uộc đua kết thúc. Binh sĩ rời hội trường, tản mát thành nhóm kéo về dãy thuyền lướt sóng. Họ nghĩ tới thưởng thức bữa ăn buổi chiều và giấc ngủ êm đềm. Trái lại, khóc than tưởng nhớ đồng đội thân thiết, Achilleus không sao chợp mắt. Thao thức, trằn trọc, tướng quân trở mình hết bên này đến bên kia, thương tiếc Patroklos không còn nữa, kể cả nghị lực, nhiệt tình và những gì đồng đội chung lưng đấu cật thực hiện với mình, gian khổ hai người cùng kinh qua, chiến đấu chống lại kẻ thù, phiêu lưu cực nhọc trên biển cả hai người cùng chia sẻ. Kỷ niệm xô nhau ùa kéo lại, lệ nồng cứ thế lặng lẽ lăn chảy ướt đẫm gò má. Có lúc tướng quân nằm nghiêng, có lúc tướng quân nằm ngửa, có lúc tướng quân nằm sấp. Có lúc nhỏm dậy ra bờ biển đi tới đi lui, tâm hồn bứt dứt, thơ thẩn hầu như vô định, tướng quân nhìn bình minh tiếp nối bình minh tỏa sáng trên mặt biển, trên bãi cát vô sinh. Tướng quân thắng yên cương tuấn mã đem vào xe đóng ách, buộc Hektor đằng sau kéo ba lần quanh mộ phần công tử Menoitios. Sau đó tướng quân về trại nghỉ ngơi, để Hektor nằm sấp mặt úp xuống đất. Nhưng thương hại thế nhân, dù đã chết, Apollo giữ da thịt khỏi đổi màu. Thần linh lấy khiên vàng phủ kín thi thể phòng khi dù có lôi kéo thô bạo trên mặt đất Achilleus cũng không làm xước da rách thịt.

Vì hận thù Achilleus hạ nhục Hektor anh hùng. Nhưng để mắt theo dõi mà chạnh lòng thương hại, thần linh hạnh phúc hối thúc sứ giả cặp mắt tinh tường, dáng vẻ rạng rỡ tìm cách cướp xác. Ý kiến đề khởi tất cả thần linh tán đồng, trừ Hera, Poseidon và trinh nữ mắt xanh lam lục. Từ trước tới giờ ba vị vẫn căm giận thành Troa thiêng liêng, quân vương Priam và dân Troian. Vì cố tình xúc phạm hai nữ thần, đúng ngày tới gặp trong lều mục phu, Alexandros mù quáng chọn nữ thần hiến dâng thèm khát tai hại. Mười một ngày trôi qua, rạng đông thứ mười hai vừa tới, kể từ hôm Hektor qua đời, đúng lúc đó Phoibos Apollo nói với hàng bất tử: “Thần linh các người tàn nhẫn, bất lương! Hektor chưa hề thui nướng đùi bò, đùi dê ngon lành dâng cúng các người hay sao? Vậy mà bây giờ các người nỡ lòng phe lờ không cứu vớt ngay cả thi hài để vợ, mẹ, con, bố và dân anh ấy nhìn mặt, hỏa thiêu, sau đó mai táng lễ nghi đầy đủ. Trái lại, ô thần linh, các người quyết tâm trợ giúp Achilleus tàn bạo. Đương sự tâm bất nhân, trí tàn ác, tư tưởng dã man, như sư tử khi thèm ăn tận dụng sức mạnh vũ bão, tinh thần cao ngạo, hung hãn lao thân, chồm vồ gia súc của mục phu. Như sư tử đương sự đã rũ bỏ niềm trắc ẩn, lòng không còn vương vấn chút liêm sỉ, gây hại ghê gớm mà cũng tạo lợi khủng khiếp đối với thế nhân. Có người chẳng may mất người thân, thằng em cùng lòng mẹ, đứa con mình sinh, thế nhưng sau khi nức nở, khóc than người đó chấm dứt, vì định mệnh đã phú cho thế nhân trái tim kiên trì chịu đựng. Ngược lại, đương sự sau khi giết chết Hektor buộc xác vào xe cho ngựa kéo quanh gò mộ đồng đội thân thiết. Làm vậy chẳng có gì là đẹp, là tốt đối với đương sự! Mặc dù tài ba, xuất chúng, song đương sự nên hiểu ngô bối phẫn nộ, bởi lúc này hăng máu điên tiết đương sự đang hạ nhục cục đất vô tri vô giác.”

Nghe nói thế Hera cánh tay trắng ngần nổi nóng chua chát đáp: “A, điều thần linh cung bạc phán nghe hay ghê, nhất là đánh giá Hektor ngang hàng Achilleus. Hektor là thế nhân, bú sữa mụ đàn bà. Trái lại, Achilleus là công tử nữ thần, ta tự tay nuôi nấng, chăm sóc, dạy dỗ, gả chồng, Peleus thế nhân thân thiết đối với hơi thở, nhịp tim hàng bất tử. Ừ, đám cưới đương sự các ngươi đều tới dự. Chính ngươi cũng đến mang đàn dạo nhạc mua vui trong đại tiệc, thế mà bây giờ trở mặt, đồ phản trắc, vô liêm sỉ!”

Chúa tể thu thập mây trời phán: “Hera, nương nương, không nên nổi nóng, hậm hực với thần linh. Đương nhiên về vinh dự hai thế nhân không như nhau. Dẫu vậy thần linh vẫn thương yêu Hektor rất mực trong hàng thế nhân sống trong thành Troa. Quả nhân cũng có cảm tình, vì Hektor chưa bao giờ thiếu lễ dâng, cúng phẩm vật ngon lành. Dàn tế quả nhân chẳng hề thiếu đồ cúng, rượu lễ, tế sinh bốc khói, đó là vinh dự dành cho ngô bối. Dẫu vậy ngô bối cũng không nên thực hiện việc cướp xác Hektor dũng cảm. Thế nào Achilleus cũng biết, vì thân mẫu sẵn sàng bay tới trợ giúp bất kể ban ngày hay ban đêm. Bởi thế quả nhân muốn có thần linh nào đi vời Thetis tới đây. Khi gặp quả nhân sẽ nói cho nữ thần hay giải pháp chí lý: Achilleus sẽ nhận tiền chuộc Priam cống nộp và trả xác Hektor lại cho quân vương.”

Chúa tể dứt lời, Iris chân nhanh như gió vun vút ra đi trao truyền điệp. Sứ giả lao xuống sóng biển đen ngòm giữa Samos và Imbros núi non lởm chởm, mặt nước lặng im bắn tung rên rỉ. Sứ giả nhào xuống đáy sâu, như cục chì móc dưới sừng bò đồng nội làm mồi câu tụt chìm mang theo chết chóc mời gọi đàn cá háu ăn. Sứ giả thấy Thetis trong động vòm cung sâu hoắm, nữ thần biển cả tụ tập xung quanh. Ngồi giữa đám đông Thetis ứa lệ khóc thương số phận quý tử tuyệt vời, nữ thần biết theo định mệnh sẽ bỏ xác trên đất Troad phì nhiêu, xa cách quê hương xứ sở. Tiến lại gần, sứ giả nhanh chân lẹ bước đánh tiếng với nữ thần: “Bình thân, Thetis! Chúa tể tư tưởng bao la, thâm thúy vô tận triệu gọi diện kiến.” Vừa nghe Thetis nữ thần chân bạc vội đáp: “Vì sao Chúa tể siêu phàm triệu gọi? Lòng buồn vô hạn ta ngại xuất hiện trước mặt hàng bất tử. Dẫu thế ta sẽ đi gặp. Chắc hẳn người có chuyện quan trọng muốn nói!”

Dứt lời, choàng voan xanh đậm, mặc xiêm y đen kịt, nữ thần tao nhã ra đi. Iris bước chân nhanh như gió dẫn đầu. Sóng biển rẽ nước mở lối xung quanh. Rời mặt nước lên bờ biển gập ghềnh, hai nữ thần bay vút lên trời. Tới nơi hai nữ thần thấy công tử Kronos nhìn xa trông rộng và thần linh hạnh phúc, bất tử ngồi xung quanh. Thetis sà vào ngồi bên cạnh Cha Chúa tể. Athena đứng dậy nhường chỗ. Hera vừa đặt cúp xinh xắn bằng vàng vào tay vừa ngỏ lời dịu dàng chào đón. Thetis nâng cúp uống, rồi trao lại. Đúng lúc đó Cha thế nhân và thần linh lên tiếng: “Thetis tuyệt trần, mặc dù lòng dạ phiền muộn, ngổn ngang trăm mối tơ vò, do tang tóc khó quên, khanh vẫn lên núi Olympos. Cũng như khanh trẫm hiểu khanh buồn vô hạn. Mặc dù vậy trẫm sẽ nói khanh hay vì sao trẫm triệu gọi về đây. Tính đến nay đã chín ngày tròn hàng bất tử tranh cãi, bất hòa về chuyện Achilleus cướp phá đô thị và thi hài Hektor. Cuối cùng tất cả hối thúc sứ giả cặp mắt tinh tường, dáng vẻ rạng rỡ, tìm cách cướp xác. Song trẫm muốn vừa dành vinh dự cho Achilleus, vừa duy trì lòng tôn kính, tình thương yêu khanh đối với trẫm trong tương lai. Khanh mau mau tới doanh trại mang truyền điệp cho lệnh lang. Nói cho lệnh lang hay thần linh phẫn nộ ghê gớm, trẫm cũng bực bội vô cùng so với hàng bất tử, vì thịnh nộ lệnh lang giữ Hektor bên dãy thuyền mũi cong nhất định không trả lại. Hãy tới xem lệnh lang có e sợ trẫm và chấp nhận trao trả Hektor không. Phần riêng trẫm sẽ phái Iris đi gặp Priam hào hiệp bảo quân vương thân chinh tới thuyền quân Achaian nộp tiền chuộc xác con trai thương yêu mang cống vật khiến Achilleus nguôi giận, xiêu lòng.”

Nghe Chúa tể phán Thetis chân bạc ngoan ngoãn vâng lời. Rời đỉnh núi Olympos lao xuống nữ thần tới trại quý tử. Nữ thần thấy quý tử ngồi đó than khóc khôn nguôi, trong khi xung quanh đồng đội thân thương túi bụi sửa soạn bữa sáng: họ cắt tiết cừu lớn lông rậm để đó. Thân mẫu khả ái tới gần ngồi cạnh, vừa đưa tay vuốt ve vừa mở miệng ngỏ lời: “Con ơi, con còn để lòng dạ héo hon, phiền muộn, than khóc đến bao giờ mà chẳng nghĩ tới ăn uống, ngủ nghê? Nên tìm tình cảm thân thương trong vòng tay người phụ nữ. Vì mẹ thấy con không sống bao lâu nữa, tử thần lờ mờ và định mệnh tàn ác đã đến gần kề. Dẫu thế lắng nghe mẹ nói. Mẹ mang truyền điệp từ Chúa tể. Người nói thần linh phẫn nộ ghê gớm với con, người cũng phẫn nộ vô cùng so với hàng bất tử, vì điên giận con giữ Hektor bên dãy thuyền mũi cong, nhất định không trao trả. Con ơi, trao trả đương sự, nhận tiền chuộc thi thể.”

Achilleus bước chân thoăn thoắt đáp: “Thưa, thế cũng được. Người đem tiền chuộc sẽ nhận thi hài, nếu thần linh ngự trị núi Olympos thực lòng muốn vậy!” Trong khi hai mẹ con chuyện trò, trao đổi ý kiến lời như có cánh bay xa bên dãy thuyền, công tử Kronos phái Iris xuống thành Troa thiêng liêng. Chúa tể phán: “Iris, khanh lại ra đi, và đi thật mau. Rời nhà trên núi Olympos, đem truyền điệp trao quân vương Priam quảng đại thành Troa. Dặn quân vương mang tiền chuộc, thân chinh xuống thuyền quân Achaian đem theo cống vật làm Achilleus nguôi giận, xiêu lòng. Quân vương đi một mình, không người Troian nào hộ tống, trừ lệnh sứ lớn tuổi có thể tháp tùng lái xe la, bánh ngoạn mục, trở thi hài thanh niên Achilles phi thường hạ sát về thành Troa. Nói cho quân vương hay quân vương đừng nghĩ tới chết hoặc hoảng sợ gì hết. Ngô bối sẽ gửi sứ giả đắc lực, dáng vẻ rạng rỡ hộ tống dẫn đường tới khi quân vương vào gặp Achilleus. Khi sứ giả đưa quân vương vào trại, Achilleus sẽ không sát hại. Hơn thế tướng quân sẽ ngăn cấm tất cả làm vậy, vì tướng quân không điên rồ, mù quáng hay nhẫn tâm. Trái lại, tướng quân sẽ khoan dung, nhã nhặn, ân cần với người cầu khẩn.”

Chúa tể dứt lời. Cấp tốc ra đi làm tròn sứ mạng, Iris chân như gió thổi hối hả tới cung điện Priam. Đến nơi sứ giả nghe tiếng rên xiết, nức nở. Con trai ngồi quanh thân phụ trong cung đình, y phục đẫm lệ. Lão nhân ngồi giữa cuốn chặt áo choàng. Đầu, cổ dính phân bò, tay xoa lên lúc lăn lộn trên mặt đất. Con gái, con dâu ở trong cung điện vừa rên rỉ vừa tưởng nhớ biết bao chiến binh tuấn tú trút linh hồn nằm chết dưới tay quân Argive. Tới gần đứng cạnh Priam, sứ giả Chúa tể cất tiếng nhỏ nhẹ, dịu dàng, dẫu vậy tay chân lão nhân bỗng dưng run rẩy: “Bình tâm, Priam, dòng dõi Dardanos, đừng hoảng sợ. Sứ giả lần này tới đây không đem hung tin, song mang hảo ý. Sứ giả mang truyền điệp từ Chúa tể, mặc dù ở xa, quan tâm ghê gớm và thương hại lão nhân vô cùng. Chúa tể ngự trị núi Olympos dặn lão nhân đem tiền chuộc Hektor tuyệt vời, mang cống vật khiến Achilleus nguôi giận, xiêu lòng. Lão nhân đi một mình, không người Troian nào hộ tống, trừ lệnh sứ lớn tuổi có thể tháp tùng lái xe la, bánh ngoạn mục, trở thi hài thanh niên Achilleus oai hùng hạ sát về thành Troa. Lão nhân đừng nghĩ tới chết hoặc hoảng sợ gì hết. Ngô bối sẽ phái sứ giả đắc lực, dáng vẻ rạng rỡ hộ tống dẫn đường. Sứ giả sẽ đưa lão nhân vào gặp Achilleus. Khi sứ giả dẫn lão nhân vào trại, Achilleus sẽ không sát hại. Hơn thế tướng quân sẽ ngăn cấm tất cả làm vậy, vì tướng quân không điên rồ, mù quáng hay nhẫn tâm. Trái lại, tướng quân sẽ khoan dung, nhã nhặn, ân cần với người cầu khẩn.”

Truyền điệp chuyển giao, Iris chân như gió thổi cáo lui. Priam hạ lệnh con trai cấp tốc sửa soạn xe la, bánh ngoạn mục, trên xe buộc chặt chiếc rương bằng liễu giỏ. Lão nhân thân chinh xuống nhà kho thơm phức, trần cao, bằng gỗ bách hương, chứa nhiều đồ quý. Lão nhân gọi phu nhân Hekabe nói cho hay sự thể: “Ái khanh yêu quý, nhân danh Chúa tể, sứ giả từ núi Olympos vừa tới gặp đem truyền điệp bảo quả nhân mau mau tới thuyền quân Achaian nộp tiền chuộc quý tử thương yêu, mang cống vật khiến Achilleus nguôi giận, xiêu lòng. Nói quả nhân hay trong thâm tâm ái khanh nghĩ thế nào về chuyện này? Phần riêng, lòng dạ, đầu óc thôi thúc mãnh liệt, quả nhân cảm thấy phải xuống dãy thuyền, vào doanh trại lớn rộng quân Achaian.”

Vừa nghe lão nhân nói mà đau đớn cõi lòng hoàng hậu hét to đáp: “Trời đất ơi, khốn nạn thân tôi! Đầu óc khôn ngoan dân xứ khác và dân xứ mình thường ca ngợi để đâu? Làm sao đức kim thượng có thể nghĩ tới chuyện đi một mình xuống thuyền quân Achaian gặp kẻ đã giết biết bao quý tử can trường? Chắc hẳn tim đức kim thượng là sắt. Nếu tóm được, nếu nhìn thấy, con vật tham mồi, tên tàn bạo tráo trở sẽ không buông tha, sẽ không tỏ ra nhân từ hay quan tâm tới yêu cầu của đức kim thượng đâu! Không. Lúc này ngô bối nên ngồi bên nhau trong cung điện nhỏ lệ thương khóc. Hektor đón nhận số phận định mệnh ác nghiệt dệt cho lúc chào đời, khi thần thiếp lâm bồn: con sẽ làm mồi cho chó chạy rông, xa cách cha mẹ, dưới nanh vuốt kẻ lòng người dạ thú. Ước gì thần thiếp có thể moi gan y ăn sống! Như vậy sẽ trả thù những gì y làm với con thần thiếp. Vì không phải kẻ hèn nhát khi y hạ sát, mà là người hiên ngang, đứng lên bảo vệ trai, gái xiêm y thướt tha thành Troa, con thần thiếp không hề nghĩ chuyện lẩn trốn hoặc tìm đường đào tẩu.”

Tiếp lời lão nhân Priam uy nghiêm đáp: “Quả nhân sẽ đi, ái khanh đừng ngăn cản hoặc biến mình thành chim mang điềm xấu xuất hiện trong cung điện! Cố gắng đến mấy ái khanh cũng không thể can gián. Nếu là thế nhân, thế nhân trần giới nói chuyện, thày bói diễn dịch tế sinh hoặc thày tu giảng giải, ngô bối sẽ bảo hão huyền, rồi phủ nhận. Trái lại, tai quả nhân nghe tiếng nói, mắt quả nhân nhìn khuôn mặt, bởi thế quả nhân sẽ đi, truyền điệp nữ thần trao sẽ không vô ích. Hơn nữa, nếu số phận bắt phải chết bên dãy thuyền quân Achaian áo lát đồng, quả nhân sẵn sàng chấp nhận. Sau khi quả nhân ôm con yêu quý trong tay, nhỏ lệ thương tiếc thỏa lòng, Achilleus cứ việc hạ sát!”

Dứt lời lão nhân mở nắp rương họa hình ngoạn mục để trong kho. Lão nhân lấy ra mười hai tấm voan tuyệt vời, hai mươi áo choàng, nhiều chăn đắp, nhiều rốp trắng, nhiều tu-ních. Lão nhân lấy vàng ra cân, mười ta-lăng tất cả. Lão nhân lấy hai kiềng ba chân bóng lộn, bốn vạc nấu, chiếc cúp vô cùng mỹ thuật, người Thrace biếu, khi lão nhân đi sứ qua đó; chiếc cúp tuyệt vời, tặng phẩm dễ thương, lão nhân cũng đem đi không để lại trong cung điện, vì lòng tràn ngập mong muốn chuộc con thương yêu đem về. Xua đuổi dân chúng bu đông khỏi trụ quan, nặng lời trách mắng, lão nhân quát: “Cút đi, đồ khốn kiếp, mặt trơ trán bóng! Không khóc người thân ở nhà hay sao mà phải vác xác tới đây mang buồn rầu, đau khổ cho ta? Hay các người thầm nghĩ Chúa tể công tử Kronos đem buồn rầu, đau khổ cho ta, mất con yêu thương nhất nhà, chưa đủ hay sao? Ờ, các người sẽ thấy, bây giờ con ta chết rồi, quân Achaian sẽ tàn sát các người dễ như chẻ tre. Ôi chao! Phần riêng ta muốn nhắm mắt xuống suối vàng trước khi chứng kiến thành phố bị cướp phá, dân chúng bị tàn sát!”

Vừa nói lão nhân vừa cầm trượng quật đánh tứ tung. Dân chúng bỏ chạy ra ngoài trước cơn thịnh nộ dữ dằn. Sau đó lão nhân rầy la đám con, mắng mỏ, chửi rủa Helenos, Pâris, Agathon can trường, Pammon, Antiphonos, Polites thiện chiến, Deiphobos, Hippothoos, Dios hiên ngang. La quát, quở trách chín con xong lão nhân hạ lệnh: “Nhanh tay lên, đồ vô dụng, hạng cỏ rác! Sao tất cả tụi bay không chết thay Hektor bên dãy thuyền lướt sóng cho rồi! Than ôi, số phận ta cực kỳ đau khổ! Ta sinh con vô cùng dũng cảm, can trường, chúng là anh hùng trên vương quốc Troad bao la. Ta nói tụi bay hay bây giờ chẳng còn đứa nào. Mestor gan dạ vượt mức, Troilos tuyệt vời chiến đấu trên xe, Hektor phi thường giữa thế nhân, dường như không phải con thế nhân, mà con thần linh! Thần linh chiến tranh cướp chúng mang đi, bỏ lại đám đáng khinh, bọn khoác lác, nhóm anh hùng khiêu vũ, lũ kỳ tài xướng ca, băng trộm cừu, cướp dê của đồng bào! Không bắt tay vào việc được ư, hở bầy công tử? Mau lên! Ta muốn xe chuẩn bị tức khắc, mấy thứ này xếp vào trong để ngô bối lên đường.”

Nghe thân phụ quát mắng đám con hết hồn. Tất cả vội vàng đem xe la ra, xe đẹp, bánh mới, vừa làm xong, buộc chặt bên trong chiếc rương bằng liễu giỏ. Tất cả hạ ách gỗ hoàng dương khỏi móc, có núm ở giữa, gắn nhiều vòng xích. Cùng với ách tất cả lấy dây dài chín sải, cẩn thận chằng ách trên càng xe nhẵn thín, mãi đằng đầu, đặt vòng xích vào chốt gài. Tiếp theo tất cả cuộn dây mỗi bên ba lần quanh núm, thắt chặt xuống càng xe, đoạn thắt nút dưới móc. Sau đó tất cả vào nhà kho đem đồ chất đầy xe bóng lộn để chuộc thủ cấp Hektor. Cuối cùng tất cả mắc cương cặp la vó mạnh, cặp la kéo xe ngày trước người Mysian biếu Priam, tặng phẩm tuyệt vời! Và tất cả còn đóng ách dẫn ra cặp ngựa lão nhân dùng riêng, thường tự tay cho ăn trong máng láng bóng. Trong khi lão nhân và lệnh sứ đăm chiêu suy nghĩ, việc đóng ách chằng cương tiếp tục trong ngôi nhà cao rộng.

Lòng buồn rười rượi Hekabe bước tới, tay phải cầm cúp vàng đựng rượu vang, hương vị êm dịu làm ấm lòng; bà muốn hai người rưới rượu lễ trước khi lên đường. Dừng trước cặp ngựa bà nói với lão nhân: “Thưa đây, đấng quân thượng rảy rượu lễ dâng Cha Chúa tể, đồng thời cầu xin trở về sau khi gặp kẻ thù. Lúc này lòng dạ hối thúc đấng quân thượng hăm hở cất bước tới dãy thuyền. Phần riêng thần thiếp không muốn đấng quân thượng ra đi. Tiếp theo đấng quân thượng cầu xin công tử Kronos, thu thập mây đen, Chúa tể núi Ida, cúi nhìn đất Troad trải rộng dưới chân. Xin Chúa tể cho chim mang điềm báo, sứ giả bay nhanh, Chúa tể quý hơn hết, vì mãnh liệt hơn cả, xuất hiện bên phải, để đấng quân thượng có thể nhìn tận mắt, rồi tin tưởng điềm báo tới dãy thuyền quân Danaan ngựa vó phi thường. Ngược lại, nếu Chúa tể nhìn xa trông rộng không phái sứ giả tới gặp, thần thiếp khuyên đừng lên đường tới thuyền quân Argive, mặc dù đấng quân thượng rất muốn.”

Nghe vậy Priam uy nghi liền tiếp lời: “Ái khanh, quả nhân sẽ làm như ái khanh yêu cầu. Giơ tay van vái, cầu xin Chúa tể rộng lòng thương xót là việc cần làm.” Dứt lời lão nhân bảo gia nhân đem nước sạch rửa tay. Nữ tỳ cầm bình và chậu đi ra đứng hầu bên cạnh. Rửa tay xong lão nhân cầm cúp rượu phu nhân trao. Bình thân giữa cung đình để cầu xin, vừa rưới rượu vang vừa ngẩng nhìn trời, lão nhân lớn tiếng: “Lạy Cha Chúa tể, ngự trị đỉnh Ida, vĩ đại và rực rỡ vô cùng! Xin Cha phù hộ khi tới trại Achilleus con sẽ được tiếp đãi tử tế, ân cần; xin Cha gửi chim mang điềm báo, sứ giả bay nhanh, Cha quý hơn hết, vì mãnh liệt hơn cả, xuất hiện bên phải để con nhìn thấy tận mắt, rồi tin tưởng điềm báo tới dãy thuyền quân Danaan ngựa vó phi thường.”

Lão nhân cầu nguyện. Nghe tiếng rì rầm Chúa tể suy tư thâm hậu phái ngay chim ưng, điềm báo đáng tin hơn cả trong hàng lông vũ, chim săn ảm đạm, người đời mệnh danh là hắc ưng. Cánh sải hai bên rộng như cánh cửa căn phòng ngôi nhà mái cao của người giàu có, then gài vững chắc. Bay qua thành phố chim chao xuống bên phải. Nhìn thấy dân chúng vui mừng, lòng rộn ràng khôn xiết. Lão nhân hối hả trèo lên xe bóng lộn, lái qua cổng chính, rồi trụ quan, âm thanh lao xao. Phía trước cặp la kéo xe bốn bánh, Idaios tâm hồn trầm tĩnh điều khiển. Phía sau cặp ngựa lão nhân quất roi thúc chạy cho mau qua thành phố. Thân nhân đi theo nức nở thảm thiết làm như lão nhân đang trên đường đi vào cõi chết. Xe qua thành phố ra cánh đồng. Mọi người, con trai, con rể, quay về nhà. Chỉ còn hai lữ khách hiện hình trên cánh đồng, Chúa tể nhìn xa trông rộng để mắt theo dõi. Nom thấy lão nhân trạnh lòng thương hại Chúa tể quay lại nhanh miệng nói với Hermes, hoàng tử yêu quý: “Hermes, hoàng nhi thích kết bạn với thế nhân hơn hết, để tai lắng nghe bất kể thế nhân nào hoàng nhi ưa. Vậy bây giờ lên đường hướng dẫn Priam tới dãy thuyền rỗng không của quân Achaian, đừng để binh sĩ Danaan nhìn thấy, nhận ra trước khi lão nhân gặp công tử Peleus.”

Chúa tể nói vậy, sứ giả dẫn đường, dáng vẻ rạng rỡ, ngoan ngoãn vâng lời. Sứ giả lập tức lấy dép xỏ vào chân, dép đẹp, bất tử, bằng vàng đưa sứ giả lướt trên cánh đồng ẩm ướt cũng như mặt đất bao la, nhanh như gió thổi. Sứ giả cầm huy hiệu. Với huy hiệu, nếu muốn, sứ giả sẽ ru thế nhân thiếp ngủ và đánh thức thế nhân đang ngủ tỉnh giấc. Huy hiệu trong tay, sứ giả cặp mắt tinh sáng, dáng vẻ rạng rỡ vun vút ra đi. Trong nháy mắt sứ giả tới đất Troad và eo biển Hellespont. Đến nơi cuốc bộ sứ giả giả dạng hoàng tử trẻ tuổi để râu lún phún, thanh niên thời đại ham thích.

Lúc đánh xe qua mộ phần to lớn của Ilos, hai người dừng lại cho la, ngựa xuống sông uống nước. Lúc này màn đêm đã bao phủ trái đất. Nhìn ra nom thấy Hermes gần kề, lệnh sứ nói nhỏ với lão nhân: “Xin đấng kim thượng, công tử Dardanos, cẩn thận! Chỗ này cần để ý, canh chừng. Bầy tôi vừa nom thấy một người, bầy tôi nghĩ ngô bối bị xé xác đến nơi. Vậy mau mau lên xe tẩu thoát cùng ngựa, kẻo ngô bối sẽ phải nắm đầu gối van xin người đó nhủ lòng thương hại.” Lệnh sứ dứt lời. Đầu óc bàng hoàng, lão nhân cảm thấy khiếp sợ. Tóc dựng ngược, nổi da gà, lão nhân đứng sững sờ, nín thinh. Đúng lúc ấy thần linh tế độ, từ tâm tới gần cầm tay hỏi chuyện: “Trong khi mọi người ngon giấc, đêm trường ngào ngạt hương khí bất tử, cha đánh ngựa và la đi đâu thế? Cha không sợ quân Achaian hung dữ hay sao? Kẻ thù hung bạo trước sau muốn hãm hại cha ở gần đây. Nếu có đứa trong bọn thấy cha đi qua, đêm tối như bưng, mang nhiều báu vật, thử hỏi số phận cha sẽ ra sao? Cha không còn trẻ, người đồng hành cũng lớn tuổi chẳng đủ sức chống lại kẻ nhào tới tấn công. Khác chúng, con không hề có tà ý. Trái lại, con sẽ che chở chống lại bất kỳ kẻ nào mò tới, vì con thấy cha giống cha đẻ của con.”

Lão nhân, Priam đường bệ đáp: “Ờ, đúng thế, con ơi, sự thể y hệt con nói. Dẫu thế, có thần linh vẫn muốn dang tay bao che, nên mới để gặp lữ khách khả ái như con, người dẫn đường mang điềm lành, nếu căn cứ vào vóc dáng thanh tao, vẻ mặt tuấn tú, đầu óc khôn ngoan, lão hủ mạn phép khẳng định con là con phụ mẫu

diễm phúc.”

Sứ giả dẫn đường, dáng vẻ rạng rỡ tiếp lời: “Thưa, lão nhân, sự thể đúng sự thật như lão nhân nói. Tuy nhiên, xin lão nhân nói con hay, giải thích thực thà, đừng giấu giếm. Phải chăng lão nhân gửi báu vật nhiều như thế cho người ở ngoại quốc để họ giữ gìn, hay bây giờ do kinh hoàng lão nhân rời bỏ thành Troa thiêng liêng, vì mất chiến binh ưu tú, con đẻ lão nhân, trên chiến trường trước mặt quân Achaian chưa hề hèn nhát?”

Lão nhân Priam đĩnh đạc đáp: “Ô, con là ai mà nói năng rành rọt về số phận quý tử bất hạnh của lão hủ đến thế? Song thân thế nào?”

Sứ giả dẫn đường, dáng vẻ rạng rỡ tiếp tục: “Lão nhân khả kính, lão nhân muốn thử lòng nên mới hỏi con biết gì về Hektor tuyệt vời. Thưa, con thường thấy, thấy tận mắt, chủ súy trên chiến trường, nơi thế nhân tìm thấy vinh quang. Hơn thế, con còn thấy chủ súy đẩy lui quân Argive về dãy thuyền, chém phạt như chẻ tre với thương đồng sắc nhọn. Chúng con bất động đứng nhìn thán phục, vì Achilleus không để tham chiến, do phẫn nộ cãi lộn với công tử Atreus. Con xin nói thật lão nhân hay con là tùy tùng thân tín của Achilleus, tới đây cùng thuyền vững chắc với tướng quân. Con là binh sĩ trong hàng quân Myrmidon, bố con là Polyktor, giàu có, nhưng cao tuổi như lão nhân. Ông có bảy con trai, con là út. Anh em lắc rổ bốc thăm trúng số con phải vác thân theo cuộc viễn chinh tới đây. Đêm nay rời dãy thuyền con ra cánh đồng, vì sáng mai đúng rạng đông quân Achaian mắt sắc sảo sẽ tấn công quanh thành Troa. Ngồi bất động thành ra buồn chán, họ háo hức xông ra chiến trường, quân vương Achaian chẳng thể kìm giữ.”

Lão nhân Priam uy nghiêm nói: “Nếu quả thực con là tùy tùng thân tín của Achilleus công tử Peleus, vậy kể cho lão hủ hay sự thật đầu đuôi. Con trai lão hủ vẫn ở bên dãy thuyền hay Achilleus đã xẻ thây quăng cho chó ăn thịt?”

Sứ giả dẫn đường dáng vẻ rạng rỡ đáp: “Thưa lão nhân, đến lúc này chó và chim chưa ăn thịt. Thi thể nguyên vẹn chủ súy vẫn nằm trong trại bên thuyền Achilleus như vừa gục ngã. Chủ súy ở đó đã mười hai ngày, nhưng da thịt không hư thối, dòi bọ cũng không tấn công, đục khoét giống thi thể thanh niên tử trận. Tuy nhiên, điều đáng nói là hàng ngày lúc rạng đông thiêng liêng xuất hiện, tướng quân kéo thi thể chủ súy quanh mộ phần đồng đội thân thiết, kéo xềnh xệch, kéo tàn bạo, song không làm trầy da sứt thịt. Nếu bước vào trại, lão nhân sẽ ngạc nhiên chủ súy nằm tươi tắn như sương mai. Máu lau sạch, không còn vệt nào trên thân thể. Hơn thế, vết thương khép kín, vết nào cũng vậy, mặc dù địch thủ thay nhau dùng thương đồng đâm thúc. Sự thể cho thấy thần linh diễm phúc đã săn sóc lệnh lang dũng cảm, dẫu chỉ là xác chết, vì thực lòng yêu thương chủ súy vô cùng!”

Nghe nói thế mừng khôn tả lão nhân tiếp lời: “Ô, con ơi, dâng cúng, dâng cúng thường xuyên hàng bất tử là việc nên làm! Con lão hủ lúc còn sống, trừ phi đó chỉ là giấc mơ, trong cung điện chưa bao giờ quên thần linh trên núi Olympos. Bởi thế thần linh tưởng thưởng lúc này, dù con lão hủ đã gặp định mệnh khe khắt và tử thần tàn ác. Nhưng thôi, bây giờ lão hủ mong con vui lòng nhận chiếc bình xinh đẹp, đổi lại con ra tay bảo vệ, dẫn đường. Đi với lão hủ, dưới bàn tay ưu ái của thần linh, tới lúc lão hủ đến trại công tử Peleus.”

Sứ giả dẫn đường dáng vẻ rạng rỡ đáp: “Thưa, lão nhân muốn thử lòng vì con còn trẻ, đưa quà cáp mời mọc sau lưng Achilleus, song lão nhân không thể mua chuộc con đâu! Tướng quân là người con nể sợ. Nếu qua mặt, trong thâm tâm sẽ hổ thẹn vô cùng, sau này con sẽ chết khiếp vì hậu quả. Tuy nhiên, con sẵn sàng dẫn đường lão nhân tới Argos lừng danh, trung thành hộ tống trên thuyền lướt sóng hay trên đất bao la. Không kẻ nào dám coi thường khả năng canh gác liều mạng tấn công lão nhân.”

Dứt lời thần linh tốt bụng nhảy lên xe, cầm roi, nắm cương, truyền sinh lực mới mẻ cho cặp ngựa, cặp la. Lúc xe tới đường hào và bức tường vây quanh dãy thuyền ba người thấy lính gác bắt đầu sửa soạn cơm chiều. Nhưng sứ giả dẫn đường, dáng vẻ rạng rỡ bèn làm tất cả thiếp ngủ, nhanh tay mở cổng, đẩn then, đẩy lão nhân và xe chở đầy phẩm vật quý giá đi vào. Xe tiếp tục lăn bánh tới trại công tử Peleus, trại cao ngất quân Myrmidon tự tay xẻ gỗ thông thành ván làm cho thủ lĩnh, ra đồng hoang ẩm ướt cắt sậy rậm lá kết thành bè đem về lợp mái. Trại dựng trên khoảng đất rộng, xung quanh có hàng rào bằng cọc vây kín. Cổng vào có then gỗ thông duy nhất gài qua, then khổng lồ ba binh sĩ Achaian hết sức hạ xuống mới đóng nổi, ba binh sĩ Achaian gồng mình nâng lên mới mở được, song một mình Achilleus đóng mở dễ dàng. Sứ giả từ tâm mở cổng cho lão nhân đánh xe vào đem theo phẩm vật quý báu biếu công tử Peleus bước chân thoăn thoắt. Nhảy khỏi xe xuống đất sứ giả nói với lão nhân: “Thưa lão nhân khả kính, con trân trọng nói lão nhân hay con là thần linh bất tử, thực thể siêu linh tới thăm lão nhân, con là Hermes, thân phụ sai xuống hộ tống dẫn đường. Nhưng bây giờ con phải cáo biệt trở về, vì không muốn xuất hiện trước mắt Achilleus. Thần linh bất tử chẳng nên mặt đối mặt biểu lộ công khai dấu hiệu thân thiết với thế nhân tất tử, làm vậy không thích đáng, thiên cung sẽ nổi giận. Vậy lão nhân đi vào một mình, nắm đầu gối công tử Peleus, lúc van xin nhớ viện dẫn cha, mẹ mái tóc diễm kiều và con trai, nếu muốn tướng quân xúc động se lòng.”

Dứt lời Hermes quay về núi Olympos cao ngất. Priam nhảy khỏi xe xuống đất để Idaios ở lại giữ ngựa trông la. Lão nhân đi thẳng tới trại, nơi Achilleus Chúa tể thương yêu thường ngồi. Lão nhân thấy tướng quân và đồng đội ngồi cách xa nhau. Chỉ có hai đồng đội, Automedon anh hùng và Alkimos can trường, dòng dõi thần linh chiến tranh, lúi húi phục vụ gần bên. Tướng quân vừa dùng bữa, ăn uống xong xuôi, bàn ăn vẫn ở phía trước. Priam cao lớn đi vào không ai nom thấy. Nhích lại mỗi lúc một gần, tới nơi lão nhân đưa hai tay nắm đầu gối, cùng lúc cúi hôn bàn tay, bàn tay khiếp đảm, bàn tay sát nhân đã giết nhiều con lão nhân! Sự thể tương tự như khi do điên rồ mù quáng thúc đẩy một người đi đến chỗ giết người, giết xong bỏ xứ trốn sang xứ khác, mò vào nhà người giàu có, mọi người nom thấy đều ngạc nhiên. Achilleus cũng vậy. Tướng quân sửng sốt khi thấy Priam dáng vẻ uy nghiêm, đạo mạo. Đồng đội cũng thế, hai bên nhìn nhau ngỡ ngàng. Đúng lúc đó Priam ngỏ lời năn nỉ: “Achilleus oai phong, lẫm liệt! Xin tướng quân nghĩ tới thân phụ, tuổi hạc bằng tuổi lão hủ, đang đứng trước ngưỡng cửa tuổi già thảm hại đáng thương. Rất có thể lão công cũng bị người sống xung quanh quấy rầy, phiền hà, không ai che chở khỏi bất hạnh, tuyệt vọng. Tuy thế, ít nhất còn nghe tiếng tướng quân bình an vô sự, lòng thấy vui vui, hàng ngày lão công để mắt ngóng chờ quý tử thương yêu rời đất Troad trở về quê hương. Ngược lại, lão hủ số phận hẩm hiu vô cùng! Sinh hạ biết bao con trai anh hùng trên vương quốc Troad bao la, nói thật tướng quân hay, bây giờ không còn đứa nào bên cạnh! Lão hủ sinh hạ năm mươi con trai khi con cái người Achaian kéo tới. Mười chín cùng một mẹ, số còn lại lão hủ sinh hạ với nhiều cung phi trong cung điện. Nhiều đứa bị thần linh chiến tranh hung hãn đánh gục. Đứa duy nhất còn lại với lão hủ, để bảo vệ thành phố và nhân dân, tướng quân giết bữa nọ, vì chiến đấu cứu nguy đất nước. Đứa đó là Hecktor. Vì giọt máu thương yêu bây giờ lão hủ tới thuyền quân Achaian, xin tướng quân trao lại, lão hủ mang theo của chuộc rất nhiều. Vậy Achilleus, xin tướng quân vừa tỏ lòng tôn kính thần linh vừa tưởng nhớ thân phụ nhủ lòng thương hại lão hủ. Dẫu thế bề gì lão hủ vẫn đáng thương hơn lão công. Bởi liều mạng lão hủ làm cái từ trước tới giờ trên trần gian chưa ai hằng làm: nâng lên môi tay kẻ đã giết con mình.’

Dứt lời lão nhân khiến Achilleus xúc động muốn bật khóc thân phụ. Cầm tay lão nhân, tướng quân nhẹ đẩy ra xa. Hai người bắt đầu vừa ứa lệ vừa tưởng nhớ. Phủ phục dưới chân Achilleus, Priam nức nở than khóc Hektor đa sát. Achilleus nghẹn ngào thổn thức than khóc thân phụ, thỉnh thoảng than khóc Patroklos, tiếng rên rỉ, nghẹn ngào vang khắp căn trại. Than khóc thỏa thích, ước muốn than khóc không còn trong tâm can và cơ thể, bất thình lình Achilleus phi thường rời ghế đứng dậy cầm tay lão nhân. Cảm thương mái đầu như tuyết, chòm râu như sương, tướng quân nói với lão nhân lời như có cánh bay xa: “Ôi! Người đáng thương! Trong lòng chắc hẳn lão nhân chịu đựng vô vàn buồn rầu, đau khổ. Làm sao lão nhân dám một mình tới dãy thuyền quân Achaian, xuất hiện trước mắt người đã hạ sát nhiều quý tử can trường của mình? Chắc hẳn tim lão nhân bằng sắt. Nhưng thôi, mời lão nhân an tọa trên

ghế này. Đau khổ, đau khổ vô cùng, song ngô bối hãy để đau khổ yên nghỉ trong lòng. Rên rỉ, khóc than đến tê cứng cõi lòng cũng chẳng dẫn tới đâu. Vì số phận thần linh dệt cho thế nhân đáng thương là thế nhân sống đau khổ, thần linh chẳng mảy may buồn rầu. Trên sàn cung điện Chúa tể để hai chiếc bình đựng tặng phẩm dành cho thế nhân: bình đựng đau khổ, bình đựng sung sướng. Người nhận bình trộn hai thứ Chúa tể sấm sét ban sẽ gặp khi may mắn, lúc rủi ro; người nhận bình chỉ đựng đau khổ Chúa tể trao sẽ trở thành kẻ lạc loài; đói khát giày vò bắt lê gót khắp trái đất mênh mông, người đó lang thang nay đây mai đó, thần linh và thế nhân không thèm ngó nhìn, chẳng buồn đoái hoài. Peleus thế đó. Lúc chào đời thần linh cho nhiều may mắn tuyệt vời. Về của cải, tiền bạc lão ông vượt xa mọi người; lão ông trị vì người Myrmidon, và mặc dù là thế nhân lấy vợ nữ thần. Dẫu vậy, cũng như tất cả thế nhân, Chúa tể áp đặt bất hạnh bắt lão ông gánh chịu: cung điện không sinh nhiều con để nối dõi tông đường, mà chỉ sinh một con trai, định mệnh lại bắt chết yểu. Hơn thế, bây giờ tuổi mỗi ngày một cao, lão ông không trông mong gì bản nhân chăm lo, săn sóc.Bởi ngồi đây trên xứ sở lão nhân, xa quê hương đất nước, bản nhân đem đau khổ cho lão nhân cùng đàn con. Lão nhân cũng thế, bản nhân nghe nói trước kia lão nhân cũng sung sướng, giàu có, làm chủ đất đai từ Lesbos ngoài biển, nơi Makar trị vì, tới Phrygia cao nguyên ngút ngàn và Hellespont eo biển bao la. Và người ta bảo về của cải và con cái lão nhân vượt xa nhiều người trên khắp vương quốc. Nhưng từ khi thần linh trên trời đem thảm họa chiến tranh trao lão nhân, xung quanh thành phố chẳng còn gì mà chỉ có chiến trận và chém giết. Dẫu vậy nên cắn răng chịu đựng, thay vì rên rỉ khóc than triền miên. Bởi than khóc quý tử can trường cũng chẳng dẫn tới đâu; lão nhân không thể đem quý tử trở lại cõi đời. Hơn thế, trong khi chờ đợi, rất có thể hết bất hạnh này lão nhân lại gặp bất hạnh nữa.”

Lão nhân Priam vương giả đáp: “Cảm ơn tướng quân, Chúa tể thương yêu, xin đừng bắt lão hủ an tọa trên ghế trong khi Hektor vẫn nằm bơ vơ trong trại. Thay vì thế xin tướng quân trao lại ngay bây giờ để lão hủ nhìn tận mắt! Phần mình, tướng quân nhận của chuộc lớn lao lão hủ mang theo. Hy vọng tướng quân vui lòng, cầu mong tướng quân trở về quê hương xứ sở an toàn, vì đã để lão hủ yên thân, sống và nhìn ánh sáng mặt trời!”

Cau mày lừ mắt Achilleus bước chân thoăn thoắt đáp: “Lão nhân, đừng làm bản nhân bực mình nổi đóa. Lão nhân chẳng cần đòi hỏi trong lòng bản nhân đã định trao lại Hektor. Thân mẫu, ái nữ ông già biển cả, nhân danh Chúa tể, đã trao truyền điệp. Hơn thế, Priam, trong thâm tâm bản nhân biết, đừng che giấu. Bản nhân thấy thần linh đưa lão nhân tới dãy thuyền lướt sóng của quân Achaian. Không thế nhân nào, dù trai tráng khỏe mạnh đến đâu, dám mò vào doanh trại. Người đó không tài nào qua mặt lính gác. Nếu có qua mặt, người đó cũng khó lòng đẩy then cổng. Bởi thế đừng khuấy động khiến lòng bản nhân quay lại đau khổ, lão nhân ơi, kẻo bản nhân không tha mạng ngay trong trại, dù lão nhân van nài đến đâu, như vậy là phạm lệnh Chúa tể.”

Tướng quân dứt lời. Nghe hăm dọa mà hoảng hồn lão nhân vội vàng làm theo. Như sư tử, công tử Peleus nhảy xổ ra cửa, không phải một mình, mà hai mã phu cùng theo, Automedon anh hùng và Alkimos gan dạ, hai đồng đội Achilleus quý hơn hết, sau khi Patroklos qua đời. Họ tháo ách, thả ngựa và la, đem lệnh sứ, tẩu tốt giao liên đắc lực của lão nhân vào trại bảo ngồi xuống ghế. Từ xe bóng lộn họ đem ra vô số phẩm vật chuộc thủ cấp Hektor, song để lại hai áo choàng, một tu-ních vải đẹp, để Achilleus liệm thi hài trước khi trao Priam đem về nhà. Achilleus lớn tiếng gọi nữ tỳ lấy nước lau sạch, sau đó lấy dầu thoa khắp thi thể, nhưng trước hết đem sang phòng khác để Priam khỏi nhìn thấy, phòng trường hợp nom thấy con buồn quá lão nhân không thể ngăn giận, và lúc đó để lòng nổi nóng cao độ Achilleus sẽ giết lão nhân, như vậy là phạm lệnh Chúa tể. Sau khi lau sạch, thoa dầu, nữ tỳ phủ tu-ních và áo choàng ngoạn mục lên thi thể, Achilleus tự tay nâng đặt lên giá để quan tài, sau đó đồng đội phụ giúp cùng nâng đặt lên xe bóng láng. Achilleus bỗng dưng rên rỉ, cất tiếng gọi đồng đội quý mến: “Đừng giận, Patroklos, dù ở dưới suối vàng, nếu biết ta đã trả Hektor tuyệt vời lại cho thân phụ yêu thương, vì lão nhân đã nộp phẩm vật quý giá. Dẫu thế ta vẫn dành cho ngươi phần chia xứng đáng trong số của chuộc.”

Dứt lời Achilleus oai vệ quay vào trại. Ngồi xuống ghế họa hình hoa mỹ kê sát tường đối diện rời bỏ lúc nãy, tướng quân nói với lão nhân: “Thưa, hân hạnh trao lại như lão nhân yêu cầu, lệnh lang nằm đó trên giá quan tài. Chờ rạng đông ló rạng, lão nhân sẽ thấy tận mắt khi tiếp nhận đem đi. Bây giờ ngô bối nên nghĩ tới ẩm thực. Như lão nhân biết ngay cả Niobe mái tóc diễm lệ cũng nghĩ tới ăn uống, nàng có mười hai con trong cung điện, sáu con gái, sáu con trai tuổi như hoa mới nở. Vì bực tức với Niobe, Apollo bắn chết con trai bằng cung bạc, Artemis giết chết con gái bằng cung tên, bởi nàng cả gan ví mình ngang hàng Leto cặp má nõn nà. Nàng bảo Leto chỉ có hai con, nàng có nhiều con. Tuy nhiên, dù chỉ có hai, song hai con Leto đã sát hại hết con Niobe. Tất cả nằm trong vũng máu chín ngày liền, không ai chôn cất, vì công tử Kronos đã biến thành đá. Đến ngày thứ mười thần linh trên trời mới mai táng. Niobe bèn nghĩ tới miếng ăn khi mệt lử vì than khóc. Bây giờ nàng sống đâu đó trong hốc đá trên núi hoang vu, trên ngọn Sipylos, nơi người ta nói nữ thần ngon giấc, nữ thần sông nước khiêu vũ bên sông Acheloios. Ở đó, mặc dù hóa đá, nàng vẫn ôm hận tang tóc thần linh gây nên cho mình. Bởi thế, bây giờ lão nhân uy nghiêm, hai ta cũng nên để tâm đối với miếng ăn thức uống. Sau đó, lão nhân sẽ lại nhỏ lệ than khóc lệnh lang yêu quý. Đem về thành Troa lão nhân tha hồ tuôn lệ tiếc thương!”

Nói xong đứng dậy Achilleus cắt tiết cừu lông trắng. Đồng đội lột da, rạch bụng, chặt miếng, trải lên phên nướng cẩn thận, sau đó lấy hết thịt đem ra. Automedon mang bánh mì để trong rổ xinh xắn bày lên bàn; Achilleus tự tay chia thịt. Mọi người đưa tay lấy thức ăn bày biện sẵn sàng. Sau khi ai nấy ăn uống thỏa thuê, công tử Dardanos, Priam nhìn Achilleus đăm đăm với vẻ thán phục đối với vóc dáng và vẻ đẹp, vì khuôn mặt trông y hệt thần linh. Cùng lúc Achilleus cũng nhìn công tử Dardanos, Priam, nhìn chằm chằm, thán phục vẻ mặt quý phái cùng cung cách nói năng tướng quân lắng nghe. Sau khi hai bên nhìn nhau đã mắt, lão nhân uy nghiêm, Priam lên tiếng trước tiên: “Bây giờ xin tướng quân, Chúa tể yêu thương, vui lòng cho chiếc giường, càng sớm càng quý, để lão hủ ngả lưng, tận hưởng giấc ngủ êm đềm. Mắt lão hủ chưa hề nhắm dưới vành mi từ khi con trai mất mạng dưới tay tướng quân. Suốt thời gian đó lão hủ buồn da diết, buồn vô hạn, buồn âm ỉ trong lòng, lăn lóc trên phân bò trong sân biệt điện. Hôm nay, lão hủ đã ăn, đã uống, thưởng thức miếng thơm ngon, rượu óng ánh, trước đó tuyệt nhiên không đụng miếng nào.”

Lão nhân dứt lời. Achilleus bảo đồng đội và nữ tỳ sửa soạn giường ngủ dưới trụ quan, lát nệm len tím, trải mền lên trên, để chăn len cho hai người đắp. Cầm đuốc rời phòng đi ra nữ tỳ hối hả làm giường. Đúng lúc đó Achilleus bước chân thoăn thoắt ngỏ lời vừa bông đùa vừa ý nhị: “Lão nhân quý mến phải ngon giấc bên ngoài phòng trường hợp trưởng thượng hàng quân Achaian tới đây. Theo sinh hoạt thông thường họ năng đến gặp bản nhân bàn luận kế hoạch. Nếu có người trong nhóm thấy lão nhân giữa đêm khuya khoắt, mịt mù người đó sẽ báo cáo tức thì với nguyên soái Agamemnon, như vậy việc trao trả thi hài sẽ đình hoãn. Nhưng thôi, có điều muốn hỏi, xin lão nhân cho hay, cho bản nhân biết đích xác, lão nhân muốn bao nhiêu ngày lo việc mai táng Hektor anh hùng để bản nhân ra lệnh ngưng chiến, án binh bất động suốt thời gian?”

Lão nhân Priam đường bệ đáp: “Achilleus, nếu thực lòng muốn lão hủ lo việc mai táng Hektor anh hùng đầy đủ, yêu cầu như vậy là tướng quân thực hiện nhã nhặn điều lão hủ mong muốn. Tướng quân biết bị vây hãm ngô bối ở trong thành, lên núi mang củi về đường rất xa, hơn thế người Troian lại rất khiếp sợ. Ngô bối muốn thương khóc Hektor chín ngày trong cung điện, ngày thứ mười mai táng, tổ chức đạm tiệc nhân đám tang cho dân chúng tham dự, ngày thứ mười một dựng gò mộ, ngày thứ mười hai ngô bối lại giao chiến, nếu cần.”

Achilleus oai phong, bước chân thoăn thoắt đáp: “Được, lão nhân Priam, mọi chuyện sẽ như lão nhân mong muốn. Bản nhân sẽ ra lệnh ngừng chiến suốt thời gian lão nhân yêu cầu.”

Dứt lời tướng quân nắm cổ tay phải để lão nhân yên tâm khỏi sợ. Sau đó lão nhân và lệnh sứ ra nghỉ đêm dưới trụ quan trước trại, tâm hồn tràn ngập ý nghĩ thảnh thơi. Achilleus ngủ cuối trại cất bằng gỗ vững chắc. Giai nhân má nõn nà Briseis xinh đẹp nằm bên cạnh.

Thần linh và mã phu ngủ suốt đêm, ngủ ngon lành, ngủ li bì. Trái lại, Hermes nhân từ tế độ không chợp mắt, vì trong lòng thao thức nghĩ ngợi làm thế nào đem quân vương Priam ra khỏi dãy thuyền binh sĩ lực lưỡng gác cổng không nom thấy. Cuối cùng tới đứng gần đầu giường thần linh nói: “Ô, lão nhân, từ lúc Achilleus tha mạng yên thân, ngon giấc trong trại quân thù, lão nhân dường như không nghĩ tới nguy nan. Lão nhân đã chuộc quý tử. Lão nhân trả giá khá đắt. Ngược lại, nếu Agamemnon công tử Atreus thấy lão nhân ở đây, binh sĩ Achaian biết sự thật, quý tử lão nhân để lại cung điện sẽ phải trả tiền chuộc gấp ba lần mới mong cứu mạng lão nhân.”

Nghe tiếng nói mà hết hồn lão nhân vội vã đánh thức lệnh sứ. Hermes đóng ách ngựa và la giúp hai người, xong xuôi tự tay lái xe chạy vun vút qua doanh trại. Không binh sĩ nào hay biết. Lúc rạng đông nhẹ trải voan vàng khắp đồng quê bao la, xe tới khúc cạn sông Xanthos cuốn xoáy, dòng nước tuôn chảy ngoạn mục, thân phụ là Chúa tể bất tử, Hermes cáo biệt trở về núi Olympos. Vừa rên rỉ vừa nức nở hai người lái cặp ngựa trực chỉ thành phố trong khi đôi la kéo thi hài theo sau. Không ai nhìn thấy, cả đàn ông lẫn đàn bà thắt lưng óng ả, trừ Kassandra xinh đẹp như Aphrodite óng vàng. Chèo lên vệ thành Pergamos quan sát nàng thấy thân phụ yêu quý đứng trên xe, lệnh sứ, tẩu tốt giao liên bên cạnh; nàng cũng thấy Hektor nằm trên xe la trong giá quan tài. Nàng hét thất thanh, gào thảm thiết: “Nam nữ thành Troa, các người từng hớn hở nghênh đón Hektor từ chiến trường trở về bình an vô sự, vì chủ súy là nguồn vui lớn lao đối với thành phố và toàn dân, bây giờ ra mà xem!”

Nghe tiếng nàng hét, đàn ông cũng như đàn bà, không ai ở lại trong thành phố, vì buồn não nuột, buồn đứt lòng. Kéo nhau ùa ra cổng, mọi người thấy quân vương Priam vừa đánh xe tiến tới, mang thi hài đi vào. Đứng ngay hàng đầu, hiền nội yêu quý, thân mẫu khả ái nhào vào xe bánh bền chắc dứt tóc ném lên thi thể, rồi đưa tay sờ đầu. Đám đông bu quanh nức nở. Mọi người sẽ nhỏ lệ thương tiếc Hektor trước cổng suốt ngày tới lúc mặt trời lặn, nếu lão nhân vẫn đứng trên xe không quát: “Tránh ra cho la đi. Đợi ta mang chủ súy vào cung điện, sau đó các người tha hồ nhỏ lệ tiếc thương.”

Nghe lão nhân hét họ bèn rẽ ra hai bên mở lối cho xe qua. Xe vào ngôi nhà rộng lớn, họ mang thi hài đặt trên chiếc giường chạm trổ, ca công túm tụm bên cạnh than khóc. Họ hát ai ca ảo não, phụ nữ hòa theo rên rỉ. Andromakhe tay trắng ngần bắt đầu than vãn, vừa nức nở, vừa đưa tay nâng đầu Hektor đa sát: “Phu quân ơi, chàng rời bỏ cuộc đời trẻ quá, bỏ thiếp ở lại góa bụa trong cung điện nhà chàng. Con chúng mình hãy còn bé bỏng, chàng và thiếp sinh ra, bố mẹ xấu số bạc mệnh! Thiếp lo con không sống đến khi khôn lớn. Trước khi thời gian đó tới, thành phố chúng mình sẽ bị cướp phá, lục lọi khắp nơi. Vì chàng, người canh phòng hằng ra sức bảo vệ, che chở vợ dại, con thơ sống trong đó không còn nữa. Chẳng bao lâu họ sẽ bị bắt dẫn xuống thuyền rỗng không, thiếp cũng vậy. Và con, con ơi, con sẽ theo mẹ khắp nơi, mẹ đi đâu con đi đó, con sẽ phải lao động tay chân, việc làm tủi nhục, nô lệ cho chủ nhân tàn ác. Tên Achaian nào đó sẽ nắm tay quăng từ thành lũy cho con chết thảm, tức giận vì Hektor giết anh, em, cha hoặc có lẽ con y. Nhiều tên Achaian, nhiều lắm, nhiều vô kể, đã nhăn răng chui đầu vào lòng đất bao la, gục ngã dưới tay Hektor. Vì bố con không hiền lành trên chiến trường buồn thảm! Bởi thế bây giờ dân chúng thương tiếc, than khóc khắp nơi. Và Hektor ơi! Chàng đã khiến hai đấng sinh thành âu sầu, than khóc khôn nguôi. Riêng thiếp sẽ gánh chịu đau khổ, buồn rầu hơn hết. Vì khi vĩnh biệt cõi đời chàng không nhắm mắt trên giường, không chìa tay cho thiếp nắm, không nói lời ý nhị cho thiếp nghe, để thiếp nhớ, nhớ mãi, suốt đêm suốt ngày lúc nhỏ lệ khóc thương!”

Andromakhe vừa nói vừa khóc, phụ nữ hùa theo nức nở. Hekabe đến lượt lớn tiếng rên rỉ thảm thiết từng hồi: “Hektor ơi, thương yêu hơn hết đối với lòng mẹ trong cả bầy con, lúc con còn sống mẹ thấy thần linh yêu thương con; bây giờ dù chết thảm thần linh cũng không quên con. Con khác của mẹ, nếu lần lượt bắt được, Achilleus bước chân thoăn thoắt sẽ đem bán làm nô lệ, gửi qua biển cả dữ dằn tới Samos, Imbros, Lemnos mù sương. Trái lại, khi cướp cuộc đời giết con chết, bằng thương đồng mũi nhọn, y lôi con biết bao lần, biết bao lần quanh mộ phần đồng đội Patroklos con hạ sát. Dù làm thế y cũng không thể đưa đồng đội trở lại cuộc đời! Bây giờ con đã về gần mẹ, nằm trong cung điện, xinh đẹp, tươi tắn như sương mai, như cuộc đời vừa bỏ con ra đi, chẳng khác người Apollo cung bạc tới thăm, bắn chết bằng mũi tên êm dịu vô cùng!”

Bà vừa nói vừa khóc, bà khiến mọi người rên rỉ khôn ngừng. Helen là người thứ ba nhập cuộc than thở: “Hektor ơi, hiền huynh là người thân tình với tiện muội hơn hết so với các muội trượng. Alexandros kỳ diệu mang tiện muội về đây, lấy làm vợ. Ước chi tiện muội nhắm mắt chết trước khi chuyện đó xảy ra! Tính đến nay đã hai mươi năm kể từ lúc tiện muội rời bỏ nơi chôn rau cắt rốn, xa cách quê cha đất tổ. Tuy thế, suốt thời gian ấy, tiện muội chưa hề nghe hiền huynh nói năng nặng lời hoặc tỏ vẻ khiếm nhã. Nếu trong cung điện có ai sử dụng ngôn từ lỗ mãng, cộc cằn, bào đệ hiền huynh, bào muội hiền huynh, đệ phụ hiền huynh, peplos ngoạn mục, hay thân mẫu hiền huynh (trừ thân phụ hiền huynh luôn luôn nhân từ với tiện muội như cha ruột), hiền huynh thường giảng giải, can ngăn qua cung cách nhã nhặn, lời lẽ dịu dàng. Bởi thế lòng buồn khôn tả, tiện muội cúi đầu nhỏ lệ thương khóc hiền huynh, đồng thời tuôn lệ khóc thương bản thân xấu số. Bây giờ trên đất Troad bao la không còn ai tử tế, thân thiện với tiện muội, tất cả sẽ lánh xa, biểu lộ ác cảm.” Helen cứ thế vừa tuôn lệ vừa nghẹn ngào; đám đông khổng lồ hòa theo nức nở. Cuối cùng Priam, quân vương cao niên nói với dân chúng: “Hỡi đồng bào, bây giờ đồng bào hãy mang củi vào thành phố, không sợ quân Argive phục kích, vì Achilleus đã hứa lúc tiễn đưa trẫm từ dãy thuyền sơn đen ra về, quân Achaian sẽ không tấn công ngô bối trước rạng đông ngày thứ mười hai.”

Lão nhân dứt lời, dân chúng hối hả đóng ách bò, la vào xe, tức tốc tụ tập trước thành phố. Chín ngày liền họ đem về rất nhiều củi, số lượng lớn lao. Đến ngày thứ mười, lúc rạng động hé lộ đem ánh sáng cho thế nhân, họ mang Hektor quả cảm, can trường ra ngoài thành phố. Nước mắt ròng ròng, họ đặt thi hài lên giàn hỏa, châm lửa. Rồi khi Rạng Đông non trẻ, ngón tay ửng hồng, ái nữ sương mù xuất hiện, họ xúm quanh giàn hỏa thiêu xác Hektor lừng danh. Khi tụ tập đông đủ họ lấy rượu vang sủi bọt dập tắt giàn hỏa, mọi chỗ ngọn lửa điên cuồng lan tới. Bào đệ, đồng đội nhặt xương trắng như vôi, vừa than khóc vừa nhỏ lệ, má ướt đầm đìa. Họ lấy vải mịn màu tím gói lại bỏ vào bình bằng vàng; họ mau lẹ đặt bình xuống đáy mộ khá sâu, lấy đá lớn đặt san sát thành lớp phủ kín. Sau đó họ nhanh nhẹn, nhẹ nhàng đổ đất dựng gò mộ, đặt lính canh quan sát mọi phía, phòng trường hợp quân Achaian xà-cạp gọn gàng tấn công trước thời hạn quy định. Đổ đất dựng gò mộ xong họ ra về. Sau đó đúng hẹn lại tập trung, họ tham dự bữa tiệc linh đình vinh danh người quá cố trong cung điện Priam, quân vương dòng dõi Chúa tể.

Tang lễ người Troian tiễn đưa Hektor luyện ngựa diễn ra như thế.

Mời các bạn ghé thăm Đào Tiểu Vũ's eBook để tải thêm nhiều ebook hơn nữa.