ạ Chi và Xá đến Chấp Quang là thành phố mà thuở nhỏ Hạ Chi đã sống. Cao Mộc mới mở phòng mạch tại đây. Đó là những cái cớ của Hạ Chi nói với Tạo.

- Từ ngày anh Mộc mở phòng mạch đến nay ta không có dịp đến viếng xã giao, lâu quá em cũng không đến Chấp Quang. Vậy thì một công hai chuyện anh nhé.

Sự thật Hạ Chi đến Chấp Quang chỉ mong gặp Nguyên mà thôi. Anh chàng thanh niên mới lớn này lúc nào cũng vồn vã, quyến luyến Hạ Chi tự tin và cảm thấy mình hãy còn quá trẻ. Nàng mang theo một số vải sồ, giày vớ cho Nguyên.

Đúng ra hôm nay mẹ và anh Xá về. Dương Tử tính. Thế mà tại sao quá tám giờ tối rồi mà chẳng thấy bóng xe? Cha cũng vậy, hôm nay lại về trễ.

Khu rừng rộng mười tám mẫu tây âm u một cách dễ sợ. Dương Tử mong mỏi Tạo sẽ về ngay. Cầm quyển “Người xa lạ” của Albert Camus trong tay mà vẫn thấy thấp thỏm.

- Reng! Reng! Reng!

Tiếng điện thoại reo.

- Dương Tử đấy à? Tiếng của Hạ Chi – Bắt con phải coi nhà buồn không? Cha về chưa?

- Dạ chưa.

- Vậy bảo cha, tối mai mẹ mới về tới nhé? Hiện mẹ đang ở nhà bác sĩ Mộc đây.

- Vâng.

Đột nhiên có tiếng Xá chen vào.

- Dương Tử đấy à?

Giọng nói của anh nghe trong máy giống như giọng nói của cha.

- Vâng, anh đang ở cạnh mẹ đấy phải không?

- Ờ..Em mạnh chứ?

Rồi tiếng Cao Mộc.

- Dương Tử lớn rồi phải không, ráng ăn nhiều cho đẹp cho mau lớn nhé. Hôm nào rảnh ghé nhà chú chơi. Bây giờ chú có tiền rồi, muốn mua quà gì nào, nói đi…

Tiếng cười của Cao Mộc rộn ràng trong máy.

Sau cú điện thoại, gian nhà lại chìm vào sự tĩnh mịch. Mười giờ hơn Khởi Tạo mới trở về.

- Cha biết ngay là chỉ có một mình con ở nhà mà, nên mới cố gắng làm xong việc về ngay đây.

- Cha ăn cơm chưa?

Nhìn vẻ mệt mỏi của cha, Dương Tử hỏi.

- Mệt quá chẳng muốn ăn gì cả, à hay là con cho cha một ít bánh ngọt với sữa đi.

- Chỉ dùng bánh ngọt thôi à?

- Ờ, tạm vậy. Khởi Tạo tư lự một chút nói – Hôm nay bệnh viện có một bệnh nhân tự sát, bận quá không thể gọi giây nói báo trước cho con hay…

- Tự sát, chắc tại bệnh nặng lắm hử?

- Bệnh nặng nói gì, đằng này ngày mai đã được xuất viện rồi mà tự sát mới nói chứ. Làm nghề thầy thuốc hai mươi mấy năm đây là lần đầu tiên cha chứng kiến chuyện lạ.

Khởi Tạo vừa ăn bánh vừa nói.

- Lành bệnh rồi mới tự sát?

Gã tự sát mới hai mươi tám tuổi, bị nám phổi nhẹ, là nhân viên ngân hàng, đang được sở tuyển dụng lại. Gia đình tuy không giàu nhưng cũng hạnh phúc lắm. Cha là hiệu trưởng tiểu học, ba anh em trai đều đã trưởng thành. Gã tuy gầy nhưng tinh thần có vẻ khỏe mạnh lắm, không rượu chè thuốc lá như bao nhiêu thanh niên cùng lứa.

Buổi chiều, Khởi Tạo đã đoán Hạ Chi sẽ không về ngay, chàng cố gắng thu xếp để về sớm thì nhận được điện thoại. Tưởng là gặp ca cấp cứu, không ngờ là một vụ tự sát.

- Thưa ông giám đốc, bệnh nhân ở lầu số hai vừa nhảy lầu…

- Ông Chánh Mộc đấy à?

- Vâng.

- Cô có lầm không? Mai ông ấy được xuất viện rồi mà?

- Dạ không lầm.

Tạo mặc vội chiếc blouse trắng vừa cởi ra, chạy nhanh về phía con bệnh. Kẻ tự sát vẫn còn hoi hóp thở. Con bệnh đã lành, sắp sửa nhận việc trở lại, hạnh phúc quá rồi. Tạo chịu không hiểu tại sao Chánh Mộc lại tự sát. Hay là hắn yêu mọt cô y tá nào trong bệnh viện? Tạo tự hỏi.

Nhớ lại một tuần trước, khi trông thấy nét mặt kém vui của Chánh Mộc, Tạo đã đùa.

- Sao trông ủ rũ thế?

- …

- Làm gì mà trông chẳng tinh thần chút nào vậy?

Tạo lập lại, bấy giờ Chánh Mộc mới lên tiếng.

- Không hiểu sao tự nhiên thấy chán quá.

- Làm gì lạ vậy? Thất tình phải không?

- Nếu thất tình còn đỡ, đằng này tôi sống mà chẳng hiểu mình sống để làm gì mới buồn chứ?

- Thế mà cũng buồn. Hết bịnh rồi đi làm trở lại thì chân trời lại rộng mở chứ gì?

Nhưng Chánh Mộc lắc đầu.

- Lúc còn bệnh tôi hy vọng rằng sẽ hết bệnh, nhưng hết bệnh để làm gì chứ?

- Thì tiếp tục công việc trong ngân hàng của cậu.

- Ngân hàng à? Chánh Mộc lộ vẻ chán nản – Làm việc hơn sáu năm, tôi tính không biết bao nhiêu sổ, đếm không biết bao nhiêu tiền. Tưởng vai trò mình như thế là trọng đại lắm, nhưng bây giờ những công việc đó máy móc có thể làm được cơ mà? Sự vắng mặt của tôi, công việc trong ngân hàng vẫn chạy đều không những thế mà nó còn phát triển thêm, lập được hai chi nhánh mới. Tóm lại vai trò của tôi chỉ là con số không, có hay không có mặt cũng vậy, ông nghĩ như vậy được tiếp tục làm có nên vui hay không?

Anh chàng rõ thật lẩm cẩm. Lúc đó Tạo đã nghĩ, chàng không tin rằng chỉ vì thế mà hắn tự sát. Nhưng bức thư cuối cùng của Chánh Mộc như một minh chứng hùng hồn.

“…Làm người ai rồi cũng chết. Sớm hay muộn do trách vụ của mình. Tôi sống nhưng chẳng hề nghe ai bảo: Anh Chánh Mộc là một người cần thiết, vì vậy cái sống của tôi thật vô ích”.

Dương Tử yên lặng nghe Tạo kể. Tóm lại anh chàng này đáng tội, nếu có người thành thật yêu anh ta thì có lẽ anh ta không chết.

Tạo ngã lưng xuống ghế, mơ màng một chút nói.

- Chuyện xảy ra khiến cha suy nghĩ lung lắm. Cha thấy là mình tuy chữa lành con bệnh nhưng cũng không mang đến cho con bệnh một sức sống cần thiết để yêu đời thì cũng bằng không.

Tạo ray rức nghĩ đến con bệnh rồi nghĩ đến mình. Thế ta sống để làm gì? Ta đã từng ngạo nghễ và hãnh diện về thiên chức của ta, nhưng nếu không có ta chưa chắc thiên hạ đã khốn đốn. Tạo buồn muốn chết ngay tức khắc. Ta chết, cùng lắm là bệnh viện đóng cửa và bệnh nhân sẽ di chuyển qua bệnh viện khác thôi.

Tạo ngẩng đầu lên bắt gặp ánh mắt của Dương Tử.

- Cha, con thấy con hiểu được ông Chánh Mộc.

- Con hiểu.

- Vâng. Ngay cả con, sự sống của con có ích lợi gì không con cũng chẳng biết. Ai cũng thế cả. Vì vậy phải có một người thứ hai, ít nhất là một người chứng tỏ cho ta, thấy sự sống của ta cần thiết cho họ…Có lẽ ông Chánh Mộc đã không tự sát chết.

Dương Tử say sưa nói. Tạo bàng hoàng “Nếu có một người chứng tỏ sự sống của ta cần thiết cho họ” Điều này chứng tỏ Dương Tử đang thiếu thốn tình thương. Con bé lúc nói câu đó trông có vẻ cô đơn lạ.

- Thôi được rồi, đi ngủ đi, hơn mười một giờ rồi.

Tạo đứng dậy và hứa với lòng, ngày mai ta sẽ đưa Dương Tử đi dạo. Ngoài sân, côn trùng đã hòa tấu điệp khúc buồn thảm tự bao giờ.

“Đây là mộ của dân Ái Nô. Dương Tử là dân xứ này con phải biết khi người ta hỏi tới mình có thể trả lời.

Tạo đưa Dương Tử đến ngọn đồi thấp, những chòm mộ nhỏ thấp lè tè.

Lối kiến trúc của những ngôi mộ này giống nhau, một mô đất cao, một mảnh ván mỏng dùng làm mộ bia. Tất cả thật bình dị, chứ không có sự phân biệt giàu nghèo sang hèn như mộ dân Nhật.

Dương Tử đưa mắt nhìn Tạo.

- Cha, những ngôi mộ này trông đơn giản quá hả.

- Ờ, nhưng bây giờ họ đã văn minh, vào sâu trong một tí con sẽ thấy có cả mộ đá. Nằm xuống là yên nghĩ, không còn phải bận tâm giàu nghèo sang hèn nữa phải không con?

- Vâng thưa cha, tại sao ở đây có mộ đắp theo hình tròn, còn có mộ hình đầu nhọn thế này?

- Mộ đất tròn của đàn bà, đàn ông thì hình nhọn. Riêng mộ bia thì nghe nói họ dùng loại cây gì mà cả trăm năm vẫn chưa mục.

Chung quanh những nấm mộ là cỏ dại, một chai rượu không nằm lăn gần đấy với cơm thừa.

- Dân Ái Mộ chết đi là hết, đó là phong tục của họ, nhưng lúc gần đây họ đã bắt chước dân Nhật nên đã đi tảo mộ cho người chết.

Dương Tử đứng yên nghe cha giảng.

- Mộ của họ chôn cạn lắm, mấy ông sinh viên ngành khảo cổ đến đây khai quật nhiều lúc tìm thấy vật trang sức và cả đao búa nữa.

Dương Tử suýt kêu lên.

- Sao tàn nhẫn thế? Họ đã chết rồi sao còn khai quật?

Nghĩ đến thân phận kẻ nhược tiểu Dương Tử nói.

- Lúc sống dân Ái Nô đã phải sống một cuộc sống khổ sở, thế mà lúc chết rồi họ cũng không được nằm yên.

Khởi Tạo gật đầu, chàng hiểu rõ ý con. Kẻ chết muốn nói gì? Chánh Mộc hôm qua giờ này còn sống thế mà chỉ mấy tiếng đồng hồ sau chỉ còn là cái xác không hồn.

Nắng mai đầu tháng chín xuyên nhẹ qua lớp sương mù phủ trên thành phố Khởi Xuyên tạo thành một khung cảnh huyền bí. Tạo và Dương Tử ngồi trên đồi.

Chết? Chết sẽ giải quyết được gì? Chánh Mộc chết, nhưng nỗi thắc mắc về giá trị hiện hữu của con người vẫn chưa giải quyết được. Xã hội càng phức tạp, giá trị con người càng mất dần. Như vậy tự sát cũng đâu giải quyết được gì? Tạo cảm thấy con người quá cố chấp và ngu xuẩn.

- Dương Tử.

Dương Tử đang đưa mắt nhìn xuống thành phố mù sương, quay lại.

- Cha gọi con?

- Ờ. Với những người đang di chuyển trên đường phố kia, họ đều có một thứ bằng nhau, con biết đó là gì không”

- Ánh nắng à?

- Không phải, vì có người không bao giờ hưởng được ánh nắng.

- Vậy thì thời gian? Mỗi người đều có cả hai mươi bốn tiếng đồng hồ một ngày cơ.

- Đúng, nhưng theo ý cha thì cái chết mới là cái mọi người đều có, bất luận kẻ nghèo hay giàu, mạnh khỏe hay bệnh hoạn đều phải chết cả.

- Vâng, cha nói đúng. Sẽ có một ngày nào đó rồi con cũng sẽ chết, nhưng ngay bây giờ, giữa lúc nhìn xuống phố, con lại thấy yêu mến con người hơn. Họ đang làm việc để mưu cầu sự sống.

Tạo gật gù, từ câu nói của Dương Tử, chàng đã nhìn thấy đứa con gái nuôi mơ ước được sống và làm việc ra sao. Nhưng với số tuổi của Dương Tử đúng ra phải nghĩ đến sự hưởng thụ hơn là làm việc nữa? Bất chợt nghĩ đến lời Tử Thăng, Dương Tử chọn môn học nghề. Một chút xót xa hiện qua tim Tạo.

Phải chăng Dương Tử đã khám phá ra sự thật? Cách nghĩa địa dân Ái Nô mấy trăm thước là mộ của người Nhật, xây cất kiên cố. Tóm lại con người rồi sẽ chết, và con người chỉ sống được một lần, một lần duy nhất thôi. Tạo nghĩ lại quãng đời đã qua, chàng thấy cái sống của mình thật vô nghĩa. Ta sống để làm gì đây?

Sống? Con người sống bắt buộc phải có mục đích sao? Ta có địa vị, tiền bạc, có vợ đẹp con ngoan. Nhưng đã có hạnh phúc chưa? Tạo nhìn thẳng vào đám hoa dại màu đỏ trước mặt.

Chuyện Tử Thăng muốn nhận Dương Tử làm con nuôi, ta có nên kể lại cho Hạ Chi nghe không? Tạo bối rối. Tử Thăng không gặp Hạ Chi, nói như thế là cố ý muốn nhờ đến ta chuyển lời.

Tạo nghĩ. Ta có thể thản nhiên nói. Em Chi, Tử Thăng có đến bảo muốn nhận Dương Tử làm con nuôi. Và thế nào Hạ Chi cũng lớn tiếng.

- Sao Tử Thăng lại có thể vô lý như vậy, muốn gì phải nói ngay với em chứ?

Hoặc.

- Lạ thật tại sao Tử Thăng có ý đó? Hay là anh đề nghị trước? Anh chẳng thích lối dạy dỗ con của em à?

Nhưng làm gì thì Khởi Tạo cũng không muốn nói ra. Rủi Hạ Chi đồng ý thì…Tạo cảm thấy buồn nản lạ.

Những cây bút chì trên bàn viết của Tạo, bao giờ cũng nhọn và khéo với bàn tay của Dương Tử. Con bé thật cẩn thận và chu đáo chăm sóc cho chàng còn hơn cả Hạ Chi.

Mỗi lần từ bệnh viện trở về với thân xác mỏi mệt, nhìn thấy nụ cười hồn nhiên của Dương Tử là niềm an ủi lớn. Nếu Xá chịu thương yêu Dương Tử như em ruột, ta sẽ không bao giờ để Dương Tử cho ai cả. “Hãy thương con kẻ thù của người” Câu nói đã lâu quên bẵng lại trở về. Đã từ lâu ta định xem đó như một châm ngôn của đời mình. Và hình như ta đã gần thực hiện được, ta đâu còn xem Dương Tử như con kẻ thù nữa đâu?

Thời gian có thể xóa mờ tất cả. Tạo cũng nghĩ như vậy, việc yêu thương Dương Tử đến với chàng một cách tự nhiên chứ không còn là một sự gượng ép.

Chuyện của Tử Thăng, Tạo để sang một bên. Rồi mùa xuân lặng lẽ kéo đến.