rong suốt mùa hè nóng bức tiếp sau hòa bình, Tara bỗng nhiên không còn cô độc nữa. Trong nhiều tháng, một làn sóng những người đàn ông râu ria xồm xoàm, rách rưới và đói khát nặng nề leo lên đồi đất đỏ. Họ đến Tara để nghỉ những đôi chân mệt mỏi. Họ ngồi xuống những bậc thềm có bóng mát, xin ăn và và xin trọ đêm. Họ là những người lính Liên bang trên đường về nhà. Tầu hỏa đưa từ Caroline Bắc đến Atlanta những tàn dư của quân đội Johnstone và từ đó những người lính bắt đầu cuộc hành hương chậm chạp. Khi lớp người của Johnstone đi qua, những cựu chiến binh kiệt sức của quân đội Virginie tới rồi đến những binh sĩ của mặt trận phía Tây. Tất cả họ đều tiến về phía nam để tìm ngôi nhà của mình, có thể không còn nữa và những gia đình có thể đã chết hoặc lưu lạc đến những nơi khác rồi. Phần lớn đều đi bộ. Một số may mắn hơn cưỡi ngựa hoặc lừa giơ xương mà người ta đã cho phép họ giữ lại vào thời kỳ đầu hàng. Những con vật sầu thảm mà những kẻ phàm tục không hiểu biết gì cũng nói được là chúng không bao giờ đến được miền Floride xa xôi hoặc miền nam Georgia.

Trở về nhà. Trở về nhà. Những người lính chỉ có ý nghĩ ấy trong đầu. Một số buồn thảm và lặng lẽ, một số vui vẻ và cười những đau đớn phải chịu đựng; nhưng ý nghĩ là tất cả điều đó đã chấm dứt và họ được trở về nhà là vấn đề độc nhất cho phép họ còn có thể đi tiếp trên đường. Chỉ có một số ít ỏi tỏ vẻ ân hận. Họ để lại điều đó cho vợ họ hoặc cho bố mẹ già. Họ đã chiến đấu dũng cảm, họ đã bị lép vế và nguyện vọng độc nhất của họ là được yên ổn cầm cày dưới lá cờ mà họ đã chiến đấu.

Trở về nhà! Trở về nhà. Họ không còn đề tài nói chuyện nào khác. Họ không nói đến những cuộc chiến đấu mà họ đã trải qua, không nói đến những vết thương, không nói đến việc bị bắt, không nói đến tương lai. Sau này họ mới khơi lên những trận chiến và kể cho con cháu họ nghe những đòn đánh hay mà họ đã giáng cho quân thù, những quả đấm, những trận xung phong, cơn đói, vết thương; nhưng bây giờ thì không. Một số mất một tay, cụt một chân hay mù một mắt. Nhiều người bị vết thương làm đau đớn khi trời mưa, nhưng tất cả những nỗi thống khổ đó đều không đáng kể vào lúc này.

Trẻ và già, hay nói hoặc ít nói, điền chủ giàu có hay nông dân nghèo, tất cả đều có rận và bệnh kiết lỵ. Người lính Liên bang đã quá quen với dòi bọ nên họ không nghĩ đến nữa và gãi sồn sột ngay trước mặt phụ nữ. Còn về bệnh kiết lỵ, “bệnh tháo máu” như các bà gọi một cách tế nhị… không chừa một ai, từ anh binh nhì đến ông tướng. Bốn năm trời thiếu ăn, bốn năm trời được nuôi dưỡng bằng những thứ thô, quá xanh hoặc ủng một nửa, và tất cả những người lính dừng lại ở Tara đều hoặc vừa mới dứt cơn hoặc đang trong cơn.

“Họ không có bộ ruột tốt, trong quân đội Liên bang”, bà Má nhận xét và mặt đẫm mồ hôi, bà đang cúi mình trên bếp lò, chuẩn bị một thứ thuốc nước đắng gồm rễ cây dâu, một thứ thuốc của bà Ellen để chống bệnh kiết lỵ.

“Đối với tôi, không phải quân Yankees đã thắng các ông chúng ta mà là thứ ở trong bụng. Các ông không đánh nhau được khi nào bụng các ông biến thành nước”.

Đối với tất cả mọi người, bà Má đều cho uống thứ thuốc đắng của bà, không cần hỏi bệnh trạng ra sao…

Bà Má cũng không dàn xếp vấn đề “cứ trú”. Không một người lính nào đầy rận được bước vào Tara. Bà dắt mọi người đến đằng sau một bụi rậm, bắt họ cởi quần áo ra, cho họ một chậu nước, một miếng xà phòng bằng bột tạt để họ kỳ cọ và đưa cho họ một cái mền lông hoặc một cái chăn để tạm che thân khi đợi bà cho quần áo của họ vào nồi luộc. Mặc cho các thiếu phụ trong nhà bảo bà làm thế là “xỉ nhục người lính”, bà Má phản kháng lại là bản thân các cô sẽ bị nhục nhã hơn nếu phát hiện trên người có một con rận.

Hàng ngày, mỗi khi có đợt lính mới đến, bà Má rất bực mình vì họ được phép vào trong các phòng ngủ. Bà chỉ sợ có một con rận xổng ra nhà. Không bàn cãi, Scarlett biến phòng khách lớn thành phòng ngủ trải thảm đỏ. Bà Má kêu trời và tuyên bố là để những người lính nằm ngủ trên tấm thảm của bà Ellen là một vấn đề phạm thánh nhưng Scarlett không chịu. Cần phải để cho những người đàn ông ngủ được tương đối. Thế rồi, mấy tháng sau khi đầu hàng, tấm thảm nhung dầy và mịn bắt đầu có dấu hiệu rã rời ở những chỗ mà người vô ý thức đã chùi gót chân và giầy bốt có đinh thúc ngựa của họ vào. Và cuối cùng, người ta trông thấy chỉ còn trơ những dây xù xì.

Cứ mỗi người lính tới, Scarlett và Melanie lại hỏi thăm tin tức về Ashley, còn Suellen, cô tỏ vẻ bẽn lẽn hỏi về số phận của Kennedy. Nhưng không một người lính nào nghe họ nói vả lại mọi người có vẻ không muốn nói đến những người vắng mặt. Còn được sống đã là hạnh phúc lắm rồi và không ai muốn nghĩ đến hàng nghìn chiến sĩ của họ đã bị chôn trong những nấm mộ chung.

Cứ mỗi người lính đi qua, cả nhà lại xúm lại tìm mọi cách để động viên Melanie. Tất nhiên Ashley không bị chết trong tù, vì trường hợp ấy người ta nhất định sẽ nhận được một bức thư của ông cố đạo Yankees nào đó. Chàng sắp về, nhưng vì nơi chàng bị giam quá xa Tara. Nếu có đường sắt cũng đã phải mất nhiều ngày, và nếu Ashley phải đi bộ như những người lính này… Tại sao chàng không viết thư? Thì ai còn lạ gì tình hình bưu cục bây giờ hoạt động ra sao… Nhưng giả sử… giả sử chàng chết trên dọc đường trở về? Melanie ạ, chắc chắn chúng ta sẽ được một người phụ nữ Yankees báo tin… Phụ nữ Yankees… thì cũng phải có những người tốt chứ. Chúa tạo ra một quốc gia không thể không có trong đó những tâm hồn nhân đức. Scarlett, chị còn nhớ chứ, chúng ta đã gặp một phụ nữ Yankees rất tốt ở Saratoga lần trước… Chị Scarlett kể cho em nghe đi.

“Được, tôi xin kể, Scarlett nói. Chị ta hỏi tôi chúng ta có bao nhiêu con chó săn để chạy theo những người nô lệ của chúng ta? Tôi đồng ý với Melanie. Đàn ông cũng như đàn bà Yankees, chẳng có ai tốt cả. Nhưng đừng khóc nữa Melanie. Ashley sắp trở về. Có thể là tại đường xa xôi quá… Có thể là tại chàng không có giầy bốt”.

Nghĩ đến Ashley có thể phải đi chân không, Scarlett cũng suýt bật khóc. Những người lính khác cứ việc rách rưới, cứ việc buộc chân trong một cái túi nhưng Ashley thì không. Chàng sẽ trở về trên một con ngựa, mặc những bộ quần áo đẹp, giầy bốt bóng loáng và trên mũ có cắm một cái lông. Đối với Scarlett, nghĩ đến Ashley cũng trong tình trạng như những người lính khốn khó kia là một sự đồi bại lớn.

Một buổi trưa tháng sáu, trong khi mọi người ở Tara cùng nhau quây quần dưới hang hiên và chăm chú nhìn Pork bổ quả dưa hấu đầu tiên, người ta nghe thấy có tiếng vó ngựa bước trên lối đi phủ cát sỏi. Prissy thong thả đi ra mở cửa hàng rào để mặc cả nhà thảo luận xem có nên giấu quả dưa đi không nếu khách đến là một người lính.

Melanie và Carreen rụt rè tuyên bố là người lính nên có phần nhưng Scarlett và Suellen và bá Má ủng hộ và bảo Pork đem cất đi.

- Các em ạ, đừng ngốc thế. Đối với chúng ta vẫn còn chưa đủ huống chi nếu là hai hoặc ba người lính ốm đói thì mỗi người chúng ta sẽ chẳng được một miếng, Scarlett nói.

Trong lúc Pork tay cầm quả dưa chưa biết theo bên nào thì đã nghe thấy tiếng Prissy hô tướng lên:

- Trời ơi, thưa cô Scarlett, cô Melanie, mời các cô ra đây nhanh lên.

- Gì thế, Scarlett thốt lên và đứng bật dậy, chạy qua hành lang, theo sau là Melanie và cả nhà. “Hay Ashley chăng?”, Melanie nghĩ thầm.

- Bác Peter, bác Peter nhà bà Pitty đấy.

Tất cả đều lao ra ngoài hiên và trông thấy lão già chuyên chế tóc hoa râm bước xuống từ một con ngựa tí hon đuôi chuột có thắng một mẩu chăn lông. Trên bộ mặt rộng và đen của lão, phẩm cách thường có của lão và niềm vui gặp những người bạn cũ đấu tranh kịch liệt đến nỗi vừa cau lông mày, vừa nhăn trán, lão mở cái mồm đầy răng như một con chó già sung sướng.

Tất cả mọi người đi xuống thềm đến trước mặt lão, bắt tay lão và hỏi dồn dập nhưng rồi tiếng nói của Melanie cũng át được tiếng ồn ào:

- Cô tôi không ốm chứ chú Peter?

- Không ạ. Bà vẫn khoẻ, cảm ơn Chúa. Peter đáp và đưa con mắt nghiêm nghị nhìn Melanie rồi nhìn Scarlett, làm cho hai chị em như cảm thấy có lỗi mà không hiểu tại sao. Bà Pitty vẫn khỏe nhưng không có các cô, bà cứ tự gặm nhấm móng tay suốt ngày và các cô có biết tại sao không?

- Nhưng chú Peter…

- Các cô không cần phải tạ lỗi đâu, bà Pitty đã viết thư bảo các cô trở về rồi cơ mà. Tôi trông thấy bà viết lá thư và tôi trông thấy bà khóc khi các cô trả lời là vì bận nhiều việc quá trong cái trại cổ này nên không thể về được.

- Nhưng chú Peter…

- Làm sao mà các cô có thể để bà Pitty ở một mình và sợ hãi như vậy? Các cô cũng biết như tôi là bà Pitty chưa bao giờ phải ở một mình và chỉ còn biết có run lẩy bẩy kể từ khi ở Macon về. Bà bảo tôi nói thẳng vào mặt các cô là bà không hiểu tại sao các cô lại bỏ rơi bà như vậy khi bà cần đến các cô.

- Thôi im đi, bà Má nói với giọng chua chát vì bà rất bực mình khi nghe thấy gọi Tara là “cái trại cổ”. Lũ mọi đen này ngu dốt vì ở ngoài tỉnh nên không phân biệt được trại và đồn điền. Vậy cho là chúng tôi ở đây không cần đến cô Scarlett và cô Melanie sao? Cần quá đi chứ. Thế tại sao bà Pitty lại không vời ông em về giúp? Vậy là không cần đến ông ấy sao?

Chú Peter có vẻ khó chịu trả lời:

- Từ nhiều năm nay hai chị em bà ấy có quan hệ gì với nhau đâu, và bây giờ thì cả hai đều già quá rồi và bắt đầu lại sao được nữa. Chú quay lại phía hai thiếu phụ nói tiếp: các cô phải thấy xấu hổ đã bỏ một mình bà với một nửa số bạn bè đã chết, nửa kia ở Macon và Atlanta thì đầy những lính Yankees và những nô lệ đã giải phóng.

Hai chị em nghe lời trách móc của lão già chuyên chế mà bà cô đã gửi tới để thuyết phục hai cô. Các cô phá lên cười và phải bám vào nhau để giữ thăng bằng. Cũng đúng lúc ấy, Pork, Dilcey và bá Má cũng cười rộ lên thấy người ta chê bai một cách lố bịch Tara thân yêu của họ. Suellen và Carreen phì cười, ông Gerald cũng phác một nụ cười mơ hồ. Tất cả mọi người gập mình lại trừ có Peter đứng đung đưa trên hai chân và cơn bực mình mỗi lúc một tăng.

- Này anh mọi của cô tôi ơi, bà Má nhăn mặt lại hỏi, có phải vì anh quá già nên mới không còn bảo vệ được bà chủ nữa phải không?

Peter bực mình trả lời:

- Tôi, quá già? Không, tôi còn có thể bảo vệ bà chủ tôi như tôi vẫn làm. Tôi đã bảo vệ bà trong khi tản cư đến Macon. Tôi còn bảo vệ bà cả khi có quân Yankees tới Macon làm bà sợ quá cứ trợn tròn mắt lên. Và chính tôi đã tìm được chú ngựa này để đưa bà về Atlanta cùng với bộ đồ bạc của ông thân sinh ra bà. Vừa hả cơn giận, Peter thận trọng tìm cách tỏ ra biết điều hơn. Thế rồi tôi không nói đến bao giờ nữa mà có vẻ như thế.

- Có vẻ thế nào?

- Phải, tôi nói thế để mọi người thấy là bà Pitty chỉ có một mình. Người ta thường nói đến những điều chẳng hay ho gì đối với những cô gái già chưa chồng ở một mình, Peter nói tiếp và chú làm cho những người nghe không nghi ngờ gì đối với chú, bà Pitty vẫn chỉ là cô gái mười sáu tuổi mập mạp và ngoan ngoãn cần phải bảo vệ chống lại những lời nói xấu. Không, tôi không để cho bà Pitty có bất kỳ ai đến ở cùng…

Scarlett và Melanie không thể chịu được nữa và ngồi xuống bậc thềm. Sau cùng, Melanie chùi nước mắt và nghiêm chỉnh nói:

- Tội nghiệp chú Peter. Tôi lấy làm tiếc là đã cười chú. Chú tha lỗi cho tôi. Trong lúc này, hai chị em tôi chưa thể quay về Atlanta được. Có thể là đến tháng chín sau vụ hái bông tôi sẽ về. Thế có phải là bà Pitty chỉ phái chú đến đây có một việc là đưa chúng tôi về trên cái bộ xương này không?

Câu hỏi đó làm Peter quay phắt lại, mồm há hốc, ân hận và bối rối lộ rõ trên nét mặt nhăn nheo.

- Cô Melanie, có lẽ là tôi già thật rồi. Tôi quên khuấy mất là bà đã phái tôi đến đây và điều quan trọng nhất là có một bức thư cho cô. Bà Pitty không muốn giao nó cho bưu điện cũng không muốn giao nó cho bất kỳ ai khác ngoài tôi và……

- Một bức thư cho tôi? Ai gửi?

- Thưa cô, là thế này… bà bảo tôi: “Chú Peter, chú phải rất thận trọng giao nó cho Melanie…, và tôi nói…

Melanie đứng phắt lên và đưa bàn tay áp vào ngực:

- Ashley! Ashley! Chàng chết rồi sao?

- Không, không, thưa cô. Peter kêu lên và lục túi cái áo rách. Ashley còn sống. Bức thư kia là của chàng. Chàng về. Chàng… Trời ơi. Giữ lấy cô kìa… Bà Má… Ðể tôi…

- Ðừng có động vào cô ấy, thằng già ngu ngốc kia. Bà Má quát lên và đỡ lấy Melanie ngã ngất trong tay. Ðồ khỉ già như thế mà còn thiếu thận trọng. Thôi được rồi. Pork khiêng chân cô còn Carreen nâng đầu, đem đặt cô lên cái ghế bành dài trong phòng khách.

Chỉ trừ Scarlett, mọi người đều vồn vã xung quanh Melanie. Người ta chen nhau, kêu la, lao vào nhà để lấy nước và lấy gối và một lát sau chỉ còn lại mình Scarlett và chú Peter. Ðứng yên tại chỗ, Scarlett trừng trừng nhìn cái thư mà chú Peter đang giơ ra. Chú Peter thì mất hết vẻ chững chạc và mặt chú trông như một đứa trẻ vừa bị mắng.

Mặc dù trong lòng vang lên một giọng nói không ngừng: “Chàng chưa chết, chàng sắp về”, Scarlett không có cảm giác vui sướng, cô cảm thấy rã rời, tê liệt. Cô thấy hình như chú Peter nói trong cõi xa xăm.

- Ông Willie Bur ở Macon, người có họ với cô đã mang thư này về cho bà Pitty. Ông Willie cùng ở trong một trại tù với ông Ashley. Ông Willie có một con ngựa và ông sắp đến đây, còn ông Ashley chỉ có đôi chân.

Scarlett giật lấy bức thư trong tay Peter. Nó được gửi cho Melanie, do bà Pitty viết nhưng Scarlett bóc lá thư không chút lưỡng lự. Cô xé phong bì và trong phong bì chỉ có một mẩu giấy gập bốn, hoàn toàn cáu bẩn, nhàu nát và rách các góc cạnh. Tay run run, Scarlett mở bức thư ra và đọc dòng chữ do chính tay Ashley viết: “Em yêu, anh đang trở về với em!” Những giọt nước mắt tuôn rơi lã chã, cô không thể đọc tiếp được lá thư. Tim cô như giãn ra, cô tưởng không có niềm hạnh phúc nào lớn lao hơn. Ép chặt lá thư vào người, cô phóng lên các bậc thềm, vượt qua hành lang, vào phòng khách trong đó mọi người đang tíu tít xung quanh Melanie rồi bước vào phòng làm việc nhỏ của bà Ellen. Cô khóa cửa lại và vừa cười vừa khóc, cô hôn lá thư. Cô gieo mình nằm sấp xuống chiếc ghế bành dài.

“Em yêu, cô thì thầm, anh đang trở về với em!”

Trừ phi Ashley mọc cánh, chàng phải mất hàng tuần, có khi hàng tháng để làm một cuộc hành trình từ Illinois về đến bang Georgia nhưng ở Tara, mỗi khi có một người lính hiện ra trên đường, mọi trái tim đều đập như muốn vỡ lồng ngực. Bất cứ lúc nào Ashley cũng có thể xuất hiện. Và nếu không phải Ashley, người lính đang đi đến kia rất có thể có tin tức về chàng hoặc mang theo một bức thư của bà Pitty có liên quan đến chàng. Mỗi khi nghe có tiếng bước chân là tất cả mọi người trong nhà, da trắng cũng như da đen đều đổ xô ra hàng hiên. Trông thấy một bộ quân phục đủ khiến mọi người bỏ đống gỗ, bỏ đồng cỏ hoặc bông để ngóng chờ. Trong một tháng trời, công việc như dẫm chân tại chỗ. Không ai muốn vắng mặt lúc Ashley trở về. Scarlett cũng vậy, cô bắt mọi người phải hoàn thành nhiệm vụ nhưng bản thân cô lại rất chểnh mảng.

Nhưng mấy tuần lễ đã từ từ trôi qua mà không có tin tức gì về Ashley. Cuộc sống dần dần trở lại bình thường. Những trái tim nôn nóng chẳng đủ sức để chịu đựng một cuộc đợi chờ lâu như vậy. Một mối lo lắng lại nảy sinh trong lòng Scarlett. Cô sợ có vấn đề gì xảy ra với Ashley trên đường trở về. Rock Island ở rất xa và Ashley có thể bị yếu sức hoặc ốm lúc ra khỏi trại giam. Thế rồi chàng lại không có tiền và chàng lại phải đi qua một miền đất mà ở đó người ta thù ghét người Liên bang. Nếu biết chàng ở đâu, cô sẽ gửi tiền để chàng đi tầu về cho nhanh hơn và cô sẽ gửi đến chàng đến đồng xu cuối cùng, mặc cho cả nhà có bị chết đói.

“Em yêu, anh đang trở về với em!”

Trong lúc vui sướng đọc những dòng chữ đó, Scarlett tưởng như Ashley sắp trở về với mình. Lúc này, tinh thần cô đã bớt nóng sốt, cô nhận thấy rất rõ là chàng sẽ trở về với Melanie, vì Melanie mà cả nhà vang vang tiếng hát. Ðôi khi Scarlett tự hỏi tại sao Melanie không chết lúc sinh nở. Ðược như thế mọi vấn đề sẽ ổn. Sau khi đã hi sinh một thời gian cho hợp lễ nghi, cô sẽ kết hôn với Ashley và sẽ trở thành một người mẹ tuyệt vời của bé Beau. Khi có ý nghĩ đó trong óc, cô vội vàng cầu Chúa và nói với Chúa đó chỉ là vô tình. Như vậy, không còn sợ Chúa nữa.

Những người lính tiếp tục từng người một đến, hoặc từng đôi, hoặc hàng tá. Họ bao giờ cũng đói. Scarlett cảm thấy thất vọng và cô thà thấy một đám mây châu chấu ập xuống Tara còn hơn. Cô bực bội với những thủ tục xưa về đón tiếp khách trong thời kỳ thịnh vượng, những cổ tục không cho phép để một người khách, dù sang hay hèn tiếp tục ra đi mà không mời họ ngủ lại đêm và không mời họ ăn, không cho ngựa ăn. Scarlett biết là thời kỳ đó đã vĩnh viễn qua rồi, nhưng những người khác ở Tara cũng như những người lính mới đến còn chưa biết và mỗi một người đến đều được đón tiếp rộng rãi như một người khách đã được đợi từ lâu.

Dần dần, khi những đoàn người vô tận đến, trái tim Scarlett càng trở nên cứng rắn hơn. Những người này ngốn số lương thực có thể nuôi sống cả Tara và những rau cỏ mà tự tay cô chăm bón. Tìm được thức ăn có dễ dàng gì đâu và số tiền lấy được của tên Yankees không phải là vô tận. Cô chỉ còn có hai tờ giấy bạc xanh và hai đồng vàng. Tại sao cô bắt buộc phải nuôi bầy người đói khát này? Chiến tranh đã kết thúc rồi, họ không bao giờ còn phải làm bức tường thành bằng xác họ nữa. Sau cùng cô phải ra lệnh cho Pork giảm khẩu phần ăn mỗi khi có những người lính đến. Lệnh đó được thực hiện cho đến khi Scarlett nhận thấy Melanie từ khi sinh bé Beau, không bao giờ có sức chịu đựng tốt, cô đã bảo với Pork rằng hãy lấy khẩu phần của cô cho những người lính. Scarlett liền tuyên bố với cô:

- Melanie, cô không được làm như vậy nữa. Cô đang ốm dở và nếu cô không chịu ăn thì sẽ ốm, phải nằm một chỗ và chúng tôi lại phải hầu. Cứ để người ta ra đi khi chưa được ăn no. Họ đủ sức để chịu rồi. Họ đã chịu chế độ đó bốn năm nay rồi, nếu chịu thêm ít lâu nữa có làm sao đâu.

Melanie quay lại và lần đầu tiên Scarlett ngạc nhiên thấy trong cặp mắt trong sáng của cô có một niềm xúc động mà cô không tìm cách che giấu:

- Ôi, chị Scarlett, xin chị đừng mắng em. Cứ để em làm. Chị không biết chứ làm được như vậy em phấn khởi biết bao. Mỗi khi em nhường phần của em cho một người lính khốn khổ, em thấy hình như có thể làm ở đâu đó trong miền Bắc, một người nào đó cũng nhường phần của mình cho Ashley của em để anh có sức về với em.

“Ashley của em”

“Em yêu, anh đang trở về với em!”

Scarlett liền đi ra mà không thốt một câu nào. Sau sự việc đó, Melanie nhận thấy bàn ăn đầy đặn hơn mỗi khi có khách.

Khi những người lính ốm quá không tiếp tục ra đi được, Scarlett để họ nằm vào giường với một vẻ bực bội. Mỗi một người ốm là một cái mồm phải nuôi thêm. Lại phải có người chăm sóc, thế là lại bớt đi một lao động để làm lại hàng rào, để cầm cày, để kéo bừa, để gieo hạt… Một hôm có một người lính cưỡi ngựa đi Faytteville, anh ta để xuống mái hiên một cậu thanh niên mặt còn phủ lông tơ hung. Người lính đó thấy cậu ta nằm ngất trên vệ đường đã mang cậu đến Tara, ngôi nhà gần nhất. Các thiếu phụ nghĩ cậu ta ở trong đơn vị thiếu sinh quân người ta đã tuyển mộ trong các trường quân sự khi Sherman tới gần thành phố Milledge nhưng các cô không bao giờ hiểu được. Cậu ta đã chết mà không tỉnh lại được một phút nào và không có bất cứ giấy tờ gì trong túi. Ðó là một cậu bé đẹp trai, chắc là ở một gia đình giàu có nào đó trong miền Nam này và có một người đàn bà đang dò xét trên đường và tự hỏi cậu ở đâu và bao giờ trở về. Người ta chôn cậu trong nghĩa trang gia đình bên cạnh ba cậu bé O’Hara và trong lúc Pork lấp mộ, Melanie òa lên khóc và từ trong thâm tâm tự hỏi nếu những người không quen biết cũng đang đào đất lấp lên thi hài Ashley.

Cũng như cậu thiếu niên ấy, Will Benteen cũng đến nằm ngất trên lưng ngựa của một người bạn. Will ốm rất nặng và khi các thiếu phụ đặt anh nằm xuống giường, họ sợ là chẳng bao lâu anh sẽ đi theo người thiếu sinh quân kia.

Anh có bộ mặt xương xương của người nông dân Nam Georgia bị sốt rét, bột tóc đỏ tái và cặp mắt đã nhợt nhạt; mỗi khi anh mê sảng, anh vẫn còn giữ được vẻ chịu đựng và hiền lành. Một cẳng chân của anh bị cắt cụt trên đầu gối và ở khúc chân cụt có buộc một khúc gỗ đẽo sơ sài. Anh đúng là một nông dân như cậu thiếu niên kia là con một điền chủ. Will không bẩn thỉu cũng không đầy rận như những người khác đã đến đây. Những câu nói trong cơn mê sảng cho các thiếu phụ thấy anh không thuộc tầng lớp của họ và cũng không vì thế mà các cô chăm sóc anh kém đi.

Gầy rạc vì một năm nằm trong nhà giam của quân Yankees, kiệt sức vì phải lê khúc gỗ tồi tàn trên đoạn đường dài, anh không còn đủ sức lực để chống lại bệnh sưng phổi và trong nhiều ngày rên rỉ, cố ngồi lên và nhớ lại những trận đánh mà anh đã trải qua, anh lại nằm xuống giường. Chưa một lần anh kêu tên một người mẹ, một người đàn bà, một người chị hay một người tình và điều đó làm Carreen quan tâm. Cô nghĩ thầm: “Anh chàng này chẳng biết một ai trên thế gian này”.

Ðược chăm sóc tốt, Will hồi phục rất nhanh. Một ngày, anh giương cặp măt xanh nhìn Carreen, cô gái đang ngồi ở đầu giường và lần tràng hạt, ánh nắng ban mai đùa trên bộ tóc vàng của cô, anh nói:

- Cô không phải là một giấc mơ. Thưa cô, tôi mong rằng tôi đã không làm cho cô phải quá vất vả.

Anh lại sức khá lâu và bình tĩnh nằm dài ngắm những cây mộc lan qua cửa sổ. Anh cố gắng ít làm phiền mọi người. Và Carreen có cảm tình với anh vì những im lặng của anh mà anh không tìm cách phá vỡ. Trong những buổi trưa dài và nóng, cô ngồi cạnh quạt cho anh và không nói gì. Mảnh khảnh và dịu dàng, Carreen đi lại như cái bóng. Cô chẳng có gì nhiều để nói với những người khác và lặng lẽ làm công việc hợp với sức của cô. Cô cầu kinh nhiều. Lúc Scarlett vào phòng không gõ cửa, bao giờ cô cũng trông thấy em gái mình đang quỳ trước giường. Hiện tượng đó không thể không làm cho Scarlett khó chịu vì cô cho là thời gian cầu nguyện đã qua rồi, nếu Chúa xét thấy cần trừng phạt con người, chỉ cần cầu nguyện. Ðối với Scarlett, tôn giáo bao giờ cũng khoác hình thức trả giá. Ðể được hưởng đặc ân, Scarlett hứa với Chúa sẽ ăn ở cho tốt. Nhưng theo ý cô, Chúa đã nhiều phen phủ nhận những lời cam kết của cô và từ đó Scarlett thấy cô không còn nợ Chúa điều gì. Do đó, mỗi khi cô bắt gặp Carreen đang cầu nguyện, lẽ ra cô ta phải ngủ trưa hoặc vá quần áo, cô có cảm tưởng như em mình trốn tránh một phần nhiệm vụ.

Một buổi trưa, Will đã có thể đi từ giường ra chiếc ghế bành, Scarlett cho anh biết ý nghĩ của cô và cô rất kinh ngạc thấy Will trả lời bằng giọng đều đều:

- Xin chị cứ để yên cho cô ấy cầu nguyện. Ðó là nguồn cổ vũ của cô ấy.

- Nguồn cổ vũ?

- Vâng, cô ấy cầu nguyện cho mẹ và cho anh ấy.

- Anh ấy, anh nào?

Will nhìn Scarlett bằng cặp mắt đã úa viền những lông mi màu cát. Hình như không có gì làm anh ngạc nhiên và xúc động cả. Có thể anh đã nhìn thấy quá nhiều vấn đề làm chưng hửng mọi người nên không còn khả năng ngạc nhiên nữa. Dù cho Scarlett không biết điều gì xảy ra trong trái tim em gái, hình như anh cũng không thấy thế là lạ lùng. Anh nói:

- Thì người yêu của cô ấy, anh chàng Brent nào đó đã bị chết trận.

- Người yêu? Scarlett nói khô khan. Thôi đi. Hai anh em hắn ve vãn tôi thì có.

- Vâng, cô ấy cũng nói với tôi thế. Người ta có thể nói tất cả con trai trong địa hạt đều phải lòng chị nhưng không vì thế mà anh ấy không mê cô ấy khi chị bỏ rơi anh ấy. Khi anh ấy trở về nhà lần phép cuối cùng, hai người đã đính hôn với nhau. Cô ấy nói với tôi đấy là người đàn ông duy nhất cô ấy yêu mãi mãi. Và thế là cô ấy được khuây khỏa đôi chút vì được cầu nguyện cho chàng.

- Cầu Chúa ban phúc cho Carreen, Scarlett thì thầm với một chút ghen tị trong lòng.

Cô băn khoăn nhìn anh chàng gầy rộc, vai còng trơ xương tóc đỏ hoe, cặp mắt bình tĩnh ấy. Vậy là anh đã nắm được tình hình trong gia đình mà chính cô không quan tâm đến. Vậy là vì thế mà Carreen cứ như ở trên cung trăng và cầu nguyện suốt ngày. Rồi cũng qua thôi. Hàng đống những phụ nữ khác, rốt cuộc cũng quên được người yêu đã chết trận, phải quên ngay cả người chồng. Bản thân cô cũng đã quên Charles. Cô cũng còn biết một người phụ nữ ở Atlanta mà chiến tranh đã làm cho ba lần góa chồng mà vẫn còn tìm được cách làm cho đàn ông phải chú ý đến. Scarlett kể điều ấy với Will nhưng anh lắc đầu dứt khoát:

- Cô Carreen không thế đâu.

Nói chuyện với Will thật là dễ chịu. Anh không nói nhiều nhưng hiểu hết. Cô hỏi anh những vấn đề về gieo hạt, xới đất, trồng trọt và tăng trọng cho lợn, về nuôi bò sữa. Anh lúc nào cũng cho cô những kinh nghiệm tốt vì trước kia anh cũng có một cái trại nhỏ và hai nô lệ ở Nam Georgia. Anh biết là hai nô lệ của anh đã giải thoát và cái trại của anh từ giờ chỉ mọc cỏ dại và thông non. Chị anh, người họ hàng duy nhất của anh đã theo chồng đến bang Texas từ nhiều năm về trước và chỉ có một mình anh trên đời. Tuy nhiên, tất cả vấn đề đó không làm anh bận tâm bằng cái cẳng chân anh đã phải để lại ở Virginie.

Phải, khi mà bọn da đen đã hơi lầu bầu, Suellen kêu ca và than khóc, ông Gerald đã hỏi quá nhiều bà Ellen đang ở đâu, Scarlett thích đến bên cạnh Will để nói chuyện với anh. Cô kể cả chuyện cô bắn chết một tên Yankees và cặp mắt cô long lanh tự hào lúc Will bình phẩm vắn tắt:

- Tuyệt quá.

Dần dà cả nhà đều quen với con đường dẫn đến buồng Will. Mỗi người đều tâm sự với anh những chuyện riêng… kể cả bà Má, lúc đầu còn tỏ vẻ lạnh nhạt vì anh ta đâu phải đã lên ông và chỉ có hai nô lệ.

Lúc anh đã có khả năng đi cà nhắc trong nhà, anh bắt đầu đan những cái giỏ đựng thực phẩm và sửa chữa lại những đồ gỗ đã bị bọn Yankees phá hỏng. Anh có đôi bàn tay khéo léo, và Wade không lúc nào rời anh vì anh gọt cho nó những đồ chơi độc đáo mà đứa trẻ nào cũng thích. Có Will, người ta có thể yên tâm để Wade và hai đứa nhỏ ở nhà để ra đồng làm việc. Will cũng biết trông trẻ như bà Má và chỉ một mình Melanie dỗ được hai đứa bé da trắng và da đen lúc nó kêu gào.

- Chị Scarlett ạ, chị đối xử với tôi tốt quá mà tôi chỉ là một kẻ xa lạ, tôi chẳng là gì đối với chị cả. Tôi đã gây phiền hà cho chị rất nhiều nhưng nếu chị thấy không có gì trở ngại, tôi muốn ở lại đây giúp chị làm việc cho đến khi nào tôi đền bù được những công lao của chị. Tuy nhiên chẳng bao giờ tôi trả được hết nợ cho chị bởi vì một người không thể nào xong nợ với những người đã cứu sống mình.

Thế là Will ở lại và dần dần, tuy không có vẻ nhưng một phần gánh nặng ở Tara chuyển từ đôi vai Scarlett sang đôi vai gầy còm của Will Benteen.

Ðang ở độ tháng chín và đến mùa hái bông. Mặt trời buổi trưa chiếu lên những bậc thềm trên đó Will Benteen đang ngồi dưới chân Scarlett. Bằng một giọng chậm rãi và đều đều, anh nói về cái giá đắt khủng khiếp mà người ta đòi để xử lý bông ở máy tuốt hạt mới lắp ở gần thành phố Fayette. Tuy nhiên, anh cũng cho biết là có thể giảm được chi phí đến một phần tư nếu đồng ý cho ông chủ máy tuốt thuê con ngựa và xe bò trong hai tuần. Nói tóm lại, anh không muốn ngã giá mà không hỏi ý kiến của Scarlett.

Scarlett quan sát người bạn gầy còm của mình đang nhai một cọng rơm. Không còn nghi ngờ gì nữa, cũng như bà Má đã tuyên bố, Will là người mà Chúa đã ban cho cô và nhiều khi Scarlett tự hỏi không biết Tara sẽ ra sao nếu không có Will trong mấy tháng gần đây. Anh không nói nhiều, không đề cập đến những vấn đề lớn lao, không tỏ vẻ là người có năng lực, không quan tâm đến những gì xảy ra xung quanh anh nhưng anh nắm được hết mọi việc có liên quan đến Tara. Thế rồi anh làm việc, âm thầm, nhẫn nại, hoàn thành nhiệm vụ như một người hiểu biết. Mặc dù anh chỉ có một chân, anh làm việc còn nhanh hơn cả Pork. Và anh còn đạt đến mức bảo được Pork làm việc và Scarlett coi đó là một kỳ công. Lúc con bò bị tháo dạ và con ngựa bị một căn bệnh bí hiểm tưởng chết, Will ngày đêm chăm sóc chúng và cứu được chúng. Ý thức về công việc của anh làm cho Scarlett phải nể vị. Buổi sáng anh ra đi với một hoặc hai nắm táo, khoai mài hay một thứ rau nào khác và trở về với hạt giống, dạ, bột hoặc những thứ khác cần dùng.

Dần dần, mọi người coi anh như người trong nhà. Họ kê cho anh một cái giường trong phòng rửa mặt ăn thông sang buồng ông Gerald. Anh không nói đến chuyện rời bỏ Tara và Scarlett rất chú trọng tránh không nói đến vấn đề ấy vì sợ anh đi mất thật. Ðôi khi, cô tự nhủ nếu anh còn có chút tình trong lòng, anh sẽ trở về quê hương nhưng không vì thế mà cô không mong anh ở lại Tara. Có một người đàn ông trong nhà tiện biết bao.

Scarlett cũng tự nhủ nếu Carreen thông minh một chút, cô ấy cũng có thể hiểu được là Will có vẻ mến cô. Scarlett rất mong Will sẽ ngỏ lời cầu hôn với Carreen. Trước chiến tranh có thể là Will không xứng đáng, anh không thuộc tầng lớp địa chủ, anh cũng không thuộc dân nghèo da trắng. Anh chỉ là một người nông dân nghèo bình thường, một tiểu chủ có học vấn nửa chừng, dễ mắc những lỗi lớn về văn phạm và không biết những lề lối cư xử đẹp đẽ mà những người O’Hara đã quen gặp ở những nhà cao sang. Thực tế, Scarlett tự hỏi có nên coi anh như một người thượng lưu và cuối cùng cô quyết định là không thể được. Melanie thì lại bênh vực ý kiến của mình. Cô tuyên bố những ai có lòng tốt đều có nguồn gốc tốt. Scarlett biết là nếu bà Ellen thấy con gái bà lấy một người như vậy bà sẽ ngất đi. Nhưng nhu cầu đã lôi kéo Scarlett ra xa quan điểm của bà Ellen. Ðàn ông thì hiếm, các cô gái cần lấy chồng và Tara thì cần có một người đàn ông. Tuy nhiên, Carreen ngày càng chìm đắm vào trong những quyển sách kinh. Cô dần dần mất quan hệ với thế giới thực tại và đối xử với Will như một người anh trai.

“Nếu Carreen có lòng biết ơn tí chút về những điều mình đã làm cho nó, nó sẽ lấy Will và không để anh ta ra đi”. Scarlett tức giận nghĩ thầm: “Nhưng không, nó cả ngày chỉ biết mơ mộng, chỉ nuôi những ảo tưởng về một thằng ngốc khốn khổ không bao giờ biết nghĩ đúng đắn”.

Vậy là Will cứ ở lại Tara. Tại sao anh không ra đi? Scarlett không biết và cô cũng chẳng cần biết. Cô ưa thích cách anh đối xử với cô. Anh coi cô như một người đàn ông và thích thảo luận công việc với cô. Anh tỏ ra đứng đắn và kính nể sự không vững vàng của ông Gerald nhưng anh chỉ hỏi ý kiến của Scarlett về mọi việc.

Scarlett tán thành ý kiến của anh cho thuê ngựa mặc dù như vậy buộc gia đình thiếu phương tiện chuyên chở một thời gian. Nhất là Suellen không đồng ý. Niềm vui thú lớn nhất của cô là được theo Will đến Jonesboro hoặc đến thành phố Fayette khi anh có việc phải đến đấy. Diện những đồ trang sức đẹp nhất của gia đình, cô đi thăm bạn bè, chú ý lắng nghe những câu chuyện ba láp trong địa hạt và tự cảm thấy mình trở lại thành tiểu thư O’Hara của Tara. Suellen không bao giờ bỏ lỡ cơ hội rời khỏi đồn điền để đi đàn đúm với những kẻ không biết cô phải làm vườn và dọn giường.

“Cô tiểu thư nhà ta buộc phải đình chỉ những cuộc ngao du trong hai tuần. Scarlett nghĩ bụng. Còn chúng tôi, chúng tôi sắp bắt buộc phải chịu đựng những lời than tiếng khóc của cô”.

Melanie đem con ra ngoài hiên, trải xuống đất một cái chăn cũ và để bé Beau bò ở trên. Từ khi nhận được thư của Ashley, cả ngày cô chỉ hát để biểu lộ hạnh phúc tràn đầy hoặc cô ngấm ngầm lo âu. Nhưng sung sướng hay phiền não, cô gầy hơn và xanh xao hơn rất nhiều. Cô hoàn thành nhiệm vụ của mình mà không hề phàn nàn, nhưng người cô không được khỏe lắm. Ông bác sĩ già Fontaine khám bệnh cho cô và đồng ý với bác sĩ Meade đã tuyên bố là cô không bao giờ nên đẻ bé Beau và ông kết luận là nếu mang thai lần thứ hai cô sẽ chết.

- Hôm nay, lúc tôi ở Fayette, Will nói, tôi đã tìm được thứ này rất đẹp. Tôi nghĩ là hẳn các chị các cô thích lắm nên tôi có mang về đây.

Anh lục trong túi quần và lấy ra một cái ví bằng vải và bằng vỏ cây mà Carreen đã làm cho anh. Anh mở ví và lấy ra một tờ giấy bạc Liên bang. Scarlett kêu lên khi trông thấy tờ giấy ấy:

- Anh cho thế này là đẹp à, Will? Tôi thì không đâu. Trong ngăn tủ của ba tôi có ba ngàn tờ này và bà Má thì cứ luôn quấy rầy tôi đưa cho bà một ít để bà bịt các kẽ hở ở tường để khỏi gió lùa. Có lẽ tôi lại sắp phải đưa cho bà. Như thế còn dùng được việc.

- Ai lại làm thế chị Scarlett. Melanie nói với nụ cười buồn bã. Chị nên giữ lấy cho Wade, một ngày nào đó sau này nó sẽ lấy làm tự hào.

- Tôi đã làm đúng như lời chị Melanie nói. Người ta đã dán một bài thơ vào mặt sau tờ giấy bạc. Tôi biết là chị Scarlett chẳng sính thơ mấy nhưng tôi nghĩ là có thể nó sẽ làm chị thích.

Anh lật tờ giấy bạc lên, phía sau có dán một mẩu giấy bìa đặc những chữ viết bằng một thứ mực nhạt. Anh đằng hắng giọng và bắt đầu đọc một cách khó khăn:

“Bài thơ này có đầu đề là “Bài thơ phía sau tờ giấy bạc Liên bang” rồi anh đọc tiếp:

Cách này chẳng còn tiêu biểu gì trên trái đất,

Chẳng cho gì những nước nó ở trong!

Chứng cớ cho một quốc gia đã mất,

Hỡi bạn thân, hãy giữ lấy, hãy phô nó ra

Cho những ai muốn nghe muốn biết,

Cái đồ vô giá trị này kể lịch sử

Về tự do, xuất phát từ giấc mộng của đồng bào

Của một quốc gia đã chết vừa ra khỏi chiếc nôi”

- Ôi hay quá, cảm động quá. Melanie kêu lên. Chị đừng đưa cho bà Má những tờ đôla để dán tường. Hãy lấy một thứ gì khác chứ không phải là giấy bạc. Như bài thơ đã nói: Chứng cứ cho một quốc gia đã mất.

- Thôi, Melanie. Ðừng có uỷ mị như vậy. Tờ giấy bao giờ cũng chỉ là tờ giấy mà chúng ta làm gì có nhiều như vậy. Thế rồi tôi cứ phải nghe bà Má than phiền về những kẽ nứt ở tường. Tôi mong là khi Wade lớn khôn, tôi sẽ có hàng đống tờ giấy xanh để cho nó thay vì cái đồ vô dụng Liên bang này.

Trong lúc hai cô đang tranh luận với nhau, Will đùa với bé Beau, anh ngẩng mặt lên và nhìn ra lối đi, anh nói:

- Kìa, ta lại có khách. Một người lính.

Scarlett nhìn theo mắt anh và trông thấy một cảnh tượng quen thuộc. Một người đàn ông râu ria, mặc quân phục xanh và rách rưới, đang từ từ đi lên lối đi trồng cây bách hương. Ðầu anh ta cúi xuống vẻ mệt mỏi và kéo lên chân.

- Thế mà tôi tưởng là ta không còn lính nữa, Scarlett nói. Tôi mong rằng người này không đến nỗi đói lắm.

- Có đấy, có vẻ đói lắm, Will đáp cụt lủn.

Melanie đứng lên nói:

- Ðể em đi nói với Dilcey dọn thêm một suất ăn nữa. Em cũng sẽ nói với bà Má chớ nên lột quần áo của anh ta ra quá tàn nhẫn và…

Cô đột nhiên im bặt làm Scarlett phải quay lại nhìn. Melanie đưa bàn tay nhỏ nhắn lên cổ họng như bị đau. Dưới làn da trắng người ta nhìn thấy mạch máu cô đập dồn dập, mặt cô tái hơn bình thường, cặp mắt mở to quá đỗi.

“Cô ta sắp ngất!” Scarlett nghĩ bụng rồi đứng lên nắm lấy cánh tay cô. Nhưng thoắt một cái Melanie đã vùng ra lao xuống bậc thềm. Hai cánh tay giơ lên, cái váy bạc mầu phấp phới, cô chạy xuống đường lát đá sỏi nhẹ nhàng như một con chim. Thế là Scarlett có cảm giác như bị một đòn mãnh liệt và lập tức cô hiểu điều gì đã xảy ra. Cô lùi lại, tì người vào hành lang. Người lính giơ ra bộ mặt đầy râu hung và bẩn. Anh ta dừng lại và nhìn về phía ngôi nhà như thể anh quá mệt không thể bước thêm nữa. Trái tim Scarlett chồm lên, thắt lại rồi lại tiếp tục đập mạnh.

Melanie lao mình vào cánh tay người lính, đầu anh ta cúi xuống nhìn cô. Vui mừng quá, Scarlett lao lên nhưng bị Will giữ lại rồi điềm tĩnh nói:

- Ðừng làm họ gián đoạn lúc này.

- Bỏ tôi ra, đồ ngốc. Bỏ tôi ra nào. Ashley đấy.

Will không buông tay, bình tĩnh nói:

- Dù sao thì cũng là chồng chị ấy, phải không nào?

Scarlett say sưa vì hạnh phúc đồng thời cũng tức giận. Cô cúi xuống nhìn Will và đọc thấy trong đáy mắt thanh bình của anh niềm thông cảm và thương hại.