iển! Vào đây! Anh Kim đâu?

- Báo cáo anh, tôi đã ở trong buồng anh từ năm phút trước đây.

Nghe tiếng Kim nói, anh Tố quay lại thì hóa ra Kim đã leo qua cửa sổ vào buồng Tố từ lúc nào.

- Chà! Kim! Cậu làm tớ nhớ cái lần cậu đột kích vào nhà lí Tăm ở Cam Đồng, dọa nó sợ mất mật.

- Báo cáo anh. - Kim nhay nháy hai con mắt tinh nghịch. - Dạo ấy... Giờ nghĩ lại, thấy mình đúng là một anh chàng học sinh tiểu tư sản, thích gì cứ làm phứa đi!

- Không hoàn toàn đáng ghét đâu. Là mình nói cái tính lãng mạn, thích phiêu lưu của mấy anh chàng học sinh thành phố ấy. Nó là một nét đặc sắc của cuộc kháng chiến lần này đấy. Chỉ hơi tiếc là lần ấy có gây ra... Nhưng thôi, chuyện cũ đã qua, không nói nữa. Bây giờ mời hai cậu lên đây, bàn công việc mới đây.

Kim xoa xoa hai bàn tay, khấp khởi:

- Chuyến này rõ ràng là trận đánh cuối cùng với bọn De Bernard, Brusex và lũ tổng Ngao đấy, anh Tố nhỉ.

Tố gật gật đầu. Ba anh em ngồi bên một chiếc bàn gỗ lim. Trên bàn là tấm bản đồ vùng. Nhìn rõ dải sơn mạch Phan Xi Păng xoà rộng như một tấm lưng trần, trên đó nổi bật những chấm xanh màu mực ghi tên các địa điểm quan trọng. Đỏ chói là bốn vòng tròn: Phong Sa. Ngài Thầu. Y Tý. Dào San.

Đầu chiếc bút máy Parker[114] trên tay anh Tố lúc chạy theo mạch núi, khi dừng lại ở mấy địa danh có vòng xanh đỏ trên bản đổ. Lâu nhất là cái vòng đỏ có tên là Phong Sa. Giọng anh Tố thì thầm nhưng rành rẽ và dứt khoát. Và Tiển có cảm giác, người bị kích thích mạnh nhất chính là anh Kim. Anh Tố vừa ngừng lời thì anh đã phắt dậy, đập mạnh tay xuống mặt bàn, kêu to: “Thế thì dứt điểm là phải cho bọn Phong Sa ăn đòn rồi, anh Tố.” Và chưa kịp để anh Tố can ngăn, anh chiến sĩ quân báo đã oang oang. Rằng thì là, tôi đã lọt vào Phong Sa và theo phỏng đoán của tôi, thì đây là nơi bọn lõ sẽ xây dựng thành một tập đoàn cứ điểm lớn.

- Cảm ơn đồng chí quân báo! - Anh Tố cười cười, đưa tay kéo anh Kim ngồi xuống, rồi khẽ khàng - Hai cậu nghe mình nói tiếp nhé!

Tiển nhìn anh Kim. Thấy mặt anh ngây ngây, định bật cười thì anh đã lại nhổm dậy cắt ngang lời anh Tố:

- Anh nói sao? Địch đang có âm mưu gây phỉ để phá ta?

- Đúng! - Anh Tố gật đầu. - Trung ương vừa họp hội nghị cán bộ toàn quốc, phổ biến rất kĩ tình hình hiện thời. Trong thế bị thua đau, địch đang có âm mưu thâm độc mới. Cụ thể là chúng vừa lập ra một tổ chức phản động, tên viết tắt bằng bốn chữ GCMA.

Kim chau mày:

- Để tôi dò. G nghĩa là Groupement. C là...

- Đúng rồi đó. GCMA là bốn chữ viết tắt của Groupement Commandos Mixtes Aéroportes. Dịch nghĩa là Đội biệt kích hỗn hợp nhảy dù. Bên dưới tổ chức này là các phân đội, gọi là các Ăng ten. Ví dụ Ăng ten Tây Bắc. Ăng ten Đông Bắc. Ăng ten Trung bộ...

- Chà! Bọn này ghê gớm đây. - Kim đấm nắm tay phải vào lòng bàn tay trái, nghiến răng. - Nếu vậy thì bọn lí dịch như tổng Ngao ở các xã trong vùng này sẽ được bọn lõ ở Phong Sa tập họp, kích động, nuôi dưỡng để gây bạo loạn, chống phá ta là cái chắc rồi.

Tố gật đầu:

- Kim đã phán đoán đúng.

Được khen, Kim liền láu táu:

- Anh Tố, nếu vậy thì anh cho Tiển về thêm với tổ quân báo chúng tôi đi. Tiển nó là người Tày lại giỏi tiếng Dao.

Tố mím môi, lắc lắc đầu. Con mắt anh chớp chớp, đắn đo, rồi cuối cùng cái nhìn của anh dừng lại trên gương mặt Kim và Tiển:

- Thôi, bây giờ hai cậu nghe anh truyền đạt công việc đã nhé! Trước hết, hai cậu nghe anh nhắc lại điều mấu chốt sau đây. Vấn đề bây giờ là chúng ta phải gấp rút chuyển toàn bộ kế hoạch công tác xuống cơ sở. Nếu cần có thể nói gọn lại mấy chữ này: “Tất cả cho cơ sở”. Như vậy có nghĩa là tất cả cán bộ, bộ đội chúng ta phải lập tức đến với đồng bào. Đến làm gì? Đến để trò chuyện với bà con, giải thích, giác ngộ cho bà con biết rõ âm mưu chia rẽ gây bạo loạn chống phá cách mạng của địch. Để tổ chức nhân dân phá tan âm mưu gây phỉ từ trong trứng nước của chúng.

- Thế thì rõ rồi. Như vậy thì tôi vẫn cứ trở lại Phong Sa? - Kim hỏi.

Anh Tố gật đầu:

- Nhiệm vụ của đồng chí tôi sẽ nói sau. Còn bây giờ là việc của Tiển.

Người Tiển rung lên nhè nhẹ. “Còn bây giờ là việc của Tiển”. Việc gì vậy? Mặt Tiển như có bọ gà bò lần mần. Hai con mắt Tiển nhìn anh Tố nóng nóng như đang lên cơn sốt. Cái mũi hênh hếch của Tiển lấm tấm mồ hôi. Việc của em là gì? Anh Tố, anh nói ngay đi. Nói ngay đi! Anh cứ giao việc cho em. Em không sợ gian khó hi sinh!

Cuối cùng thì Tiển thở đánh phào, vợi nhẹ cả lồng ngực đang trương căng. Anh Tố nhìn Tiển, dịu dàng:

- Thế nào, đồng chí chiến sĩ thiếu niên đã rõ công việc anh giao chưa?

- Báo cáo, em đã rõ.

- Em nhắc lại xem nào?

- Ngay ngày mai lên đường đi làng Nhuần ngay. Đến đó, gặp đại đội trưởng Trần Hòa truyền đạt ý kiến của bí thư huyện ủy như sau: Theo tin của trên, thế nào thì cũng chỉ một ngày gần đây, địch cũng sẽ mở cuộc tấn công vào làng Nhuần. Một là để tiêu diệt đại đội chủ lực của ta, sau nữa là chiếm làng Nhuần để bảo vệ Phong Sa từ xa. Vì vậy, cần tổ chức cho đồng bào tản cư ngay lên các lán bí mật. Còn bộ đội, sau khi bảo vệ an toàn cho đồng bào thì sẽ chia nhỏ thành các tổ tam tam[115] về các xã Ngài Thầu, Y Tý, Dào San. Làm công tác xây dựng cơ sở. Tất cả nỗ lực lúc này là tập trung xây dựng cơ sở thật vững mạnh để chống lại âm mưu gây phỉ của địch!

Vỗ bộp vai Tiển khi Tiển vừa dứt lời, anh chiến sĩ quân báo đẹp trai cười to:

- Anh Kim có lời khen ngợi chú mày đấy, Tiển à. Nộc slải cừa. Slưa slải pú. Còn nhớ tục ngữ Tày không? Chim rong núi. Hổ rong đồi. Cuối cùng rồi anh em ta sẽ lại gặp nhau ở Phong Sa giải phóng cho mà xem, Tiển à.

Nghe giọng Kim vui vẻ vậy mà gương mặt anh Tố vẫn bần thần trĩu nặng lo âu. Dẫu thế nào thì Tiển cũng chỉ là một thiếu niên mười lăm tuổi. Và đường đi thì lắm dốc nhiều đèo, cuộc chiến thì gian nan nguy hiểm biết đâu mà lường!

Lục lọi hết ngăn kéo và túi dết, lần lượt Tố đặt lên mặt bàn thoạt đầu là cái bật lửa, con dao găm, chiếc bàn chải, hộp thuốc đánh răng, tiếp đó là mấy đồng bạc trắng và chục viên thuốc kí ninh chống sốt rét vàng khè. Những vật tùy thân giống như hồi anh được cung cấp khi được cử vào hậu địch Cam Đồng. Sau cùng thì anh rút khẩu súng ngắn Parabellum[116] đeo bên sườn ra ngắm nghía, rồi cuối cùng ngước lên nhìn khẩu tiểu liên các bin treo trên tường.

“Nhớ đêm ra đi đất trời bốc lửa. Cả đô thành nghi ngút cháy sau lưng.”[117] Ai huýt sáo mà rộn vang cả hành lang thế? Nguyễn Kim ta chứ còn ai vào đây nữa. Chàng trai mười chín tuổi học sinh con nhà giàu đất Hà Thành nổi tiếng hiếu động nghịch ngợm vừa đi chơi phố về. Ngó qua cửa, thấy Tố đang cầm khẩu các bin, Kim liền xăm xăm bước vào, sốt sắng:

- Anh làm gì đấy, anh Tố?

Tố ngẩng lên, nhăn nhăn trán:

- Kim này, theo cậu, đường trường công tác, một khẩu súng ngắn hay một khẩu tiểu liên các bin, đằng nào ích dụng hơn?

Kim thò tay ra sau lưng rút khẩu súng ngắn “cối xay” sáu viên, tươi cười:

- Với tôi thì chỉ có con “chó lửa” Revolver “cối xay” sáu viên này như bọn cao bồi trong phim Mĩ vẫn chơi là không gì bằng. Nhưng đường trường thì chỉ có các bin thôi. Điểm xạ rất thuận mà chơi cả băng cũng tuyệt. Nhưng mà anh định làm gì đấy? Lau súng à. Thế thì để tôi.

- Cậu có thạo loại súng này không?

Nở tròn hai con mắt lớn, Kim cười phô hàm răng đều trắng bóng:

- Anh yên tâm đi! Đại hội tập sau mùa “rèn cán, chỉnh quân”[118] năm 1951 ở Phú Thọ vừa rồi, tôi bịt mắt tháo lắp một khẩu các bin như thế này chỉ mất có mười lăm phút, chiếm giải nhất trung đoàn đấy, anh ạ.

Kim cầm khẩu súng, thao thao. Rồi ngó nghé vào nòng súng và chợt kêu:

- Súng mới chưa dùng à? Mà sao dầu mỡ két đặc lại như gỉ thế này!

- Bên quân giới mới cung cấp cho. Chưa dùng lần nào thật. Mà có khi là do ở đây lạnh quá!

Kim gật đầu. Vừa lật ngang lật dọc khẩu súng vừa rổn rảng:

- Tôi ra phố chơi. Nghe dân nói, hồi bọn lõ ở đây, có hôm xăng ô tô của chúng còn đóng băng lại kia. Ngày còn đi học ở Hà Nội, tôi đọc sách thấy nói ở Bắc Cực rét đến nỗi nghe hơi thở lách tách như tiếng cỏ cháy hơi thở người vừa ra khỏi mũi là đóng băng lốp đốp như rang bỏng. Không khí tụt xuống âm mấy chục độ, đến nỗi râu tóc cũng cứng đơ rồi gãy vụn ra kia. Không hiểu trên dãy Phan Xi Păng kia có lạnh đến như thế không đấy!

Bất giác, câu nói vô tình của Kim khiến Tố nhìn ra khuôn cửa đang mờ nhòa bóng sương. Chiều mùa đông đang buông. Sương, mưa đã xoá mờ mọi dấu vết. Dải núi hùng vĩ chỉ còn lờ mờ một màu xanh lam hư ảo. Năm trăm triệu năm trước, nơi đây là biển cả. Ba trăm triệu năm trước, cùng với Trường Sơn, hệ sơn mạch Phan Xi Păng này mới nổi lên từ mặt biển và nó đã có cái độ cao chóng mặt như thế này khoảng bảy mươi triệu năm lại đây. Bảy mươi triệu năm tồn tại, Phan Xi Păng à, giờ thì người đang được chứng kiến một cuộc đấu tranh vĩ đại, cuộc đấu tranh có thể là cuối cùng của chúng tôi, những người nô lệ đứng lên tự giải phóng mình đây.

- Anh nghĩ gì mà đăm chiêu thế, anh Tố?

Đột ngột nghe tiếng Kim hỏi, Tố ngẩng lên, ra khỏi những ý nghĩ hào hùng.

Trên mặt bàn đã la liệt các chi tiết được tháo rời của khấu các bin. Hai bàn tay lấm lem dầu mỡ. Dầu mỡ dính cả trên gương mặt thư sinh của anh chiến sĩ quân báo láu lỉnh.

- Lâu nay anh có nhận được tin chị Va và các đồng chí ở Cam Đồng không?

- Mình mới nhận được thư Va. Va đã chuyển sang công tác ở Huyện hội Phụ nữ. Anh Cắm được cử làm chủ tịch huyện Bảo Trang. Cô Yên tham gia công tác ở xã. Cậu Mòn, trung đội phó bên Tỉnh đội. Mọi người đều khỏe mạnh và công việc vẫn thuận lợi. Còn bọn trẻ như chú bé Tả, cỏ bé Phin cũng vậy. Nhưng có một tin buồn.

- Gì vậy?

- Ông binh thầu Phù mất rồi. Ông mất sau mấy năm trời ốm đau buồn phiền, Va bảo, có lẽ ông mất vì dằn vặt lương tâm. Vì cuối cùng đã dao động, không còn giữ được tinh thần quyết tâm khi bị Ngao dọa nạt, đã khai cho nó biết danh sách các anh em Việt Minh ở làng Thác.

- Chậc! Chiến tranh, cách mạng, tránh sao được bi kịch kiểu này. - Kim nói sau một cái chặc lưỡi, rồi chuyển ngay sang chuyện khác, hai con mắt tươi rói. - Anh Tố này. Nhắc lại chuyện Cam Đồng, tôi thấy vẫn còn thắc mắc đấy!

- Thắc mắc gì?

- Hồi ấy, Cam Đồng vui giải phóng, giá mà anh và chị Va tổ chức lễ cưới có phải đẹp không nhỉ?

- Cảm ơn Kim!

- Sao lại cảm ơn?

- Thực tình là hồi đó nhiều đồng chí cũng gợi ý như Kim. Và tình yêu của chúng mình thì cũng chẳng có gì phải nấn ná nữa. Nhưng Va lại bảo: “Không phải là em chưa muốn làm vợ anh đâu. Em cũng không ngại là có con, có con em sẽ dịu con đi công tác. Nhưng mà, em sắp thoát li lên công tác ở huyện, em muốn thư thư một thời gian đã, anh à.”

Nói xong câu cuối cùng, Tố lặng đi trong giây lát. Quay mặt nhìn ra khuôn cửa sổ, anh nghe được tiếng đập của con tim trĩu nặng cả lồng ngực. Ôi, Va yêu quý của anh. Một thiếu nữ Tày xinh xắn và hồn hậu. Người con gái suốt đời sẽ đi cùng đường với anh. Một đôi mắt đẫm lệ yêu thương. Cái gầm sàn mùa cốm năm nào. “Anh! Em ngạt thở quá. Cho em cởi cái khuy áo cổ cái đã.” Tiếng Va nói lấp trong hơi thở gấp gáp. Khuôn ngực thiếu nữ tươi mát bồng bềnh trìu trĩu và cái ôm choàng nồng nã trong hương thơm của cốm mới và mùi chàm nguyên khai.

Thời gian lặng lẽ trồi. Kim cúi xuống hí hoáy với công việc. Không ai nói một lời. Lát sau, có cảm giác bây giờ cả hai người mới trở lại với hiện tại. Tố nhìn Kim, cái gò mũi cao lấm tấm mấy chấm mồ hôi, tủm tỉm cười và thật tự nhiên:

- Kim à, lúc nãy cậu hỏi mình, đang nghĩ gì mà đăm chiêu thế? Thế theo cậu thì mình đang nghĩ gì nào? Cậu có tin không? Mình nghĩ đến tuổi trẻ các cậu, mình cảm thấy yêu các cậu quá.

Có vẻ Kim hơi ngường ngượng, nên so một bên vai cọ một vết dầu mỡ dầy trên má trái. Tố dào dạt:

- Kim à. Minh nghĩ đến tuổi trẻ dân tộc mình. Trần Quốc Toản mười sáu tuổi, chưa đủ tuổi dự hội nghị Diên Hồng cùng các bô lão bàn việc đánh giặc, đứng ngoài cuộc họp, căm giận quân thù tay bóp nát quả cam lúc nào không biết. Rồi sau đó, tập hợp bạn bè giương cao ngọn cờ “Phá cường địch, báo hoàng ân” tham gia cuộc kháng chiến chống quân Nguyên.

- Anh nói thế thì tôi hiểu rồi.

- Mình tin là cậu hiểu tầm sự mình lúc này. Tất cả các thứ mình để trên mặt bàn kia, từ chiếc bật lửa tới viên thuốc chống sốt rét và cả khẩu súng cậu đang lau giúp mình nữa, tất cả là để cho Tiển đấy.

- Anh yên tâm về chú thiếu niên này đi. Nó trưởng thành nhanh hơn ta tưởng. Nhất là từ sau khi đi học trường thiếu sinh quân về. Chững chạc lắm rồi. Mới có hơn tháng trời đi Phong Sa về mà tôi không nhận ra được nó đấy!

- Kim à! Những ngày đầu tiên bí mật về Cam Đồng, mình phải ăn ở trong rừng. Một hôm bỗng thấy nơi mình nằm có mấy tàu lá chuối khô giải thêm cho ấm. Ai làm việc này vậy? Đúng là chỉ có chú Tiển nhà ta thôi! Ai bảo chú ta làm việc này? Không ai cả! Linh cảm! Linh giác mách bảo. Lòng yêu nước, đạo lí làm người là cái đã có sẵn, đã in sâu trong con tim, đã có trong huyết quản từ tuổi thiếu niên người Việt rồi! Mà Kim này...

- Anh hỏi gì tôi cơ?

- Cậu đang học năm thứ mấy ở trường Bưởi thì kháng chiến toàn quốc bùng nổ?

- Đang học đệ tam[119] mà anh.

- Tiếng Pháp như thế cũng hòm hòm rồi đấy nhỉ?

- Oh! Je parle un peu. Chút ít thôi anh à. Còn nhớ bài học đầu tiên ở lớp Préparatoire[120] là: Maintenant, je vais à l’école. J’apprend charque jour ma lecon. Hôm nay tôi đi đến trường. Mỗi ngày tôi học bài học của tôi. Và bài học cuối cùng ở lớp đệ tam là trích đoạn vở kịch Le Cid[121] của Pièrre Corneille. Trong đó tôi đóng vai Don Rodrigue. Còn đem nhau ra diễn ở Nhà hát Lớn cơ nhé! Rồi rục rịch kháng chiến là bỏ học, đi theo Trung đoàn Thủ đô chọi nhau với bọn Tây mũ đỏ, thề quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. - Kim cười. - Trước đó còn thụi nhau với bọn trẻ con Tây bắng nhắng ở trường Albert Sarraut[122] đã chứ! Rồi sau đó mới là: L’ indépendant ou la mort. Độc lập hay là chết!

- Vive le Président Hồ Chí Minh! Hồ Chủ tịch muôn năm!

- Bravo! Việt Nam muôn năm!

Nổi hứng, Kim đứng vụt dậy, giơ cao tay vỗ nhịp:

- Chưa hết đâu anh. Còn hát vang chiến lũy: “Mây núi rừng thiêng chính khí ca. Tinh binh rộn rã trên đường xa...”

- “Đây hồn chiến sĩ oai hùng ngự. Một thuở đao binh giục lánh nhà. Mùa xuân đi không tiếc nửa đời hương. Em lòng ơi giữ lấy giấc mơ hường. Ai mải miết một trời son với phấn. Ta hùng oanh dồn bước tiến lên đường...”

Không thể ngờ, cảm hứng đột ngột bốc dậy, Tố cũng đứng lên và cất tiếng. Thoạt đầu chỉ là lẩm nhẩm, nhưng chỉ một lát, cả gian buồng đã vang vang tiếng hát của hai anh em. Bài “Chính khí ca” của một thời sao mà hào hùng và lãng mạn thế!