ôm nay, Hứa Tam Quan đi trên phố, mái tóc ông đã bạc phơ, răng ông đã rụng mất bảy cái, nhưng mắt ông còn rất tinh, nhìn đồ vật vẫn còn rõ như trước. Tai ông cũng còn thính, nghe được rất xa.

Hứa Tam Quan lúc này đã ngoài sáu mươi tuổi, tám năm trước và sáu năm trước, hai con trai Nhất Lạc và Nhị Lạc của ông đã được điều về thành phố. Nhất Lạc làm việc ở Công ty thực phẩm, Nhị Lạc làm nhân viên bán hàng trong một cửa hàng bách hoá cạnh cửa hàng lương thực. Nhất Lạc, Nhị Lạc và Tam Lạc đều đã lấy vợ đẻ con mấy năm trước, sau đó dọn ra ở riêng. Đến thứ bảy ba người con trai mới dẫn vợ con về thăm bố mẹ.

Hứa Tam Quan bây giờ không còn phải lo đời sống cho ba con trai, ông và Hứa Ngọc Lan kiếm được đồng nào chi cho mình đồng ấy. Hai ông bà không bao giờ còn thiếu tiền tiêu, quần áo trên người cũng không bao giờ còn miếng vá, đời sống của hai ông bà giống như sức khoẻ của Hứa Tam Quan hiện tại. Gặp ai ông cũng nói:

Sức khoẻ tôi tốt lắm.

Cho nên, khi Hứa Tam Quan đi trên phố, vẻ mặt ông tươi vui, nụ cười khiến nếp nhăn trên mặt ông gợn lên như sóng nước, ánh nắng chiếu lên mặt, soi sáng cả trong các nếp nhăn. Ông tươi cười đi một mình ra khỏi nhà, đi qua quán Hứa Ngọc Lan rán bánh quẩy sáng sớm, đi qua cửa hàng bách hoá Nhị Lạc bán hàng, đi qua rạp chiếu phim, tức là rạp kịch ngày xưa, đi qua trường tiểu học thành phố,đi qua bệnh viện, đi qua cầu Năm Sao, đi qua hiệu đồng hồ quả lắc, đi qua cửa hàng thịt, đi qua chùa Thiên Ninh, đi qua một cừa hàng quần áo mới khai trương, đi qua hai chiếc xe tải đậu liền nhau, sau đó ông đi đến khách sạn Thắng Lợi.

Khi đi qua khách sạn Thắng Lợi, ông Hứa Tam Quan ngửi thấy mùi gan lợn xào ở bên trong bay ra từ cửa sổ mở toang của nhà bếp khách sạn, lẫn với mùi dầu khói. Lúc này Hứa Tam Quan đã đi qua, nhưng mùi gan lợn xào đã níu chân ông lại, ông đứng tại chỗ, hếch mũi hít thở, miệng ông cũng há ra cùng lỗ mũi..

Thế là ông rất muốn ăn một đĩa gan lợn xào, rất muốn uống hai lạng rượu nếp cái. ý nghĩ này mỗi lúc một mạnh mẽ, thôi thúc ông đi bán máu một lần. Ông ôn lại chuyện cũ, ngồi trước bàn cạnh cửa sổ cùng với A Phương và Căn Long, cùng với Lai Thuận và Lai Hỉ ngồi ở khách sạn Hoàng Điếm, gõ ngón tay lên bàn, dõng dạc gọi một đĩa gan lợn xào và hai lạng rượu nếp cái, rượu nếp cái phải hâm nóng….. Hứa Tam Quan đứng ở cổng khách sạn Thắng Lợi gần năm phút, sau đó ông quyết định đến bệnh viện bán máu. Ông quay trở về. Đã mười một năm nay ông không bán máu, hôm nay ông lại muốn đi bán máu, hôm nay ông bán máu cho mình, lần đầu tiên ông bán máu cho bản thân. Ông thầm nghĩ: Ngày xưa ăn gan lợn xào và uống rượu nếp cái lầ để bán máu, bây giờ ngược lại, bây giờ là để được ăn gan lợn xào, uống rượu nếp cái, mới đi bán máu. Nghĩ như thế, ông đã đi qua hai chiếc ô tô tải đậu cùng nhau, đi qua cửa hàng quần áo mới khai trương, đi qua đền Thiên Ninh, đi qua cửa hàng thịt, đi qua hiệu đồng hồ quả lắc, đi qua cầu Năm Sao đến bệnh vịên.

Ngồi ở đằng sau bàn phòng cung cấp máu đã không còn là ông Lý trưởng phòng, mà là một người trẻ tuổi trông chưa đầy ba mươi. Khi nhìn thấy Hứa Tam Quan đầu bạc phơ, bốn răng cửa rụng mất ba bước vào, lại còn nói là mình đến bán máu, anh trưởng phòng cung cấp máu trẻ tuổi chỉ vào Hứa Tam Quan hỏi:

Ông đến bán máu ư? Già lọm khọm như ông mà còn bán máu? Ai cần mua máu của ông?

Ông Hứa Tam Quan đáp:

Tôi già, nhưng sức khoẻ còn rất tốt, anh đừng thấy tôi tóc bạc, rặng rụng mà chê,mắt tôi chưa hoa chút nào, trên trán anh có mụn ruồi nhỏ xíu tôi cũng nhìn thấy, tai tôi cũng không hề ngễnh ngãng, tôi ngồi tại chỗ, người đi trên phố nói chuyện nhỏ đến mấy tôi cũng nghe thấy….

Anh trưởng phòng trẻ tuổi nói xẵng như đuổi ông:

Mắt ông, tai ông, gì gì nữa của ông, tất cả chẳng liên quan gì đến tôi, ông quay người đi ra, đi ra cho tôi nhờ…

Ông Hứa Tam Quan nói:

Ông Lý trưởng phòng trước kia không bao giờ nói với tôi như anh…

Anh trưởng phòng trẻ tuổi nói:

Tôi không phải họ Lý, tôi họ Thẩm, trưởng phòng Thẩm này xưa nay đều nói như thế đấy.

Ông Hứa Tam Quan nói:

Khi ông Lý trưởng phòng đang tại chức, tôi thường hay đến đây bán máu…

Anh trưởng phòng trẻ tuổi nói:

Ông trưởng phòng Lý nay đã chết.

Ông Hứa Tam Quan bảo:

Tôi biết ông ấy đã chết, chết cách đây ba năm, đứng trên cửa đền Thiên Ninh, tôi trông thấy xe chở thi hài ông ấy đi qua…

Anh trưởng phòng trẻ tuổi giục:

Ông hãy mau mau đi ra, tôi không cho ông bán máu, ông đã ‘khốt’ như thế này rồi còn gì, trên người ông máu chết nhiều hơn máu sống, không ai thèm mua máu ông đâu, hoạ chăng chỉ có thợ sơn là mua máu của ông….

Nói đến đây, anh trưởng phòng trẻ tuổi cười hì hì, anh chỉ vào ông Hứa Tam Quan nói:

- Ông biết không? Tại sao chỉ có thợ sơn là mua máu của ông? Đồ dùng trong gia đình đóng xong xuôi, trước khi quét sơn, phải bôi một lượt máu lợn….

Nói rồi anh ta cười hô hố và nói tiếp:

Rõ chưa nào? Máu ông chỉ để pha quét đồ dùng trong gia đình, cho nên đi ra khỏi bệnh viện, ông trẽ sang hướng tây, đi một đoạn, là đến gầm cầu Năm Sao, có một anh thợ sơn họ Vương ở đó, rất nổi tiếng, ông bán máu cho anh ấy, anh ấy sẽ mua máu của ông.

Nghe nói thế, Hứa Tam Quan lắc lắc đầu, đáp lại:

- Anh nói chối tai thế, tôi nghe cũng cho qua, nếu ba thằng con trai tôi nghe thấy, chúng sẽ vả vỡ mồm anh ra cho mà xem.

Nói xong ông quay người bỏ đi. Ra khỏi bệnh viện, ông đi ra phố, lúc ấy đang giữa trưa, trên phố toàn là những người hết giờ làm việc về nhà, từng lũ, từng lũ thanh niên đạp xe lao vun vút trên đường phố, một đoàn học trò nhỏ đeo cặp sách đi theo lối giành cho người đi bộ. Hứa Tam Quan cũng bước trên lối giành cho người bộ hành. Lòng ông đầy buồn tủi, lời xỉ vả của anh chàng trưởng phòng cung cấp máu vừa rồi, đã làm tổn thương đến ông. Ông nghĩ đến những lời nói đó, ông gìa rồi, trên người ông máu chết nhiều hơn máu sống. không ai cần máu ông nữa, chỉ có thợ sơn là cần. Ông nghĩ bốn mươi năm qua, hôm nay là lần đầu tiên, lần đầu tiên máu của ông bị ế.Bốn mươi năm nay, mỗi khi gia đình gặp tai hoạ, ông đều sống qua được là nhờ bán máu, từ nay về sau không ai cần máu của ông nữa, nếu nhà mình lại gặp tai hoạ sẽ biết làm sao đây?

Ông Hứa Tam Quan bắt đầu khóc, ông cứ phanh áo ngực bước đi, măc gió thổi vù vù lên mặt, lên ngực, lên khoang mắt đang đẫm lệ của mình và đang rơi lã chã theo hai má, rơi xuống cổ, rơi xuống ngực. Ông dơ tay chùi, nước mắt lại chảy sang tay ông, chảy trong lòng bàn tay ông, chảy cả trên mu bàn tay ông.. Chân ông cứ bước đi, nước mắt ông cứ chảy xuống. Ông ngẩng đầu, ưỡn ngực, khi bước đi, chân ông nện chắc nịch, khi vung cánh tay, ông cũng không hề chậm chạp, nhưng trên mặt ông đầy vẻ buồn đau. Nước mắt ông chảy bừa phứa khắp trên mặt, như nước mưa rơi trên tấm kính, như vết nứt bò trên bát sắp vỡ, như cành cây mọc đâm ra tua tủa, như nước kênh chảy vào đồng ruộng, như đường phố chạy ngang dọc đầy thành phố thị trấn. Nước mắt đã dệt thành một tấm lưới trên mặt ông.

Ông bước đi khóc không thành tiếng, đi qua trường tiểu học thành phố, đi qua rạp chiếu bóng, đi qua cửa hàng bách hoá, đi qua quán rán bánh quẩy của Hứa Ngọc Lan và về đến cửa nhà mình. Nhưng ông vẫn đi tiếp, đi hết đường phố này, lại đi sang đường phố khác, rồi đi đến khách sạn Thắng Lợi. Nhưng ông vẫn cứ đi, đi qua cửa hàng quần áo, đi qua đền Thiên Ninh, đi qua cửa hàng thịt, đi qua hiệu đồng hồ, đi qua cầu Năm Sao, ông đi đến cổng bệnh viện, vẫn đi tiếp, đi qua trường tiểu học, đi qua rạp chiếu bóng….. Ông đi hẳn một vòng, rồi vòng nữa, người đi trên đường phố ai cũng dừng lại, nhìn ông vừa khóc to vừa đi, những người quen biết đã gọi ông:

Ông Hứa Tam Quan, ông Hứa Tam Quan, ông Hứa Tam Quan, ông Hứa Tam Quan, ông Hứa Tam Quan ….Tại sao ông khóc? Tại sao ông không nói? Tại sao ông phớt bơ chúng tôi? Tại sao ông cứ đi miết thế? Ông làm sao vậy hả…

Có người đi nói với Nhất Lạc:

Hứa Nhất Lạc, anh mau mau ra phố mà xem, bố anh đang vừa đi vừa khóc trên phố lớn…

Có người đi tìm Nhị Lạc:

- Hứa Nhị Lạc, có một ông già đang khóc trên phố, rất đông người đã xúm lại xem, anh mau mau ra mà xem, ông già kia là bố anh…

Có người đến mách Tam Lạc:

Hứa Tam Lạc, bố anh đang khóc trên phố, khóc thương tâm vô cùng, y như trong nhà có người chết…

Có người đi tìm nói với bà Hứa Ngọc Lan:

Bà Hứa Ngọc Lan, bà đang làm gì vậy? Bà còn đang nấu cơm ư? Bà hãy bỏ đó, bà mau mau ra phố mà xem, ông Hứa Tam Quan nhà bà đang khóc ngoài phố kia kìa. Chúng tôi gọi ông ấy, ông không thèm nhìn chúng tôi, chúng tôi hỏi ông ấy, ông cứ tỉnh bơ, chúng tôi không biết đã sẩy ra chuyện gì, bà mau mau ra phố xem xem…

Nhất Lạc, Nhị Lạc và Tam Lạc ra ngoài phố, ba anh em chặn bố Hứa Tam Quan ở trên cầu Năm Sao hoỉ:

Bố ơi, bố khóc gì vậy? Ai đã bắt nạt bố? Bố cho chúng con biết….

Ông Hứa Tam Quan tựa người vào lan can, khóc nức nở nói với ba con trai:

Bố già rồi, không ai cần mua máu của bố nữa, chỉ có thợ sơn cần….

Con trai hỏi:

Bố ơi, bố nói gì vậy?

Ông Hứa Tam Quan nói tiếp:

Từ nay về sau, nếu nhà mình sẩy ra tai hoạ gì, bố biết làm thế nào?

Con trai hỏi:

Bố ơi, rút cuộc thì bố định nói gì?

Giữa lúc này, bà Hứa Ngọc Lan đi đến, kéo hai ống tay chồng, bà hỏi:

Ông Hứa Tam Quan, ông làm sao thế? Khi ra khỏi nhà ông vẫn yên hàn có chuyện gì đâu, làm sao ông khóc đến nỗi như người đẫm trong nước mắt thế này?

Trông thấy Hứa Ngọc Lan đến, ông Hứa Tam Quan dơ tay lau nước mắt, vừa lau nước mắt, ông vừa nói với vợ:

Bà ơi, tôi già rồi, từ nay trở đi tôi không bán máu được nữa, không ai cần máu của tôi, ngộ sau này nhà mình gặp tai hoạ sẽ biết làm thế nào?

Bà Hứa Ngọc Lan đáp:

Ông Hứa Tam Quan, hiện nay nhà mình không cần phải bán máu, hiện nay nhà mình không thiếu tiền, về sau này nhà mình cũng không thiếu tiền, ông bán máu làm gì? Tại sao hôm nay ông lại đi bán máu?

Ông Hứa Tam Quan đáp:

Tôi muốn ăn một đĩa gan lợn xào, tôi muốn uống hai lạng rượu nếp cái, tôi định sau khi bán máu đi ăn gan lợn xào, đi uống rượu nếp cái….

Nhất Lạc nói:

Bố ơi, bố đừng khóc ở đây, bố muốn ăn gan lợn xào, bố muốn uống rượu nếp cái, con cho bố tiền, bố đừng khóc ở đây nữa, bố khóc ở đây, người ta cứ tưởng chúng con ức hiếp bố….

Nhị Lạc nói:

Bố ơi, bố làm ầm ĩ mãi, chỉ là để ăn gan lợn xào gì đó, bố làm chúng con xấu hổ, chẳng còn mặt mũi nào nữa…

Tam Lạc nói:

Bố ơi, bố đừng khóc, nếu cần khóc, bố về nhà mà khóc, bố đừng khóc ở đây mất mặt trước mọi người…

Nghe ba đứa con trai nói với bố như thế, bà Hứa Ngọc Lan chỉ vào mặt chúng mắng xơi xơi:

Này, ba đứa chúng mày, lương tâm chúng mày bị chó nó tha đi rồi hả? Chúng mày lại mở mồm nói bố chúng mày như thế à? Bố chúng mày đều vì chúng mày, đã bán máu hết lần này đến lượt khác, tiền ông ấy bán máu đều tiêu hết trên thân chúng mày, chúng mày được bón máu mà lớn khôn đấy. Nhớ ngày xưa, cái năm mất mùa đói kém, nhà mình chỉ được húp cháo ngô, húp đến nỗi ba đứa chúng mày gầy choắt lại, bố chúng mày đã đi bán máu, cho chúng mày đựơc ăn mì sợi, bây giờ chúng mày quên ráo rồi hả? Lại còn cái đận Nhị Lạc xuống làng lao động trong đội sản xuất, để lấy lòng ông đội trưởng của Nhị Lạc, bố chúng mày đã hai lần bán máu, tiếp đãi ông đội trưởng, biếu quà ông đội trưởng, Nhị Lạc, bây giờ mày cũng đã quên sạch rồi, Nhất Lạc, vừa rồi mày nói với bố mày như vậy, khiến mẹ xót xa trong lòng, bố mày đối với mày tốt nhất, kể ra ông ấy không phải bố ruột mày, nhưng với mày ông ấy đối xử tốt nhất, ngày nào mày đi Thượng Hải chữa bệnh, trong nhà không có tiền, bố mày cứ đi mỗi chặng đường lại bán máu một lần, mỗi lần bán máu phải nghỉ ba tháng, để cứu mạng mày, bố mày đã không cần mạng của ông ấy, dăm ba ngày laị một lần bán máu, suýt nữa ông ấy bán mình chết ở Tùng Lâm, Nhất Lạc, mày cũng quên chuyện này rồi. Này, ba thằng con trai kia, mẹ nói cho chúng mày biết, lương tâm của chúng mày đã bị chó nó tha mất rồi….

Bà Hứa Ngọc Lan vừa nói vừa khóc, nói đến đây bà kéo tay chồng, giục:

Ông Hứa Tam Quan, ta đi ông, chúng ta đi ăn gan lợn xào, đi uống rượu nếp cái, bây giờ chúng ta có khối tiền….

Bà Hứa Ngọc Lan móc hết tiền trong túi ra, cho chồng xem:

Ông nhìn này, đây là hai tờ năm đồng, còn có cả tờ hai đồng, tờ một đồng, trong túi này vẫn còn tiền, ông muốn ăn món gì tôi gọi cho ông món ấy.

Ông Hứa Tam Quan nói:

Tôi chỉ muốn ăn gan lợn xào, uống rượu nếp cái.

Bà Hứa Ngọc Lan dắt tay chồng đến khách sạn Thắng Lợi, sau khi ngồi, bà gọi cho ông một đĩa gan lợn xào, hai lạng rượu nếp cái, gọi xong, bà hỏi chồng:

Ông còn muốn ăn gì? ông nói đi, ông muốn ăn gì, ông cứ nói.

Ông Hứa Tam Quan trả lời:

Tôi không muốn ăn gì khác, tôi chỉ muốn ăn gan lợn xào, uống rượu nếp cái.

Bà Hứa Ngọc Lan lại gọi cho chồng một đĩa gan lợn xào và hai lạng rượu nếp cái. Gọi xong bà Hứa Ngọc Lan đưa bảng kê món ăn cho chồng xem, giục ông:

- Trong này rất nhiều món, món nào cũng rất ngon, ông muốn ăn gì? Ông cứ bảo.

Ông Hứa Tam Quan vẫn bảo:

Tôi vẫn muốn ăn gan lợn xào, vẫn muốn uống rượu nếp cái.

Bà Hứa Ngọc Lan lại gọi cho chồng đĩa gan lợn xào thứ ba, rượu nếp cái lần này gọi hẳn một chai. Sau khi ba đĩa gan lợn xào đã bưng ra, Bà Hứa Ngọc Lan lại hỏi chồng còn muốn ăn món gì. Lần này ông Hứa Tam Quan lắc lắc đầu, ông nói:

Đủ rồi, gọi nữa tôi ăn không hết.

Trên bàn trước mặt ông Hứa Tam Quan, để ba đĩa gan lợn xào, một chai rượu nếp cái, còn có cả hai suất rượu nếp cái hai lạng. Ông đã bắt đầu cười,ông ăn gan lợn xào, uống rượu nếp cái, ông nói với vợ:

Cả đời tôi, hôm nay mới được ăn tốt nhất.

Ông vừa cười vừa ăn, lại chợt nhớ đến lời nói của anh chàng trưởng phòng cung cấp máu ở bệnh viện, ông đã nói lại cho vợ nghe những lời nói đó. Nghe xong bà chửi liền:

Máu của hắn mới là máu chó, máu của hắn ngay đến thợ sơn cũng không cần, chỉ có trong rãnh ngầm, chỉ có trong ống thoát nước mới cần máu của hắn. Hắn là cái thá gì? Em biết hắn, hắn là con trai của lão Thẩm dở hơi, ngay đến tiền một đồng và năm đồng cũng không phân biệt nổi, mẹ hắn em cũng biết, mẹ hắn là một con đĩ, không biết hắn là con hoang của thằng nào, hắn còn ít tuổi hơn Tam Lạc mà dám mở mồm nói với ông những lời lếu láo như thế. Khi chúng ta đẻ Tam Lạc, hắn chưa có trên đời này, thế mà bây giờ hắn ra mặt…

Ông Hứa Tam Quan nói với vợ:

Đấy gọi là lông dái mọc muộn hơn lông mày, nhưng lại dài hơn lông mày.

Ngày 29 tháng 8 năm 1995