.H. dịch từ bản Anh ngữ “Ragnarök” của Andrew Hurley

Hình ảnh trong mơ, Coleridge từng viết, tạo ra những ấn tượng mà trí năng chúng ta gọi là những căn nguyên; chúng ta không cảm thấy khiếp sợ vì chúng ta bị ám bởi một kẻ bí hiểm, chúng ta mơ về một kẻ bí hiểm để lí giải cho cảm giác khiếp sợ của mình. Nếu điều đó là sự thật, thì làm cách nào một bộ sử kí về các dạng thức kia lại có thể lan truyền những cảm giác sững sờ, hân hoan, lo lắng, kinh sợ, và niềm vui cùng đan dệt thành giấc mơ đêm kia? Dù sao tôi cũng sẽ cố thể nghiệm bộ sử kí ấy; dường như giấc mơ thật ra chỉ có một cảnh tượng có thể xoá sổ hoặc làm vơi bớt nỗi cam go cơ yếu.

Địa điểm, Học viện Triết học và Văn chương; thời gian, chập choạng tối. Mọi thứ (như thường thấy trong mơ) hơi khác một chút; hơi phóng đại những điều thay đổi. Chúng tôi đã chọn được những người có thẩm quyền; tôi có thể nói chuyện với Pedro Henríquez Ureña*, người đã yên nghỉ từ nhiều năm trước trong cuộc đời tỉnh thức. Bất chợt chúng tôi điếng người bởi tiếng huyên náo rất lớn của đoàn người hay những kẻ hát rong đang tề tựu. Từ m giới, chúng tôi nghe thấy tiếng kêu gào của con người và các loài vật. Một giọng gào lên: Họ kia rồi! và tiếp theo là: Các thần linh! các thần linh! Bốn hoặc năm cá thể ngoi lên khỏi đám đông, chiếm lấy bục lễ đài. Mọi người vỗ tay tán dương, và khóc thút thít; đó là các vị thần, đã trở về sau chuyến lưu đày suốt nhiều thế kỉ. Lờ mờ đứng trên bục, đầu hếch ra sau và ngực ưỡn về phía trước, họ nghênh ngang tiếp nhận sự cung kính của chúng tôi. Một vị trong số đó đang cầm một nhành cây (không còn nghi ngờ gì nữa, đó là thứ liên quan đến thực vật tính của giấc mơ); một vị khác, bằng một động tác như đang quét, giơ ra một bàn tay có móng vuốt; một trong hai khuôn mặt của Janus đang nhìn cái mỏ uốn cong của Thoth với vẻ ngờ vực. Có lẽ do bị kích động bởi sự tán dương của chúng tôi, một vị trong số họ, tôi đã không còn nhớ là ai, đã hét vang trong niềm hân hoan, bằng tiếng ù ù cạc cạc nửa sùng sục nửa réo rít nghe thảm thiết lạ thường. Từ lúc ấy trở đi, mọi chuyện thay đổi.

Tất cả bắt đầu bằng sự hồ nghi (có lẽ đã bị cường điệu hoá) rằng các vị thần không thể nói được. Hàng bao thế kỉ bị đày ải trong đời sống hoang dã của những cuộc tháo chạy đã làm hao mòn phần con người trong họ; trăng đạo Hồi và thập giá La-mã đã không tha thứ cho những kẻ bôn tẩu. Lông mày rậm, răng vàng khè, râu lưa thưa như một người da màu hoặc Trung-hoa, và cằm chảy xệ như loài quái thú, là chúc thư cho sự thoái hoá của dòng dõi Olympia. Quần áo họ đang mặc không phải là phục trang của những người nghèo khó chân chất và tốt bụng, mà thấm đượm thói xa hoa tội nghiệt của những động cờ bạc và quán trọ ác ôn nơi m giới. Một vệt máu hồng thấm qua lỗ khuy áo; dưới lớp y phục bó sát có thể thấy rõ hình dạng một lưỡi dao. Bất chợt, chúng tôi cảm thấy họ đang tung ra con át chủ bài, rằng bọn họ rất xảo quyệt, ngu tối, và hung tợn, như những loài dã thú già nua, và rằng nếu chúng tôi tỏ vẻ lung lay vì run sợ hay thương xót, thì họ sẽ kết liễu chúng tôi.

Chúng tôi rút những khẩu súng lục nặng nề của mình ra (thình lình trong giấc mơ hiện ra những khẩu súng lục) và hả hê kết liễu các vị thần.

Chú thích của Andrew Hurley:

* Pedro Henríquez Ureña (1884-1946): chào đời tại Cộng hoà Dominica, sống nhiều năm ở Buenos Aires và là cộng tác viên từ rất sớm của tờ Sur, một tạp chí do Victoria Ocampo sáng lập và là nơi Jorge Luis Borges làm việc rất cần mẫn. Qua Henríquez Ureña, người từng sống một thời gian ở Mexico City, Jorge Luis Borges gặp gỡ một người bạn khác, nhà nhân văn người Mexico Alfonso Reyes. Henríquez Ureña và Jorge Luis Borges cùng cộng tác viết cuốn Antología de la literatura argentina (1937), họ là hai người bạn rất thân.