hông hiểu vì lý do nào, sau khi bờ ao sập giết chết hai mạng người, hai ngày sau đó tù được lệnh hoãn công trình đào ao và đổi công tác mới. Riêng đội 5 trại 1 lại trở về với công tác đào và kéo cột đèn. Đồng lúc ấy, đa số những tổ thợ mộc bên đội 6 và 7 đều được đem tăng phái cho trại 4 để dựng một khu đặc biệt mà theo tin đồn, nơi đó sẽ là khu tiếp tân cho những lần thăm nuôi sắp đến.

Vì là trong tình trạng thấp thỏm đợi thăm nuôi, không khí trại cũng có nhiều thay đổi. Bên cạnh những sự bàn tán vui nhộn, những dự trù sẽ hỏi gì, nói gì, xin gì nếu được biên thư về nhà; tù cũng bắt đầu tranh thủ những thời gian rảnh rỗi buổi trưa và buổi chiều lúc đi lao động về, sáng chế đủ mọi thứ lưu niệm để mong có tí quà tặng người thân. Khi đi lao động, ngoài sự rình rập để thuổng được một quả ớt, một quả đậu bắp, vài cái ngồng cải... toàn những thứ mình làm ra mà không được hưởng để giấu vào người, hoặc vồ ít con cào cào mập mạp, ít con rắn mối, ít con kỳ nhông... để có thêm tí protéin cho bữa trưa hoặc bữa chiều; bọn tù còn cố công thu lượm bất cứ vật gì mà họ nghĩ rằng có thể chế được một cái lược, một cái vòng đeo tay, một cái nhẫn xinh xinh hoặc một cây đàn, một cái điếu bát điếu cầy...

Dù sao thì những vật dụng quý giá để biến chế thành những kỷ vật cho tù lúc này vẫn là những miếng Inoxidable, những ống nhôm M.72, những miếng Mica dày... Riêng những người chế đàn guitare họ cần nhiều thứ tỉ mỉ hơn, chẳng hạn phải kiếm những sợi dây điện có lõi đồng để làm phím, phải kiếm cho ra những cuộn dây đồng sợi nhỏ đủ cỡ lấy từ các cơ phận của các máy truyền tin hư, hoặc trong các ống dynamo thật nhỏ thường tìm thấy nơi các hàng rào, dưới những nền nhà cũ của Mỹ... Những sợi dây đồng nhỏ đủ cỡ đủ màu này hợp với lõi dây điện thoại, một khi lọt vào tay bọn tù, nó sẽ biến thành những sợi dây đàn guitare có độ cộng hưởng không thua dây đàn guitare d'Argentine. Riêng Hóa và Vĩnh hợp tác chế tạo một bộ đàn Célophone. Bộ đàn được làm bằng những khúc kẽm to bản, cắt từ những sợi kẽm dẹp dùng chằng các kiện hàng trước đây.

Cứ mỗi buổi trưa, trong lúc các bạn ngồi dũa, mài, xủi từng quân cờ, từng cái lược nhuộm, từng cái vòng đeo tay bằng Mica... thì Hóa và Vĩnh cũng bò lê trên một nền nhà giữa sân nắng, nơi cách xa các phòng để không bị anh em chửi bới làm mất giấc trưa của họ, để gò những miếng kẽm có độ cong nhất định của nó, hầu phát ra được đúng tông cho một nốt. Bộ đàn làm liên tiếp trong mười ngày mới xong. Khi Vĩnh treo những miếng kẽm gò cong ấy trên hai sợi dây mọc trên một cái giá gỗ nho nhỏ, Hóa cầm hai cái búa gỗ nhỏ xíu đập trên mặt đàn để chơi một bài hát vui vui. Trong lúc đó bên C3 Tiến cũng đã làm xong một cây guitare, một cây guitare không giống bất cứ một cây guitare nào trên thế giới này. Thùng đàn là một cái hộp hình tam giác, đầu cần đàn là một bộ khóa được làm bằng những chốt gỗ dài trông như đầu cần của một cây đàn tì bà. Thế nhưng đúng tông ra phết. Mỗi khi đi lao động về, Tiến mắc cái võng nơi chỗ nằm và búng classique nghe thật đã lỗ tai. Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau Tiến dẹp luôn cây đàn vì bị một thằng ăng ten hót với quản giáo rằng nó chơi nhạc vàng. Tiến bị kiểm thảo nghiêm trọng, phải thú tội trước đội và làm tự kiểm lẫn cam kết rằng từ giờ đến chết nó không được đàn địch gì nữa. Cái vụ Tiến bị làm tự kiểm khiến những tay chế đàn phải khựng hẳn lại. Riêng Hóa và Vĩnh, với bộ Célophone làm gần mười ngày trời, mỗi người chỉ được gõ vài phút đồng hồ một bản nhạc quen thuộc rồi cũng xếp xó luôn.

Những tay làm đàn từ đó cũng xoay ra làm lược làm gương, làm những món mà không ai có thể chụp mũ vàng xanh đen đỏ được. Giai đoạn này có lẽ nước Việt Nam lại sản sinh ra nhiều thợ kim hoàn nhất thế giới. Và người có ngón nghề xủi tinh xảo nhất trong bọn tù ở An Dưỡng phải nói tới Đặng Ngọc Sinh. Bất cứ một miếng nhôm hay một miếng Inox nào lọt vào tay Sinh, chỉ một ngày sau nó đã có thể biến thành một cái lược hoặc một cái khung gương đẹp tuyệt vời. Đồ nghề của những nhà thủ công nghệ này không nhiều lắm. Chỉ một cái dũa sét rỉ, một lưỡi cưa sắt gãy, một cọng thép mài thật nhọn, một tí giấy nhám lượm lặt được trên kho hậu cần...bọn tù đã có thể tẩn mẩn ngồi làm đủ mọi chuyện thủ công mà không quá hai năm trước đây chẳng ai có thể nghĩ mình làm được. Tuy nhiên những người khéo tay hoàn thành một tác phẩm thủ công tinh xảo trong tù với những vật dụng thô sơ nhất cũng không lấy làm lạ. Nhưng công tử con nhà giàu như anh chàng Bùi Vịnh chẳng hạn, cũng mỗi trưa ngồi gò lưng dũa và xủi mới thật buồn cười. Vịnh vốn đã vụng về, vụng về đủ mọi chuyện, thế nên dù nó đổ bao công khó cái lược cũng không bao giờ trông ra cái lược, cái vòng không bao giờ có được hình tròn của một cái vòng. Có lần Vĩnh hỏi nó.

- Ê Vịnh, người ta có vợ có con, người ta làm nhẫn làm vòng xủi lược để tặng. Vợ con mày tếch đi Tây hết rồi, mày làm mấy thứ đó tặng ai vậy?

Vịnh nghe hỏi vẫn dúi mũi vào cái lược để cưa những răng lược, miệng ậm ừ trả lời.

- Tặng em vợ không được sao?

- Chà, tính hoa thơm đánh cả cụm chăng?

Nghe vậy Bùi Vịnh cười vui vẻ.

- Cũng sạch nước cản lắm. Nhưng kẹt cái ông già vợ tao có bằng thiện xạ. Phiền bỏ mẹ!

Công việc cưa mài dũa xủi đang phát triển đều khắp các trại của An Dưỡng thì lệnh cấm lại ban ra. Lệnh cấm cũng có lý của nó, vì bên trại 2 đã xảy ra một tai nạn làm chết và bị thương mấy người. Hai sỹ quan cảnh sát bên đó đi lao động và lôi về trại một ống phóng M.72 chưa hề dùng. Hai ông loay hoay cưa ống phóng để chia nhau mỗi người một phần ống nhôm. Ống phóng phát nổ gây thiệt mạng cho hai người cưa và làm què cụt thêm một số người khác nữa.

Sau vụ đó, để chắc chắn không còn màn cưa mài dũa xủi nữa, các trại đồng loạt mở cuộc xét đồ. Trong đợt xét đồ lần này, thêm một lần nữa tù trắng tay. Ngoài kìm kéo búa cưa và những đồ nghề cho công tác thủ công của những nhà kim hoàn bất đắc dĩ dưới thời đại Hồ Chí Minh bị tịch thu, tất cả những vật bén nhọn, những lon cóng ngoài số quy định của trại cũng đều bị tịch thu hết.

Nhiều tay không giấu kịp những gương lược... của mình, bị tịch thu hàng đống. Vĩnh không mất gì ngoài một cái pipe làm bằng gỗ Cẩm Lai mà anh đã tẩn mẩn gọt dũa cả hai tháng trời. Tuy nhiên sau vụ xét đồ, Vĩnh không còn sức đâu mà lưu ý tới những việc chung quanh nữa.

Những ngày đầu tháng 10 năm 76, chứng sạn thận trở lại hành hạ anh ác liệt hơn hồi ở Trảng Lớn nhiều lần. Đúng ra, gần một tháng nay Vĩnh đã biết mình có triệu chứng tái phát bệnh sạn thận, khi mỗi đêm đêm anh phải thức dậy đi tiểu nhiều lần với những cơn thống buốt vô cùng khó chịu nơi bộ phận sinh dục. Qua sự cắt nghĩa của bác sỹ Tuyên trước kia, anh biết một phần nguyên do của bệnh sạn thận. Người bị sạn thận là người có nhiều chất Acid Urique trong máu. Chất này là chất xúc tác tốt cho việc kết tủa nơi thận những chất vôi, mangésium... qua thực phẩm tiếp nhận vào thân thể hàng ngày mà không tiêu hóa hết được. Lời khuyên của Tuyên còn văng vẳng bên tai Vĩnh: Ông cố gắng đừng ăn một món gì quá nhiều lần trong thực đơn hàng tuần! Lời khuyên của bác sỹ Tuyên thật... vui nhộn cho những người bị bệnh sạn thận như Vĩnh trong thế giới lao tù Cộng sản, nơi mà con người bị khai thác sức lao động bằng một con voi và được trả thù lao bằng miếng ăn thua một con chó. Làm sao có thể làm theo lời khuyên của bác sỹ được, khi mà quanh năm chỉ khoai và sắn, rau muống và rau dền? Đông y đã nói rau dền là một loại rau tối kỵ cho những người bị bệnh sạn thận. Nhưng khổ thay, rau dền cũng là một trong những thức ăn mà tù phải ăn chêm với sắn khoai mỗi ngày cho đầy bụng! Nó là một loại rau dễ trồng nhất, mùa nào cũng có thể tốt tươi; khác hẳn với nhà chị cải, nắng không ưa mưa không chịu, và nhà anh muống chỉ thích xanh tươi vào mùa hè...

Một buổi tối, sau khi cả nhà họp kiểm thảo xong Vĩnh quay về chỗ nằm. Thoạt đầu anh thấy khó chịu và muốn ói, cái kiểu ói khan như đàn bà ốm nghén. Sau một lúc trăn trở khó chịu như vậy, nơi lưng Vĩnh bỗng giật nhói một cái. Thế rồi chỉ một tích tắc sau đó, cơn đau tàn bạo kéo đến. Nơi lưng Vĩnh giờ đây như bị bắn trúng một phát đạn. Không! Không phải cái đau đớn êm dịu như trúng một phát đạn đâu, mà là một cái đau đớn vô cùng khủng khiếp; thứ đau đớn không khác nào anh đang bị một con đại bàng dùng móng vuốt xé toạc những thớ thịt trên lưng ra nhiều mảnh vụn. Đến lúc này thân xác Vĩnh đã vượt ra ngoài sự kiểm soát của lý trí. Anh lăn lộn trên nền nhà, quằn quại và đau đớn như một con sâu cái kiến đang bị một bàn chân vô hình chà đạp. Thế nhưng trong sâu thẳm của ý thức, Vĩnh vẫn ngậm miệng, cố gắng hết sức để ngậm miệng không kêu gào. Đã có lúc Vĩnh đâm đầu vào một góc vách với hy vọng những cái đau khác sẽ làm giảm đi phần nào cái đau tàn bạo nơi lưng. Nhưng mọi nỗ lực đều vô ích, kể cả khi một bên trán Vĩnh đã chan hòa máu vì tông vào một góc kệ gỗ đầu chỗ nằm.

Đến lúc này thì bạn bè không thể ngồi nhìn được nữa. Nằm đối diện với Vĩnh là Nguyễn Đình Tạc. Tạc to con và khỏe như gấu. Khi thấy Vĩnh quá đau đớn, lăn lộn đến chảy máu đầu, nó cầm lòng không được nhảy chồm sang chỗ Vĩnh. Dù đau đớn cực kỳ nhưng đầu óc Vĩnh vẫn sáng suốt ghi nhận những diễn biến chung quanh. Anh thấy rõ bạn bè đang cuống cuồng như những con kiến trên chảo nóng. Vĩnh muốn kêu cứu nhưng biết kêu cứu gì đây!? Trong lúc Vĩnh đang dự trù tông thêm một cái nữa vào góc kệ thì Tạc đã nhào sang đè phủ trên người anh. Nó ôm ghì lấy anh.

- Vĩnh ơi, ráng chịu qua cơn đau. Đừng lăn lộn nữa.

Sự ôm cứng của Tạc càng làm cho Vĩnh đau đớn hơn. Đau sạn thận cũng như đau sạn mật hoặc đau bao tử, người ta chỉ cảm thấy tương đối dễ chịu khi tìm được một vị thế ngồi hoặc nằm thích hợp. Bị ôm cứng, cơn đau còn hành hạ dữ dội gấp trăm lần. Khi bị Tạc ôm, Vĩnh đau đớn chịu không thấu. Anh cố gắng hết sức vùng ra khỏi vòng tay của Tạc nhưng bất lực. Tạc khỏe quá. Cơn đau chuyển sang cơn giận. Lần đầu tiên Vĩnh gầm lên.

- Bỏ tao ra. Bỏ ngay tao ra!

Dễ gì mà Tạc chịu bỏ Vĩnh ra lúc này. Thế nên anh càng la, càng vùng vẫy thì Tạc càng ghì chặt hơn. Lưng Vĩnh đau xé, mồ hôi đổ dầm dề như người trúng mưa. Tạc không biết làm sao, nó chỉ thầm thì.

- Ráng đi, ráng chút đi Vĩnh. Lăn lộn quá chẳng có lợi gì...

Vĩnh đâu còn hồn vía nào mà nghe lời bạn. Anh chỉ điên lên khi thấy bạn chết sống ôm ghì lấy mình, và như vậy anh không thể tìm ra được một thế ngồi, nằm hay quỳ nào cho viên sạn trôi một cách êm ả hơn trong cái ống uretaire trên lưng xuống bàng quang. Vĩnh bắt đầu chửi.

-Thằng khốn nạn, tao bảo mày buông tao ra.

- Không, cho mày chửi thả giàn, tao không buông.

Vĩnh điên tiết.

- Trời ơi, mày muốn giết tao phải không Tạc? Tao bảo mày buông tao ra. Mày không buông tao ra, tao thề sẽ giết mày.

Tạc vẫn cười hì hì bên tai Vĩnh.

- Cho mày giết. Mày muốn giết cả nhà tao cũng được, hơn là để cho mày lăn lộn đổ máu đầu máu cổ.

Tạc cứ ôm cứng lấy Vĩnh. Và lúc này bạn bè trong phòng đã có người chạy ra cổng trại kêu quân y. Vĩnh đã nhận ra sự bất lực hoàn toàn của mình trong việc tìm cách vùng khỏi đôi tay rắn khỏe của Tạc. Anh xoay sang Hóa và Kim đang cuống cuồng đứng bên cạnh cầu cứu.

- Hóa ơi, mày đấm vỡ mặt thằng Tạc giùm tao một cái.

Hóa biết Vĩnh đau lắm, nó nói khe khẽ.

- Tạc, ông bỏ nó ra một chút cho nó thở.

Ngoài dự trù của Vĩnh, Tạc biến mất cái vẻ hiền hòa cố hữu. Nó nổi sùng với Hóa tức thì.

- Đù mẹ mày không thấy cái đầu nó à? Máu me tùm lùm. Bỏ nó ra cho nó đập đầu chết luôn à?

Vừa lúc ấy thì nhà trưởng Bính đi cùng thằng quân y vào tới trong phòng. Đến lúc này cảnh vật chung quanh cũng không còn rõ ràng nữa. Tất cả đã quay cuồng, đảo lộn và mờ nhạt dần. Trước khi ngất đi, Vĩnh chỉ còn nhìn thấy cái bóng điện sáng trưng treo nơi xà ngang ngay trên đầu như vỡ ra và đỗ vung vãi xuống mắt anh muôn nghìn cái bóng điện sáng trưng khác. Kế đó Vĩnh không còn biết gì nữa...

Tuy nhiên chỉ ít phút sau Vĩnh tỉnh dậy. Anh đang được nằm trên một đống chăn mền hỗn độn. Vĩnh từ từ mở mắt. Anh thấy nhiều người đang nhìn xuống mình, và trong những khuôn mặt quen thuộc có một khuôn mặt lạ, khuôn mặt của thằng quân y. Cảm giác sung sướng thấy cơn đau chưa kịp hình thành thì cơn đau mới lại ập đến, cơn đau coi mòi còn tàn bạo hơn trước đó.

Cơn đau làm Vĩnh lại phải chồm lên. Anh cúi rạp người trên đất như một người Hồi giáo đang rạp người cầu đấng Messiah. Dù đau lắm nhưng Vĩnh cố gắng ngậm miệng không cất một lời rên la. Tên quân y nhìn Vĩnh một lúc, rồi nghĩ sao hắn lôi cái túi dết đang đeo trên vai xuống. Hắn nói.

- Sỏi bọng đái cũng đau đấy... Anh nào giúp tôi một tay, tôi sẽ tiêm cho anh này một mũi Atrophine là đỡ ngay.

Vĩnh đau nhưng cũng nghe rõ lời của tên quân y. Trời ơi, đau bụng đau bão thông thường Atrophine mới công hiệu. Sạn thận mà chích Atrophine thì ăn thua gì!? Chỉ tổ làm cho mồm miệng thêm khô đắng. Tuy nhiên mấy người bạn không ai để cho Vĩnh suy nghĩ vẩn vơ nữa. Họ đè Vĩnh nằm sấp xuống. Tiếng thều thào của nhà trưởng Bính cất lên.

- Thôi ráng nằm thẳng ra để anh quân y chích cho một mũi đỡ đau. Đừng nằm cái thế luyện Hàm Mô Công nữa Vĩnh ơi, Tây Độc nó buồn.

Vĩnh cố gắng nằm bẹp xuống. Anh thấy một người kéo quần anh. Giọng tên quân y lại cất lên.

- Không không. Tôi tiêm bắp tay. Cởi một bên vai áo anh ấy ra.

Một thoáng sau trong người Vĩnh đã có một mũi thuốc Atrophine. Đây là lần đầu tiên anh lâm cái thế phải để cho giặc tiêm vào người một mũi thuốc. Vì từ ngày vào tù, ít nhất đã có ba lần Cộng sản tổ chức chích ngừa cho tù cải tạo để đề phòng những bệnh truyền nhiễm. Lần nào Vĩnh cũng tìm mọi cách tránh né. Đối với anh, Cộng sản là thứ không thể bảo đảm được rằng trong những mũi thuốc chích ngừa kia lại không có những độc dược công hiệu chậm, và năm năm, mười năm, người bị chích chẳng trở thành những phế nhân hoàn toàn? Bọn thực dân Tây xưa kia há đã chẳng tiêu diệt biết bao nhà trí thức ái quốc bằng những mũi thuốc kiểu chích ngừa như ngày nay hay sao? Hình ảnh một ông già nói tiếng Pháp như gió, miệng méo xẹo, một tay liệt, một tay luôn luôn cầm một miếng lá chuối, lê la xin ăn và liếm láp những đĩa thức ăn thừa nơi mấy cái quán dọc đường Nguyễn Công Trứ, Cần Thơ hồi 65, 66... Vĩnh còn nhớ như in trong đầu. Theo nhiều người cho biết ông già này từng là một trong những nạn nhân của thời Pháp thuộc...

Dù sao bây giờ mũi thuốc đã được chích vào người. Chưa biết năm năm mười năm nữa ra sao, Vĩnh chỉ biết hiện tại nó như muối bỏ biển. Cơn đau vẫn tiếp tục hành hạ anh dài dài. Anh ráng nín thở, dồn hơi xuống huyệt đan điền và gồng cứng các bắp thịt bụng hy vọng khống chế được một phần nào cơn đau. Chẳng ích lợi gì. Anh lại phải chồm người lên "luyện Hàm Mô Công" tiếp tục. Điều mong nhất của Vĩnh lúc này là làm sao cho thằng quân y cút chỗ khác để anh được rên lên vài tiếng. Tên quân y sau khi dặn dò nhà trưởng một vài điều gì đó, hắn quay lại nói với Vĩnh.

- Từ từ nhá. Thuốc ngấm rồi đỡ đau nhá. Tình trạng rồi sẽ tốt thôi. Có gì khắc phục, bằng đau bụng quá anh nhà trưởng lên khung báo cáo, Trên sẽ giải quyết.

Thằng quân y vừa nói dứt câu thì cơn đau lại bộc phát trở lại. Vĩnh vòng tay ôm lấy lưng. Cái đau như một mũi dùi đâm vào lưng làm Vĩnh không thể không thốt lên một tiếng kêu.

- Chao ôi!

Tên quân y đã dợm bước đi, nghe thấy Vĩnh lên tiếng hắn vội quay lại.

- Anh muốn nói gì?

Vĩnh lắc đầu thở dốc nói như đuổi.

- Không, tôi không nói gì cả. Đang khắc phục đây. Anh đi đi.

Sự sẵng giọng của Vĩnh khiến tên quân y hơi ngẩn ngơ. Vĩnh nằm cong như con tôm. Mắt mờ nhạt. Đầu óc tan loãng. Tên quân y đã bước ra cửa. Vĩnh không nghe thấy anh em hô hoán nghiêm nghỉ gì cả. Và cũng chính vì thế, anh có thể nghe thấy tên quân y nói với vài người đứng ngoài cửa.

- Anh ấy đau quá, điên rồi!

Tiếng Bính.

- Báo cáo anh có cách gì cho anh ấy đi viện. Sợ kích xúc chết mất.

- Kích xúc là gì?

- Đau quá sức chịu đựng...

- Để tôi nghiên cứu xem sao...

Lỗ tai Vĩnh bỗng nhiên lùng bùng và rồi anh không nghe thấy thêm gì nữa cả. Giờ này anh em đã nhiều người mắc màn ngủ. Riêng những tay nằm sát và gần Vĩnh không ai mắc màn. Họ có vẻ khó nghĩ trong hoàn cảnh có một thằng bạn đau lê lết đang quằn quại ngay bên cạnh mà không biết làm sao để giúp. Vĩnh cũng thấy khổ sở trong lòng. Anh biết ngày mai các bạn còn phải đi lao động quần quật cả ngày. Đêm mất ngủ, ngày hôm sau sẽ bơ phờ cả đám. Nhưng làm sao được, Vĩnh đâu có muốn đau, muốn lăn lộn như thế này. Thốt nhiên một nỗi uất hận, giống hệt một ngọn hỏa diệm sơn bỗng xuyên qua bao lớp địa tầng, phá vỡ mặt đất già nua meo mốc và bay thẳng lên không trung - thứ uất hận không thể kềm chế được và trào ra khỏi đáy lòng dồn nén bấy lâu của Vĩnh. Vĩnh xoay ngửa người ra, bất chấp cơn đau hét lớn một tiếng.

- Khắc phục cái con củ c... Đồ đảng cướp...

Tiếng hét của Vĩnh khiến cả phòng choàng dậy và ai cũng thất kinh. Vĩnh đã cảm thấy chẳng còn gì để sợ. Anh nằm ngửa thở dốc, rồi lại co người lên và tiếp đó lăn lộn với cơn đau giục giã, không ngừng. Nguyễn Đình Tạc lại phóng sang. Nó lại ôm chầm lấy Vĩnh. Nhưng lần này nó không ôm được lâu. Chỉ trong một thoáng mắt, Tạc phải buông ngay Vĩnh ra, mặc cho anh té nhào xuống đất với cơn đau. Tạc ông lấy háng, la làng.

- Ôi giời đất ơi! Thằng này nó bóp d... tôi.

Mặc cho Nguyễn Đình Tạc nhảy cỡn, Vĩnh gục xuống sàn nhà và bắt đầu ói mửa. Đợt ói đầu tiên chỉ có tí khoai mì lợn cợn với ít hột cơm chưa tiêu trào ra khỏi miệng. Đợt ói kế tiếp chẳng còn gì ngoài nước. Nhiều người đã choàng dậy trỗi ra khỏi màn. Có tiếng người hối thúc nhà trưởng đi báo quân y. Hóa đã nhảy tới đỡ đầu Vĩnh dậy, cũng may, cái ói như làm cho cơn đau giảm đi một phần. Vĩnh gối đầu trên một cánh tay Hóa, thì thào.

- Cho tao miếng nước.

Hóa vội quay lại nói lớn với một người đứng sau lưng.

- Lấy hộ tao lon guigoz nước trên kệ.

Vĩnh uống một miếng nước lạnh, xong lại tiếp tục ói. Một tiếng nói chợt khẽ vang lên an ủi.

- Ráng tí Vĩnh ơi, quân y xuống đến nơi rồi, thế nào cũng được đi viện...

Tiếng Kim len vào.

- Toa mệt lắm không?

- Còn hơn bị bề hội đồng.

Có tiếng cười của Tạc.

- Đến nước này mà nó còn giữ cái tật đùa giỡn.

Con đau bỗng lắng xuống thật nhanh. Hiện tại Vĩnh chỉ còn cảm giác ê ẩm như vừa được khênh ra khỏi một cơ quan công an mật vụ nào đó... Anh ngước nhìn Tạc.

- Xin lỗi mày nghe Tạc. Khi viên sạn đang hùng hổ tìm cách trôi xuống thì đừng bao giờ ôm cứng lấy tao như vậy. Như thế chẳng khác nào mày cản lại bánh xe lịch sử của Cách mạng đang lăn tới...

Tạc đứng ưỡn người nhìn ra phía cửa, nói vu vơ.

- Già rồi còn chơi đòn bóp d...

Một cái nhói khẽ trên lưng làm Vĩnh hoảng hốt. Anh nhắm mắt lại như chờ đợi cơn đau một lần nữa ghé đến. Có nhiều tiếng động ngoài cửa phòng. Vĩnh mở mắt nhìn ra. Tên quân y đã trở lại. Hắn đang nói gì với nhà trưởng. Một thoáng Bính chạy vào trong, nói lớn.

- Đi viện! Yêu cầu tổ trưởng tổ 1 cắt ngay hai người khênh võng. Một người khác khênh theo tất cả đồ đạc của anh Vĩnh...

Mười lăm phút sau đó Vĩnh đã được đặt nằm trên một cái võng mượn của Đỗ Duy Tích. Một khúc tre già lồng xuyên qua hai cổ võng do Hỷ và Hóa khênh. Kim đi theo xách đồ.

Tên quân y đã đứng chờ sẵn ngoài cổng trại. Lúc mọi người tiến ra, hắn báo cáo nhân số rời trại với an ninh trực ngoài cổng và dẫn cả đám đi theo con đường phía sau trại 1. Giờ này có thể đã 1 giờ sáng. Gần hai năm qua, có lẽ đây là lần đầu tiên Vĩnh được "lang thang" dưới trời khuya bên ngoài trại. Cơn đau như đã hoàn toàn lắng xuống. Vĩnh cảm thấy một tí thoải mái trong nhịp đong đưa của chiếc võng. Những cơn gió khuya khiến anh thấy gai gai lạnh. Người nằm và người khênh không ai nói với ai một lời. Vĩnh ngó lên bầu trời đầy sao, rồi ngó vời chung quanh. Bên trái đường là những cánh đồng khoai mì bát ngát. Mì đã cao quá đầu người. Bóng tối phủ trùm tạo cho cánh đồng khoai mì một sự hấp dẫn lạ thường. Thốt nhiên Vĩnh nghĩ bụng, tại sao Hóa Hỷ Kim không lợi dụng lúc này, quăng mình xuống đây và lủi vào vườn khoai mì kia nhỉ. Thằng quân y không có súng, và nếu như nó có hộc tốc chạy về cổng trại báo cáo thì ba người cũng đã có thể cao bay xa chạy. Cánh đồng mì bao la bát ngát thế kia dưới trời khuya làm sao mà truy tìm ra dấu tích của những kẻ vượt ngục? Nghĩ đoạn Vĩnh lại thấy hoảng. Nếu ba thằng bạn anh cũng có ý nghĩ ấy và biến nó thành sự thật, số phận anh sẽ ra sao? Và nếu chúng ngỏ lời với anh để tìm cách vượt ngục ngay lúc này anh sẽ tính sao? Vĩnh suy nghĩ thật lung và sau cùng anh tự trả lời cho câu đề nghị tự đặt ra ấy: Đi. Đi ngay đi. Để mặc kệ tao!

Vĩnh hơi ngước mắt lên. Anh nhìn thấy khuôn mặt Hỷ đen thui dưới bóng đêm. Khuôn mặt như một biểu tượng của nhẫn nhịn và gian khổ. Anh lại nhìn về phía trước. Anh chỉ thấy cái lưng to và hơi gù của Hóa, cái đầu hơi nhọn với mái tóc cắt cao. Những nét ấy cũng chỉ biểu lộ một cái gì chịu đựng và mai phục... Kim thì lếch thếch đi bên cạnh võng. Trông nó thật hiền lành. Riêng thằng quân y đi trước khá xa, bóng đêm khiến Vĩnh chỉ nhìn thấy nó như một bóng mờ thấp thoáng.

Đoàn người đã đi tới chỗ quẹo nơi góc trái của trại 1. Trên một vọng gác nơi góc trại ấy, Vĩnh nghe thấy một tiếng hô lớn: Ai? Đứng lại! Có tiếng báo cáo gì đó của thằng quân y dẫn đường. Đoàn người lại tiếp tục vượt qua vọng gác, tiến vào con đường bên cánh trái phía ngoài rào trại 1. Vĩnh nhìn vào phía trong trại. Cũng từng đó nóc nhà, cũng từng đó vuông sân quen thuộc nhưng trong đêm khuya tất cả đã trở thành lạ lẫm. Lòng Vĩnh bỗng dâng lên biết bao bùi ngùi. Bên trong hàng rào này, bóng đêm không chỉ phủ trùm trên cảnh vật và thân xác con người, mà bóng đêm cũng đang làm mờ nhạt đi không biết bao nhiêu mầm hy vọng nơi những người lính trẻ bị phản bội và bị bỏ rơi. Rồi đây, năm năm, mười năm, hai mươi năm, những người lính trẻ sa cơ thất thế ấy sẽ già đi và sẽ chết. Họ sẽ chết ở đâu, chết như thế nào, chết trong tuyệt vọng nhục nhã hay sẽ may mắn chết như những anh hùng đã được phục hồi danh dự?

Đoàn người đã vượt qua ranh giới của trại 2, rồi 3 và 4. Bây giờ đã tới khúc quẹo nơi góc trại 4. Quẹo phải sẽ đi về khu bệnh xá. Quẹo trái sẽ ra cổng chính của trại An Dưỡng. Vĩnh nhận thấy ngay khu đất bên ngoài góc trại 4 đã được dựng lên nhiều căn nhà sườn gỗ. Theo anh biết đó là khu thăm nuôi trong tương lai. Cơn đau lại có mòi dấy lên trong lưng Vĩnh. Anh cố nín thở thật nhiều. Chưa bao giờ Vĩnh sợ thở như lúc này, vì mỗi hơi thở đem không khí vào trong lồng ngực, anh có cảm giác phổi sẽ nở ra và ép sâu xuống hai quả thận bên dưới.

Dãy hàng rào trước bệnh xá đã hiện ra. Vĩnh nhìn thấy một tháp canh cao ngất nơi con lộ phía cuối khu bệnh xá, nơi ấy dẫn ra phía Bắc của trại và nếu quẹo trái người ta sẽ gặp những lớp hàng rào ngoại biên của phi trường Biên Hòa.

Đoàn người ngừng lại nơi cổng bệnh xá. Tên quân y đợi lúc mọi người vừa đến gần, hắn lặng lẽ bước lại phía võng và cố gắng nhìn vào Vĩnh trong bóng tối. Hắn hỏi.

- Hết đau rồi à?

Vĩnh thành thật.

- Thấy êm êm nhiều rồi anh.

Tên quân y bỗng nghiêm giọng.

- Này, tôi dặn kỹ. Khi nào tới ban nhận bệnh, đau hay không đau cũng phải la hét cho tợn vào. Bằng không bị đuổi về trại ráng chịu.

Vĩnh ngậm cười khi nghe câu dặn dò khá "chí tình" của thằng quân y. Anh nhủ lòng: Xã hội này cần gian trá cả những khi khai bệnh với bác sỹ! Nghĩ rồi Vĩnh ậm ừ với tên quân y cho xong chuyện.

Ít phút sau đó, Vĩnh đã nằm lại một mình trong phòng nhận bệnh. Phòng nhận bệnh không có giường, chỉ có một băng ghế dài. Anh em đặt Vĩnh nằm trên đó, an ủi vài câu rồi vội vã bước ra khỏi phòng theo sự thúc hối của tên y sỹ nhận bệnh. Ngọn đèn điện treo lơ lửng ngay trên cái xà ngang gần sát đầu Vĩnh lại bắt đầu vỡ ra, rơi xuống mắt Vĩnh hàng trăm nghìn tia điện sáng lóa lúc cơn đau bắt đầu trở lại.