ất cả họ, cả một nền văn hóa được huấn luyện theo kỷ luật quân đội, nàng nghĩ. Thật là điều vô giá đối với một Công tước vô gia cư!

Người Fremen đạt được mức cao nhất trong cái phẩm chất mà người cổ đại gọi là "spannungsbogen" - sự trì hoãn tự áp đặt giữa lòng khao khát một cái gì đó với hành động vươn tay ra nhằm nắm được nó.

- trích "Sự hiền minh của Muad'Dib" của Công chúa Irulan

Họ tới Hang Đỉnh Núi lúc rạng đông, đi qua một khe nứt trong bức tường vùng lòng chảo, khe nứt hẹp đến nỗi họ phải xoay người sang một bên mới vượt qua được. Jessica thấy Stilgar phái những người lính đi làm việc gì đó trong ánh bình minh le lói, nhìn họ một lát khi họ bắt đầu trèo lên vách núi.

Paul ngước đầu lên trong khi đi, nhìn thấy mặt cắt phong cảnh hành tinh này nơi khe nứt hẹp mở hoác ra về phía bầu trời xanh xám.

Chani kéo áo choàng của cậu để giục đi nhanh hơn rồi nói: "Nhanh lên. Trời sáng rồi."

"Những người trèo phía trên chúng ta, họ đang đi đâu vậy?" Paul thì thầm.

"Nhóm canh gác ban ngày đầu tiên," cô nói. "Nhanh lên nào!"

Để lại một người canh gác bên ngoài, Paul nghĩ. Thật khôn ngoan. Nhưng nếu chúng ta chia thành từng nhóm để đi tới nơi này thì còn khôn ngoan hơn nữa. Ít có khả năng đánh mất toàn bộ lực lượng hơn. Cậu ngừng lại ở suy nghĩ này, nhận ra đây là lối nghĩ du kích, và cậu nhớ lại cha mình đã lo sợ rằng Atreides có thể trở thành một gia tộc du kích.

"Nhanh nữa," Chani thì thầm.

Paul tăng tốc, lắng nghe tiếng áo choàng sột soạt đằng sau. Cậu nghĩ về những câu chữ trong sirat trích từ Kinh thánh Toàn Nhân loại Màu Cam của Yueh.

"Thiên đường bên phải ta, Địa ngục bên trái ta, và Thần Chết phía sau ta." Cậu lật đi lật lại câu trích dẫn trong tâm trí.

Họ vòng qua một góc nơi con đường nới rộng ra. Stilgar đứng sang một bên ra hiệu cho họ đi vào một miệng hang thấp mở ra ở góc bên phải.

"Nhanh lên!" ông nói khẽ. "Chúng ta sẽ giống như bầy thỏ trong lồng nếu bọn tuần tra bắt gặp chúng ta ở đây."

Paul cúi người qua miệng hang, theo Chani đi vào một cái hang có ánh sáng xám yếu ớt phát ra từ một nơi nào đó trên đầu họ.

"Anh có thể đứng thẳng lên," cô nói.

Cậu thẳng người lên, quan sát nơi này: một khu vực sâu rộng có trần vòm cung chỉ cao hơn tầm với của con người một chút. Đoàn người kéo dài xuyên qua những cái bóng. Paul thấy mẹ tiến sang một bên, thấy mẹ quan sát kỹ những người cùng đi. Và cậu để ý thấy dù ăn mặc giống hệt người Fremen nhưng mẹ vẫn không thể trộn lẫn vào bọn họ. Cung cách mẹ đi đứng - thật là cả một dáng vẻ uy quyền, cao nhã.

"Tìm nơi nghỉ ngơi và tách ra khỏi con đường đi, chàng trai-cậu bé," Chani nói. "Thức ăn đây." Cô ấn hai mẩu thức ăn bọc lá vào tay cậu. Chúng sặc mùi hương dược.

Stilgar đi tới phía sau Jessica, ra lệnh cho một nhóm người đứng bên trái. "Để cái van bịt cửa vào chỗ và đảm bảo độ ẩm an toàn." Ông quay sang một người Fremen khác: "Leimil, thắp đèn cầu lên." Ông nắm tay Jessica. "Tôi muốn chỉ cho cô cái này, người đàn bà huyền thuật ạ." Ông dẫn nàng đi vòng qua một vách đá cong tiến về phía nguồn sáng.

Jessica nhận thấy mình đang nhìn ra một miệng hang rộng khác dẫn vào hang, một miệng hang nằm trên cao giữa bức tường đá thẳng đứng, nhìn ra một vùng lòng chảo khác rộng chừng mươi, mười hai ki lô mét. Vùng lòng chảo có những bức tường đá cao che chắn. Những lùm cây thưa thớt mọc rải rác xung quanh.

Trong khi nàng nhìn vùng lòng chảo màu xám dưới ánh rạng đông, mặt trời nhô lên trên vách núi xa xa chiếu sáng cả một vùng đá và cát màu nâu nhạt. Và nàng để ý thấy mặt trời Arrakis dường như nhảy thoắt qua đường chân trời.

Đó là vì chúng ta muốn giữ nó lại, nàng nghĩ. Đêm an toàn hơn ngày. Thế rồi nỗi khao khát được nhìn thấy cầu vồng ở cái nơi không bao giờ nhìn thấy mưa này đột ngột xâm chiếm nàng. Mình phải nén những khao khát như thế này lại, nàng nghĩ.Khao khát thế này là mềm yếu. Ta không còn có thể cho phép mình mềm yếu nữa.

Stilgar nắm chặt cánh tay nàng, chỉ về phía vùng lòng chảo: "Ở đó! Ở đó cô sẽ nhìn thấy những tín đồ Druse đích thực."

Nàng nhìn vào nơi ông chỉ, thấy những chuyển động: đám người trên nền vùng lòng chảo đang chạy tán loạn dưới ánh sáng ban ngày, tìm đến bóng râm của bức tường đá đối diện. Mặc dù ở xa nhưng chuyển động của bọn họ nhìn khá rõ trong bầu không khí quang đãng. Nàng rút ống nhòm từ dưới áo choàng ra, điều chỉnh thấu kính dầu để nhìn rõ đám người phía xa đó. Những chiếc khăn quàng dập dờn như một đàn bướm sặc sỡ đang bay.

"Đó là nhà chúng ta," Stilgar nói. "Đêm nay chúng ta sẽ có mặt ở đó." Ông nhìn đăm đăm ngang qua vùng lòng chảo, giật mạnh bộ ria. "Người của tôi ở lại bên ngoài làm việc rất muộn. Điều đó có nghĩa không có nhóm tuần tra nào. Tôi sẽ báo hiệu với họ sau, họ sẽ chuẩn bị đón chúng ta."

"Người của ông có tính kỷ luật tốt," Jessica nói. Nàng hạ ống nhòm xuống, thấy Stilgar đang nhìn họ.

"Họ tuân theo sự bảo toàn bộ tộc," ông nói. "Đó là cách chúng tôi chọn ra một thủ lĩnh giữa những người của mình. Thủ lĩnh là người mạnh nhất, người đem lại nước và sự an toàn." Ông chuyển sự chú ý sang khuôn mặt nàng.

Nàng đáp trả cái nhìn chằm chằm của ông, để ý thấy đôi mắt không có chút màu trắng, hai hốc mắt biến màu, râu ria đầy bụi viền quanh, đường dây của ống hứng nối từ lỗ mũi vòng xuống bộ sa phục.

"Có phải tôi vừa làm tổn hại đến khả năng lãnh đạo của ông bằng việc đánh thắng ông không, hở Stilgar?" nàng hỏi.

"Cô đã không làm tôi mất mặt," ông nói.

"Điều quan trọng là một thủ lĩnh giữ được lòng kính trọng của quân lính," nàng nói.

"Trong số những con rận cát đó không có kẻ nào tôi không thể điều khiển được," Stilgar nói. "Khi cô thắng tôi, cô thắng tất cả chúng tôi. Bây giờ họ hy vọng học được từ cô... cách chiến đấu theo huyền thuật... và vài người tò mò muốn biết liệu cô có ý định làm tôi mất mặt không."

Nàng cân nhắc gợi ý của ông. "Bằng cách đánh bại ông trong một trận đấu chính thức?"

Ông gật đầu. "Tôi khuyên cô nên phản đối việc này vì họ sẽ không theo cô đâu. Cô không phải là người vùng cát. Họ nhận ra điều này trong chuyến đi đêm qua."

"Những người thực tế," nàng nói.

"Chính xác lắm," ông liếc vùng lòng chảo. "Chúng tôi biết mình cần gì. Nhưng giờ thì không có nhiều người suy nghĩ sâu xa một khi đã về gần tới nhà đến thế này. Chúng tôi xa nhà đã rất lâu rồi, để thu xếp việc giao hương dược theo hạn ngạch của chúng tôi cho đám thương nhân tự do làm việc cho cái Hiệp hội đáng nguyền rủa... cầu sao cho cái bản mặt chúng đen đúa suốt đời."

Jessica không quay đi nữa, nàng quay lại ngước lên nhìn khuôn mặt ông. "Hiệp hội ư? Họ liên quan gì đến hương dược của các ông?"

"Đó là lệnh của Liet," Stilgar nói. "Chúng tôi biết lý do, nhưng cái vị của nó làm chúng tôi chua chát. Chúng tôi đút lót Hiệp hội một lượng hương dược khổng lồ để giữ cho bầu trời của chúng tôi không có vệ tinh nhân tạo và sao cho không ai do thám được chúng tôi làm gì với diện mạo của Arrakis."

Nàng cân nhắc từng câu chữ của mình, nhớ lại Paul đã nói chắc hẳn đây là lý do khiến bầu trời Arrakeen không hề có vệ tinh. "Và các ông làm gì với diện mạo của Arrakis mà người ngoài không được phép nhìn thấy?"

"Chúng tôi thay đổi nó... chậm nhưng chắc chắn... biến đổi nó cho phù hợp với cuộc sống con người. Thế hệ chúng tôi sẽ không nhìn thấy điều đó, đời con chúng tôi không nhìn thấy, đời cháu chắt chúng tôi cũng không... nhưng ngày đó sẽ đến." Đôi mắt che kín mít của ông nhìn khắp vùng lòng chảo. "Nước lộ thiên, cây xanh cao vút, con người đi lại tự do không cần sa phục."

Thì ra đó là giấc mơ của vị Liet-Kynes này, nàng nghĩ. Và nàng nói: "Những khoản đút lót rất nguy hiểm; chúng có chiều hướng ngày một lớn."

"Chúng ngày một lớn," ông nói, "nhưng con đường chậm là con đường an toàn."

Jessica quay đi, nhìn ra vùng lòng chảo, cố nhìn nó theo cách Stilgar đang nhìn trong trí tưởng tượng của ông. Nàng chỉ nhìn thấy những vệt màu tương mù tạc xám của những tảng đá phía xa và một chuyển động mờ mờ đột ngột dưới bầu trời bên trên những vách đá.

"Ái chà chà," Stilgar nói.

Mới đầu nàng nghĩ chắc đó là tàu tuần tra, sau đó nàng nhận ra nó là một ảo ảnh - một khung cảnh khác lơ lửng trên nền cát sa mạc, một làn sóng cây cỏ gờn gợn ở phía xa, và ở khoảng giữa là một con sâu cát dài đang trườn trên bề mặt cùng với một thứ trông như áo choàng của người Fremen đu đưa trên lưng.

Ảo ảnh mờ dần.

"Cưỡi thì vẫn hay hơn," Stilgar nói, "nhưng chúng ta không thể cho phép một Ngài tạo vào vùng lòng chảo này. Do đó tối nay chúng ta phải đi bộ tiếp."

Ngài tạo - họ dùng từ này để chỉ sâu cát, nàng nghĩ.

Nàng đánh giá ẩn ý trong lời ông, câu ông nói rằng họ không thể cho phép một con sâu cát vào vùng lòng chảo này. Nàng biết mình đã nhìn thấy gì trong ảo ảnh đó - người Fremen cưỡi trên lưng một con sâu cát khổng lồ. Nàng phải hết sức kiềm chế để không lộ ra nỗi sửng sốt trước những hàm ý đó.

"Chúng ta phải quay về chỗ những người khác," Stilgar nói. "Ngoài ra người của tôi có thể nghi ngờ tôi ve vãn cô. Vài kẻ đố kỵ nói rằng tay tôi đã nếm trải vẻ yêu kiều của cô khi chúng ta đánh nhau tối qua trong Lòng chảo Tuono."

"Thế này thì quá đủ rồi!" Jessica cáu kỉnh.

"Tôi không có ý làm mếch lòng cô," Stilgar nói, và giọng ông êm ái. "Đàn bà trong bộ tộc chúng tôi, không ai lấy họ làm vợ được một khi họ đã không thích... nhưng mà với cô..." Ông ta nhún vai. "... thậm chí người ta không yêu cầu làm theo tục lệ đó."

"Ông hãy luôn ghi nhớ rằng tôi là phu nhân Công tước," nàng nói, nhưng giọng đã bình tĩnh hơn.

"Tùy ý cô thôi," ông nói. "Đã đến lúc ta phong kín lối vào này, để cho phép nới lỏng bộ sa phục. Hôm nay người của tôi cần nghỉ ngơi thoải mái. Hôm sau thì gia đình họ sẽ chỉ cho họ nghỉ ngơi chút ít thôi."

Im lặng trùm lên họ.

Jessica nhìn chăm chú ra ngoài ánh sáng mặt trời. Nàng đã nghe thấy điều đã nghe trong giọng Stilgar - lời dạm hỏi kín đáo chứ không chỉ là đề nghị ủng hộ nàng. Ông ta cần một người vợ chăng? Nàng nhận ra mình có thể bước vào nơi đó cùng ông ta. Đó là một cách để chấm dứt cuộc xung đột về cương vị chỉ huy bộ tộc - người đàn bà công khai sánh bước với người đàn ông.

Nhưng còn Paul thì sao? Lúc này ai có thể nói được những luật lệ dành cho cha mẹ nào đang chi phối ở đây? Và còn đứa con gái chưa ra đời mới vài tuần tuổi nữa? Con gái một vị Công tước đã chết sẽ ra sao đây? Và nàng cho phép mình hoàn toàn đối mặt với ý nghĩa của đứa trẻ đang lớn lên trong nàng, nhìn thấy những động cơ của chính nàng khi chấp nhận sự thụ thai này. Nàng biết đó là gì - nàng đã đầu hàng trước cái nỗ lực sâu xa mà loài sinh vật nào khi đối mặt với cái chết cũng đều có - nỗ lực tìm kiếm sự bất tử thông qua con cháu. Nỗ lực sinh sản của loài đã khuất phục họ.

Jessica liếc Stilgar, thấy ông đang quan sát nàng, bèn chờ đợi. Một đứa con gái sinh ra ở đây, con của một người đàn bà lấy một người đàn ông như người này - số phận một đứa con gái như thế sẽ ra sao? nàng tự hỏi. Liệu ông ta có cố gắng hạn chế những đòi hỏi mà một Bene Gesserit phải tuân theo không?

Stilgar hắng giọng, để lộ ra rằng ông hiểu một vài thắc mắc trong đầu nàng. "Đối với một thủ lĩnh, điều quan trọng là cái đã làm ông ta trở thành thủ lĩnh. Đó là những nhu cầu của dân tộc ông ta. Nếu cô dạy tôi những khả năng của cô, có thể một ngày kia một trong hai chúng ta phải thách đấu người kia. Tôi thích cách khác hơn."

"Có vài cách khác nhau ư?" cô hỏi.

"Sayyadina," ông nói. "Mẹ Chí tôn của chúng tôi già rồi."

Mẹ Chí tôn của họ!

Nàng chưa kịp thăm dò điều này thì ông đã nói: "Tôi không hẳn là đưa ra đề nghị xin làm chồng cô. Ở đây chẳng có gì riêng tư cả, cô đẹp và đáng để người ta ao ước. Nhưng nếu cô trở thành một trong số những người phụ nữ của tôi, điều đó có thể khiến vài chàng trai trẻ của tôi tin rằng tôi quá quan tâm đến lạc thú xác thịt mà không quan tâm thích đáng đến những nhu cầu của bộ tộc. Thậm chí ngay lúc này họ cũng đang lắng nghe và theo dõi chúng ta."

Một người luôn cân nhắc trước khi ra quyết định, luôn suy nghĩ về những hậu quả, nàng nghĩ.

"Trong số các chàng trai của tôi có những người đã đến độ tuổi ngông cuồng," ông nói. "Suốt thời kỳ này phải xoa dịu họ. Tôi phải không cho họ có lý do to tát nào để thách thức tôi. Bởi vì tôi sẽ phải làm họ bị thương tật và giết họ. Đây không phải cách giải quyết đúng đắn của một thủ lĩnh nếu có thể tránh được điều đó trong danh dự. Một thủ lĩnh, cô biết đấy, là một trong những thứ phân biệt một bầy đàn với một dân tộc. Anh ta duy trì vị trí của những cá nhân. Nếu quá ít cá nhân thì một dân tộc lại trở thành một bầy đàn."

Những lời ông nói, chiều sâu ý thức của chúng, cái thực tế rằng ông nói nhiều như thế với nàng cũng là để nói với những kẻ đang bí mật lắng nghe, những điều đó buộc nàng phải đánh giá lại ông.

Ông ta cũng có tầm cỡ đấy chứ, nàng nghĩ. Ông ta đã học ở đâu sự cân bằng nội tâm như thế?

"Cái luật yêu cầu chúng tôi lựa chọn thủ lĩnh theo hình thức đó là một luật công bằng," Stilgar nói. "Nhưng không phải từ đó có thể suy ra rằng sự công bằng luôn luôn là điều mà một dân tộc cần tới. Cái chúng tôi thực sự cần là thời gian để phát triển và thịnh vượng, để sức mạnh của chúng tôi lan ra trên nhiều vùng đất hơn nữa."

Tổ tiên của ông là ai? nàng tự hỏi. Từ đâu xuất hiện một dòng dõi như thế? Nàng nói: "Stilgar, tôi đã đánh giá thấp ông."

"Đúng như tôi nghi ngờ," ông nói.

"Mỗi người trong chúng ta hình như đều đánh giá thấp người kia," nàng nói.

"Tôi muốn có một kết thúc cho chuyện này," ông nói. "Tôi muốn có tình bạn với cô... và sự tin tưởng. Tôi muốn sự kính trọng chúng ta dành cho nhau lớn lên trong lồng ngực mà không cần đến quan hệ xác thịt."

"Tôi hiểu," nàng nói.

"Cô có tin tưởng tôi không?"

"Tôi nhận thấy sự chân thật của ông."

"Trong số chúng tôi," ông nói, "các Sayyadina, tuy không phải là những thủ lĩnh chính thức, song họ nắm giữ một vị trí danh dự đặc biệt. Họ dạy dỗ. Họ duy trì sức mạnh của Thượng đế ở đây." Ông chạm tay vào ngực.

Bây giờ ta phải thăm dò bí mật về Mẹ Chí tôn này, nàng nghĩ. Và nàng nói: "Ông nói về Mẹ Chí tôn của ông... và tôi đã từng nghe về truyền thuyết và lời tiên tri."

"Người ta nói rằng một Bene Gesserit và con của cô ta nắm giữ chìa khóa đi tới tương lai của chúng tôi," ông nói.

"Ông có tin tôi chính là người đó."

Nàng quan sát khuôn mặt ông, thầm nghĩ: Cây sậy non chết quá dễ. Những lúc khởi đầu là những khoảng thời gian vô cùng nguy hiểm.

"Chúng tôi không biết," ông nói.

Nàng gật đầu, nghĩ: Ông ta là người đáng trọng. Ông ta muốn một dấu hiệu từ ta, nhưng ông ta sẽ không làm nghiêng định mệnh bằng việc nói cho ta biết cái dấu hiệu đó.

Jessica quay đầu, nhìn đăm đăm xuống vùng lòng chảo về phía những cái bóng màu vàng, những cái bóng màu tía, luồng khí bụi chuyển động rung rung qua miệng hang. Sự thận trọng xảo trá bất chợt choán đầy tâm trí nàng. Nàng biết sự giả dối của Missionaria Protectiva, biết cần phải làm thế nào để những kỹ xảo của truyền thuyết, của nỗi sợ hãi và của niềm hy vọng, thích nghi được với những nhu cầu khẩn cấp của nàng, nhưng nàng cảm nhận được những thay đổi mạnh mẽ ở đây... như thể có ai đó đã sống giữa những người Fremen này và lợi dụng ảnh hưởng sâu sắc của Missionaria Protectiva.

Stilgar hắng giọng.

Nàng cảm thấy ông đang sốt ruột, biết rằng ban ngày dịch chuyển phía trên đầu và mọi người đang đợi để phong kín miệng hang này. Về phần nàng, đây là lúc phải liều lĩnh, và nàng nhận ra cái mình cần: một dar al-hikman nào đó, một trường chuyên dịch nào đó nó sẽ trao cho nàng...

"Adab," nàng thì thầm.

Tâm trí nàng như thể đang lật qua lật lại trong đầu nàng. Mạch đập nhanh hơn, nàng nhận ra cảm giác này. Trong tất cả sự huấn luyện Bene Gesserit của nàng không gì chứa đựng một dấu hiệu công nhận như thế. Nó chỉ có thể là adab, cái kí ức nghiệt ngã tự đến với ta. Nàng tự trao mình cho nó, cho phép mình tuôn ra những lời nói.

"Ibn qirtaiba," nàng nói, "xa đến tận nơi bụi kết thúc." Nàng đưa thẳng cánh tay từ trong áo choàng ra, thấy Stilgar mở to mắt. Nàng nghe thấy tiếng nhiều chiếc áo choàng sột soạt phía sau. "Tôi nhìn thấy một... người Fremen với quyển sách trích dẫn," nàng nói chậm rãi bằng giọng nghiêm trang. "Ông đọc cho al-Lat, vầng mặt trời mà ông chống lại và khuất phục. Ông đọc cho Sadus của Trial nghe và đây là cái mà ông đọc:

"Những kẻ thù chúng ta như đám lá cỏ bị dập vùi

Bởi đứng ngay trên đường của cơn bão lớn.

Ngươi không thấy Thượng Đế của chúng ta làm gì sao?

Những kẻ bày mưu chống lại chúng ta,

Ngài gửi bệnh dịch đến cho bọn chúng.

Chúng như lũ chim bị người thợ săn xua tán loạn.

Mưu đồ của chúng như những viên thuốc độc

Mọi cái mồm đều loại bỏ."

Người nàng rung lên. Nàng thả tay xuống.

Sau lưng nàng, từ phía những cái bóng trong hang vang lên nhiều giọng nói thì thầm hưởng ứng: "Việc chúng làm đã bị đảo lộn."

"Lửa Thượng đế ngự lên tim ngươi," nàng nói. Và nàng nghĩ: Bây giờ thì đúng đường rồi.

"Lửa Thượng đế sáng bừng lên," có tiếng đáp lại.

Nàng gật đầu. "Những kẻ thù của ngươi sẽ ngã xuống," nàng nói.

"Bi-la kaifa," họ trả lời.

Trong sự im lặng đột ngột, Stilgar cúi chào nàng. "Hỡi Sayyadina," ông nói. "Nếu Shai-hulud chấp thuận, người có thể qua bên trong để trở thành một Mẹ Chí tôn."

Qua bên trong, nàng nghĩ. Một cách diễn đạt kỳ quặc. Nhưng phần còn lại của nó thì khá phù hợp với sự lừa dối đó. Và nàng cảm thấy một sự chua xót cay đắng về những gì mình đã làm. Missionaria Protectiva của chúng ta hiếm khi thất bại. Một nơi đã được chuẩn bị trước dành cho chúng ta trong chốn hoang vu này. Kinh cầu nguyện salat đã tạo ra nơi ẩn trốn cho chúng ta. Bây giờ... ta phải diễn vai Auliya, Bạn Của Thượng đế... Sayyadina đối với đám người sống tách biệt chịu dấu ấn quá sâu sắc từ những lời tiên tri Bene Gesserit của chúng ta, thậm chí họ còn gọi các nữ tu trưởng của họ là Mẹ Chí tôn.

Paul đứng cạnh Chani trong bóng tối của hang trong. Cậu vẫn đang nhấm nháp chỗ thức ăn mà Chani đưa cho - thịt chim và ngũ cốc trộn mật hương dược bọc trong lá. Khi thưởng thức nó cậu nhận ra trước đây mình chưa bao giờ ăn tinh chất hương dược cô đặc như thế, và cậu thoáng sợ hãi. Cậu biết cái tinh chất này có thể làm gì với cậu - sự chuyển hóa hương dược đó từng đẩy tâm trí cậu vào nhận thức tiên tri.

"Bi-la kaifa," Chani thì thầm.

Cậu nhìn cô, nhìn thấy nỗi kính sợ mà với nó người Fremen dường như chấp nhận những lời nói của mẹ cậu. Chỉ có người đàn ông tên gọi Jamis dường như bàng quan với nghi lễ này, anh ta đứng ở xa, khoanh tay trước ngực.

"Duy yakha hin mange," Chani thì thầm. "Duy punra hin mange. Ta có hai mắt. Ta có hai chân."

Và cô nhìn Paul chằm chằm, tỏ vẻ kinh ngạc.

Paul hít một hơi sâu, cố gắng làm lắng dịu cơn bão trong lòng. Những lời mẹ cậu nói đã nhằm đúng vào tác dụng của tinh chất hương dược, và cậu cảm thấy giọng của mẹ lên bổng xuống trầm bên trong cậu như những cái bóng của một ngọn lửa lộ thiên. Thông qua những cái đó, cậu cảm thấy sự hoài nghi trong mẹ - cậu hiểu mẹ quá rõ mà! - nhưng không gì có thể dừng chuyện này lại một khi nó đã bắt đầu bằng một mẩu thức ăn.

Cái mục đích kinh khủng!

Cậu cảm thấy nó, cái ý thức dòng giống mà cậu không thể thoát ra. Có một sự rõ ràng sắc bén, sự chảy vào của dữ liệu, sự chính xác lạnh lùng của ý thức. Cậu ngồi xuống nền hang, tựa lưng vào đá, trao con người cậu cho nó. Ý thức chảy vào cái địa tầng vô thời gian đó nơi cậu có thể nhìn thấy thời gian, cảm thấy những con đường sẵn có, những luồng gió của tương lai... những luồng gió của quá khứ: thị kiến một mắt của quá khứ, thị kiến một mắt của hiện tại và thị kiến một mắt của tương lai - tất cả kết hợp lại thành một thị kiến ba mắt cho phép cậu nhìn thấy thời-gian-trở-thành-không-gian.

Cậu cảm thấy mối nguy hiểm của việc vượt quá chính mình và cậu phải bám vào ý thức của mình về hiện tại, cảm thấy sự chệch hướng lờ mờ của những gì đã trải qua, cái khoảnh khắc đang tuôn chảy, sự đông đặc liên tục của cái-đang-là để thành cái vĩnh-viễn-đã-là.

Trong khi níu lấy hiện tại, lần đầu tiên cậu cảm thấy ở khắp nơi, chuyển động đều lớn lao của thời gian đều bị phức tạp hóa bởi những dòng dịch chuyển, những sóng, những trồi lên, sụt xuống, giống như con sóng vỗ vào vách đá. Nó đem lại cho cậu một hiểu biết mới về khả năng tiên tri của cậu, và với một cảm giác sợ hãi tức thì, cậu nhận ra nguồn gốc của khoảng thời gian mù, nguồn gốc của sai số trong nó.

Cậu nhận ra việc nhìn thấy trước tương lai là một sự khai trí, nó hợp nhất những giới hạn của cái mà nó để lộ ra - cùng một lúc là nguồn gốc của sự chính xác và sai số có nghĩa. Một loại tính bất định Heisenberg can thiệp vào đây: sự tiêu tốn năng lượng làm bộc lộ điều cậu thấy, thay đổi điều cậu thấy.

Và điều cậu nhìn thấy là mối liên hệ thời gian trong cái hang này, sự sôi sục các khả năng tập trung ở đây, nơi mà ngay cả hành động nhỏ nhất - cái nháy mắt, một lời sơ suất, một hạt cát nhầm chỗ - cũng làm chuyển động một đòn bẩy khổng lồ bắc ngang qua vũ trụ đã biết. Cậu nhìn thấy bạo lực cùng với cái hệ quả chịu tác động của quá nhiều biến số đến nỗi cử động nhỏ nhất của cậu cũng gây ra những dịch chuyển lớn lao trong mẫu hình.

Cái thị kiến đó khiến cậu muốn đông cứng lại bất động, nhưng kể cả điều này cũng là một hành động kèm theo những hậu quả của nó.

Vô số con đường-hậu quả từ cái hang này trải dài ra, và trên hầu hết các con đường-hậu quả đó cậu nhìn thấy thi thể của chính mình với dòng máu chảy ra từ một vết thương rộng hoác bị dao đâm.

Cha ta, hoàng đế Padishah, tuy đã 72 tuổi nhưng trông không quá tuổi 35 khi ông lo liệu xong xuôi cái chết của Công tước Leto và trao Arrakis cho gia tộc Harkonnen. Hiếm khi ông xuất hiện trước công chúng mà ăn mặc gì khác ngoài bộ đồng phục Sardaukar và mũ sắt Burseg màu đen với con sư tử bằng vàng - biểu tượng của Hoàng đế - trên chóp mũ. Bộ trang phục này là lời nhắc nhở thẳng thừng về phạm vi quyền lực của ông. Dù vậy, không phải lúc nào ông cũng vênh vang như thế. Khi muốn, ông có thể tỏa lộ sự duyên dáng và chân thật, nhưng về sau ta thường tự hỏi liệu ông có thật như vẻ ngoài của ông không. Nay thì ta nghĩ ông là một người luôn chiến đấu hòng thoát khỏi những thanh chắn của một chiếc lồng vô hình. Các người phải nhớ rằng ông là một hoàng đế, người đứng đầu trăm họ của một triều đại từng có lịch sử cực kỳ u tối. Nhưng bọn ta đã không cho ông có một người con trai hợp pháp. Đây chẳng phải là thất bại khủng khiếp nhất mà một nhà cai trị từng phải chịu sao? Mẹ ta đã tuân theo các Xơ Bề trên của bà trong khi Lệnh bà Jessica không tuân theo. Ai trong số hai người là kẻ mạnh hơn? Lịch sử đã trả lời rồi.

- "Trong Gia tộc cha ta" của Công chúa Irulan

Jessica tỉnh giấc trong bóng tối của hang, cảm thấy người Fremen đang chuyển động nhộn nhịp xung quanh nàng, ngửi thấy mùi sa phục chua loét. Giác quan nội tại của nàng về thời gian báo cho nàng biết chẳng mấy chốc trời sẽ tối, nhưng hang vẫn chìm trong màu đen, ngăn cách với sa mạc nhờ những tấm vải trùm bằng nhựa dùng để tóm bắt hơi ẩm từ cơ thể họ ở lại bên trong không gian này.

Nàng nhận ra nàng đã tự cho phép mình ngủ một giấc ngủ hoàn toàn thư giãn do quá mệt, điều đó cho thấy rằng một cách vô thức, nàng đã đánh giá rằng mình rất an toàn khi ở giữa đoàn người của Stilgar. Nàng xoay mình trên chiếc võng làm từ áo choàng của nàng, thả chân xuống nền đá, xỏ vào đôi ủng sa mạc.

Mình phải nhớ cài ủng theo kiểu xỏ chân để hỗ trợ hoạt động bơm của bộ sa phục, nàng nghĩ. Có quá nhiều thứ cần phải nhớ.

Nàng vẫn ngửi thấy mùi bữa sáng - những mẩu thịt chim và hạt bọc trong lá, cho thêm mật hương dược - và chợt nghĩ ra rằng ở đây cách sử dụng thời gian đã được hoán đổi: đêm thì sinh hoạt, ngày thì nghỉ.

Đêm che kín, đêm an toàn hơn cả.

Nàng tháo chiếc áo dài ra khỏi các chốt gắn trên vách một hốc hang, lóng ngóng với nó một hồi trong bóng tối, mãi mới tìm được cổ áo để luồn vào.

Làm cách nào gửi thông điệp cho Bene Gesserit được? nàng tự hỏi. Chắc hẳn họ đã được báo tin về hai kẻ đi lạc ở thánh đường Arrakeen.

Những quả đèn cầu bật sáng từ sâu phía trong hang. Nàng thấy có nhiều người đang đi lại ở đó. Paul đi cùng họ, cậu đã thay quần áo, mũ trùm hất ngược ra sau để lộ những đường nét giống chim ưng của dòng dõi Atreides.

Cậu đã cư xử rất lạ từ trước khi họ nghỉ ngơi, nàng nghĩ. Đã lui vào trong. Cậu như người từ cõi chết trở về, vẫn chưa hoàn toàn nhận thức được mình đang trở về, mắt nửa nhắm nửa mở, trông đờ đẫn với cái nhìn nội tâm. Nó khiến nàng nghĩ tới lời cảnh báo của cậu về chế độ ăn uống có quá nhiều hương dược: thứ gây nghiện.

Liệu có phản ứng phụ không? Nàng tự hỏi. Paul bảo thứ ấy có liên quan gì đó tới khả năng tiên tri của nó, nhưng thằng bé kín tiếng đến mức kỳ lạ về những gì nó thấy.

Stilgar xuất hiện từ trong bóng tối bên phải nàng, tiến về phía nhóm người đang đi dưới những quả cầu sáng. Nàng để ý cách ông sờ râu, để ý cái nhìn cảnh giác không để sót điều gì của ông.

Một nỗi sợ hãi đột ngột choán lấy Jessica khi các giác quan của nàng thức tỉnh trước sự căng thẳng hiện rõ ở những người đang tụ tập quanh Paul - những cử động kiên quyết, tư thế theo nghi thức...

"Họ đã được sự đồng tình của ta!" Stilgar quát lớn.

Jessica nhận ra người mà Stilgar đang đối mặt - Jamis! Chừng đó thì nàng nhận ra cơn phẫn nộ ở Jamis - tư thế căng thẳng, cứng đờ của đôi vai anh ta.

Jamis, người mà Paul đã thắng! nàng nghĩ.

"Anh biết luật mà, Stilgar," Jamis nói.

"Ai biết luật rõ hơn?" Stilgar hỏi, và Jessica nghe thấy âm sắc nhượng bộ trong giọng Stilgar, nhận ra nỗ lực muốn dàn xếp mọi chuyện êm đẹp.

"Tôi chọn chiến đấu," Jamis gầm gừ.

Jessica vội vã băng ngang qua hang, túm lấy tay Stilgar. "Chuyện gì thế này?" nàng hỏi.

"Đó là luật amtal," Stilgar nói. "Jamis đang đòi quyền kiểm chứng vai trò của mẹ con bà trong truyền thuyết."

"Phải có người đấu cho bà ta," Jamis nói. "Nếu người đấu cho bà ta thắng, nó sẽ chứng tỏ đó là sự thật. Nhưng nghe nói..." anh ta liếc khắp đám người, "... bà ta không cần tìm kẻ bảo vệ trong đám dân Fremen, như vậy chỉ có nghĩa là bà ta có mang theo kẻ bảo vệ của riêng mình."

Anh ta nói đến chuyện đấu tay đôi với Paul! Jessica nghĩ.

Nàng buông tay Stilgar, tiến lên phía trước nửa bước. "Tôi luôn luôn là người bảo vệ chính tôi," nàng nói. "Ý nghĩa đó đủ đơn giản để..."

"Bà không có quyền bảo chúng tôi phải làm gì," Jamis cáu kỉnh. "Bà không có quyền, nếu bà không có bằng chứng nào khác ngoài những gì tôi đã thấy. Sáng qua chắc Stilgar đã cho bà biết phải nói thế nào rồi. Chắc ông ta đã nhét đầy vào óc bà những lời đường mật, và bà chắc đã nhắc lại như vẹt với chúng tôi, hòng khiến chúng tôi có cách giải quyết sai lầm."

Ta có thể lấy mạng anh ta, Jessica nghĩ, nhưng điều đó có thể mâu thuẫn với cách họ diễn giải về truyền thuyết. Và một lần nữa nàng tự hỏi việc làm của Missionaria Protectiva đã bị xuyên tạc đến thế nào trên hành tinh này.

Stilgar nhìn Jessica, nói khẽ khàng, nhưng bằng cái giọng sao cho những người đứng ở rìa ngoài cùng đám đông vẫn nghe rõ. "Jamis là người thù dai, thưa Sayyadina. Con trai bà đã thắng anh ta và..."

"Chẳng qua là ăn may thôi!" Jamis quát lên. "Đã có thế lực phù thủy ở lòng chảo Tuono và tôi sẽ chứng minh điều đó ngay bây giờ!"

"... và chính tôi cũng đã thắng anh ta," Stilgar nói tiếp. "Bằng lời thách đấu tahaddi này anh ta cũng muốn trả đũa cả tôi nữa. Trong Jamis có quá nhiều bạo lực khiến anh ta chẳng bao giờ có thể trở thành một thủ lĩnh tốt - quá nhiều ghafla, quá nhiều vọng động. Miệng anh ta nói luật lệ, nhưng tim anh ta thuận theo sarfa, sự khước từ. Không, anh ta chẳng bao giờ thành một thủ lĩnh tốt được. Tôi giữ anh ta lâu đến vậy là vì anh ta hữu ích trong chiến đấu, vậy thôi, nhưng một khi để mặc cơn cuồng nộ khát máu này chiếm lĩnh mình thì anh ta sẽ là kẻ nguy hiểm cho xã hội của chính anh ta."

"Stilgar-r-r-r!" Jamis gầm lên như sấm.

Và Jessica hiểu Stilgar đang muốn làm gì, ông ta muốn làm Jamis nổi cơn cuồng nộ, để lời thách đấu đừng nhắm vào Paul nữa.

Stilgar đối mặt với Jamis, và một lần nữa Jessica nghe thấy sự dịu dàng trấn an trong giọng oang oang như lệnh vỡ của ông. "Nó chỉ là thằng bé con thôi, Jamis ạ. Nó..."

"Ông đã gọi nó là một đấng nam nhi," Jamis nói. "Mẹ nó bảo nó đã trải qua được gom jabbar. Nó đã đủ lông đủ cánh và có thừa mứa nước. Những người vận chuyển hành trang của họ bảo trong đó có các literjon nước! Hàng literjon kia đấy! Còn chúng ta, vừa nhác thấy túi hứng trông hơi lóng lánh như đọng sương là đã vội vàng hớp lấy hớp để rồi!"

Stilgar liếc nhìn Jessica. "Có đúng vậy không? Trong hành trang của bà có nước phải không?"

"Có."

"Hàng literjon?"

"Hai literjon."

"Bà định làm gì với số tài sản đó?"

Tài sản? nàng nghĩ. Nàng lắc đầu, cảm thấy sự lạnh lùng trong giọng ông ta.

"Lúc tôi ra đời, nước trên trời rơi xuống chảy tràn trên mặt đất và trong những dòng sông rộng," nàng nói. "Có những đại dương toàn nước, rộng đến nỗi không thấy bờ bên kia. Tôi không được huấn luyện về kỷ luật nước của các người. Trước đây tôi chưa bao giờ phải nghĩ về nước theo kiểu này."

Một tiếng thở dài hổn hển dậy lên từ đám người xung quanh họ. "Nước từ trên trời rơi xuống... nước chảy tràn trên mặt đất."

"Bà có biết rằng trong chúng tôi có những người đã không may đánh mất túi hứng và sẽ vô cùng khốn đốn trước khi chúng ta đến được Tabr đêm nay không?"

"Làm sao tôi biết được?" Jessica lắc đầu. "Nếu họ cần nước, hãy lấy nước trong hành lý của chúng tôi cho họ."

"Có phải đó là ý đồ của bà khi mang thứ tài sản này không?"

"Tôi mang theo nó nhằm cứu lấy sự sống."

"Vậy thì chúng tôi chấp nhận ân phúc của bà, thưa Sayyadina."

"Các người không thể mua bọn ta bằng nước được đâu," Jamis gầm gừ. "Mà anh cũng không thể buộc tôi nổi giận với anh, Stilgar. Tôi hiểu anh đang cố buộc tôi thách đấu với anh trước khi tôi chứng minh được những gì tôi đã nói."

Stilgar đối mặt Jamis. "Anh quyết tâm buộc một đứa trẻ phải chấp nhận cuộc quyết đấu này sao, Jamis?" Giọng ông khẽ, độc địa.

"Phải có người đấu cho bà ta."

"Cho dù bà ta có sự bảo đảm của tôi?"

"Tôi có luật amtal," Jamis nói. "Đó là quyền của tôi."

Stilgar gật đầu. "Vậy, nếu thằng bé không hạ thủ được anh thì sau đó anh sẽ phải nộp mình cho lưỡi dao của tôi. Và lần này tôi sẽ không chùn dao như lần trước đâu."

"Ông không thể làm thế," Jessica nói. "Paul chỉ mới..."

"Bà không được can thiệp, thưa Sayyadina," Stilgar nói. "Ồ, tôi biết bà có thể lấy mạng tôi và do đó có thể lấy mạng bất cứ ai trong chúng tôi, song nếu tất cả chúng tôi hợp lại thì bà không thắng nổi chúng tôi đâu. Chuyện này phải thế; đó là luật amtal."

Jessica nín lặng, nhìn chằm chằm vào ông trong ánh đèn cầu xanh lục, nhận thấy sự cứng rắn mãnh liệt đã chiếm lĩnh nét mặt ông. Nàng chuyển sự chú ý sang Jamis, nhận thấy vẻ hung tợn ngấm ngầm ở cặp lông mày anh ta, thầm nghĩ: Lẽ ra mình phải thấy điều này từ trước mới phải. Anh ta là kẻ ngấm ngầm nuôi những ý tưởng đen tối. Anh ta là loại người ít nói, loại người nung nấu nỗi căm uất trong lòng. Lẽ ra mình phải chuẩn bị từ trước mới phải.

"Nếu các người hại con ta, các người sẽ phải gặp mặt ta: Bây giờ ta thách đấu các người. Ta sẽ chặt các người thành một mớ..."

"Mẹ," Paul tiến lên phía trước, chạm vào tay áo bà. "Có lẽ nếu con giải thích với Jamis..."

"Giải thích á!" Jamis nhạo báng.

Paul im lặng, nhìn chằm chằm người đàn ông này. Cậu không sợ anh ta. Jamis cử động có vẻ vụng về, tối qua anh ta đã ngã quá dễ dàng khi họ chạm trán nhau trên cát. Nhưng Paul vẫn cảm thấy cái điểm kết nối sôi sục của vô số khả năng trong hang động này, vẫn còn nhớ ảo cảnh tiên tri rằng chính cậu chết dưới một mũi dao. Trong cái ảo cảnh đó có quá ít đường cho cậu thoát...

Stilgar nói: "Sayyadina, giờ thì bà phải lùi lại chỗ..."

"Đừng có gọi mụ ta là Sayyadina nữa!" Jamis nói. "Điều đó chưa được chứng minh. Cứ cho là bà ta biết lời cầu nguyện. Thì đã sao? Chúng ta đây ngay cả trẻ con cũng biết cơ mà."

Anh ta nói đủ rồi, Jessica nghĩ. Mình có chìa khóa để xử anh ta. Mình có thể làm anh ta bất động chỉ bằng một lời thôi.Nàng do dự. Nhưng làm tất cả bọn họ ngừng lại thì mình không thể.

"Chừng đó thì ngươi sẽ phải chịu trách nhiệm với ta," Jessica nói, nàng bắt giọng theo một thanh điệu xoắn trong đó có một tiếng the thé nhỏ và ở đoạn cuối thì có một cái móc. Jamis nhìn nàng trừng trừng, nỗi khiếp đảm lộ rõ trên mặt.

"Ta sẽ dạy cho ngươi biết thế nào là đau đớn cực độ," nàng nói vẫn bằng giọng đó. "Hãy nhớ điều đó trong khi giao chiến. Ngươi sẽ chịu một cơn đau đớn quằn quại mà so với nó thì gom jabbar vẫn là một hồi ức sung sướng. Ngươi sẽ quằn quại với toàn bộ cái..."

"Mụ ta đang cố đọc thần chú để hại tôi," Jamis thở hổn hển. Anh ta siết chặt nắm tay phải kề vào cạnh tai. "Tôi yêu cầu buộc mụ ta im lặng."

"Được rồi," Stilgar nói. Ông ném cái nhìn cảnh cáo về phía Jessica. "Nếu bà còn nói nữa, thưa Sayyadina, chúng tôi sẽ biết đó là thuật phù thủy của bà và bà sẽ phải trả giá." Ông gật đầu ra hiệu cho nàng lùi lại.

Jessica cảm thấy có những bàn tay kéo nàng, giúp nàng lùi lại, và nàng cảm thấy những bàn tay đó không phải là không tử tế. Nàng nhận thấy Paul đang bị tách khỏi đám đông, cô Chani khuôn mặt nhỏ nhắn vừa thì thầm vào tai cậu vừa gật đầu về phía Jamis.

Một vòng tròn hình thành chính giữa đám đông. Người ta đem thêm nhiều quả đèn cầu khác tới, tất cả được chuyển sang dải sóng màu vàng.

Jamis bước vào giữa vòng tròn, cởi tuột áo choàng ném cho ai đó trong đám đông. Anh ta đứng đó trong bộ sa phục bóng loáng màu xám đục khâu vào nhau, từng phần được đánh dấu vị trí bằng những nếp gấp, nếp chun. Trong một lát, anh ta cúi người, mồm kê vào một bên vai để uống nước từ một chiếc ống nối với túi hứng. Ngay sau đó anh ta thẳng người, từ từ cởi bộ đồ, bỏ nó ra khỏi người, cẩn thận đưa cho đám đông. Anh ta đứng đợi, toàn thân chỉ che dải vải buộc ngang thắt lưng và tấm vải nào đó bó chặt quanh hai bàn chân, bàn tay phải cầm một con dao pha lê.

Jessica thấy đứa trẻ-cô gái Chani đang giúp Paul, thấy cô ấn một con dao pha lê vào tay cậu, thấy cậu nhấc nó lên, kiểm tra sức nặng và thế cân bằng của nó. Và Jessica chợt nghĩ Paul đã được huấn luyện về prana và bindu, hệ thần kinh và hệ cơ - rằng cậu đã được dạy chiến đấu ở một ngôi trường chết chóc, thầy của cậu là những người như Duncan Idaho và Gurney Halleck, những người vốn ngay khi đang sống đã trở thành truyền thuyết. Cậu bé biết những phương pháp xảo quyệt của Bene Gesserit, và trông cậu thật dễ dàng thích ứng với hoàn cảnh, thật tự tin.

Nhưng nó mới mười lăm tuổi đầu, nàng nghĩ. Nó lại không có tấm chắn. Mình phải dừng việc này lại. Bằng cách nào đó, phải có cách để... Nàng ngước lên, thấy Stilgar đang quan sát mình.

"Bà không dừng chuyện này được đâu," ông nói. "Bà không được nói."

Nàng đặt một tay lên miệng, thầm nghĩ: Mình đã gieo nỗi sợ vào tâm trí Jamis. Nó sẽ làm hắn chậm lại chút nào đó... có thể. Giá như mình có thể cầu nguyện... thực sự cầu nguyện.

Giờ thì Paul đứng một mình giữa vòng tròn, mặc chiếc quần giao đấu mà cậu đã mang dưới bộ sa phục. Cậu cầm dao pha lê trong tay phải, chân để trần trên mặt đá xào xạo cát. Idaho đã nhắc đi nhắc lại với cậu: "Nếu còn hồ nghi về bề mặt nơi mình đứng thì để chân trần là hơn cả." Và những lời chỉ dẫn của Chani vẫn còn hiển hiện phía trước ý thức cậu: "Sau một đòn đỡ, Jamis thường quay sang phải cùng con dao. Đó là một thói quen ở anh ta mà tất cả chúng tôi đều thấy. Và anh ta sẽ nhắm vào mắt đối phương, rình khoảnh khắc đối phương chớp mắt là chém ngay. Anh ta có thể giao chiến bằng cả hai tay, nên hãy dè chừng anh ta đổi dao từ tay này sang tay khác."

Nhưng điều mạnh mẽ nhất, mạnh mẽ đến mức Paul cảm nhận được bằng toàn cơ thể, ấy là sự khổ luyện và cơ chế phản ứng thuần bản năng đã được nhồi nhét vào anh ta hết ngày này sang ngày khác, giờ này sang giờ khác trên sàn tập.

Những lời của Gurney Halleck vẫn còn đó cho cậu nhớ: "Chiến binh giỏi dùng dao thì nghĩ đến mũi dao, lưỡi dao và đốc dao cùng một lúc. Mũi cũng có thể chém; lưỡi cũng có thể đâm; và đốc cũng có thể bẫy lưỡi dao của đối phương."

Paul liếc nhìn con dao pha lê. Không có đốc dao; chỉ có cái vòng tròn mảnh chạy quanh tay nắm, mép hơi nhô lên để bảo vệ bàn tay. Dẫu vậy đi nữa, cậu nhận ra mình không biết ứng suất gãy của lưỡi dao này là bao nhiêu, thậm chí còn không biết liệu nó có thể gãy được hay không nữa.

Jessica bắt đầu rón rén đi về bên phải dọc theo vòng đấu, đối diện với Paul.

Paul cúi người, khi đó cậu mới nhận ra mình không có tấm chắn, mà cậu thì lại được huấn luyện để chiến đấu khi có trường bảo vệ tinh vi của tấm chắn bao quanh mình, được huấn luyện để phản ứng khi phòng thủ với tốc độ tối đa nhưng đòn tấn công thì phải được tính toán về thời gian, được kiểm soát sao cho đủ chậm để xuyên thủng tấm chắn của kẻ thù. Mặc dù thường xuyên được các thầy cảnh báo không được quá nệ vào việc tấm chắn nghiễm nhiên làm chậm tốc độ tấn công, cậu vẫn biết rằng thói quen giao chiến có tấm chắn đã thành một phần của cậu.

Jamis hô to lời thách đấu theo nghi thức: "Cầu cho con dao của mi sứt mẻ và vỡ ra từng mảnh!"

Chừng đó thì con dao này sẽ gãy, Paul nghĩ.

Cậu tự cảnh báo mình rằng bản thân Jamis cũng không có tấm chắn, nhưng người này chưa hề được huấn luyện để dùng tấm chắn, không có những hạn chế của một chiến binh quen dùng tấm chắn.

Paul nhìn chòng chọc vào Jamis phía bên kia vòng giao đấu. Cơ thể người đàn ông trông như một cuộn roi bện thành từng gút trên một bộ xương khô. Dao pha lê của anh ta lấp loáng màu vàng sữa dưới ánh sáng những quả đèn cầu.

Nỗi sợ tràn qua người Paul. Đột nhiên cậu cảm thấy mình cô đơn, đứng trần truồng dưới ánh sáng vàng đùng đục giữa vòng người này. Linh giác đã cho cậu biết được vô vàn trải nghiệm, nói bóng gió về những dòng chảy mạnh nhất của tương lai và những chuỗi quyết định dẫn dắt các dòng chảy đó, nhưng đây là thực tại-lúc này. Đây là cái chết treo lơ lửng trên một con số vô tận những rủi ro cực tiểu.

Cậu nhận ra rằng bất cứ cái gì cũng có thể làm lệch chuyển tương lai ở đây. Ai đó húng hắng ho trong đám đông những kẻ quan sát, một sự sao nhãng. Một biến thiên trong độ sáng của một quả cầu, một bóng đen lừa dối.

Mình sợ, Paul tự nhủ.

Và cậu thận trọng đi vòng quanh sàn đấu, đối diện Jamis, lặng lẽ nhắc lại với chính mình lời khấn Bene Gesserit để chống lại nỗi sợ. "Nỗi sợ hãi giết chết tâm trí..." Nó như một làn nước mát dội lên người cậu. Cậu cảm thấy cơ bắp tự bung mở ra, trở nên cân bằng, sẵn sàng.

"Ta sẽ đút dao ta vào máu của mi," Jamis gầm gừ. Và từ cuối cùng chưa dứt thì anh ta đã thình lình xông tới.

Jessica nhìn thấy động tác đó, cố nén một tiếng thét.

Ở vị trí nơi Jamis ra đòn giờ chỉ còn là không khí, còn Paul thì đứng sau lưng anh ta, vừa gọn trong tầm tấn công trước tấm lưng trần của đối phương.

Đâm đi Paul! Đâm ngay! Jessica thét lên trong tâm tưởng.

Động tác của Paul được hãm chậm, uyển chuyển đẹp mắt, nhưng quá chậm khiến Jamis đủ thời giờ quay ngoắt lại, tung đòn đỡ và xoay sang phải.

Paul lùi lại, cúi thấp xuống. "Trước tiên mi phải tìm ra máu của ta đã," cậu nói.

Jessica nhận ra khả năng tính toán thời gian của một chiến binh quen dùng tấm chắn ở con trai, và nàng chợt nghĩ ra rằng đó là con dao hai lưỡi. Những phản ứng của cậu là phản ứng của tuổi trẻ, được rèn luyện đến một đỉnh cao mà những người kia chưa bao giờ biết tới. Nhưng đòn tấn công cũng đã được rèn luyện, sao cho thích ứng với yêu cầu phải xuyên thủng tấm chắn. Nếu đòn tấn công quá nhanh, tấm chắn sẽ đẩy bật ra; nhưng một đòn phản công chậm rãi, đánh lừa thì lại lọt qua. Phải biết làm chủ tình thế và phải thủ đoạn thì mới xuyên được tấm chắn.

Paul có hiểu điều đó không? nàng tự hỏi. Nó phải hiểu!

Jamis lại tấn công, cặp mắt sẫm như màu mực sáng quắc, thân hình anh ta như một khối mờ màu vàng dưới những quả đèn cầu.

Và một lần nữa Paul chuội thoát nhanh như cắt, rồi phản công quá chậm.

Một lần nữa.

Lại một lần nữa.

Cứ mỗi lần, đòn phản công của Paul lại chậm một khoảnh khắc.

Và Jessica nhìn thấy một điều nàng hy vọng Jamis không thấy. Các phản ứng phòng thủ của Paul nhanh như chớp, nhưng lần nào chúng cũng chuyển động theo đúng góc độ mà lẽ ra chúng phải theo nếu như có một tấm chắn làm chệch hướng phần nào đòn tấn công của Jamis.

"Con trai bà đang đùa với thằng ngu tội nghiệp đó à?" Stilgar hỏi. Jessica chưa kịp trả lời thì ông ta đã vẫy tay ra hiệu nàng im lặng. "Xin lỗi; bà phải giữ im lặng."

Giờ thì hai thân hình trên nền đá vờn nhau theo vòng tròn; Jamis cầm dao chĩa ra xa phía trước, mũi hơi chếch lên; Paul cúi mình, dao giữ thấp.

Một lần nữa Jamis thình lình bổ tới, lần này anh ta ngoặt sang phải nơi Paul đang né tránh.

Thay vì làm động tác giả rồi lùi thoát, Paul đâm trúng bàn tay cầm dao của đối phương bằng chót mũi dao của cậu. Rồi cậu bé lại thoắt biến, lách sang bên trái nhờ lời cảnh báo của Chani.

Jamis lùi lại chính giữa vòng, xoa xoa bàn tay cầm dao. Máu từ vết thương rỏ xuống một lúc rồi ngừng lại. Mắt anh ta mở to nhìn chằm chằm - hai cái lỗ màu xanh đen - dò xét Paul với một vẻ đề phòng mà nãy giờ chưa có, dưới ánh đèn cầu đùng đục.

"À, tay kia bị thương rồi," Stilgar lẩm bẩm.

Paul cúi mình trong tư thế sẵn sàng và, như đã được dạy phải làm sau khi khiến đối thương chảy máu lần đầu, cậu nói to: "Mi có đầu hàng không?"

"Ha!" Jamis thét.

Một tiếng thì thầm giận dữ dậy lên từ phía đám đông.

"Bình tĩnh!" Stilgar hô to. "Cậu bé không biết luật của chúng ta." Rồi quay sang Paul, ông nói: "Trong cuộc thách đấu tahaddi thì không có chuyện đầu hàng. Nếu không qua được thử thách thì phải chết."

Jessica thấy Paul khó nhọc nuốt nước bọt. Và nàng nghĩ: Nó chưa bao giờ giết một ai như thế này... trong dòng máu nóng hổi của một trận so dao. Nó có làm được không?

Paul chầm chậm vòng sang phải, cách di chuyển của Jamis buộc cậu phải làm vậy. Cái hiểu biết tiên tri về những biến số thời gian sôi sục trong cái hang này lại bắt đầu làm rộn tâm trí cậu. Hiểu biết mới của cậu cho cậu biết rằng trong trận đánh này có quá nhiều quyết định bị nén quá nhanh đến nỗi khó lòng có một con đường phía trước nào hiện rõ.

Biến số này chồng lên biến số khác - chính vì vậy mà cái hang này nằm chềnh ềnh như một khối bùng nhùng không rõ nét trên đường đi của cậu. Nó như một tảng đá khổng lồ trong dòng lũ, tạo nên những xoáy nước trong dòng chảy xung quanh nó.

"Chấm dứt việc này đi, cậu trai," Stilgar lẩm bẩm. "Đừng vờn hắn."

Paul rón rén lùi xa hơn vào vòng đấu, dựa trên thế mạnh tốc độ của cậu.

Jamis lùi lại - giờ thì anh ta đã vụt nhận ra rằng đây không phải là một tên ẻo lả đến từ xứ khác trên sàn đấu tahaddi, con mồi dễ xơi cho một con dao pha lê Fremen.

Jessica nhận thấy cái bóng của nỗi tuyệt vọng trên mặt người đàn ông. Đây mới là lúc anh ta nguy hiểm nhất, nàng nghĩ. Giờ thì anh ta tuyệt vọng và có thể làm bất cứ điều gì. Anh ta hiểu đây không phải một đứa trẻ con cùng dòng giống với anh ta, mà là một cỗ máy chiến đấu bẩm sinh, ngay từ nhỏ đã được rèn luyện để chiến đấu. Giờ thì nỗi sợ mà ta gieo trong lòng anh ta đã bắt đầu đơm hoa kết quả.

Và nàng nhận thấy trong chính mình lòng thương hại Jamis - song cảm xúc đó dịu đi bởi ý thức về mối nguy cấp thiết đối với con trai nàng.

Jamis có thể làm bất cứ điều gì... bất cứ điều gì không thể tiên đoán được, nàng tự nhủ. Nàng tự hỏi liệu Paul có thoáng thấy được cái tương lai này không, liệu cậu có đang sống lại trải nghiệm này không. Nhưng nàng nhận ra cách di chuyển của con trai, những giọt mồ hôi giống như hạt châu trên mặt và vai cậu, sự cảnh giác và thận trọng thấy rõ trong những chuyển động tế vi của cơ bắp cậu. Và lần đầu tiên nàng nhận thấy - dù không hiểu - cái nhân tố bất định trong năng khiếu của Paul.

Giờ thì Paul đang dồn trận, cậu đi quanh vòng đấu nhưng không tấn công. Cậu đã nhận thấy nỗi sợ ở đối phương. Ký ức về giọng nói của Duncan Idaho tuôn qua ý thức Paul: "Khi đối phương sợ ta, đó chính là lúc ta để cho nỗi sợ nắm quyền thống trị, để cho nỗi sợ có thời gian tác động đến y. Hãy để nó biến thành cơn khiếp đảm. Kẻ đang khiếp đảm thì tự chiến đấu với chính y. Cuối cùng, y tấn công trong tuyệt vọng. Đó là khoảnh khắc nguy hiểm nhất, nhưng ta có thể hy vọng rằng kẻ đang khiếp đảm thường phạm sai lầm chí tử. Ở đây cậu chủ đang được huấn luyện để phát hiện ra những sai lầm đó và tận dụng chúng."

Đám đông trong hang bắt đầu xì xầm.

Họ cho rằng Paul đang đùa giỡn với Jamis, Jessica nghĩ. Họ nghĩ Paul đang tỏ ra tàn nhẫn một cách không cần thiết.

Nhưng nàng cũng cảm thấy sự phấn khích ngấm ngầm của đám đông, sự khoái trá của họ khi theo dõi cảnh tượng đó. Và nàng có thể nhận ra sức ép đang dâng lên trong Jamis. Cái khoảnh khắc mà sức ép đó trở nên quá lớn khiến anh ta không chứa nổi đã trở nên rõ ràng đối với nàng cũng như với chính Jamis... hoặc với Paul.

Jamis nhảy lên cao, đánh nhử rồi xỉa xuống bằng tay phải, nhưng bàn tay trống rỗng. Con dao pha lê đã được chuyển sang tay trái anh ta.

Jessica thở gấp.

Nhưng Paul đã được Chani cảnh báo: "Jamis có thể giao chiến bằng cả hai tay." Và chiều sâu của những gì cậu được huấn luyện cũng đã tình cờ bao hàm cả điều đó. "Tập trung chú ý vào con dao chứ không phải bàn tay cầm dao." Gurney Halleck đã nói đi nói lại với cậu: "Con dao nguy hiểm hơn bàn tay, và dao có thể nằm trong tay này hoặc tay kia."

Và Paul đã nhận ra sai lầm của Jamis: động tác chân của anh ta không tốt, nên sau cú nhảy hòng làm Paul rối trí và giấu việc đổi dao sang tay khác, anh ta phải mất một khoảng dài bằng một nhịp tim để lấy lại thăng bằng.

Nếu không kể ánh đèn cầu màu vàng tù mù và cặp mắt thẫm như mực của đám đông theo dõi, thì cảnh đó giống như trong một cữ tập trên sàn huấn luyện. Tấm chắn không còn có ý nghĩa gì khi chuyển động của cơ thể có thể được dùng để chống lại chính cơ thể đó. Paul đổi tay cầm dao bằng một động tác khó thấy, thoắt chuyển sang một bên và xỉa dao lên đúng vào chỗ ngực của Jamis đang hạ xuống, rồi lùi lại để quan sát đối phương gục ngã.

Jamis ngã xuống như một tấm giẻ rách rũ oặt, mặt chúi xuống, thở hắt một tiếng rồi xoay mặt lên về phía Paul, sau đó nằm bất động trên sàn đá. Cặp mắt không còn chút sinh khí của anh ta mở trừng trừng như hai hạt thủy tinh đen.

"Hạ thủ bằng mũi dao là thiếu nghệ thuật," Idaho có lần đã nói với Paul, "song chớ để điều đó làm chùn tay ta khi chỗ sơ hở tự nó lộ ra."

Đám đông ùa về phía trước, kín nghịt cả vòng đấu, đẩy bật Paul sang một bên. Họ vây đặc quanh Jamis, điên cuồng hối hả làm gì đó. Ngay sau đó, một nhóm trong số họ hối hả đi sâu vào trong hang, mang theo một vật nặng quấn kín trong chiếc áo dài.

Và không còn cái xác nào trên sàn đá nữa.

Jessica lao về phía con trai. Nàng cảm thấy mình đang bơi giữa một biển những tấm lưng vận áo choàng kín mít bốc mùi thật khủng khiếp, một đám đông yên lặng đến kỳ lạ.

Giờ mới là khoảnh khắc đáng sợ, nàng nghĩ. Nó đã giết một người rõ ràng vượt trội nó về trí óc và cơ bắp. Không được để nó trở nên khoái trá với một chiến thắng như vậy.

Nàng cố len qua những người cuối cùng của đám đông, bước vào một khoảng trống nhỏ nơi hai người Fremen rậm râu đang giúp Paul mặc sa phục.

Jessica đăm đăm nhìn con trai. Mắt Paul ngời sáng. Cậu thở nặng nhọc, để yên cho người ta chăm sóc cơ thể cậu chứ không giúp họ.

"Cậu ta hạ Jamis, còn chính cậu ta một vết xước cũng không," một trong hai người lẩm bẩm.

Chani đứng một bên, mắt chăm chú nhìn Paul. Jessica nhận ra sự háo hức của cô bé, niềm khâm phục hiện rõ trên khuôn mặt nhỏ nhắn xinh tươi của cô.

Chuyện này phải làm ngay bây giờ và phải làm nhanh, Jessica nghĩ.

Nàng dồn sự khinh bỉ tột cùng vào giọng nói và thái độ của mình, rồi nói:

"Đư...ư...ợ...c...c lắm, giờ đã giết người rồi thì con thấy thế nào?"

Paul cứng đờ toàn thân như bị roi quất. Cậu bắt gặp cái nhìn lạnh giá của mẹ, và mặt cậu tối sầm lại vì máu dồn lên. Một cách vô thức, cậu liếc về vị trí trên sàn hang nơi Jamis đã nằm.

Stilgar trở lại từ sâu trong hang nơi người ta mang xác Jamis vào, tiến về phía Jessica. Ông nói với Paul bằng giọng cay đắng, điềm tĩnh: "Khi đến lúc cậu thách đấu để kiểm tra burda của tôi, chớ nghĩ rằng cậu sẽ đùa với tôi như đã đùa với Jamis."

Jessica cảm nhận được những lời của chính nàng và của Stilgar thấm sâu vào Paul ra sao, chúng đang có tác động nghiệt ngã đến thế nào đối với cậu. Sai lầm mà những người kia phạm phải, giờ thì nó đã phục vụ một mục đích. Nàng dò xét những khuôn mặt quanh mình như Paul đang làm, thấy những gì cậu thấy. Sự khâm phục, phải, nhưng cả nỗi sợ... và ở vài khuôn mặt - sự căm ghét. Nàng nhìn Stilgar, nhận thấy vẻ phục tùng số phận của ông, biết rằng ông cảm nhận thế nào về trận giao chiến vừa rồi.

Paul nhìn mẹ. "Mẹ biết đó là gì," cậu nói.

Nàng nghe thấy sự điềm tĩnh trở lại và cảm giác hối lỗi trong giọng cậu. Jessica lướt nhìn toàn bộ đám đông rồi nói: "Paul chưa bao giờ giết người với một lưỡi dao trần."

Stilgar đối diện nàng, trên mặt lộ rõ sự ngờ vực.

"Tôi không đùa với anh ta," Paul nói. Cậu tiến lên phía trước mẹ, vuốt thẳng áo dài, liếc về phía vết thẫm nơi máu của Jamis đổ xuống sàn. "Tôi không muốn giết anh ta."

Jessica nhận thấy sự tin tưởng dần dần xuất hiện trong Stilgar, thấy sự nhẹ nhõm ở ông, trong cái động tác ông dứt dứt râu bằng bàn tay gân guốc. Nàng nghe thấy những tiếng xì xào lan khắp đám đông tỏ vẻ hiểu sự tình.

"Chính vì vậy cậu yêu cầu anh ta đầu hàng," Stilgar nói. "Tôi hiểu. Cung cách của chúng tôi thì khác, nhưng rồi cậu sẽ hiểu ra ý nghĩa của nó. Tôi cho rằng chúng tôi đã thu nhận một con bọ cạp vào dân tộc chúng tôi." Ông do dự, rồi nói: "Và tôi sẽ không gọi cậu là cậu bé nữa."

Một tiếng nói cất lên từ trong đám đông: "Cần phải đặt tên, Stil ạ."

Stilgar vừa gật đầu vừa dứt dứt râu. "Tôi đã thấy sức mạnh bên trong anh... như sức mạnh dưới một cây cột." Ông lại ngừng, rồi nói tiếp: "Anh sẽ được dân tôi gọi là Usul, nghĩa là đế cột. Đây là mật danh của anh, quân danh của anh. Chúng tôi, những người ở Sietch Tabr có thể dùng nó, nhưng không một ai khác được phép dùng... Usul."

Tiếng xì xầm lan khắp đám đông. "Chọn hay lắm... người ấy... mạnh mẽ... sẽ đem may mắn cho chúng ta." Và Jessica cảm nhận được thái độ chấp nhận, biết nàng đã được chấp nhận cùng với người bảo vệ nàng. Nàng thực sự là Sayyadina.

"Giờ thì anh muốn chúng tôi gọi anh một cách công khai bằng cái tên nào, cái tên dành cho người trưởng thành?" Stilgar hỏi.

Paul liếc mẹ, rồi lại nhìn sang Stilgar. Từng mẩu từng mẩu của khoảnh khắc này đã được ghi lại trong ký ức tiên tri của cậu, nhưng cậu cảm thấy những sự khác biệt như thể chúng là vật chất, một sức ép buộc cậu phải băng qua cánh cửa hẹp của hiện tại.

"Dân tộc ông gọi con chuột nhỏ, con chuột thường hay nhảy ấy, là gì?" Paul hỏi, nhớ lại cái động tác nhảy lò cò mà cậu đã thấy ở lòng chảo Tuono. Cậu dùng bàn tay minh họa nó.

Một tiếng cười khúc khích vang lên trong khắp đám đông.

"Chúng tôi gọi nó là muad'dib," Stilgar nói.

Jessica thở gấp. Đó là cái tên Paul đã nói với nàng, bảo rằng người Fremen sẽ chấp nhận nó và dùng nó để gọi tên cậu. Nàng bất chợt cảm thấy sợ cho con trai và sợ chính con trai.

Paul nuốt nước bọt. Cậu cảm thấy mình đang đóng một vai mà cậu đã đóng đi đóng lại vô số lần trong tâm trí... nhưng... vẫn có những khác biệt. Cậu có thể thấy mình đang ngồi vắt vẻo trên một đỉnh cao chóng mặt, đã trải nghiệm nhiều và sở hữu một kho tri thức uyên thâm, nhưng bốn bề quanh cậu là vực thẳm.

Và một lần nữa cậu nhớ lại ảo cảnh những đoàn quân cuồng tín bước theo lá cờ xanh lục và đen của nhà Atreides, cướp bóc và đốt phá khắp cùng vũ trụ dưới cái tên nhà tiên tri Muad'Dib.

Điều đó không được phép xảy ra, cậu tự nhủ.

"Đó là cái tên anh muốn phải không, Muad'Dib?" Stilgar hỏi.

"Tôi là người của gia tộc Atreides," Paul thì thầm, rồi nói to hơn: "Nếu tôi từ bỏ hoàn toàn cái tên mà cha tôi đã cho tôi thì thật không phải. Liệu quý vị có thể gọi tôi là Paul Muad'Dib không?"

"Anh là Paul Muad'Dib," Stilgar nói.

Và Paul nghĩ: Chuyện này không có trong những gì mình đã nhìn thấy trước. Mình đã làm khác đi.

Nhưng cậu cảm thấy vực thẳm vẫn còn nguyên đó xung quanh cậu.

Một lần nữa tiếng thì thầm trả lời vang lên từ khắp đám đông, người này quay sang người nọ: "Hiền minh đi cùng sức mạnh... Không thể đòi gì hơn nữa... Nhất định là người theo truyền thuyết... Lisan al-Gaib... Lisan al-Gaib..."

"Tôi sẽ cho anh biết một điều về cái tên mới của anh," Stilgar nói. "Tên anh chọn làm chúng tôi vui lòng. Muad'Dib hiểu tường tận những cung cách của sa mạc. Muad'Dib tự tạo ra nước cho mình. Muad'Dib trốn mặt trời và đi lại vào ban đêm khi trời mát mẻ. Muad'Dib mắn đẻ, nhân lên trên khắp xứ này. Muad'Dib được chúng tôi gọi là "thầy-của-các-cậu-trai". Đó là một cái nền vững mạnh để trên đó anh xây dựng đời mình, hỡi Paul Muad'Dib, hay Usul đối với chúng tôi. Chúng tôi đón chào anh."

Stilgar đặt một tay lên trán Paul, rồi rút tay lại, ôm lấy Paul mà lẩm bẩm: "Usul."

Khi Stilgar buông cậu ra, một người khác trong đám đông ôm lấy Paul, nhắc lại cái tên mới của cậu đối với cộng đồng này. Và Paul được chuyển từ người này qua người khác, ai cũng ôm cậu, những tiếng "Usul... Usul... Usul" được thốt lên bằng nhiều giọng, nhiều âm sắc. Giờ thì cậu đã có thể phân biệt vài người bằng tên riêng. Và lại có Chani, cô ôm cậu, áp chặt má vào má cậu và gọi tên cậu.

Ngay sau đó Paul lại đứng trước mặt Stilgar, ông nói: "Giờ thì anh là người của Ichwan Bedwine, người anh em của chúng ta." Mặt ông đanh lại, và ông nói bằng giọng uy quyền. "Còn bây giờ, Paul Muad'Dib, hãy siết chặt bộ sa phục." Ông nhìn sang Chani. "Này Chani! Mấy đầu ống thở của Paul Muad'Dib trông chẳng vừa tí nào! Hình như ta đã ra lệnh cho cô trông nom anh ta cơ mà!"

"Cháu không có số đo của Paul, bác Stil ạ!" cô nói. "Dĩ nhiên đó là bộ đồ của Jamis, nhưng mà..."

"Đủ rồi!"

"Vậy thì cháu sẽ cho anh ấy một bộ của cháu," cô nói. "Cháu chỉ cần một bộ cũng được, cho đến khi..."

"Không được," Stilgar nói. "Ta biết người của ta có những bộ dự trữ. Đồ dự trữ đâu rồi? Chúng ta là một cộng đồng hay là một toán cướp đây?"

Từ trong đám đông có những bàn tay chìa ra những vật cứng, làm bằng sợi. Stilgar chọn bốn cái, đưa cho Chani. "Đem cho Usul và Sayyadina mặc thử."

Một giọng cất lên từ cuối đám đông: "Còn nước thì sao hở Stil? Mấy literjon nước trong hành trang của họ thì sao?"

"Tôi biết nhu cầu của anh, Farok," Stilgar nói. Ông nhìn sang Jessica. Nàng gật đầu.

"Mở một bình ra cho ai cần thì uống," Stilgar nói. "Thầy quản nước... thầy quản nước đâu rồi? À, Shimoom, hãy lo đong đếm cho đều cái mọi người cần. Chỉ khi thật sự cần, không nhiều hơn. Nước này là tài sản Sayyadina ban cho và sẽ được hoàn lại trong sietch với mức giá khu vực trừ phí vận chuyển."

"Khoản hoàn trả theo mức giá khu vực là bao nhiêu?" Jessica hỏi.

"Mười trên một," Stilgar nói.

"Nhưng..."

"Đó là một quy luật thông minh, rồi bà sẽ hiểu," Stilgar nói.

Tiếng áo choàng cọ nhau loạt soạt cho biết có chuyển động ở cuối đám đông bởi mọi người đang quay lại lấy nước.

Stilgar nhấc một tay lên, mọi người liền im lặng. "Về phần Jamis, chúng ta sẽ tổ chức tang lễ với đầy đủ nghi thức," ông nói. "Jamis là bằng hữu của chúng ta, là huynh đệ của Ichwan Bedwine. Sẽ không có chuyện chúng ta ngoảnh đi mà không tỏ lòng kính trọng người đã xác minh vận mệnh của chúng ta bằng cách đem thân mình thách đấu tahaddi... Cầu cho nghi lễ... diễn ra lúc hoàng hôn, khi bóng tối phủ che anh ấy."

Nghe những lời ấy, Paul nhận ra mình lại một lần nữa lao vào vực thẳm... thời gian mù. Không có quá khứ nào chiếm lĩnh tương lai trong tâm trí cậu... ngoại trừ... ngoại trừ... cậu vẫn còn cảm thấy lá cờ xanh đen của nhà Atreides đang vẫy gọi... đâu đó đằng trước... vẫn còn thấy những thanh gươm thánh chiến nhuộm máu và những đoàn quân cuồng tín.

Điều đó sẽ không xảy ra, cậu tự nhủ. Ta không thể để nó xảy ra.