gười họa sĩ chèo thuyền mãi cho đến khi anh ta cảm thấy trên mặt và đôi tay mình không khí đã có sắc màu của đêm. Cảm nhận đó buộc anh ta phải ngừng điệu nhạc đang ngân nga và nghĩ đã đến lúc phải về nhà.

Hàng đêm khi trời đã khuya người đàn ông mới trở về nhà, nơi vợ cùng các con anh ta đã đi ngủ. Thường thường anh ta làm điều đó với niềm hào hứng rất trẻ con, nếu không thì ngược lại vô cùng cáu giận. Khi ngày đã chuyển sang hoàng hôn, các cuộc tranh đấu ban ngày cũng theo thế dịu đi, đêm bình yên ngự trị, dù như một khái niệm hay như một cụm từ thì đều xa xưa lắm. Sự thiếu thốn và đủ loại nguy hiểm, lo lắng có thể đã đổ xuống gia đình. Có lẽ vì vậy nên người đàn ông vẫn còn lang thang bên ngoài khi tối muộn. Nhưng khi về gần đến nhà thì anh ta biết là chỉ có anh ta mới có quyền bước vào căn phòng ấy lúc nửa đêm như thế này, nơi tiếng thở đều đều của vợ con đã trở nên quá quen thuộc. Đêm bình yên là một trong những điều thiêng liêng. Xung quanh người đang ngủ lúc nào cũng như có một vòng tròn bảo vệ. Đằng sau mớ tóc xòa trên trán kia là bộ óc, nơi những thần linh tốt tính và độc ác, những hình ảnh xấu xa và đẹp đẽ - những điều bị đẩy lùi vào sâu thẳm ký ức trong cuộc tranh đấu ban ngày - bây giờ đang làm om xòm ầm ĩ trong giấc ngủ của con người. Người đàn ông hạnh phúc là người hoàn toàn tự tin khi giữa đêm khuya trở về ngôi nhà ấm áp của mình, tổ ấm của vợ và các con mình. Người mẹ và những đứa con, họ ở đó…

Người họa sĩ về đến sân nhà, nơi không còn người hay súc vật gia cầm nào đi lại nữa. Anh ta thấy ngôi nhà nhỏ mà anh ta thuê để ở. Và nhớ lại một việc rất khó chịu mà vì nó anh ta mới đến đây: ông già, người bị làng xóm căm thù, cùng bà vợ của ông đã bị giết trong ngôi nhà này một cách thật bí ẩn. Những ô cửa sổ mở rộng như vẫn còn nói, chúng tôi biết hết cả, nhưng vì không được nói nên chúng tôi không kể… Nhưng gia đình anh bây giờ đang ở đây mà.

Cửa đã bị khóa, phải gõ thôi. Chờ nào và chờ thêm chút nữa. Thế rồi cánh cửa mở ra, trong một chớp mắt người vừa bước vào đã kịp nhìn thấy lưng người phụ nữ mặc áo ngủ. Đó là phu nhân của họa sĩ, vợ của anh ta. Người họa sĩ kịp nhận ra tiếng chân bước dần ra xa của vợ - tiếng lê lẹt quẹt đôi dép đi trong nhà đã quá quen thuộc với anh ta, không lẫn vào đâu được. Người vợ quay lại giường, nằm im thít không cử động. Chắc chị ta cũng nghe thấy tiếng gõ cửa khi nằm như thế. Lũ trẻ thở đều đều trong chiếc giường chung của chúng.

Người họa sĩ vẫn chưa thấy buồn ngủ nên chẳng vội vào giường làm gì. Anh ta đi đến bên cửa sổ, ngó tìm cái gì đó có thể thấy được - không ngoại trừ đêm hè sáng mờ. Có con bướm trắng nho nhỏ đang bay chấp chới gần con đường, có lẽ trên đường về nhà anh ta đã làm nó hoảng sợ bay lên. Trong dáng bay của nó có gì đó rất trang nghiêm, cứ như nó đang làm một điều gì đó thật phù phiếm mà nó chẳng nhận ra… Ở đó còn một con côn trùng nữa: bên ngoài khung cửa sổ, nằm im như bị hóa đá hàng trăm năm nay. Con côn trùng kỳ dị, như một biểu tượng của màn đêm: ruồi hạc. Những cái chân dài quá cỡ, ở nơi khuỷu chân cong gập lại, tiếp theo thân hình thon mảnh là một cái vòi và rồi đôi cánh xõa sượt nằm im. Trong ánh sáng nhờ nhờ của đêm vẫn có thể nhìn thấy rõ từng đường gân nơi đôi cánh, cần gì phải đi đâu nữa. Vẫn có thể bình thản nhìn những cái chày kỳ quặc nằm đằng sau cánh và trầm ngâm suy ngẫm về điều kỳ lạ đó, tại sao đôi cánh phụ lại biến dạng ra như vậy, để làm gì cơ chứ… Vào thời điểm này có vẻ như sự hiện diện của con côn trùng kỳ dị đó với dáng nầm bất động kỳ lạ trong khung cửa sổ chỉ để làm rõ hơn thần thái của đêm hè đang tiến đến bình minh, thật gần như khi đi ngang qua và cũng thật xa, thăm thẳm như các tầng trời không thể đoán định. Cũng giống như những hình thù kỳ dị do tuyết tạo ra trong cánh rừng đông chỉ làm tăng hơn cái lạnh lẽo rợn người trong đêm trăng băng giá.

- Thế cặp vú của Hilja nhà Syrjämäki đã được vẽ xong chưa? - Tiếng hỏi vọng ra từ giường.

Có vẻ như người họa sĩ vẫn còn đang ngắm đường nét con ruồi hạc được in lại trên nền sáng trời đêm, nhưng chính thực ra anh ta không làm điều đó nữa. Anh ta chỉ đứng yên trong tư thế đó thôi. Rồi anh quay lại, bình thản ngắm nhìn thảm trạng của căn phòng. Quần áo của lũ trẻ vắt và vương vãi trên thành ghế và cả trên sàn nhà, đôi cái đã rách, đôi cái dính đầy nhựa thông. Những đứa trẻ đang ngủ đã đạp tung chăn đắp trên người vì quá nóng. Muỗi cắn chúng, có đứa gãi đến toạc máu vì ngứa. Người cha chợt lặng người xúc động khi cảm nhận tất cả những điều này. Câu hỏi trống không của người vợ cũng giống như một cái áo hay cái quần vừa bay lên thành ghế rồi mắc lại ở đó. Người họa sĩ đi sang phòng bên, mở cửa sổ. Đêm càng chìm khuya hơn. Cứ như một quãng thời gian rất dài đã trôi qua, kể từ khi anh ta còn đi lại bên ngoài. Cứ như có một thần linh nào đó đang chào mời quyến rũ anh ta quay lại đó.

Rón rén như một gã trộm anh ta quay lại đó thật, lướt ngang nhanh qua góc nhà như sợ ai đó đi theo đằng sau. Anh ta đi lên con đường dẫn lên đồi và tiếp tục bước, trên mặt vẫn còn nguyên vẻ đau khổ gần như thánh thiện.