ắc Tơ-ri-gơ ngồi trên cát, cạnh nạn nhân vẫn có vẻ như chết. Y nâng đầu Kazan lên, phát hiện ra ngay chỗ lông mòn quanh cổ, và những chỗ da bị chai, chứng tỏ con vật từng đeo vòng cổ.

Y không thể tin vào mắt mình.

- Đây là một con chó! – Y lại thốt lên - Một con chó, Xan-đi ạ! lại rất đẹp!

Một vũng máu loang đỏ mặt cát quanh đầu Kazan. Hắn xem xét vết thường và vạch tìm để biết chính xác chỗ vết đạn xuyên vào.

Đạn trúng vào đỉnh đầu, nhưng không xuyên qua sọ, và khi đến sọ lại chuyển hướng. Vết thương tuy kết quả có mạnh, cũng khôngnặng lắm; những cơn co giật làm Kazan run bần bật cả chân lẫn lưng, không phải là dấu hiệu giãy chết, như Mắc Tơ-ri-gơ sợ lúc đầu. Con chó sói không muốn chết tí nào và lúc này nó đang hồi dần.

Về chó kéo xe thì Mắc Tơ-ri-gơ là một tay sành sỏi. Y đã sống hai phần ba cuộc đời bên chúng. Chỉ nhìn thoáng qua, y cũng có thể đoán được tuổi, giá trị và xuất xứ từng con. Trên mặt tuyết, y có thể phân biệt, y có thể phân biệt đường đi một con chó Mắc-ken-di vớiđường đi một con Ma-lơ-muýt, vết chân một con chó Eskimo với vết chân một con chó huski vùng Y-u-côn.

Y bèn xem xét kỹ chân Kazan. Đúng là chân sói. Xan-đi cười gằn. Kazan to khoẻ, và Xan-đi nghĩ bụng tại thành phố Vàng mùa đông này giá chó sẽ lên như thế nào.

Y liền đi xuống thuyền lấy một miếng vải để thấm máu ở vết thương, và một mớ dây da để đan ngay một cái rọ bịt mõm con vật.

Y chọn những sợi nhỏ nhất để tết cái rọ như người ta đan bao gậy trượt tuyết. Chỉ mười phút là xong cái rọ mõm, y ấn mũi Kazan vào rồi buộc chặt rọ quanh cổ con vật. Với một ít sợi khác, y tết thành một đoạn dây dài độ ba mét. Đoạn y ngồi bắt chân chữ ngũ, chờ cho Kazan tỉnh lại.

Không phải đợi lâu. Con chó sói đang ngóc đầu nhìn quanh. Thoạt tiên nó chẳng thấy gì hết. Một màng máu phủ trước mắt nó. Rồi nó nhìn rõ dần và trông thấy con người đang ngồi. Động tác đầu tiên của nó là đứng dậy. Yếu quá, nó lại ngã xuống đất đến ba lượt. Ngưồi kia ngồi cách đó độ hai mét đang cầm sợi dây da cười gằn. Kazan nhe nanh ra, gầm gừ chực cắn, lông lưng dựng đứng như bàn chải. Xan-đi Mắc Tơ-ri-gơ lại đứng lên.

- Tao thừa biết mày muốn gì rồi – y lầu bầu - Trước mày, tao đã thấy nhiều đồng loại của mày rồi. Bọn sói trời đày đã làm hư mày; mày cần ăn thật nhiều đòn, nhiều gậy rồi mới chịu đi đứng tử tế như trước. Mày có muốn tao bắt đầu bài học ngay không? Nghe đây…

Mắc Tơ-ri-gơ đã có ý đem từ dưới thuyền lên một cái dùi gỗ tướng. Y nhặt nó ở trên mặt cát, tay kia vẫn khư khư sợi dây da.

Cuối cùng Kazan cũng đứng dậy được. Trước mặt nó, lại vần con người, kẻ thù xưa cũ, và, trong tay con người, cái gậy không bao giờ rời y. Tất cả những gì hung dữ trong bản chất nó lại trỗi dậy. Nó biết Sói Xám đã đi rồi. Con người đứng kia đã làm nó bị thương và nó biết rất rõ cái dùi gỗ đang sắp giáng xuống.

Thế là nó nhảy bổ tới, bất ngờ đến mức Mắc Tơ-ri-gơ, vẫn cảnh giác, cũng không kịp chống đỡ đòn tấn công. Trước khi y giơ cái dùi gỗ lênhoặc nhảy sang một bên, Kazan đã đến thẳng trước ngực y.

May chỉ có cái rọ mõm cứu mạng cho Xan-đi. Cái hàm khủng khiếp bập lại không cắn được. Nhưng y ngã ngữa, vì cú húc quá mạnh, như bị một cái máy bắn đá vào người. Nhanh như mèo, Xan-đi Mắc Tơ-ri-gơ đứng ngay dậy, vẫn khư khư cầm chắc sợi dây da mà y đã quấn mấy vòng vào cổ tay. Vì vậy Kazan vẫn bị giữ rịt.

Con chó sói lại chồm lên lần nữa. Nhưng cái dùi gỗ đã vung lên nện vào vai nó một cú như trời giáng, nó lăn ra cát.

Trước khi Kazan hoàn hồn, Mắc Tơ-ri-gơ, thu ngắn thêm dây, đã nhảy tới bên cạnh.

Cái dùi gỗ lại giáng xuống, giáng xuống nhịp nhàng, rùng rợn, chính xác như mọi người có thể chờ đợi ở một bàn tay thành thạo nhường ấy. Những cú đầu chỉ càng làm Kazan thêm lồng lộn. Nhưng sự lồng lộn của đối thủ, gần như điên cuồng vì tàn bạo, tức giận, cũng không kém. Mỗi lần Kazan nhảy lên, cái gậy lại trúng vào nó ngay trên đà lao tới, với một sức mạnh có thể làm gãy xương. Cái mồm Xan-đi bặm lại không còn biết thương xót là gì. Chưa bao giờ y thấy một con chó như thế này và, tuy Kazan bị rọ mõm, y chỉ tin có một nửa vào kết thúc của trận chiến. Rõ ràng là nếu cái rọ bật ra hay tuột xuống thì đời y đi đứt, ngay tức khắc.

Hoàn toàn bị ý nghĩ đó ám ảnh, cuối cùng hắn ta nện một cú vào đầu Kazan mạnh đến mức con vật đấu sĩ lão thành ngã vật xuống đất, mềm nhũn như một mớ giẻ rách.

Mắc Tơ-ri-gơ đã hết hơi. Ngực y hồng hộc. Trước cái xác Kazan nằm gục, y buông tuột cái dùi khỏi tay và mãi lúc ấy y mới nhận thức được đầy đủ trận chiến đấu tuyệt vọng y vừa phải trải qua.

Y tranh thủ lúc con vật đang bất tỉnh để củng cố lại cái rọ bằng mấy sợ dây da khác. Rồi y kéo Kazan xa thêm mấy bước, đến chỗ một cây gỗ bị nước tống giạt vào bờ, buộc chắc Kazan vào đấy. Sau đó, y kéo chiếc thuyền lên cạn và bắt tay chuẩn bị cắmtrại nghỉ đêm.

Lúc đã hơi tỉnh, Kazan cứ nằm bất động, liệt vị, quan sát đao phủ của nó. Tất cả xương cốt đều làm cho nó đau nhức.

Mắc Tơ-ri-gơ có vẻ rất thoả mãn. Y quay lại với con vật nhiều lần, cùng với cái gậy và tái diễn tấn trò. Lần thứ ba, y lấy đầu gậy chọc chọc khiến con chó sói càng lồng lộn. Chính Mắc Tơ-ri-gơ muốn như thế. Đó là biện pháp thông thường đối với cách luyện những con chó bất kham. Y buộc lũ chó phải thấy rõ chống đối là vô ích. Rồi trận mưa đòn lại bắt đầu.

Đòn đánh đau đến mức cuối cùng Kazan không nhìn thẳng vào cái gậy và con người kia nữa, nó vừa rên rỉ, vừa chúi vào sau cái thân cây dùng làm cọc buộc. Hầu như nó không lết nổi. Giá được tự do, nó cũng không thể chạy trốn nổi.

Xan-đi tươi tỉnh lại.

Lần thứ hai mươi, y nói với Kazan:

- Tao sẽ bắt quỉ sứ ra khỏi mày bằng được cho xem. Muốn dạy cho biết điều thì chẳng gì bằng gậy gộc cả. Trước một tháng, mày sẽ bảnh bao và sẽ đáng giá hai trăm đôla, nếu không tao sẽ lột sống mày!

Trước khi trời tối, Xan-đi còn cố trêu tức Kazan nhiều lần nữa, bằng cách lấy đầu gậy chọc chọc ẩy ẩy nó. Nhưng chẳng còn chút phản ứng nào hết. Mắt nhắm nghiền, đầu chúi giữa hai chân, nó không trông thấy cả Mắc Tơ-ri-gơ. Đến bữa ăn, Mắc Tơ-ri-gơ vứt vào mũi nó một miếng thịt. Nó cũng chẳng thèm nhìn.

Mặt trời lặn tắt ở phía tây, sau cánh rừng, vào lúc nào nó cũng không hay và đêm đến nó cũng chẳng thấy. Chỉ có mỗi một lúc, nó tỉnh giấc, ngơ ngác. Trong đầu óc mơ màng ảo não của nó, Kazan cảm thấy hình như đang vang lên một tiếng nói quen thuộc, một tiếng nói của quá khứ. Nó ngóc đầu lắng nghe.

Trên bãi cát bờ sông, nó thấy Mắc Tơ-ri-gơ đã chất xong lửa. Con người kia đã đứng dậy và, trong ánh sáng đỏ quạch, ngoảnh mặt về phía bóng tối dày đặc của rừng sâu, y cũng lắng tai nghe ngóng. Y cũng đang lắng tai nghe cái tiếng kêu thảm thiết đã làm Kazan hồi tỉnh, đó là tiếng than vãn của Sói Xám đang vang vọng xa xa.

Kazan đứng lên, vừa rên rỉ vừa bắt đầu kéo sợi dây da. Xan-đi nhảy tới, tay chụp lấy cái dùi y để bên cạnh.

- Nằm xuống! Đò chó chết! – y ra lệnh.

Dưới ánh lửa, cái dùi lửa lại giơ lên, giáng xuống, vừa nhanh vừa độc ác.

Và khi Mắc Tơ-ri-gơ quay về phía đống lửa đang cháy trên cát, bên cạnh đống chăn y trải để ngủ thì bề ngoài cái gậy to đã khác hẳn: nó bê bết máu và lông.

- Chắc chắn – Xan-đi nói một mình – là phương pháp của ta dần dà sẽ bắt nó phải nằm yên. Ta sẽ đạt mục đích… hoặc ta sẽ giết nó.

Trong đêm, nhiều lần Kazan nghe tiếng Sói Xám gọi. Để đáp lại, nó rên rất khẽ vì sợ cái dùi gỗ. Nó lên cơn sốt và nhức nhối kinh khủng trong lớp thịt đẫm máu. Nó nhìn ngọn lửa cháy và cổ họng khô cháy của nó thèm muốn một ít nước.

Vừa chớm bình minh con người kia đã ra khỏi chăn và đưa thịt đưa nước đến cho Kazan. Nó uống nước nhưng vẫn không ăn thịt. Nó không gầm gừ, không nhe nanh ra nữa. Xan-đi thích thú nhận thấy sự tiến triển đó.

Mặt trời mọc thì Xan-đi điểmtâm xong và sẵn sàng để lên đường. Không sợ hãi, không thèm cầm dùi gỗ, y đi đến chỗ Kazan, cởi bỏ cho nó cái khúc cây và kéo nó đi theo trên bãi cát, về phía chiếc thuyền. Kazan để mặc cho hắn làm.

Đến bên bờ, Xan-đi Mắc Tơ-ri-gơ buộc sợi dây da vào phía sau thuyền. Y vô cùng thích thú khi nghĩ đến cái trò sắp tới vẫn nằm trong phương pháp huấn luyện quen dùng, trên lưu vực sông Y-u-côn.

Đúng lúc Xan-đi dùng bơi chèo đẩy gọn một cái cho thuyền đột ngột ra khỏi thì Kazan bỗng rơi tùm xuống nước, sợi dây da căng thẳng, trong khi ấy Mắc Tơ-ri-gơ ra sức chèo, để tăng tốc độ chiếc thuyền.

Mặc dầu sức khoẻ đã kiệt quệ, con vật buộc lòng phải bơi, để ngoi đầu ra khỏi mặt nước và để khỏi chìm nghỉm. Áp dụng trò chơi quỉ quái, mục đích để tăng thêm hành hạ, Xan-đi tiếp tục chèo thật lực. Bị lôi cuốn bởi sóng nước của chiếc thuyền, chốc chốc Kazan lại cảm thấy cái đầu bù của mình chìm nghỉm dưới nước. Có lúc thấy Kazan cố bơi bán sống bán chết lấy được thăng bằng, chính người kia lại dìm nó xuống nước bằng một cú chèo giáng thẳng cánh vào Kazan.

Bơi theo kiểu đó được độ một dặm, con chó sói kiệt sức, sắp chết đuối đến nơi. Mãi lúc ấy tên chủ mới quyết định lôi nó lên thuyền.

Mặc dầu tàn nhẫn, và chính bằng sự tàn nhẫn đó, phương pháp của Xan-đi Mắc Tơ-ri-gơ đã đạt kết quả mong muốn. Kazan trở thành ngoan ngoãn như một đứa bé: Nó không còn nghĩ đến tự do đã mất, và đến chuyện đấu tranh vì tự do nữa. Mong muốn duy nhất của nó là được chủ cho nằm dưới khoang thuyền, tránh khỏi cái cảnh sóng nước và gậy gộc. Cái dùi gỗ nằm lăn lóc giữa nó với người kia, cách mõm nó có hơn một gang tay, và lớp máu đông cứng ngửi thấy chính là máu của nó.

Trong năm ngày năm đêm, cuộc xuôi dòng vẫn tiếp tục và phương pháp của mr, mục đích để nhồi nhét thật chu đáo nền vămn minh vào đầu óc con chó sói, vẫn tiếp diễn bằng ba trận nữa, đánh trên mặt đất và phụ thêm bằng một trận hành hạ dưới nước.

Sáng ngày thứ sáu, người kia và con vật đến thành phố Vàng, Mắc Tơ-ri-gơ đóng trại cạnh sông. Y kiếm mua một sợi xích thép, để buộc chắc Kazan vào một cái cọc to, rồi cắt bỏ sợi dây da và cái rọ mõm.

- Bây giờ thì – y nói với con vật bị tù của y - mày không còn vướng víu khi ăn nữa nhé. Tao muốn cho mày khoẻ lên và dữ như quỉ… ý đồ của tao nghiền ngẫm đáng giá cả một thuyền da thú kia! Đúng, đúng, đây là một vỉa quặng giàu chẳng mấy lúc sẽ làm cho túi của tao đầy căng bụi vàng. Tao đã từng làm như thế rồi và chúng ta sẽ diễn lại ở đây. Cầu chúa ban phúc lành! Cuối cùng đây là một con át chủ trong ván bài của tao!