhưng lúc này, mũi chống cuộc càn quét của Brusex ở Lùng Thàng vẫn là vô cùng quan trọng, không thể thiếu đồng chí được. Còn Nậm Si và Nậm Ma, mình và anh em ở đó đã có cách.

- Cách chi vậy?

- Bí mật! - Tố nhoẻn cười. - Nói vui vậy thôi. Nhưng đại để là thế này. Con người ta ấy mà, có khi nó không sợ số đông bằng số ít, thậm chí sợ cả sự im lặng. Im lặng tuyệt đối. Đó là điều mình đã nhận ra khi ngồi trốn địch trong bịch thóc. Vậy ta hãy chờ xem nhé!

“Ô hay, cái gì thế này?” Tổng Ngao kều ồ ồ trong cổ họng và đang đi thì đứng sững lại.

Đầu làng Nậm Ma, một cái cổng mới dựng với hai cây vầu chôn hai bên, chăng qua chăng lại mấy sợi dây rừng trên đó bung bênh mấy con bù nhìn nhỏ bằng ba bốn ngón tay tết bằng rơm. Cái cảnh này Ngao đâu có lạ. Dân Dao bày trò cấm bang đây. Cấm bang! Vì cho rằng đây là ngày xấu, cần kiêng kị, người trong làng không đi làm, quẩn quanh ở nhà và người ngoài không được vào làng. Nghĩa là nội bất xuất, ngoại bất nhập.

Đời chinh chiến của Ngao đã gặp nhiều tình huống như thế rồi. Nhưng đã là đời chinh chiến thì nó có luật lệ riêng của đời chinh chiến. Luật lệ ấy là luật lệ của kẻ mạnh. Luật lệ ấy giờ đang ở trong tay Ngao, kẻ đang ở thế thượng phong. Cao lớn phương phi trong bộ trang phục xanh lá mạ sĩ quan. Gương mặt to như cái lệnh, đỏ phừng phớn phở, càng thêm oai vệ vì cái mũ chào mào dạ gắn huy hiệu biệt kích là con đại bàng xoè cánh há mỏ. Làm sao mà Ngao không phớn phở không oai vệ? Mấy ngày hôm nay, Ngao thắng to quá. Chiếm Nậm Si chỉ mất có mấy băng đạn. Còn cái thôn Nậm Ma này và cái Lùng Thàng nữa là xong cả Dào San. Xong Dào San, đang có đà là đánh sang Y Tý, chiếm Ngài Thầu. Và hiển nhiên là cái chức tổng chỉ huy không vào tay Ngao thì chẳng lẽ rơi vào tay Lý Đại Nhân đang chết dí vì du kích tương kế tựu kế chơi trò con tin ở Y Tý, hay là thuộc về thằng người Mông họ Thào chỉ là đứa giỏi nịnh nọt quan thầy chứ đã có công tích cụ thể gì!

Ngao đi qua cái cổng. Bọn biệt kích bốn chục tên đi qua cái cổng. Thì coi như cái cổng chào chứ còn gì. Nậm Ma có hơn chục nóc nhà quy tụ bên bờ một con suối róc rách chảy trong mơ màng. Mơ màng và tĩnh lặng. Và êm đềm nữa. Êm đềm vì bên bờ con suối có hàng cây roi thả những chùm hoa trông giống những cái đuôi chồn. Mà con suối sao gợi nhớ con suối ở làng Nhớn Cam Đồng thế. Chỉ khác là không có dãy cối nước gật gù cái đầu cần và tiếng cái đuôi cối đầy nước thi thoảng lại đổ ào ào. Đời chiến chinh của Ngao kể từ ngày lên chức tổng đoàn ở Cam Đồng tới nay là hơn chục năm thì chỉ là chuỗi ngày căng thẳng với những là ồn ào, quát tháo, với súng đạn, sống chết. Nên cảnh trí ở đây khiến lòng Ngao chợt dịu lại.

- Thôi, anh em. Nghỉ ngơi một lát, cắm trại, cơm nước xong thì mời bà con ra đây nói chuyện nhá!

Ngao bỏ mũ, phẩy mấy cái vào mặt rồi đưa mắt nhìn quanh. Mát mẻ, dịu dàng quá là làn gió hiu hiu từ cánh rừng quế bên kia con suối thổi về. Gió hiu hiu cứ như ru hồn. Cứ như ru giấc ngủ của Ngao. Mấy ngày nay đã có lúc nào Ngao được đẫy giấc.

Thực tình là ngả người trên cái đệm lính cần vụ[170] trải ra cho dưới gầm một căn nhà sàn bên bờ con suối êm đềm này, Ngao đã chợp mắt. Nhưng là con người dạn dày trong thời buổi chiến tranh, Ngao thức tỉnh ngay trong chốc lát. Và mở mắt, Ngao không khỏi kinh ngạc vì bọn lính đang ngồi vây quanh như có ý chờ đợi chủ tướng.

- Cái gì thế! Các chiến hữu sao nhìn tao như nhìn con lợn rừng thế hả? Người Tây và bọn ta đến đây là để đánh Việt Minh. Bọn Việt Minh thua to ở dưới xuôi nên mới lên đây đánh người miền núi ta. Việt Minh lấy thuế nặng. Bọn ta đánh Việt Minh để các người không phải đóng thuế. Giờ, các người phải theo người Tây. Theo người Tây đi đánh Việt Minh được lương cao, được phát quần áo, súng đạn.

Ơ! Ngao nói gì thế? Nói với ai thế? Giật mình vì nhận ra như mình đang nói mê, nói như thuộc lòng, Ngao liền chống tay đứng dậy, tỉnh hẳn:

- Anh em! Giờ ta vào việc thôi. Anh em hãy vào các nhà mời bà con ra đây tập trung để nghe ta nói chuyện chứ!

- Dạ.. Thưa...

- Thưa cái gì?

- Chúng tôi đã vào tất cả các nhà, nhưng không thấy một ai.

- Sao? Không thấy một ai! Hay là các anh em dọa nạt nên dân họ sợ?

- Dạ! Không có chuyện ấy ạ.

- Vậy thì để tôi trực tiếp đi xem thế nào.

Nửa giờ đồng hồ sau, Ngao đứng lại ở giữa thôn Nậm Ma, Xung quanh Ngao ắng lặng, không bóng người. Không tiếng gà. Không tiếng lợn kêu, chó sủa.

- Thưa bà con Nậm Ma. - Vòng hai bàn tay trước miệng, coi đó như một cái loa, Ngao vừa nói vừa quay qua quay lại bốn hướng, giọng nói thật ân cần lễ độ. - Bà con ở đâu thì ra đây để chúng tôi xin có mấy lời phân giải cho rõ ràng trắng đen ạ. Chúng tôi là liên minh quân đội Pháp - Việt đến đây không phải là để gây họa cho bà con đâu ạ.

Không thấy có tiếng ai đáp trả. Ngao e hèm rồi tiếp, tiếng mỗi lúc một to hơn:

- Bà con trốn ở đâu thì ra đi. Ra để thụ hưởng quyền lợi chúng tôi đem đến cho bà con. Cụ thể lần này là phát không cho mỗi người một bộ quần áo và một cây đèn ba pin đấy ạ.

Vẫn không thấy một bóng người nào. Ngao lại kiên nhẫn:

- Bà con hãy tin ở chúng tôi. Chúng tôi không phải là hạng người lừa dối mọi người. Không tin thì bà con hãy nhìn đống quần áo và đèn pin sẽ phát tặng mỗi người ở ngay dưới chân tôi đây!

Chờ một lát, vẫn không thấy một hồi âm, cố nén bực dọc, giọng Ngao lại sang sảng tràn đầy khí lực:

- Thưa bà con Nậm Ma. Bà con chớ nên nghe lời xúc xiểm của bọn Việt Minh. Chúng tôi là bạn của mọi người. Chúng tôi là bạn của bà con người Dao. Chúng tôi đến đây là để giải phóng cho bà con người Dao khỏi ách thống trị của Việt Minh người Kinh. Người Kinh ở miền xuôi lên đây để cai trị đồng bào. Chúng gây ra bao tang tóc đau thương cho đồng bào. Hơn ai hết, liên quân Pháp - Việt chúng tôi thông cảm với nỗi khổ ấy của đồng bào. Nên...

Ngắc ngứ một thôi một hồi mãi không tiếp được, Ngao đành buông tay thở đánh phựt, làu bàu mấy tiếng chửi thầm, rồi bất thần, há miệng quát:

- Đồng bào Dao Nậm Ma chú ý nghe tôi nói lời cuối cùng đây. Tôi là người nhà binh. Tôi không quen nói lời ngọt ngào đâu. Nếu đồng bào không nghe thì chớ có trách là tôi ác độc tàn bạo.

Nói rồi rút súng, mặt đỏ nhừ, miệng ngoác rộng:

- Anh em. Bọn này già lừa ưa nặng. Hãy nghe lệnh tôi! Giương súng lên! Thị uy, súng trường ba phát. Tiểu liên một băng. Bắn!

Rầm trời là tiếng nổ của các loại súng đạn. Và cũng như lời Ngao kêu gọi phủ dụ bà con người Dao, mọi âm thanh lúc này đều tan thấm vào không gian im lìm. Im lìm, không một tiếng động. Im lìm trong thanh vắng. Trong sự vắng lặng đến vô thanh. Im lìm của sự trống trải. Im lìm như một gã khổng lồ câm nín, vồ cảm. Im lìm như một khối đá vừa vô tri vừa thách thức. Im lìm tố cáo sự cô độc của kẻ đang tưởng mình ở thế chủ động. Im lìm của cái chết treo lơ lửng đâu đó. Im lìm của một ngôi mộ cổ. Im lìm như một bãi tha ma.

Chính là Ngao vừa sợ hãi vừa nhận ra cái ám ảnh ghê rợn của sự im lìm mang tính dọa nạt nọ. Run lẩy bẩy, Ngao ngỏng vào giữa thôn, thều thào: “Hay chúng bay là ma hở, bọn người thôn Nậm Ma!”

Chính lúc ấy, không khí bỗng vỡ òa. Một loạt súng kíp súng hỏa mai của dân quân du kích Nậm Ma từ trưa đã sẵn sàng chờ đợi cùng nổ vang như sấm sét. Đúng lúc ấy, trời buông màn đêm. Và nhìn xuống thung lũng, Phong Sa như một vầng hồng vừa bật sáng lập lòe. Chớp thời cơ quân địch đưa lực lượng đi càn quét Dào San, bộ đội chủ lực bắt đầu mở đợt công kích căn cứ này của giặc.

Trải nghiệm của Tố đã chính xác. Con người sợ cả sự vắng lặng của chốn không người. Hoảng hồn, ngay đêm ấy, không dám nán lại ở cái thôn Nậm Ma dù là một giờ một phút nào nữa, Ngao vội vã rút quân.