ĩnh đã khỏi được bệnh kiết lỵ nhờ số thuốc gia đình gửi vào trong đợt quà hai tháng về trước. Những người bệnh khác đa số cũng phục hồi mau lẹ, trừ một số rất ít bệnh đã thành bất trị, được Cách mạng chiếu cố vào những giây phút cuối, cho khênh lên bệnh xá trung đoàn để Cách mạng có được một ít hồ sơ những cải tạo viên chết bệnh và đã được Cách mạng tận tình cứu chữa. Trong số những người chết trên bệnh xá trung đoàn ấy có một thằng bạn đồng binh chủng với Vĩnh. Nó là Phương, cấp bậc Hải quân trung úy và nằm chung khối 1 với Ứng. Phương được đưa lên trung đoàn trong cơn mê sảng. Hai ngày sau anh em được tin nó chết. Trước khi chết nó mê sảng đến độ cười rống lên như một con ngựa và lấy phân bôi trét khắp cùng phòng bệnh. Những người nằm gần nó hầu hết đều tê liệt không thể có phản ứng, thành thử nhiều anh bị nó ghé thăm cho xơi ít phân tại chỗ! Trước một kẻ đã điên loạn, bọn vệ binh nhảy vào dùng báng súng đánh đập đầu nó như một quả dưa hấu bị rơi xuống đất. Phương chết trong tiếng cười rống của một kẻ đã hoàn toàn mất trí vì bệnh kiết lỵ.

Nhưng cái chết ấy là cái chết xa. Có một cái chết gần bên cạnh rất nhiều cái chết gần khác xảy ra trong trại đã làm cả trại L4T3 nhốn nháo. Đó là cái chết của Kiều Quang Trường, thiếu úy ANQĐ/SĐ18 bên khối 4.

Trường bị kiết lỵ từ lâu. Vì quá sợ trước những cái chết thê thảm xảy ra chung quanh, nên ngoài thuốc gia đình gửi vào, Trường vẫn tiếp tục nhờ bạn bè cùng tổ đi lao động kiếm hộ ít cỏ mực để sắc uống hàng ngày. Hai người bạn cùng tổ là Tỷ và Non chính là hai người thường xuyên đi kiếm cỏ mực cho Trường.

Vào nửa khuya một đêm kia, cả trại đều dựng ngược dậy vì những tiếng la hét vọng ra từ khối 4. Vĩnh là một trong những người đầu tiên chạy đến xem.

Bên trong khối 4, những ánh sáng tù mù phát ra từ những ngọn nên chế bằng giấy bồi trộn mỡ bò lấy từ các hộp đầu đạn 105 mm, soi khá rõ một quang cảnh hãi hùng. Tù cải tạo khối 4 đang nháo nhào vì một kẻ vật vã la hét. Vĩnh nhìn thấy 4 người, trong đó có cả Đặng Thế Tiến, đang cố đè người la hét xuống.

Giọng một anh bạn vang lên báo động.

- Nhét cái gì vào miệng nó kẻo nó cắn vào lưỡi!

- Nhanh lên nhanh lên! Đưa cái thìa Inox đó đây!

- Nhét vào, nhét vào đi! Coi chừng nó cắn đứt ngón tay.

Bốn người vừa vật nhau vừa tìm cách cậy mồm nạn nhân nhét cái thìa giữa hai hàm răng. Âm thanh hai hàm răng nhai cái thìa Inox phát ra rợn người. Thốt nhiên một tiếng báo động hét lên.

- Trời ơi! Rút cái thìa ra. Nó gẫy hết răng rồi.

Tiếng báo động hơi muộn. Người lâm nạn trong cơn vật vã, đã cắn vào cái thìa mạnh đến độ hai cái răng cửa gãy bật hẳn ra ngoài, máu văng tung tóe. Một người nhanh trí vồ lấy tấm áo thung vứt gần đó tọng ngay vào miệng nạn nhân.

- Coi chừng nó nghẹt thở!

- Thở bằng mũi không thở bằng mồm!

Người bệnh dù thế nào, cuối cùng cũng nằm im dưới sức đè của bốn người khác. Người đứng ngoài chỉ còn thấy hai bàn tay và một cẳng chân của hắn giẫy tê tê. Một lúc sau hắn thiếp đi. Đến lúc này mọi người mới hoàn hồn nghĩ đến chuyện chạy đi báo cáo vệ binh gác ngoài cổng. Khi khối trưởng Kiên của khối 4 bương bả chạy đi báo cáo thì người bệnh bỗng nhiên tỉnh dậy. Cơn vật vã đã qua. Hắn ngồi lên, giật tung cái áo thung khỏi miệng, máu theo đó rỉ ra hai bên mép, đôi mắt long lên một cách dễ sợ. Mọi người chưa biết xử trí ra sao thì người bệnh bắt đầu quờ quạng hai tay như một kẻ mù. Rõ ràng hắn không còn trông thấy cảnh vật chung quanh. Quờ quạng một lúc, hắn bắt đầu nói như người mê sảng.

- Mày chết với tao! Tao đã khám phá ra chúng mày. Chúng mày là một tổ chức CIA trá hình. Chúng mày đã âm mưu giết tao. Tao sẽ tố giác chúng mày...

Chao ôi, câu nói của một kẻ điên loạn như gáo nước lạnh nửa đêm đội vào gáy những tù nhân khác. Vì đâu mà ra nông nỗi như vậy? - Thằng đốn mạt! thằng khốn nạn! Cho nó chết cha nó đi. Một vài tiếng rủa căm hận khe khẽ nổi lên.. Đừng nóng! Nó bị ẩn ức gì đó. Cứ để xem. Một giọng khác chen vào. Tiếng rít ghê gớm của con bệnh vẫn đều đều nổi lên giữa đêm trường, trầm bổng, ngân nga và nhiều lúc như ma khóc quỷ cười.

- Tao sẽ tố giác chúng mày! Trời ơi, lũ CIA nằm vùng. Trời ơi, thằng Tỷ thằng Non là hai thằng CIA nằm vùng. Chúng nó âm mưu giết tôi. Chúng nó đánh thuốc độc tôi. Thủ trưởng đâu? Kêu thủ trưởng cho tôi. Tôi sẽ tố giác chúng với Cách mạng...

Đến lúc này mọi người đều xanh máu mặt. Và có lẽ hai anh chàng có tên Tỷ và Non phải xanh máu mặt hơn ai hết. Kẻ lâm nạn đã lôi họ ra mà gào đích danh.

Một người nói.

- Nhét giẻ vào mồm nó, đừng cho nó nói bậy. Một người khác.

- Tội nghiệp nó, nó điên rồi.

- Điên cái mẹ gì! Cơn mê sảng mới phơi bày được rõ rệt cái căn gốc ăng-ten của nó. Để nó tự do gào thét còn nhiều thằng mang vạ vịt không chừng.

Một giọng khác đồng tình.

- Đúng đấy, nhét giẻ vào mồm nó đi. Giờ này vô phúc nó nhớ ra tên thằng nào thằng ấy có mà bỏ mẹ!

Mọi người đang loay hoay chưa biết xử trí ra sao thì người mê sảng đã hai tay quờ quạng tìm cách đứng lên. Hắn hét.

- Khối trưởng đâu? Anh Kiên đâu? Dẫn tôi lên gặp thủ trưởng. Tôi tố giác thằng Tỷ thằng Non. Chúng nó là hai thằng CIA đã âm mưu giết tôi, phi tang tôi...

Một tay đứng gần Vĩnh nóng mặt sẵn tay áo sửa soạn nhảy vào bịt miệng người điên loạn. Ngay lúc ấy một tiếng hô nghiêm cất lên. Mọi người đều ngoái nhìn ra phía cửa. Đi sau khối trưởng Kiên của khối 4 là tên thủ trưởng trại, tên quản giáo khối và hai thằng vệ binh tay lăm lăm hai khẩu AK. Cả bọn mới đến hình như không có thì giờ lưu tâm đến cảnh hỗn độn trong phòng. Trong khi ấy giọng hét lanh lảnh của người bệnh vẫn tiếp tục vang lên: Chúng nó âm mưu giết tôi. Dẫn tôi đi gặp thủ trưởng. Thằng Tỷ thằng Non là hai thằng CIA...

Tên thủ trưởng phóng tới, nói lớn.

- Tôi đây, thủ trưởng đây, anh tên gì?

Người bệnh như chưa nhận ra nên vẫn say sưa la hét. Tên thủ trưởng ra lệnh cho mấy tay đứng gần ghì người bệnh ngồi xuống. Bệnh nhân vùng vẫy.

- Bỏ ra, bỏ tao ra. Chúng mày một bè âm mưu giết tao phải không?

Tên thủ trưởng quay hỏi khối trưởng Kiên.

- Tên là gì nhỉ, tôi quên rồi.

- Dạ anh ấy là Trường. Kiều Quang Trường.

Tên thủ trưởng quay lại bệnh nhân, kẻ giờ đây đã bị sức khỏe của ba người khác giữ cứng, đang ngồi trên một đống chăn mền bừa bộn.

Tên thủ trưởng ngồi nhìn bệnh nhân một lúc, chờ cho hắn hơi dịu xuống mới cất tiếng hỏi.

- Này, anh Trường. Bình tĩnh lại đi.

Bệnh nhân như lắng tai nghe. Hai tay khẽ quờ quạng, miệng thở hổn hổn.

- Ai, ai gọi tên tôi đấy?

- Tôi là thủ trưởng đây.

Bệnh nhân bỗng nhiên hét lên.

- Tưởng tao không thấy gì xúm lại lừa tao nữa phải không, lũ sát nhân? Trời ơi, chúng nó là lũ sát nhân!

Tên thủ trưởng giật bắn mình.

- Này, anh nói ai là lũ sát nhân đấy? Có im đi không nào?

- Chúng mày là lũ sát nhân!

Tên thủ trưởng đứng phắt lên, cáu.

- Anh Trường! Tôi ra lệnh anh im mồm ngay, cấm lợi dụng đau yếu phát ngôn bừa bãi!

Một vài tay xúm lại. Ai cũng cố cắt nghĩa cho Trường biết người đang nói chuyện với hắn chính là thủ trưởng trại.

- Có đúng là anh không? Có đúng anh thủ trưởng đấy không?

- Ừ. Tôi đây. Sao?

Bệnh nhân giơ tay mò mẫm về phía người vừa trả lời. Tên thủ trưởng lui vội một bước, gắt. Anh làm cái trò khỉ gì thế?

Trường nói tỉnh.

- Anh đưa cổ áo đây!

- Làm gì vậy?

- Tôi muốn rờ thấy quân hàm của anh.

Mọi người điếng hồn với cái bình tĩnh đầy ma quái của Trường. Tên thủ trưởng cũng bối rối không biết xử trí ra sao. Cuối cùng hắn đành tiến lại gần Trường, chìa một bên cổ áo ra cho bệnh nhân rờ. Ba ngôi sao trên cổ áo đã cho bệnh nhân biết chắc đó là tay thượng úy trưởng trại L4T3. Mọi người hồi hộp chưa đoán được sự thể sẽ ra sao, thì đùng một cái, bệnh nhân trợn ngược mắt lên và ngoẹo đầu sang một bên, máu trong miệng trào cả ra ngoài. Tên thủ trưởng lúng túng trông thấy. Hắn đứng dậy nói nhỏ với một thằng vệ binh. Thằng vệ binh xách súng lui khỏi phòng. Khối trưởng khối phó xúm lại đỡ bệnh nhân nằm xuống. Bác sỹ Đỉnh, khối phó hậu cần khối 2 bỗng nhiên xuất hiện. Anh nhảy vào một tay nắm lấy tay bệnh nhân lắng mạch, một tay bật mí mắt nạn nhân lên xem. Một lúc sau Đỉnh quay lại nói với đám cán binh Việt cộng.

- Nếu được, xin cho đi bệnh xá trung đoàn ngay.

Tên thủ trưởng ngần ngại.

- Anh ấy bị gì thế?

Đỉnh hơi ngẫm nghĩ.

- Theo tôi nhận xét thì anh này bị lạm thuốc.

- Lạm thuốc là gì?

- Uống quá liều thuốc.

- Thuốc gì?

- Tôi không có phương tiện thử nghiệm nên chưa thể khẳng định. Nói rồi Đỉnh lập lại câu đề nghị ban nãy. Nếu được, xin anh cho đi bệnh xá ngay mới hy vọng cứu kịp.

Vừa lúc đó tên vệ binh dẫn tên quân y trên ban y tế trại xuống tới. Tên quân y Việt cộng tiến đến. Nó chống một tay trên hông và bình tĩnh đứng quan sát bệnh nhân. Một lúc nó lên tiếng.

- Mửng này ăn sắn sống nhiều quá, say đây!

Mọi người đứng quanh đều thấy bực mình nhưng không ai dám cãi. Khối trưởng khối 4 tiến lại.

- Báo cáo anh, anh này bị kiết lỵ dai dẳng từ lâu. Tôi thấy anh ấy ngày nào cũng uống thuốc, uống đủ thứ, cả thuốc tây lẫn cỏ mực...

Tên thủ trưởng quay sang tên quân y, nói.

- Chuyện này có nhiều uẩn khúc. Đề nghị đồng chí quyết định cho đưa anh này lên bệnh xá trung đoàn đã. Tôi sẽ làm việc tiếp.

Một lúc sau Trường đã được đặt nằm trên võng và được khênh đi bệnh xá. Sau khi bệnh nhân đã được khênh đi khỏi, mọi người được lệnh ai về chỗ nấy nghỉ ngơi. Tên thủ trưởng trở về trại, theo sau có khối trưởng Kiên và tổ trưởng của Trường.

Vĩnh cũng trở về phòng. Khối 2 chẳng mấy người ngủ được dù đã 2 giờ sáng. Ai cũng thầm thì bàn tán về biến cố vừa qua. Quả thực nhìn qua hiện tượng chuyện này có nhiều uẩn khúc. Nhưng tại sao người bệnh trong cơn mê sảng lại thốt ra những lời lẽ giết người dường ấy? Lúc nãy nói chuyện với Tiến, Vĩnh được biết Trường là một tay đại mát giây của khối 4. Từ cái thời bị con ma kiết lỵ hoành hành, dù không quá nặng như nhiều người khác, Trường vẫn đều đặn mỗi ngày uống phòng hờ một viên Chloroquine (hay có thể nhiều viên mà không ai biết chắc!). Để chắc ăn hơn, Trường còn nhờ bạn bè, đặc biệt Tỷ và Non là hai người cùng tổ, đi lao động kiếm hộ những mớ cỏ mực đem về cho Trường sắc uống. Sự lạm thuốc, do đó, không phải là chuyện không thể xảy ra. Vĩnh nằm nghĩ ngợi đến số phận của Tỷ và Non. Kiểu này đại họa khó lường! Cả trại đã nghe rõ mồm một tiếng gào thét của Trường kết tội hai anh chàng này là bọn CIA nằm vùng và âm mưu giết người để phi tang.

Chưa biết phải quấy thế nào nhưng hầu như ai cũng thầm oán Trường đã quá độc ác trong những lời lẽ phát ra, dù phát ra trong cơn mê sảng. Tỷ thì Vĩnh không biết, nhưng Non thì Vĩnh biết rất rõ từ thời đi trình diện ở Lê Quang Định. Chính Vĩnh là người mua thuốc lá của hắn nơi đó...

Non là một trung úy bộ binh, bị thương nơi đầu và đã giải ngũ từ năm 70. Sau 30 tháng Tư, gia đình túng quẫn, vợ Non thu vén mua được cho hắn một sắc thuốc lá đủ loại để Non xách đi bán dạo qua các khu tập trung trình diện cải tạo. Hết bán bên trường Lê Văn Duyệt lại sang tới trường Lê Quang Định. Chẳng may cho Non, khi hắn sửa soạn rời sân trường Lê Quang Định trở về nhà ăn cơm trưa thì bị tụi vệ binh gác cổng chận lại.

- Làm gì trong này?

- Dạ tôi bán thuốc lá.

Tên vệ binh gác cổng ngó Non từ đầu đến chân, hỏi xẵng.

- Trước kia làm gì?

Với sự thực thà, lại càng thực thà hơn ở một người bị thương nơi đầu không còn được sự tính toán chuẩn xác và thích hợp trước một biến cố, Non ngây thơ trả lời.

- Trước đây ấy à? Trước đây tôi là trung úy. Tôi giải ngũ rồi...

Tên vệ binh nghe thấy Non thản nhiên xưng dĩ vãng ra, nó trợn mắt ngó Non như ngó một tên gián điệp nguy hiểm. Nó chỉ tay xuống đất, gay gắt ra lệnh.

- Bỏ cái túi xuống đây kiểm tra. Anh đứng nghiêm.

Sau khi kiểm soát sắc thuốc lá mấy thằng vệ binh đều sáng mắt. Một thằng nói.

- Nhân danh Ủy Ban Quân Quản Thành Phố Sài Gòn Gia Định, tổ vệ binh canh phòng địa điểm tập trung trình diện cải tạo Lê Quang Định cấm anh rời địa điểm từ giây phút này. Số thuốc lá của Đế Quốc bị tịch thu để làm vi bằng buôn lậu!

Thế là tự dưng chưa thuộc diện cải tạo, ít lắm là trong giai đoạn hiện tại, Non bỗng lơ mơ đi vào đường tù tội và đánh mất luôn cái vốn liếng cuối cùng của cả gia đình là sắc thuốc lá! Ngày tháng qua Non cũng lầm lũi đi lao động khổ sai, cũng gù lưng học tập và thảo luận chính trị, cũng hòa mình vào mọi chuyển động của đời sống nơi đây. Mỗi ngày đi lao động, Non vẫn còn sự tốt bụng là tìm về những mớ cỏ mực cho bạn bè bị kiết lỵ sắc uống. Giờ đây, Non vừa bị một thằng bạn phạm thuốc nổi cơn điên loạn tố giác anh trước mọi người như là một tên tình báo CIA nằm vùng. Họa vô đơn chí, Vĩnh nghĩ bụng, tương lai thằng này chắc rồi sẽ đen hơn mõm chó!

Một giọng nói như báo động khẽ cất lên từ một góc nhà nơi có thể nhìn ra hướng cổng trại.

- Sao chúng nó gồng gánh nhau về kìa!

Tất cả mọi người trong phòng đều chồm dậy. Dưới ánh sao đêm, cái võng và ba bốn người nhấp nhô đang đi vào trong sân. Đoàn người dừng lại một lúc trước hội trường và có vẻ lúng túng chưa biết làm gì. Sau cùng, đám người khênh võng bước theo tên quân y vào hội trường. Mười phút sau họ rời hội trường và không có cái võng đi theo.

Một tay nằm gần Vĩnh hỏi vu vơ.

- Vậy là làm sao?

Một giọng khác.

- Chắc tịch dọc đường khênh về chứ gì!

Trời đã như gần sáng mà chẳng mấy ai ngủ được. Vĩnh trỗi dậy đi ra cầu tiểu. Anh gặp được một tay ở khối 4, hỏi luôn.

- Tay Trường ra sao bạn?

- Chết rồi. Lên tới trung đoàn nó đã chết từ hồi nào. Họ bắt đem về.

Vĩnh nghĩ ngợi.

- Tại sao lại có chuyện quái đản vậy?

- Quái đản là làm sao?

- Trước khi chết sao nó nói sảng vậy?

Người bạn vừa đứng tiểu vừa thở dài.

- Mẹ bố nó, đáng lý nó chết ai cũng thương, hóa ra cả trại ai cũng chửi. Thứ chết còn hại bạn!

- Giờ xác để đâu?

- Mắc võng nằm trên hội trường.

Anh bạn vắn tắt trả lời rồi xoay lưng bỏ đi. Trên đoạn đường trở về phòng phải vượt qua vài luống cải ngồng rồi vài gốc cây bông gòn lớn, nơi Vĩnh từng mắc võng nằm cả tháng trời vì kiết lỵ, bỗng dưng Vĩnh thấy tóc gáy dựng đứng. Gió vi vu thổi qua những cành cây nghe như lời gào thét của người vừa chết - một lời gào thét có lẽ độc ác nhất trong những lời gào thét mà anh từng nghe thấy - còn vang vọng đâu đây! Nghĩa tử là nghĩa tận. Hầu như cả trại, vì quá ái ngại cho người còn sống nên đã quên thương lấy người đã chết. Nếu xét cho cùng, cả người sống lẫn người chết đều đáng xót thương cả. Tất cả, không nhiều thì ít, đều đã và đang bị biến thái từ thể xác đến tâm hồn nơi cái thiên đường Cộng sản này. Ở bề ngoài, trên da thịt chưa ai xuất hiện dáng thú vật; nhưng ở bên trong, nơi có tâm hồn ngự trị, biết bao nhiêu kẻ đã mọc xanh một lớp lông thú xa lạ mà không hề tự biết! Thằng Ba Tô nó có biết việc nó làm là giết anh em không? Trên quan niệm sống của nó, biết đâu nó có đủ lý luận để biện minh cho hành động đê tiện làm chó săn của nó là đúng!? Nó đã hóa thú rồi. Lấy lòng con người để xét dạ con thú thì liệu hành động của con người ấy có đúng chỗ hay không?

Vừa đi Vĩnh vừa suy nghĩ lan man. Dẫu rằng cũng như mọi người, Vĩnh quan tâm rất nhiều cho vận mạng của hai anh chàng Tỷ và Non, nhưng trong sâu thẳm của lý trí và trái tim, Vĩnh thấy rõ mình không còn mảy may oán giận người đã chết. Làm kiếp người có nhiều hoàn cảnh không cho người ta được hưởng một cái chết bình thường, mà buộc phải chọn lựa một cái chết đẹp hay một cái chết không đẹp. Hoàn cảnh phải chọn lựa này có lẽ không đâu bằng trong lao tù Cộng sản. Trước sự phán đoán của đám đông, Trường đã chết một cái chết không đẹp, âu cũng là một điều đáng chia buồn cho hắn. Nhưng thù thực sự, nếu có, là cái thù dành cho những nguồn gốc của những cái chết không đẹp như thế. Và nguồn gốc ấy là ai? Kể cả thú vật xứ này cũng biết!

Bửng mắt hôm ấy chuyện gì phải đến đã đến. Sau khi tiếng kẻng báo thức 5 giờ điểm, trời còn mờ mờ, trong lúc mọi người đang lo đánh răng xúc miệng ngoài giếng thì cổng trại bỗng bật mở. Bốn thằng vệ binh súng ống đầy đủ bước vào, theo sau là tên thủ trưởng, chính trị viên và quản giáo khối 4. Chúng tiến đến trước vuông sân tập họp của khối 4. Khối trưởng khối phó chạy ra. Năm phút sau cả khối tập họp đầy đủ ngay trước khối. Tên chính trị viên Thảo mặt hầm hầm như một hung thần, thay mặt thủ trưởng dõng dạc lên tiếng sau khi cả khối đã làm xong thủ tục nghiêm nghỉ. Hắn nói lớn.

- Hai tên Tỷ Non bước ra khỏi hàng!

Tỷ và Non đồng bước ra khỏi hàng. Họ tiến đến chỗ được chỉ định đứng trước tập thể khối. Tên thủ trưởng bước tới một bước. Hắn mở rộng một tờ giấy trên tay và dõng dạc đọc.

- Lệnh bắt giam! Nhân danh thủ trưởng trại cải huấn L4T3, chiếu nghị quyết của ban chỉ huy trại, căn cứ trên lời tố giác của người đã chết, nay ra lệnh các đồng chí vệ binh bắt giam hai tên Nguyễn Văn Tỷ và Trần Văn Non thuộc tổ 3, khối 4. Trong khi chờ cuộc điều tra kết thúc để truy tố hai tên giết người phi tang ra trước tòa án nhân dân, mọi quyền lợi dành cho các cải tạo viên của hai tên Tỷ và Non được chấm dứt kể từ giờ phút này. Thủ trưởng L4T3 ký tên.

Tên thủ trưởng đích thân đọc xong lệnh bắt giam, hắn đưa mắt nhìn hai thằng vệ binh đứng gần nhất. Như đã có sắp xếp, hai thằng vệ binh hùng hổ bước tới chỗ đứng của Tỷ và Non. Chúng lấy dây thừng đem theo trói trật cánh khỉ Tỷ và Non lại. Xong đâu đấy, chúng kéo giật hai người lại phía sau vài bước cho thêm phần... bạo lực Cách mạng!

Ngoài dự trù của mọi người là sẽ phải nghe một bài học dông dài sau khi chúng đã trói Tỷ và Non, tên thủ trưởng lại chỉ nói vội khối trưởng hô mọi người đứng nghiêm. Sau khẩu lệnh nghiêm của khối trưởng, cả bọn chúng đều xoay lưng hùng hổ lôi hai người bị bắt giam về phía cổng trại.

Cả trại đều đổ dồn về khối 4. Mọi thứ lời bàn đồng loạt được tung ra. Mọi lời dự đoán về số phận Tỷ và Non đều được nói tới. Một số khác mon men đến nhìn vào hội trường. Xác của người chết vẫn nằm trên một cái võng mắc bên trong đó.

Một thảm kịch giản dị. Một người chết vì lạm thuốc và hai người khác sửa soạn lãnh bao cực hình vì người chết đó. Tất cả đều cùng nằm trong một giai cấp mới của xã hội này: Giai cấp tù cải tạo!

Những tiếng kẻng vang lên báo hiệu một ngày lao động khổ sai mới đã bắt đầu. Ai trở về khối nấy để sửa soạn tập họp. Mọi người lại xếp hàng, lại tay lon tay cóng, lại cuốc lại xẻng...

Buổi trưa đi lao động về, ai cũng biết tổ trực khối 4 đã làm xong hai việc. Họ đã đem chôn xác Trường ngoài cánh đồng cỏ lau, đồng thời đã bới hố rác theo như chỗ mà Tỷ và Non đã khai đem đổ bã cỏ mực sau khi sắc cho nạn nhân uống. Tổ trực đã tìm thấy đống bã cỏ mực đúng như lời khai.