nh đã thành công!

Anh điên cuồng bò lên, ngón tay bíu chặt vào mấy bao cát, chẳng chú ý gì đến da tay bị xây xước. Xong! Anh đã tới miệng hố! Không còn lo bị tuột xuống ngay cả khi anh chỉ bám hờ hờ thôi. Tuy nhiên anh chưa thể duỗi thẳng tay ra và khá lâu, anh vẫn giữ nguyên tư thế cũ, tay bíu chặt vào mấy bao cát.

Đúng ngày anh thoát thân, ngày thứ bốn mươi sáu kể từ ngày anh bị đưa xuống hố, trời nổi gió to khi anh bò đi, cổ và mặt anh bị những hạt cát nham nhám quất mạnh vào. Anh không lường được chuyện sẽ có gió to như thế này. Ở trong hố anh chỉ thấy sóng biển nghe gần hơn, và bây giờ đây đáng lẽ là đêm tối yên tĩnh mới phải. Ngoài ra nếu gió mạnh như vậy chắc chắn anh không thể hy vọng trời sẽ có sương mù. Có thể trời chỉ nhờ nhờ khi nhìn từ dưới lên. Có thể anh đã nhầm cảnh cát bay với sương mù. Dầu sao, tình hình cũng có vẻ phức tạp đây.

Anh bồn chồn ngước nhìn lên. Trong ánh sáng nhàn nhạt, chiếc chòi canh có vẻ như nghiêng về một phía. Nó ở xa và không đáng ngại lắm. Nhưng người ở chòi canh chỉ có thể quan sát anh bằng ống nhòm, nên anh không coi khoảng cách đó là tốt. Anh tự hỏi không biết họ đã thấy mình chưa. Chắc chưa, nếu thấy họ đã kéo chuông báo động ngay rồi.

Chị đã cho anh biết rằng vào một đêm mưa bão cách đây gần nửa năm, trong một cái hố ở phía tây rìa làng một bức tường đã sụp xuống và gần nửa ngôi nhà đã bị chôn vùi trong cát. Tiếp đó trời mưa, cát ngấm nước mặn gấp đôi đã đè bẹp ngôi nhà như người ta bóp một vỏ bao diêm vậy. Rất may không ai bị thương nhưng sáng hôm sau cả gia đình đó định trốn đi. Khoảng năm phút sau khi chuông báo động réo lên, dân trong vùng đã nghe thấy tiếng kêu khóc của bà già bỏ trốn đi bị bắt về. Chị còn nói thêm: Hình như gia đình đó có máu điên.

Không, anh không nên để phí lấy một phút. Anh cương quyết ngẩng đầu lên, đưa mắt nhìn quanh. Những bóng đen dài đổ dọc theo những ô trũng và đồi cát. Cảnh vật chìm trong màu đỏ sậm, từng lớp cát bị gió thổi rào rào từ trong bóng tối ra rồi lại bị những bóng tối khác nuốt chửng ngay. Liệu anh có trốn thoát sau lớp cát bay rào rào này mà không bị phát hiện? Anh bỗng sững người khi ngoảnh nhìn lại phía sau để xem ảnh hưởng của sự phản quang. Không chỉ có cát bị gió thổi tạo nên một lớp khói dày trắng đục hiện bao phủ cảnh vật, che khuất ánh nắng mặt trời đang lặn mà thôi. Cạnh đó, từng lớp sương mù vừa bị gió thổi tan thì ở chỗ khác sương lại bốc lên. Theo kinh nghiệm lúc còn ở dưới hố, anh biết rõ cát hút ẩm, nhưng anh không hề biết được rằng thực tế cát lại hút hơi nước nhiều đến thế. Cảnh tượng trông như một đám cháy sau khi những người lính cứu hỏa chữa xong. Tất nhiên, đây là một lớp sương mỏng, không có gì đặc biệt lắm trong ánh phản quang, nhưng đủ che cho anh thoát khỏi sự quan sát của người trên chòi canh.

Anh lấy đôi giày giắt ở thắt lưng ra đi vào, và nhét cuộn dây thừng vào túi. Chiếc kéo mang theo có thể là một vũ khí có ích trong trường hợp cần kíp. Anh sẽ trốn về phía đông, nơi khuất ánh sáng khúc xạ. Điều cần thiết trước hết đối với anh là tìm một chỗ nấp cho đến khi mặt trời lặn hẳn.

Nào, ta lên đường. Hãy hạ thấp lưng xuống và chạy dọc theo những chỗ trũng. Đừng rối trí. Hãy quan sát kỹ càng và tiến lên. Kìa, có một cái hố trú ẩn đằng kia. Có tiếng động gì đáng ngờ vậy nhỉ? Bị lộ chăng? Có lẽ không phải... đứng lên, và tiếp tục đi thôi. Đừng đi về phía tay phải nhiều quá. Triền đồi bên tay phải quá thấp, rất dễ bị phát hiện.

Con đường mòn hình thành do những người chở cát ban đêm, vạch thành một đường thẳng nối từ hố này sang hố khác. Ở phía bên phải đường này là một triền dốc thoai thoải với những vết lồi lõm. Đỉnh mái nhà của dãy nhà thứ hai hiện ra thấp thoáng. Rồi chúng lại được che bởi một dãy nhà khác ỏ phía bờ biển. Tường cát dọc theo mé đó thấp, và hàng rào thưa được dựng lên để chắn cát. Rõ ràng là những người sinh sống trong những hố đó có thể tùy ý đi ra đi vào qua vách cát hướng về phía làng. Khi anh hơi ngẩng đầu lên anh có thể nhìn thấy toàn bộ con đường dân đến trung tâm tỉnh lỵ. Những mái nhà lợp tôn, lợp rạ túm tụm vào nhau thành những chấm đen ở giữa vùng đất mấp mô, mở ra như một chiếc quạt trước mắt anh. Một hàng phi lao trơ trụi với một cái vũng trông như ao. Chỉ vì muốn bảo vệ một vùng đất tội nghiệp nằm dọc theo bờ biển đó mà có đến trên mười gia đình phải sống một cuộc sống cực nhọc.

Hiện tại những cái hố cực khổ đó ở về phía bên trái của con đường. Rải rác có những con đường nhỏ do những người khiêng thúng tạo thành và tiếp đó là những túi cát ải chôn trong cát chỉ rõ chỗ đó có hố. Chỉ nhìn thấy chúng thôi anh cũng đã khiếp rồi. Ở một số chỗ không thấy có thang dây buộc vào bao cát nhưng nhiều chỗ khác lại có. Anh thấy số người cực khổ mất hẳn ý chí thoát đi không phải ít. Anh hiểu dễ dàng tại sao người ta có thể sống một cuộc sống như vậy.

Nấp ngay xuống! Không, chẳng có gì hết, đó chỉ là một con quạ. Than ôi, anh đã không có được cơ hội nào để bắt nó đem nhồi bông, song những điều đó giờ cũng chẳng có ý nghĩa gì. Sự khao khát có được những vật trang trí, huy chương, trống hiệu, chỉ xảy ra khi người ta mơ đến những giấc mơ không thể tin là có thực. Cuối cùng, hình như anh đã ra được đến rìa làng và lên đến con đường chạy trên dãy cồn cát. Tầm nhìn rộng ra và anh thấy được biển ở phía bên trái. Gió mang theo vị mặn của biển cả. Chiếc khăn bông quấn quanh cổ anh bay bay theo gió, đập vào má anh. Như anh đoán, ở đây không có sương mù. Biển rực những khoảng sáng như nhôm, tụ lại thành những đợt sóng tựa như lớp màng phủ trên mặt sữa đun sôi. Mặt trời, bị chìm bởi những đám mây xốp hình như bị giữ lại, không còn đủ sức lặn nữa. Chân trời điểm lấm chấm những hình dáng bất động của những con tàu đen, mà từ chỗ anh đứng không thể đoán được kích thước và độ xa.

Phía sau anh chỉ có những cồn cát phẳng phiu uốn lượn thành những rặng đồi bất tận, kéo dài đến tận mỏm đất nhô ra biển. Nếu tiếp tục đi như vậy có lẽ sẽ nguy hiểm. Anh lo lắng quay lại phía sau; may mắn thay chiếc chòi canh bị một đồi cát thấp che khuất. Khi anh nhích lên một chút để quan sát, mắt anh nhìn thấy một cái lán thấp, ngập một nửa trên triền dốc ở bên phải. Vì bóng tối nên trước đó anh không thấy cái lán đó. Ở phía khuất gió của lán có một cái hố sâu hình như đã được ai đó dùng xẻng xúc cát lên.

Một chỗ nấp lý tưởng đây rồi. Kết cấu của cát ở đây mịn màng như lớp trong của vỏ sò, và không có dấu hiệu nào tỏ ra có người ở trong đó. Nhưng anh phải xử trí ra sao với dấu chân của chính mình? Anh quay lại tìm dâu chân và nhận thấy cách chừng ba mươi thước chúng đã bị xóa sạch. Thậm chí khi anh đứng một chỗ, các dấu chân đã thay hình đổi dạng ngay trước mắt anh. Về một phương diện nào đó, gió cũng có ích.

Định vòng ra đằng sau lán, anh bỗng nom thấy một vật gì đen đen đang rón rén bước từ phía trong ra. Thì ra đó là một con chó lông hung đỏ, phục phịch như một con lợn. Không nên làm nó hoảng sợ. Đi đi, cút ngay! Nhưng con chó không hề lộ dấu hiệu nào tỏ ra muốn bỏ chạy, nó vẫn đứng như chôn chân dưới đất, đôi mắt nhìn anh trừng trừng. Một tai bị rách toạc, đôi mắt nhỏ xíu không thích hợp với thân hình khiến con vật nom càng thêm gian giảo. Nó đánh hơi anh. Liệu nó có sủa không? Anh tự hỏi. Cứ để nó thử sủa xem sao. Anh đã thủ sẵn cái kéo trong túi. Cứ để nó sủa và anh sẽ cắm ngập cả cái kéo vào óc nó! Con vật vẫn chằm chằm nhìn anh một cách bướng bỉnh, song nó im lặng, thậm chí không dám gầm gừ nữa. Đây là một con chó hoang chăng? Bộ lông của nó xơ xác, và mõm đầy những vết sứt sẹo. Người ta vẫn bảo loại chó không sủa là loại chó hết sức nguy hiểm. Mẹ kiếp! Đáng lẽ phải mang theo thức ăn mới đúng. Nói đến thức ăn anh mới nhớ ra mình đã quên khuấy không mang theo lọ thuốc độc cyanua kali. Ôi thôi, thấy kệ nó. Người thiếu phụ đó sẽ không bao giờ tìm ra chỗ anh giấu lọ thuốc độc đâu. Anh đưa tay lên miệng khẽ huýt sáo để xem con chó có chú ý không. Để trả lời, con chó uốn cong cái mõm mỏng, ám khói lên, nhe hàm răng vàng ệch bám đầy cát. Anh đoán, con vật chắc hẳn đã nhận thấy anh chẳng lấy gì làm ngon lành lắm. Con vật có một cái cổ họng khá rộng. Tốt hơn anh nên thu xếp làm sao để ngay từ đầu anh đã hạ được nó, thế nhưng...

Bất chợt con chó lảng nhìn đi phía khác, đuôi nó cụp xuống, và nó bước đi thong thả với vẻ uể oải tựa như chẳng có chuyện gì xảy ra. Rõ ràng con vật đã nhượng bộ trước ý chí không chịu khuất phục của anh. Sức mạnh tinh thần của anh chưa đến nỗi tệ lắm khi anh có thể nhìn mà khuất phục được con chó. Anh thả người tuột xuống, nằm dựa vào thành hố. Anh ngồi ở chỗ khuất gió và thở phào với vẻ hài lòng. Con chó đang lê bước dưới những cơn gió mạnh và biến mất sau lớp cát bay mù mịt. Việc một con chó hoang lấy chỗ này làm nơi ở của nó là một sự việc đảm báo rằng không có một ai lui tới đây. Chừng nào con chó không kể lại cho bọn quan chức trong làng nghe, chừng đó an ninh của anh ở đây còn có vẻ được đảm bảo. Mặc dầu mồ hôi bắt đầu toát ra, nhưng anh cảm thấy dễ chịu. Yên tĩnh làm sao! Hệt như anh đang được bọc trong một lớp gelatin vậy. Dù cho anh có ôm một trái bom, đã được ấn định nổ vào giờ X, anh cũng chẳng bận tâm về tiếng tích tắc của chiếc đồng hồ báo thức nữa. Người bạn Mobius của anh sẽ lập tức phân tích cho anh nghe tình trạng này như sau:

- Ông bạn của tôi ơi, cái mà anh đang làm là tự an ủi bằng những phương tiện để trốn thoát, chứ không phải mục đích trốn thoát.

Và anh sẽ dễ dàng đồng ý:

- Đúng lắm. Song tôi tự hỏi liệu anh có phân biệt một cách chính xác giữa phương tiện và mục đích không. Liệu dùng những định nghĩa như nhu cầu đòi hỏi có đúng không?

- Không, không, không ích gì hết. Anh không thể sử dụng thời gian theo chiều thẳng đứng. Một thực tế phải thừa nhận là, thời gian đi theo chiều ngang.

- Vậy nếu anh dùng nó theo chiều thẳng đứng thì sao?

- Nếu thế anh sẽ là một cái xác ướp.

Anh chép miệng, tháo giày ra. Quả thực, thời gian hình như chạy theo chiều ngang. Anh không thể chịu nổi cát và mồ hôi bết lại giữa các kẽ ngón chân. Anh tháo giày và tất, duỗi các ngón chân cho không khí lùa vào các kẽ ngón. Hừm, không hiểu sao nơi nào có loại vật sống cũng có cái mùi khó chịu thế nhỉ? Nếu các loài vật đều thơm tho như hoa cỏ thì hay biết mấy! Không. Đó chính là mùi chân anh. Một cảm giác vừa thân thiết vừa lạ lùng chợt dâng lên trong anh, khi anh nhận ra điều đó. Anh nhớ có ai đó nói rằng không gì ngon hơn thứ nước vàng vàng chảy ra từ lỗ tai của chính mình, nó còn ngon hơn cả loại pho mát chính cống. Như thế, trên đời cũng có nhiều vật có một sức quyến rũ và người ta ngửi mãi không biết chán... như một cái răng sâu chẳng hạn.

Lối vào trong lán bị cát lấp quá nửa, nên gần như không thể nhìn được vào phía trong. Liệu đây có phải những vật còn sót lại của một cái giếng nước cũ không nhỉ? Một cái lán được dựng lên để che cho cát khỏi tràn vào giếng thì kể cũng lạ. Đương nhiên người ta khó lòng kiếm ra nước ở một chỗ như thế này. Anh cố nhìn vào trong lán, và lần này, anh bị choán bởi mùi chó thực sự. Mùi loài vật thối thì khỏi phải bàn. Anh nhớ có một nhà xã hội học nói rằng anh thích linh hồn của một người Triều Tiên nhưng lại không thể chịu đựng được cái mùi của anh ta. Thôi vậy, nếu thời gian chạy theo chiều ngang, tốt hơn nên chỉ cho anh biết nó chạy nhanh đến mức nào... Niềm hy vọng và nỗi khó chịu... Một cảm giác nhẹ nhõm và nôn nóng. Anh nhận thấy bị nhử mồi kiểu này thực không tài nào chịu nổi. Anh phủ cái khăn bông lên mặt rồi ngả lưng xuống. Có thể đó chính là mùi người anh, nhưng anh không định khen ngợi nó tí nào.

Một vật gì đang bò chờn vờn lên mu bàn chân anh. Cái lối bò này, gần giống với lối bò của loài côn trùng thuộc họ cánh cứng. Anh quả quyết rằng đây phải là giống bọ đất, bởi vì nó bò một cách khó nhọc trên sáu cái chân yếu ớt. Thậm chí anh cũng chẳng muốn xem xem đó là con gì. Cứ cho rằng nó thuộc họ cánh cứng đi chăng nữa thì anh vẫn lưỡng lự không biết mình có thực sự muốn dò theo nó hay không. Rõ ràng là anh không đủ khả năng để quyết định dứt khoát.

Một cơn gió nhẹ thổi chiếc khăn che mặt anh sang một bên. Chi cần liếc qua anh cũng có thể nhận ra một dãy cồn cát vàng rực và sáng lấp lánh. Một con đường màu vàng và đột ngột đổ xuống vào bóng tối. Có một cái gì là lạ trong cách sắp xếp không gian ở chốn này, và anh rùng mình với một nỗi cô đơn huyền bí dành cho con người. (Phải, đây chắc chắn là một quang cảnh đầy thơ mộng. Một quang cảnh như vậy ngày nay hẳn sẽ có một sức lôi cuốn mạnh mẽ đối với các khách du lịch trẻ tuổi. Đây là một bảo vật nạm vàng... Tôi có thể bảo đảm sự phát triển tương lai của nó như một người có kinh nghiệm trong nghề này vậy. Nhưng nếu định phát triển nó, thì trước hết phải quảng cáo đã! Nếu không quảng cáo thì đến ngay loài ruồi cũng chẳng thèm đến. Chốn này có thể không có nữa, nếu không một ai hay biết gì nó. Tựa hồ một người có viên đá quý mà không biết dùng vào việc gì cho thực tế. Vậy chúng ta sẽ phải làm gì? Tôi tính sẽ giao việc cho một người chụp ảnh giỏi, và bảo anh ta chụp cho tôi mấy bức bưu ảnh thực tốt để làm quảng cáo. Ngày trước, người ta thường tìm những nơi phong cảnh hữu tình rồi mới thuê chụp bưu ảnh. Nhưng bây giờ, thông thường người ta lại đặt làm bưu ảnh trước... rồi sau đó mới nghĩ đến việc tạo nên một nơi đẹp. Nếu bạn thích xem qua thì nhân đây, tôi có mang theo vài ba hình mẫu). Cái anh chàng bán bưu ảnh tội nghiệp nọ đã mò đến đây với ý định chào mời bọn dân quê vào việc của mình, nhưng rồi chính anh ta lại bị lôi kéo vào công việc của họ, và anh ta đã ốm mà chết. Tuy nhiên, hiển nhiên anh không thể tưởng tượng được rằng người bán bưu ảnh đó lại có tài hùng biện đặc biệt. Có lẽ anh chàng đã quá thực thà bày tỏ niềm hy vọng của mình đối với chốn này và đã không ngần ngại dốc hết cả những gì mình có vào công việc đó. Lạy trời, thử hỏi thực chất của vẻ đẹp này là cái quái gì kia chứ? Phải chăng là sự sắp đặt chính xác của thiên nhiên và các định luật vật lý của nó, hoặc là sự tàn nhẫn của thiên nhiên, không ngừng chống đối trí tuệ của con người?

Cho đến ngày hôm qua, ý nghĩ về phong cảnh nơi đây luôn khiến anh thấy buồn nôn. Anh đã thực sự suy nghĩ, với một nỗi hằn học rằng những cái hố này thực sự thích hợp với những kẻ lừa đảo như bọn bán buôn ảnh.

Tuy nhiên, không có lý do nào để nghĩ về cuộc sống trong mấy cái hố đó và vẻ đẹp của phong cảnh bằng cách đem đối chiếu với nhau như thế. Cảnh đẹp không nhất thiết phải có cảm tình với con người. Quan điểm của riêng anh khi nghiên cứu về cát như một phần tử tách rời khỏi một khối tĩnh không phải là điều gì rồ dại... một dòng cát gồm những hạt cát nhỏ bằng một phần tám milimét... một thế giới trong đó sự tồn tại là một lô những trạng thái. Nói cách khác, vẻ đẹp của cát thuộc về sự chết chóc. Chính vẻ đẹp của sự chết chóc đã len lỏi vào vẻ đẹp tráng lệ của cảnh đổ nát điêu tàn của nó và sức mạnh vĩ đại của sự hủy diệt của chính nó. Không. Hãy khoan đã. Nếu anh bị chỉ trích là đã tha thiết với cái vé khứ hồi của mình, anh sẽ ở nguyên một chỗ. Người ta thích phim về các loài vật hoang dã và chiến tranh bởi vì người ta nhận thấy ngay khi rời khỏi rạp chiếu bóng rằng cũng cái ngày xa xưa đó, nối tiếp cái ngày xa xưa hôm trước đang chờ ta... Thậm chí người ta thích cả những phim gần với hiện thực đến mức chúng suýt khiến họ lên cơn đau tim. Liệu có kẻ nào thực sự ngu xuẩn tới mức đi xem chiếu bóng với một khẩu súng thật nạp đạn hẳn hoi không? Người ta bảo có vài loài chuột uống nước tiểu của chúng thay cho nước, hoặc những con côn trùng ăn thịt thối, hoặc những bộ lạc du cư chỉ biết đi tới cùng trời cuối đất, có thể thích nghi cuộc sống của họ ở giữa hoang mạc. Nếu ngay từ thuở khai thiên lập địa, người ta luôn tin rằng chuyến đi của ta sẽ không có ngày về, thì ta sẽ không phải tha thiết bám lấy cát một cách uổng công như con hến cố bám vào một tảng đá đến thế. Nhưng những kẻ du cư đó đã đi quá xa đến chỗ họ tự coi mình là “những kẻ du mục” vì thế...

Phải rồi, có lẽ anh nên kể về phong cảnh này cho người thiếu phụ ấy nghe. Có lẽ anh nên hát cho chị nghe bài ca về cát, nơi không có chỗ cho ngày về, mặc dù anh hát chẳng hay ho gì. Ít ra thì anh cũng có thể bắt chước một cách vụng về một thằng đĩ đực quyến rũ một người đàn bà bằng cách thả một loại mồi khác đời. Song với khuôn mặt áp vào cát, anh chẳng khác nào một con mèo nằm trong một cái bao giấy.

Ánh sáng trên dãy đồi chợt biến mất. Trước mắt anh toàn bộ cảnh vật chìm trong bóng tối. Do không để ý nên anh không nhận thấy gió lặng dần, và lúc này sương mù đang tràn đến cuồn cuộn. Có lẽ bởi thế mà mặt trời đã lặn đột ngột đến vậy.

Thôi được, ta hãy lên đường!