hòng khiêu vũ lớn của khách sạn Breakers đầy ắp người. Chưa bao giờ đại hội cổ đông của Công ty Hyland có người tham dự đông như thế và sôi nổi như thế, chưa kể đến một lượng ký giả đông kỷ lục. Trận địa của hai bên đã lập ra trước ngày hôm nay và bầu không khí là của một cuộc đấu quyền Anh để giành chức vô địch hạng nặng.

Những cổ đông chưa quyết định bỏ phiếu cho phe nào khi đến Palm Beach, được lấy lòng bằng những bữa tiệc cocktail và những lời hứa hẹn. Đối với nhưng đấu thủ chính trong ván bài ăn thua lớn này, mấy ngày vừa qua đầy căng thẳng và lo lắng.

Giữa những cảnh khác của vở kịch, cái chết của Babe nhanh chóng bị đẩy qua một bên sân khấu. Một hàng tít lớn trong một ngày trên báo chí, một vài lời thương tiếc của những người đã quen ông ta, rồi sau đó người ta chỉ nhắc đến tên ông khi bàn luận về các cổ phần của Babe sẽ do ai thay mặt bỏ phiếu và bỏ theo phe nào. Người ta phỏng đoán, vì Duke là người thừa kế chính, địa vị của ông ta vừa được tăng cường.

Khi Niki Sandeman đi vào phòng họp, hai bên có người ủng hộ kèm theo, cử tọa bị kích thích thấy rõ. Cô chỉ liếc qua bàn họp nơi đó có các địch thủ của cô đang ngồi, có Duke, Pepper và những hội viên bù nhìn khác trong hội đồng quản trị, rồi đến ngồi ở hàng ghế đầu của cử tọa.

Người mở đầu cuộc họp là Henry Lowell, trước kia trông coi sản xuất các đầu lọc của thuốc điếu. Ông ta nói qua sự thành công không ngừng của công ty, rồi giới thiệu người có trách nhiệm, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Duke Hyland.

Mặc bộ đồ vải phin trắng giống một chủ đồng điền phát đạt của thời xưa, Duke gật đầu đáp lại tiếng hoan hô nổi lên trước khi ông bắt đầu phát biểu.

- Thưa quý bà, quý ông, tôi không làm quý bà quý ông nhàm tai với những bài diễn văn dài dòng. Thay vào đó, tôi chỉ nhắc lại câu châm ngôn cũ của người Mỹ, đó là "nếu xe chưa chết máy thì đừng sửa nó".

Ông ngừng một lát, để chờ cho tiếng cười tắt hẳn.

- Quý vị đã đọc bản báo cáo cuối năm rồi, đã nhận chi phiếu trả tiền lời rồi, mà tôi chắc chắn quý vị đã để ý thấy số lời được chia lớn hơn năm ngoái nhiều. Những thành tích này biện luận còn hùng hồn hơn là lời nói của tôi.

Có tiếng lao xao đồng ý trong đám đông.

Duke cố tình không nhìn về phía Niki, không thèm để ý đến sự có mặt của cô, ông nói tiếp:

- Hôm nay quý vị sẽ được nghe một vài ý kiến mà theo tôi, thích hợp với đường phố hơn là một cơ sở kinh doanh đàng hoàng. Quý vị sẽ được yêu cầu ủng hộ một người phụ nữ, chỉ có thành tích về lãnh đạo, là sự thất bại khi làm cho một công ty thuốc lá khác.

Niki suýt đứng bật dậy để hét lên: "nói dối", nhưng John Cromwell giữ cô lại và thì thầm: "lúc này chưa nên".

Duke cười khúc khích và nói tiếp:

- Quý vị sẽ được yêu cầu vứt bỏ các số tiền đầu tư của mình, để ủng hộ một ý niệm kỳ quặc, là sẽ tốt cho Công ty Hyland nếu ra khỏi ngành kinh doanh thuốc lá. Tôi không phải là một người tố các người khác, nhưng tôi sẽ không ngạc nhiên chút nào, nếu ý niệm ấy không do những công ty cạnh tranh với chúng ta khởi xướng.

Niki bặm môi, cố nén lại để khỏi đáp lại giận dữ:

Ông ta nói tiếp:

- Phải, thật vậy, nhưng kẻ cạnh tranh với chúng ta có lẽ sẽ rất bằng lòng nếu chiếm được những thị trường ở nước ngoài

của chúng ta và những nông trại trồng thuốc lá của chúng ta ở Brazil và Châu Phi.

Duke ngừng một chút, rồi lại nói với vẻ nghiêm nghị:

- Tôi thấy có sự sai trái trầm trọng trong những hoạt động chỉ có lợi cho kẻ cạnh tranh với chúng ta. Tôi đề nghị với quý vị, nếu quý vị cảm thấy muốn làm việc từ thiện, thì nên bỏ thêm một ít tiền khi tới nhà thờ mỗi chủ nhật đi xem lễ.

Lại có tiếng lao xao đồng ý. Ông ta nói tiếp:

- Tôi đã hứa sẽ nói vắn tắt, nên sẽ không mô tả ra đây các kế họach do tôi đã vạch ra cho công ty trong tương lai. Tôi chỉ xin nói rằng, tương lai của công ty sẽ sáng sủa hơn bao giờ hết.

Ông ta mỉm cười duyên dáng và rời khỏi bục giữa tiếng vỗ tay cuồng nhiệt.

Henry Lowell thông qua mấy công việc thường lệ, rồi hỏi có cổ đông nào muốn phát biểu.

Chỉ có một bàn tay giơ lên. Cả phòng quay lại nhìn Niki Sandeman. Lowell nói:

- Xin mời bà ngồi ở hàng ghế thứ ba lên phát biểu. - Tuy ông ta biết Niki là ai, ông cố y không nói tên cô.

Niki tiến lên bục. Cô hít vào một hơi dài, rồi bắt đầu nói:

- Thưa quý vị, tôi tên là Niki Sandeman. Trái lại điều quý vị vừa nghe, tôi không yêu cầu quý vị vứt bỏ tiền đã đầu tư vào

Công ty thuốc lá Hyland. Tôi chỉ xin quý vị nghĩ đến tương lai quang vinh mà ông Hyland đang nghĩ đến trong đầu óc của ông ta.

Cô ngừng nói một lúc, nhìn với vẻ khinh bỉ về phía Duke đang nói nhỏ với Pepper, như chỉ coi Niki là một kẻ gây rối nhất thời. Cô nói tiếp:

- Ông Hyland đã làm quý vị hài lòng khi nhắc đến số tiền lời được chia gia tăng. Nhưng tôi muốn quý vị nghĩ đến nguồn gốc của các khoản tiền lời ấy, nếu ông Hyland làm được như ý ông ấy.

Cô nói lớn hơn với giọng tin tưởng:

- Xin qúy vị đừng lầm về một điểm. Công ty thuốc lá Hyland cũng như tất cả các kẻ cạnh tranh với nó trong ngành kinh doanh rất có lời, bán ra sản phẩm đem lại sự chết chóc. Đàng hoàng, phải, nhưng chỉ là đàng hoàng so với những kẻ bán ma túy trong đường hẻm và ở các góc phố của những thành phố đang suy sụp của chúng ta. Nhưng các công ty ấy có kém nguy hiểm không? Chúng làm cho đất nước ta ít tốn kém hơn chăng, với hàng tỷ đô la phải chi tiêu thêm cho ngành y tế để đối phó với những hậu quả của thuốc hút? Đó là chưa nói đến phí tổn to lớn về con người do sự đau khổ mang lại. Những người buôn cái chết rất đàng hoàng ấy thật ra còn nguy hiểm hơn rất nhiều. (Nói hay)

Cô đưa lên cao tờ báo cáo mới nhất của Bộ trưởng bộ Y tế và nói:

- Bây giờ chúng ta đã có sự thật, đó là sự thật mà hàng triệu đô la tiền bán thuốc không thể nào che giấu. Thuốc lá cũng làm cho người ta nghiện như bạch phiến. Xin quý vị hãy nghĩ đến điểm đó! Và đáng sợ hơn nữa là, thuốc lá giết chết nhiều người hàng năm hơn tất cả các người bị chết có liên hệ đến ma tuý cộng lại.

Cô ngừng một lát để nhấn mạnh, rồi nói tiếp:

- Mỗi tối trong khi xem thời sự, quý vị kinh hãi khi nhìn thấy các đoạn phim về chiến tranh, về sự chết chóc do sida, tai nạn và tội ác. Không một ai trong quý vị dám quả quyết rằng, trong những bi kịch ấy có phần nào có lợi cho nhân loại hoặc nên lưu giữ. Thế mà mỗi năm, có nhiều người chết vì hút thuốc nhiều hơn số người chết vì sida, bạch phiến, xì ke, xì cọt, rượu, cháy nhà, giết người và tai nạn xe hơi cộng lại.

Tôi van xin quý vị hãy nghĩ đến điểm đó. Chỉ năm nay mà thôi, sẽ có nửa triệu người Mỹ chết vì ung thư phổi và các bệnh có liên quan đến thuốc hút. Vậy mà có những người bảo rằng… cuộc đấu tranh do tôi chủ trương chống lại các công ty thuốc lá là vô vọng và điên rồ. Nhưng chúng ta chẳng đã mong ước có thể chấm dứt sự chết chóc vô bổ do sản phẩm của chúng ta làm ra không thua gì súng đạn? Xin các bạn hãy nghĩ đến điểm nữa. Nửa triệu người Mỹ chết năm nay - vượt quá tổng cộng số người Mỹ chết cả trong thế giới chiến tranh thứ hai và chiến tranh Việt Nam cộng lại.

Các quảng cáo cho thuốc lá cố gắng làm cho chúng ta tin rằng, hút thuốc cũng có cái vẻ đặc sắc của người Mỹ như bánh nhân táo. Chúng không bao giờ nói đến thói quen hút thuốc gây phí tổn về chữa bệnh và mất năng suất lên đến 100 tỷ đô la mỗi năm. Với số tiền đó nước Mỹ sẽ làm được cái gì nữa, nếu chi tiêu cho những kẻ không nhà, cho những người nghèo khổ, cho vấn đề giáo dục!

Quý vị hãy nghĩ đến những phí tổn thương không thể đo lường được! - Phí tổn về con người bị chết và bị đau khổ. Hãy nghĩ đến cách chúng ta gây ô nhiễm cho con cái chúng ta và làm hư hỏng chúng nó. Chúng ta bảo chúng nó đừng, đừng động đến ma túy, mà bằng cách làm gương, chúng ta bảo chúng nó hút thuốc điếu. Chúng cũng hiểu điều ấy, các bạn ạ! Mỗi ngày, ước lượng có từ ba đến năm ngàn đứa trẻ đốt lên điếu thuốc đầu tiên. Và chúng nó gia nhập đạo quân đi đến với Thần Chết… nếu tôi thua trong cuộc chiến đấu "vô vọng và điên rồ" này.

Niki ngừng lại, đưa tay lên chùi mồ hôi tươm ra ở trán. Cô nhìn qua các hàng ghế của những ông bà đã vỗ tay hoan hô Duke lúc nãy và tự hỏi có gây được tác dụng gì ở họ hay không. Phải chăng, như ông Reece đã nói, cô là một Don Quixote khi tưởng tượng rằng trong đa số con người có sự biết phải chăng đủ mạnh đển thắng sự tham tiền?

Niki tóm tắt:

- Nếu tôi có được quyền kiểm soát ở Công ty thuốc lá Hyland, thưa quý vị, ý định của tôi là phát triển qua những ngành kinh doanh vô hại, là giải tư tất cả những cơ sở sản xuất thuốc lá và đổi tên là Công ty Hyland. Vị Chủ tịch Hội đồng Quản trị hiện nay của quý vị nói rằng, nếu Hyland giải tư về thuốc lá, sẽ có ai đó thu lợi của các cơ sở thuốc lá của mình. Tôi cho rằng nói thế là bênh vực sự tham tiền và không lưu ý đến những gì đang xảy ra trong nước chúng ta ngày nay. Năm 1986, lần đầu trong ba mươi năm, thương số của từng sản phẩm thuốc lá đều sụt giảm. Ảnh hưởng của thuốc lá trên những nhà làm luật của nước này cũng đang mất dần. Năm 1986, chỉ có tám mươi chín thành phố có luật hạn chế hút thuốc. Cuối năm 1988, đã có gần bốn trăm và còn hàng trăm nữa đang chuẩn bị cho ra luật.

Phải rồi, công ty của quý vị đã và đang làm hết sức để làm cho các luật ấy không có hiệu lực hay yếu đi. Nhưng về lâu về dài, họ sẽ thất bại.

Niki nhìn trân trối vào Duke như để bắt mọi người chú ý đến ông ta và nói:

- Ông chủ tịch của các bạn biết rằng, thị trường của thuốc lá ở Mỹ không bao giờ phục hồi nữa. Ông ta đáp ứng bằng cách bảo: "Chúng ta hãy bán chết chóc cho những nước khác, dầu là bạn hay thù. Chúng ta hãy cưỡng ép các chính phủ của các nước đó để chúng ta vào nước họ; chúng ta hãy nêu lên sự tự do buôn bán; chúng ta hãy gây sức ép với những chính khách của các nước ấy giống như đã làm với những chính khách của nước ta". Tôi không đề nghị quý vị hy sinh tiền đầu tư của mình. Tôi chỉ muốn có một công cuộc kinh doanh tốt, lâu dài, không bán ra những sản phẩm gây chết chóc ở trong nước hay nước ngoài. (Chắc tác giả viết truyện này trong thời kỳ phòng chống thuốc lá)

Niki liếc thấy Duke chỉ vào đồng hồ đeo tay. Một lát sau, ông Lowell đứng dậy và nói:

- Thưa cô, tôi phải nhắc cô hôm nay chúng ta có công việc quan trọng phải giải quyết. Với tư cách là cổ đông, cô đã được phép phát biểu, nhưng…

Niki át lời ông ta:

- Với tư cách một cổ đông có đa số cổ phần tôi không cần ông cho phép phát biểu.

Cả phòng im lặng sững sờ và Duke cùng Pepper vội vàng trao đổi với nhau. Không còn có thể làm ngơ trước Niki. Duke tiến lên hỏi:

- Cô muốn nói gì khi bảo là với tư cách có đa số cổ phần?

Với vẻ đắc thắng, cô rút ra tờ ủy quyền của Babe và đưa tới trước mặt Duke cho ông ta xem. Ông ta sửng sốt rồi tức giận không nói được.

Bây giờ trong phòng xôn xao. Cuộc đấu đã bắt đầu.

Duke bỗng mỉm cười thật tươi và nói:

- Không, cô Sandeman. Tôi tin rằng cô đã phạm một sai lầm nữa. Nếu cô đã bỏ chút thì giờ xem xét bản điều lệ của công ty này, cô có lẽ biết rằng giấy tờ ủy quyền cô đang cầm ở tay là vô hiệu lực và vô giá trị.

Sao có thể được? Niki với tay lấy cái cặp của cô. Ông ta ắt hẳn tìm cách trì hoãn, để mua thời gian. Cô rút ra những tài liệu bản gốc của Babe đã trao cho cô, có chữ ký, con dấu hợp lệ và công chứng. Cô đưa các tài liệu cho ông ta và lạnh lùng nói:

- Tôi nghĩ rằng ông mới là người đã sai lầm. Cái này do ông William Hyland trao cho tôi. Chữ ký đã được chưởng khế công chứng.

- Tôi không nghi ngờ chữ ký của em trai tôi, hay quyền của chú ấy ủy quyền cho người khác. Nhưng tôi không chấp nhận cô có quyền bỏ phiếu với sự ủy quyền đó. Như tôi đã nói trước đây, nếu như cô đã chịu khó đọc kỹ hợp đồng nguyên thủy giữa các cổ đông, cô đã biết rằng số cổ phần do một người trong gia đình Hyland sở hữu, không thể chuyển nhượng cách nào có hậu quả là số cổ phần đó được dùng để bỏ phiếu bởi một người ngoài gia đình Hyland.

Ông ta ngừng nói một chút, để hiệu quả của qua bom của ông ta vừa tung ra ngấm vào.

Tai Niki ù lên với lời nói "người trong gia đình Hyland". Má cô đỏ ửng vì ngượng. Cô bị bắt buộc phải đấu tranh chống lại sự xấu hổ gắn với tuổi thơ của cô ngay bây giờ và ngay ở nơi đông người lạ hay sao? Cô phải chọn lựa giữa sự gây thêm nhục nhã cho tiếng tăm của mẹ cô hay sự đồng lòng để bị công khai phủ nhận một lần nữa?

Nụ cười đắc thắng của Duke nhắc cô một điều. Việc cô đang làm quan trọng hơn sự kiêu hãnh hay tình cảm riêng tư. Cái cô đang làm có thể đem lại sự khác biệt, không chỉ cô và Will, mà cho hàng triệu người. Cô đứng thẳng lên và dõng dạc tuyên bố:

- Tôi nghĩ rằng ông biết rất rõ tôi là một người trong gia đình Hyland. Người em trai của ông William Hyland cũng biết rõ điều ấy và đó là lý do ông ấy đã uỷ quyền cho tôi.

Cả phòng đột ngột lặng như tờ. Tấn bi kịch riêng tư đang diễn ra làm lu mờ những vấn đề tài chánh đơn giản. Duke làm ra vẻ ngạc nhiên. Ông ta lắc đầu và bỗng đổi thái độ, ra vẻ một người thượng lưu miền Nam trở lại.

- Cô Sandeman, tôi rất tiếc cô đã thấy không cần làm cho toàn thể chúng ta bị bối rối như thế này. Cho phép tôi hỏi cô tự xưng là có liên hệ với gia đình chúng tôi qua nhánh nào?

Một người trong đám cử tọa phì cười, lôi kéo theo nhiều người cười ầm lên.

Hai má của Niki đỏ rần và cô bắt đâu nổi sùng lên. Duke đang đối xử với cô như thể cô là một người khùng sống trong ảo tưởng và cách ấy đang có hiệu quả. Cô cảm thấy được sự ủng hộ của đám đông đối với cô đang từ từ bị rút lại và đa số trở lại vây quanh người nắm giữ quyền lực trong tay, người giàu có, đáng tin cậy, đã tỏ ra có bản lĩnh để cầm đầu cả phòng hôm nay.

Niki cố lấy vẻ chững chạc, nói lớn:

- Ông biết rõ như tôi, Duke, rằng ông và tôi có cùng một cha - đó là Henry David Hyland.

Cả phòng như nín thở, rồi từ các góc phòng có tiếng bàn tán xôn xao. Chưa bao giờ có mộ buổi họp nào của các cổ đông giống như một đêm hát cải lương như thế này.

Duke cười khúc khích:

- Ồ, cái đó nói ra thì dễ, cô Sandeman, vì thân phụ tôi qua đời đã nhiều năm và không thể tự bào chữa. Nhưng tôi không hề nhớ có bao giờ nghe nhắc đến cô là một người trong gia đình. Tôi không nhớ cô đã được chia phần nào gia tài. Tôi không bao giờ nhớ cô đã đi qua cửa trước nhà của chúng tôi lần nào.

Nhưng có lẽ không phải đòi hỏi quá đáng nếu tôi yêu cầu cô đưa ra một bằng chứng nhỏ nhặt yêu sách cô nêu lên?

Ông ta nói với vẻ kiên nhẫn cố ý thái quá, như thể nói với một người mất trí hay khờ dại.

Niki khổ tâm vì biết rằng cô chỉ có một giấy khai sinh trong đó ghi rõ: "cha vô danh"

Duke hối thúc cô:

- Ủa, cô hãy trả lời đi chứ, cô Sandeman. Một người có tư cách chính thức, để đòi được công nhận là người trong gia đình chúng tôi, không thể gặp khó khăn như cô có vẻ đang gặp.

Niki nín lặng một lúc. Phải chăng đây là hồi kết thúc, một thắng lợi chắc chắn biến thành một sự nhục nhã công khai, mà báo chí ngày mai sẽ phổ biến ầm ĩ? Cô tự nguyền rủa mình đã quá tự tin, đã không nghiên cứu kỹ lưỡng trước.

- Theo tôi, nếu cô Sandeman không có gì để nói nữa, tốt hơn chúng ta hãy tiến hành công việc đang chờ.

Cô la lên, gần như chết đuối chộp cái phao cuối cùng:

- Không, ông Hyland, theo tôi nếu ông không thừa nhận sự ủy quyền cho tôi, hôm nay đại hội sẽ không tiến hành công việc được. Theo tôi tính toán, ông không có đủ đa số năm mươi mốt phần trăm cần thiết để có túc số cho buổi họp. Ông hãy đọc lại điều lệ của công ty, ông Hyland. Ông sẽ thấy tôi nói đúng.

Có tiếng xì xào thất vọng từ những cổ đông vang lên. Duke quắc mắt như muốn giết Niki ngay tại chỗ cô đứng. Cô nói:

- Chưa hết đâu. Chừng nào ông chưa công nhận yêu sách của tôi một cách đúng đắn, ông cứ coi như Công ty thuốc lá Hyland phải ngưng hoạt động!

Cô xách cặp lên và bắt đầu bước ra khỏi phòng. Một lát sau, Will đến bên cô, đi trước cô để cản các nhiếp ảnh gia và ký giả. Ai hỏi, cô cũng đáp "Xin miễn trả lời", nhưng biết rằng mỗi chi tiết của buổi họp này sẽ được phổ biến đầy đủ cho công chúng. Cô khấn thầm, đừng chụp hình và bưng mặt bằng hai bàn tay, nhưng Will kéo tay cô ra và nói nhỏ:

- Hãy ngẩng cao đầu, em yêu, đừng để cho bọn khốn kiếp bắt em phải giấu mặt.

- Tất cả việc này là do lỗi của anh, - Pepper buộc tội Duke khi còn lại hai người trong một dãy phòng của khách sạn Breakers. - Babe đã không bao giờ ủy quyền như thế, nếu anh không đối xử tàn tệ như vậy với cậu ấy. Anh đã đẩy cậu ấy đến chỗ đó, Duke. Và bây giờ cậu ấy trả đũa anh đấy!

Duke gắt:

- Im đi! Chả ai đẩy Babe đến đâu cả. Hắn yếu đuối và ngu xuẩn, Pepper. Dẫu hắn đã chết, cũng vậy thôi.

Pepper đanh mặt lại, hăm dọa:

- Anh đừng làm quá. Anh cần tôi. Duke… anh cần sự ủng hộ của tôi nhiều hơn bao giờ hết. Nên bây giờ tôi cảnh cáo anh, nếu có bao giờ anh xúc phạm đến Babe một lần nữa…

Duke rút lui:

- Được rồi, được rồi. Tôi xin lỗi về Babe. Tôi biết hai chị em cô thân nhau đến mức nào. Nhưng lúc này không phải là lúc hăm dọa nhau, Pepper. Đúng ra, lúc này không thể làm khác hơn là đoàn kết với nhau để triệt hạ con chó cái ấy.

- Con bé có vẻ tự tin hơn!

- Nó chỉ bịp. Sau ngày hôm nay, theo tôi, chúng ta có cơ hội tốt để triệt hạ hoàn toàn uy tín của nó. Tôi sẽ gởi một lá thư cho tất cả các cổ đông trong ngày hôm nay, phơi bày sự thật nó chỉ là một kẻ gây rối trục lợi làm cho họ tốn tiền.

- Anh có chắc chắn chỉ đơn giản thế thôi à?

- Chắc chắn - Duke nói thế nhưng má của ông ta co giật, tỏ ra ông nói dối.

Pepper tỏ ra không tin:

- Tôi không biết nữa Duke. Tôi thấy như là con bé ấy sẽ chen được một chân vào cửa và ít nhất chiếm được một ghế trong Hội đồng quản trị.

- Qua xác chết của tôi!

- Duke, hãy thực tế!

Duke gượng mỉm cười:

- Đừng lo, cô em gái thân yêu. Tôi sẽ cho nó sáng mắt ra.