ến sông Xanthos ngoạn mục nên thơ, thân phụ là Chúa tể bất tử, nước xoáy sâu, dòng cuồn cuộn, đúng chỗ cạn, Achilleus cắt quân Troian thành hai cánh. Bị tướng quân đuổi một cánh bỏ cánh đồng chạy về thành phố, nơi hôm trước bị phản công, lúc Hektor lừng danh tiến đánh như vũ bão, quân Achaian hốt hoảng tháo lui. Cánh này hỗn loạn như nước vỡ bờ. Muốn ngăn chặn Hera tung sương mù dày đặc phủ kín đường đi. Cánh kia bị tướng quân rượt co giò chạy về hướng dòng sông sâu thẳm, đúng chỗ Xanthos nước bạc lượn khúc, chảy xiết. Họ ào ạt nhảy xuống, nước bắn tung tóe, tiếng động dội tận đáy sâu. Họ vừa bơi vừa kêu, ngả này hướng nọ, song bị nước quay cuồng cuốn cản, tiếng kêu vang dội hai bờ. Cảnh huống y hệt đàn châu chấu bất thình lình thấy lửa bốc ngùn ngụt vội vàng đổ ra sông, chen chúc, chồng chất trên mặt nước chạy trốn. Bởi thế trước cảnh Achilleus đuổi theo, sông Xanthos gầm thét, xoáy xiết, rền vang tiếng người, tiếng ngựa hỗn độn.

Dựng thương vào cây hà liễu trên bờ, không mang gì mà chỉ cầm thanh kiếm, như sinh vật phi nhân, đằng đằng sát khí, nhảy tòm xuống nước, hậu duệ Chúa tể trù định hành động tàn ác, chém hết bên phải đến bên trái, phía trước phía sau. Chết vì lưỡi kiếm quân Troian rên rỉ thảm thương, nước đỏ ngàu vì máu. Như đàn cá con nhỏ bé khiếp đảm chạy trốn khi thấy cá heo khổng lồ, kéo nhau tới hang hốc bến tàu túm tụm lẩn trốn, thầm hiểu nếu bị bắt sẽ bị ăn sống nuốt tươi, quân Troian co dúm núp dưới bờ sông khủng khiếp nhô ra tựa mái nhà. Chém giết chán, tay rã rời, tướng quân tóm cổ mười hai lính trẻ, bắt sống dưới sông để đền tội cho cái chết của Patroklos công tử Menoitios. Lấy dây da bền chắc họ thắt quanh tu-ních dệt kỹ càng, trói giật cánh khuỷu, tướng quân lùa như lùa hươu lên bờ, trao cho đồng đội đem về thuyền rỗng không. Sau đó tướng quân lại hăm hở nhảy xuống điên cuồng chém giết quân thù.

Đầu tiên tướng quân bắt gặp Lykaon công tử Priam, dòng dõi Dardanos, từ dưới sông lóp ngóp bò lên bờ. Trước kia ban đêm đi trinh sát vào vườn nho thân phụ bắt gặp, tướng quân tóm cổ. Đương sự đang cầm dao chặt cành non cây vả xum xuê làm lan can xe ngựa. Song bất hạnh bất chợt xảy ra, tướng quân chồm tới chụp vồ, nắm chặt. Tướng quân đưa lên thuyền đem qua hải đảo Lemnos cách biệt đất liền bán lấy tiền. Người mua là công tử Jason. Nhưng Eetion hải đảo Imbros, khách quý của gia đình, bỏ khá nhiều tiền chuộc lại, sau đó gửi về Arisbe thiêng liêng. Bỏ ân nhân bao che, đương sự lẩn trốn tìm đường trở về nhà thân phụ. Tuy nhiên, sau khi từ Lemnos quay về, đương sự chỉ vui thú với bạn bè có mười một ngày. Đến ngày thứ mười hai, định mệnh lại trao tay tướng quân, lần này dù muốn dù không sẽ cho đi tàu suốt xuống suối vàng gặp Diêm Vương. Vừa nom thấy đương sự, không vũ khí, không mũ đội, không khiên che, không thương cầm, vất hết trên mặt đất, mệt mỏi, mồ hôi đầm đìa từ lòng sông ngoi lên, hai gối đờ đẫn vì kiệt sức, tướng quân bước chân thoăn thoắt bực mình, ngạc nhiên tự nhủ: “Ô, sao lại thế? Cảnh lạ lùng xuất hiện trước mắt ngay đây! Đám Troian to gan lớn mật mình vừa thanh toán lại từ thế giới mù mịt, âm u nhô lên, như tên này, nô lệ lẩn trốn giờ phút tàn nhẫn, sau khi đem bán trên hải đảo Lemnos thiêng liêng. Bây giờ quay lại, y coi biển cả nước xám xanh, sóng bạc đầu như vườn không nhà trống, mặc dù ngăn cản, giam hãm nhiều người không cho qua lại. Vậy lần này y sẽ nếm mùi thương mũi nhọn, làm thế thử xem liệu y có trở lại từ chỗ đó nữa không, hay mặt đất sáng tạo cuộc sống giữ gịt như từng giữ gịt ngay cả người khỏe mạnh nhất trần gian.”

Tướng quân nghĩ thế trong khi chờ đợi. Lykaon lại gần, hoảng hốt, sững sờ, cuống cuồng nhào tới nắm đầu gối, lòng dạ tràn ngập ao ước thoát khỏi định mệnh đen tối cùng cái chết bi thảm. Nhưng Achilleus oai phong nâng trường thương sửa soạn lao thẳng. Cúi khom luồn dưới đường bay thanh niên chạy tới nắm chặt đầu gối. Thương vút qua lưng, cắm phập xuống đất, hăm hở thèm thịt thế nhân. Thanh niên cất lời kêu gọi thương xót, một tay nắm đầu gối, một tay giữ trường thương không để phóng đi, năn nỉ lời như có cánh bay xa: “Achilleus, con nắm gối van vái xin tướng quân tin lời thương hại. Con van lạy tướng quân, dòng dõi Chúa tể, và trân trọng giữ lời, vì tướng quân là người đầu tiên con chia sẻ phẩm vật, ăn nhai hạt lúa Demeter ban trao hôm tướng quân bắt trong vườn cây ăn trái um tùm, mang khỏi thân phụ cùng bằng hữu sang hải đảo Lemnos thiêng liêng bán lấy tiền. Con hứa kiếm trăm bò, và nếu được thả tiền chuộc sẽ nhiều gấp ba. Bình minh này là bình minh thứ mười hai kể từ khi trở về thành Troa, sau biết bao gian truân khiếp đảm, bây giờ định mệnh tàn ác lại đẩy đưa con vào tay tướng quân! Con nghĩ chắc hẳn Cha Chúa tể ghét bỏ nên mới trao tướng quân hai lần cuộc đời ngắn ngủi hiền mẫu Laothoe ban cho, ái nữ lão nhân Altes, quân vương người Leleges hiếu chiến, sống trong thành phố Pedasos dốc đứng gần sông Satnioeis. Priam lấy ái nữ lão nhân làm vợ, mặc dù quân vương đã nhiều vợ. Bà sinh hạ hai con trai, tướng quân giết chết cả hai. Lao thương sắc nhọn tướng quân hạ sát Polydoros quả cảm, chiến binh xuất sắc ngay hàng đầu,bây giờ tướng quân lại kết liễu đời con ở đây. Con nghĩ khó lòng thoát hiểm, vì ác quỷ đã trao con cho tướng quân. Dẫu thế con cũng cần nói thêm xin tướng quân lắng nghe. Đừng giết con vì khi chào đời con không lọt lòng cùng mẹ với Hektor, đã hạ sát thân hữu dịu dàng, dũng cảm của tướng quân.”

Công tử lừng danh của Priam thốt lời van xin, song câu đáp nghe thật rùng rợn: “Ngu đần đáng thương, đừng giở trò dâng hiến, chuộc tiền khiến ta lóa mắt! Trước khi Patroklos gặp ngày định mệnh tàn ác, ta thường tha mạng nhiều tên Troian, bắt sống chỗ này, đem bán chỗ khác. Nhưng bây giờ khi thần linh trao tay trước cửa thành Troa, ta quyết định không đứa nào thoát chết, không đứa nào trong hàng ngũ quân Troian, nhất là trong số công tử Priam. Bởi thế quý hữu cũng phải chung số phận! Tại sao rên rỉ, than van? Patroklos cũng chết, mặc dù đáng giá hơn quý hữu gấp bội! Quý hữu không thấy ta lực lưỡng, tuấn tú, công tử danh nhân, thân mẫu nữ thần hay sao? Dẫu thế ta nói quý hữu hay tử thần và định mệnh ác nghiệt cũng đợi chờ ta đó. Có lẽ buổi sáng, buổi chiều hoặc buổi trưa, trong lúc giao tranh, có người lao thương, bắn cung chấm dứt đời ta.”

Nghe nói thế, tinh thần nao núng, lòng dạ rã rời, đầu gối bải hoải, Lakyon ngất xỉu tức thì. Buông tay không nắm thương nữa, thanh niên ngồi bệt xuống đất, hai tay dang rộng. Achilleus rút kiếm sắc chém xương cổ cạnh gáy. Kiếm hai lưỡi ngập kín trong thịt. Đầu nhoai phía trước, thanh niên nằm sóng soài, máu đậm tuôn ra ướt sũng mặt đất. Achilleus nắm chân vừa quăng xuống sông vừa mắng nhiếc, tỏ vẻ chiến thắng, lời như có cánh bay xa: “Bây giờ xuống đó nằm với cá. Chúng sẽ hút máu rỉ ra từ vết thương, chẳng chút bận lòng xúc động. Thân mẫu sẽ không nhỏ lệ khóc thương sau khi đặt trên giá khiêng quan tài; Skamandos chảy xiết, cuốn xoáy sẽ mang xuống lòng biển bao la. Nhảy khỏi doành sâu, cá sẽ thi nhau lao lên mặt nước tối om, sóng nổi rung rinh, ăn thịt trắng ngộn trên thi thể. Tới ngày ngô bối đến thành Troa thiêng liêng, các ngươi sẽ chết, chết hết, không còn đứa nào. Các ngươi tháo chạy, ta đuổi đằng sau hạ sát! Dòng sông ngoạn mục nên thơ, nước trong như bạc, cuồn cuộn chảy miết, sẽ không cứu các ngươi, dẫu nhiều năm đã ném xuống xoáy nước nhiều bò mập mạp, nhiều ngựa mạnh vó làm lễ tế sinh. Mặc dù vậy, lần lượt từng đứa, các ngươi sẽ chết, cái chết thảm khốc, chừng nào tất cả chưa đền trả món nợ vì đã hạ sát Patroklos và sát hại quân Achaian yếu thế gần dãy thuyền lướt sóng lúc ta không chiến đấu cùng họ.”

Tướng quân dứt lời, nhưng lòng càng nổi giận, trí càng sôi sục, dòng sông bắt đầu thầm nghĩ làm thế nào đưa chiến thắng đẫm máu của Achilleus tới chỗ kết thúc, đồng thời bao che quân Troian khỏi diệt vong. Trong khi đó công tử Peleus hăng say chém giết cầm trường thương lăm le lao thẳng Asteropaios công tử Pelegon. Axios rộng lớn và Periboia trưởng nữ Akessamenos sinh hạ,khi dòng sông xoáy xiết gắn bó tình tự với nàng. Achilleus chồm tới tấn công. Từ dòng sông ngoi lên, hai tay hai thương, Xanthos truyền dũng cảm vào lòng, vì căm giận trước cảnh Achilleus tàn sát thanh niên theo dòng nước không chút mủi lòng, Asteropaios hiên ngang nghênh chiến. Lúc hai bên tiến gần tầm đánh, Achilleus oai phong, bước chân thoăn thoắt lên tiếng thách thức trước tiên: “Mi là gì mà dám chống lại ta? Từ đâu tới? Đau khổ sẽ đến với cha mẹ có con chường mặt, đương đầu, giao chiến với ta!”

Nghe thấy thế công tử lừng danh của Pelegon liền đáp: “Công tử gan dạ của Peleus, tại sao lại dọ hỏi gốc gác? Ta xuất thân từ Paionia ruộng đất phì nhiêu, cách xa ngàn dặm, dẫn thanh niên Paionia đi theo, vũ trang thương dài. Hôm nay là bình minh thứ mười một kể từ khi ta tới thành Troa. Dòng dõi ta phát xuất từ Axios, dòng sông nước dễ thương vô cùng lượn khúc tuôn chảy khắp mặt đất. Axios sinh hạ Pelegon, tay thương lừng danh. Người ta bảo Pelegon sinh ra ta. Nhưng thôi, Achilleus khét tiếng, hãy giao chiến.”

Nghe thủ lĩnh thách thức, Achilleus phi thường lẳng lặng nâng thương gỗ tần bì mọc trên núi Pelion. Thấy vậy anh hùng Asteropaios lao cả hai thương cùng lúc, vì hai tay mạnh như nhau. Một trúng khiên, song không xuyên qua, mặt lát vàng tặng phẩm của thần linh ngăn chặn; một làm chầy cánh tay phải ngay khuỷu, vì thế máu đậm ứa ra, hăm hở nếm mùi da thịt bay vút qua cắm phập xuống đất. Tức giận muốn giết chết tức thì Achilleus lao thương nhắm thẳng Asteropaios, song không trúng; thương gỗ tần bì bay qua đâm xuống bờ sông sâu đến nửa cán. Công tử Peleus liền rút kiếm sắc bên đùi hùng hổ xông tới. Tay lực lưỡng hết lay lại giật, Asteropaios không thể rút thương khỏi bờ sông. Ba lần lay vặn hết sức lôi ra, ba lần bở hơi tai đành ngừng. Lần thứ tư cố gắng đè bẹp bẻ gãy thương gỗ tần bì của hậu duệ Aiakos, thủ lĩnh đang hì hục, song chưa nhổ nổi, Achilleus đã xông tới rút kiếm chém cắt đứt cuộc đời. Tướng quân đâm trúng bụng giữa rốn. Ruột lòi ra ngoài, màn tối nhẹ buông phủ kín cặp mắt trong khi thủ lĩnh ngáp hơi thở dốc. Dẫm chân lên ngực lột giáp y, tướng quân hùng dũng cất tiếng chiến thắng: “Ờ, nằm đó! Mi thấy không, khó vô cùng, ngay cả với đứa xuất thân từ dòng sông, khi giao chiến với dòng dõi Kronos phi thường. Mi nói mi xuất thân từ dòng sông rộng lớn chảy xiết, nhưng ta tự hào gốc gác bắt nguồn từ Chúa tể vĩ đại. Thân phụ là thế nhân, quân vương trị vì dân Myrmidon, Peleus công tử Aiakos, song Aiakos là dòng dõi Chúa tể. Vì Chúa tể vĩ đại hơn tất cả dòng sông lượn khúc, rì rào đổ ra biển, nên dòng dõi Chúa tể phi thường hơn dòng dõi dòng sông. Để mắt nhìn ngay đây và bây giờ dòng sông bên cạnh, dòng sông rộng lớn tuôn chảy liên miên, liệu dòng sông có giúp đỡ gì không! Đừng giao chiến chống lại Chúa tể, công tử Kronos. Ngay cả Acheloios lớn mạnh, quân vương các dòng sông, cũng không thể đương đầu Chúa tể. Thăm thẳm và dũng mãnh, nguồn gốc mọi dòng sông, mọi biển cả, mọi con suối, mọi giếng nước, Đại Dương cũng khiếp sợ chớp nháy, sấm rền Chúa tể vĩ đại dồn dập, rền vang từ trên cao dội xuống.”

Dứt lời tướng quân rút thương đồng khỏi bờ sông. Sau khi cắt đứt cuộc đời, tướng quân để địch thủ nằm đó, trên bãi cát, nước biển đậm màu nhào tới táp liếm tóp tép. Lươn, cá thi nhau chầu chực, đớp mỡ, rỉa thịt lòi quanh cặp thận. Tiếp theo tướng quân rượt quân Paionia, mũ gài lông ngất nghểu, ngồi trên xe ngựa, đang tháo chạy thục mạng dọc dòng sông cuồn cuộn, sau khi thấy thủ lĩnh trong lúc giao chiến điên cuồng gục ngã dưới tay kiếm công tử Peleus. Tướng quân lần lượt hạ sát Thersilochos, Mydon, Astypylos, Mnesos,Ainios, Thrasios, Ophelestes. Đáng lẽ tướng quân bước chân thoăn thoắt còn hạ sát nhiều quân Paionian nữa, nếu dòng sông cuồn cuộn không giận dữ lên tiếng đội lốt thế nhân từ đáy sâu cất giọng: “Achilleus, trong hàng thế nhân, ngươi là đứa khỏe nhất và ngươi hung bạo hơn hết, vì thần linh luôn luôn thân chinh trợ giúp. Nếu công tử Kronos thực sự cho phép tận diệt quân Troian, ít nhất ngươi cũng đẩy họ ra khỏi ta, thực hiện việc làm ghê tởm trên cánh đồng. Vì nhánh sông yêu kiều của ta đầy tử thi, ta không thể dồn nước đi đâu để rồi đổ ra biển cả thiêng liêng. Ta tắc nghẽn vì xác chết trong khi ngươi tiếp tục chém giết tàn bạo. Bởi thế, thủ lĩnh hàng quân, hãy rời đây đi chỗ khác, ngay bây giờ, ta kinh tởm vô cùng.”

Achilleus bước chân thoăn thoắt đáp: “Skamandros, dòng dõi Chúa tể, điều thần linh đòi hỏi sẽ thực hiện tức thì. Tuy nhiên, bản nhân sẽ không ngừng chém giết lũ Troian ngạo mạn, chừng nào chưa dồn chúng về thành phố và trực diện giao chiến với Hektor, xem y khuất phục bản nhân hay bản nhân chế ngự y.”

Dứt lời, như sinh vật phi nhân, tướng quân xổ tới tấn công quân Troian. Đúng lúc đó dòng sông chảy xiết cất tiếng gọi Apollo: “Ôi chao hổ thẹn, thần linh tên bạc, quý tử Chúa tể, bất hiếu không vâng lời thân phụ! Quý tử Kronos chẳng nhiều lần dặn thần linh phải sốt sắng đứng bên trợ giúp, bảo vệ quân Troian tới chiều tối, lúc hoàng hôn nhẹ buông bao phủ ruộng đồng phì nhiêu hay sao?”

Lời dứt. Từ bờ lao thẳng, tay thương lừng danh Achilleus nhảy xuống giữa dòng sông. Nhưng nổi bọt duềnh cao, dòng sông ào ào đổ tới, dội dập nước xung quanh thành khối hỗn loạn, đẩy xác chết lổn nhổn Achilleus hạ sát chồng chất trên mặt nước trôi đi. Gầm lên như bò rống, dòng sông quăng ném người chết lên mặt đất khô cằn, bảo vệ người sống trên dòng nước nên thơ, che giấu trong xoáy nước khổng lồ sâu thẳm. Nước sùng sục dâng cao thành sóng dữ dằn bao quanh Achilleus dội mạnh vào khiên lúc đổ ào lên đầu. Chân đứng không vững, tướng quân vội nắm cây du khổng lồ tươi tốt. Rễ tróc trôi đi cây du cuốn cả bờ; cành lá xum xuê, cồng kềnh bít kín dòng nước long lanh; toàn thân gãy đổ, cây du nằm ngang làm dòng sông tắc nghẽn. Achilleus vùng vẫy, phi thân khỏi chỗ nước cuốn xoáy. Khiếp đảm tướng quân chúi đầu, cắm cổ, co giò chạy như bay qua cánh đồng. Nhưng nhất định không buông tha, thần linh phi thường nhô lên đuổi theo trong duềnh nước ngả màu đen tối, ngăn chặn không cho Achilleus chém giết, đồng thời che chở quân Troian khỏi bị diệt vong. Công tử Peleus chạy như thương bay, tốc độ ngang hàng tốc độ hắc ưng, vừa khỏe vừa nhanh trong hàng sinh vật lông vũ, sà xuống vồ mồi. Tướng quân cứ thế phóng đi như hắc ưng tham tàn, mặt đồng trên lồng ngực răng rắc rùng rợn lúc tìm cách thoát khỏi đợt sóng trào tới đổ ập lên đầu. Dẫu thế dòng sông vẫn ào ào đuổi theo, vừa tuôn đổ vừa gầm thét đằng sau. Nhiều lần tướng quân bị nước đuổi sát gót y hệt người làm vườn muốn tưới đào mương cho nước chảy từ dòng suối tối om tới hàng cây, luống vườn. Tay cầm cuốc người làm vườn phá chướng ngại trên đường mương; nước bắt đầu tuôn chảy, cuốn sỏi đá khỏi lòng mương, khoảnh khắc tập trung tốc lực ào ào đổ xuống mặt đất thoai thoải, vượt cả người mở lối khai đường. Sóng cuồn cuộn trên dòng sông luôn luôn đuổi kịp, dù tướng quân chạy nhanh đến mấy, bởi thần linh mạnh hơn thế nhân vô cùng! Mỗi lần hễ Achilleus phi thường, bước chân thoăn thoắt, cố gắng đứng lại chống trả, để mắt nhìn xem có phải tất cả thần linh bất tử nâng giữ bầu trời cao rộng đang xua đuổi thì y như rằng đợt sóng cao lớn từ dòng sông Chúa tể nuôi dưỡng đổ ào ào xuống vai. Lo sợ hết sức tướng quân vùng nhảy thoát thân. Song lần nào cũng vậy, dòng sông dùng dòng nước mãnh liệt chế ngự đầu gối, đồng thời cuốn sạch đất cát dưới chân. Ngửa mặt nhìn bầu trời cao rộng công tử Peleus rên rỉ: “Ôi, Cha Chúa tể, sao không có thần linh nào tỏ lòng thương hại, ra tay cứu con thoát khỏi sông này! Như vậy nghĩa là con phải gánh chịu tai ương! Con không oán trách công tử nào của Ouranos, song con trách oán hiền mẫu sinh ra con. Bà nói dối, bà đánh lừa, bà bảo con sẽ gặp tử thần dưới chân tường quân Troian hiếu chiến, gục chết vì mũi tên vun vút Apollo nhắm bắn! Ước chi Hektor thanh niên tuyệt vời lớn lên trong thành Troa hạ sát con. Như vậy kẻ giết người sẽ là anh hùng dũng cảm và người bị giết cũng là dũng cảm anh hùng! Nhưng bây giờ số phận đẩy đưa con sẽ chết cái chết đáng thương, dòng sông lớn rộng nắm chặt như thiếu niên chăn heo cố gắng vượt sông trong cơn giông tố bị dòng nước cuốn phăng phăng.”

Tướng quân dứt lời. Mau lẹ đáp ứng Poseidon và Athena tới đứng bên cạnh. Đội lốt thế nhân, thần linh đưa tay nắm tay, ngỏ lời trấn an. Poseidon rung chuyển trái đất nói trước: “Công tử Peleus, can đảm lên! Đừng hoảng hốt hay sợ sệt quá đáng. Chúa tể đồng ý chấp thuận ta và Pallas Athena xuống hạ giới trợ giúp. Tin ta đi, do định mệnh tướng quân không bị bất kể sông nào khuất phục; sông này rồi sẽ rút nước, tự mình tướng quân sẽ thấy. Tuy nhiên, ngô bối có đôi lời suy tư kín đáo nhắn nhủ, làm theo tướng quân sẽ không gặp khó khăn: đừng ngưng chiến đấu, bất kể tình huống ra sao, chừng nào chưa dồn quân Troian đào tẩu vào trong bức tường danh tiếng thành Troa. Sau khi cắt đứt cuộc đời Hektor, quay về dãy thuyền tức khắc. Chiến công vẻ vang ngô bối hân hoan ban trao tướng quân.”

Hoàn tất mục đích, dứt lời, rời bỏ tướng quân, hai thần linh quay về hàng ngũ bất tử. Phấn khởi trước chỉ thị cương quyết của thần linh, Achilleus cất bước đi qua cánh đồng. Khắp nơi ngập nước. Giáp y ngoạn mục, xác người trẻ tuổi bị đâm chết nổi lềnh bềnh. Giơ chân bước cao tướng quân phấn đấu ngược dòng. Nhờ Athena gia tăng sức lực dồi dào, dòng sông với lượng nước dữ dằn không thể kìm hãm. Dẫu thế Skamandros vẫn chưa nguôi giận. Trái lại, nổi xung hơn nữa với công tử Peleus, tức thì tung đợt sóng khổng lồ, đỉnh cao cong vút, dòng sông lớn tiếng gọi Simoeis: “Hiền đệ quý mến, ngô bối hãy đoàn kết ngõ hầu chế ngự tên này, vì y sắp sửa tấn công cướp phá thành phố rộng lớn của Priam. Người Troian chẳng thể đứng lên đương đầu. Mau mau tới giúp ta chống lại y. Dồn hết nước suối vào sông, đổ hết nước lạch vào suối, nổi sóng thật cao, quét thật mạnh đẩy cả gỗ lẫn đá nhào xuống ào ào, làm vậy ngô bối mới có thể chặn đứng tên dã man, lúc này chế ngự tất cả, đồng thời nổi điên nghĩ mình ngang hàng thần linh. Ta nhất quyết không để thể lực cường tráng cũng như tướng mạo đường đường của y cứu y thoát hiểm, kể cả giáp y ngoạn mục, giáp y sẽ nằm sâu dưới nước, chìm lỉm trong bùn. Còn y ta sẽ lấy cát cuốn kín, bùn đắp cao. Quân Achaian sẽ không biết xương y nằm đâu mà tìm. Ta sẽ chôn y thật sâu dưới bùn. Đó là mồ dành sẵn cho y, do vậy quân Achaian khỏi cần dựng mộ khi mai táng.”

Skamandros vừa dứt lời, dòng sông thần linh nuôi dưỡng dâng cao, ào ào tràn tới đè bẹp Achilleus, sôi sục, lổn nhổn bọt, máu và xác người. Đợt sóng vươn cao ngất nghểu trên đầu công tử Peleus hăm hở đe dọa nhận chìm. Đúng lúc đó sợ hết hồn, vì nghĩ dòng sông xoáy sâu sắp cuốn Achilleus đi xa, thất thanh báo động, quay phắt sang quý tử Hephaistos, Hera hét to: “Đứng dậy, thần linh chân què, hoàng nhi của ta! Ngô bối hằng tin tưởng hoàng nhi có khả năng trực diện, đương đầu Xanthos xoáy xiết. Mau lên, xả thân cứu nguy quân Achaian, dàn lửa rộng rãi. Phần riêng ta đi gọi gió tây, gió nam nổi giông tố dữ dằn trắng cả bầu trời từ ngoài biển thốc vào, đẩy lửa tàn phá hoàng nhi nhóm lên lan rộng, thiêu đốt thi thể cùng giáp y quân Troian. Phần mình hoàng nhi phải thiêu hết cây cối trên bờ, nhóm lửa đốt cả Xanthos. Y sẽ cúi mặt hối hận, van xin thương hại, nhưng chớ xiêu lòng trước lời dịu dàng hay xẵng xớm. Đừng nguôi giận chừng nào chưa nghe tiếng ta hét gọi. Lúc đó hoàng nhi phải ngừng để lửa điên cuồng lụn dần.”

Đáp lời thân mẫu, Hephaistos nhóm lửa khổng lồ. Lửa bắt đầu cháy trên cánh đồng. Tiếp theo lửa đốt xác chết do Achilleus hạ sát nổi lềnh bềnh nhan nhản trên dòng sông. Cánh đồng cháy khô, mặt sông óng ánh ngừng chảy. Như sang thu, gió bắc nổi cơn, khu vườn mới tưới chẳng mấy chốc khô queo, người làm vườn hài lòng, cả cánh đồng khô khốc, xác chết cháy rụi. Sau đó Hephaistos quay lửa rừng rực thiêu dòng sông. Hàng du, hàng liễu, hàng bách bắt lửa; đám xa trục, đám cói lác, đám củ gấu mọc um tùm quanh dòng nước yêu kiều cháy sạch. Bầy lươn, đàn cá phóng hướng này lao hướng nọ dưới mặt nước nên thơ, nháo nhác, ngất ngư vì hơi thở hồng hộc, hừng hực của Hephaistos tay nghề lão luyện. Sức mạnh tràn trề bị thiêu đốt, dòng sông lớn tiếng kêu gọi thần linh: “Hephaistos, không thần linh nào có thể đương đầu với đại ca, tiểu đệ cũng chẳng thể chống lại, khi đại ca nổi lửa thiêu đốt như thế. Ngừng ngay bây giờ đừng tấn công nữa. Để Achilleus phi thường tiếp tục lên đường tống cổ quân Troian ra khỏi thành Troa, tiểu đệ hà tất phải dự phần tham gia cuộc chiến?”

Lửa thiêu đốt bản thân trong lúc dòng sông cất tiếng. Mặt nước trong veo sôi sục. Vì hơi nóng như mỡ heo chăn nuôi kỹ lưỡng tan biến, khi vạc dầu sục sôi do lửa gia tăng, lúc củi khô bên dưới cháy bừng bừng, mặt nước yêu kiều của dòng sông bốc lửa, nước sôi dồn hơi; nước không chảy, nước đứng im, nước chết lặng, vì sức mạnh hơi nóng Hephaistos tài ba lỗi lạc liên tục phóng ra. Đúng lúc ấy dòng sông cất tiếng khẩn cấp kêu gọi lời như có cánh bay xa: “Hera, vì sao quý tử lại tấn công truy hại dòng nước của bản nhân thay vì dòng nước khác? Đối với nữ thần bản nhân chẳng có gì đáng trách như dòng sông khác từng trợ giúp quân Troian. Dù sao bản nhân sẽ ngừng, nếu nữ thần muốn, song quý tử cũng phải ngừng theo! Tuy nhiên, bản nhân trang trọng thề bản nhân nhất định sẽ không buông tha quân Troian khỏi ngày bất hạnh, ngay cả khi thành Troa cháy rừng rực, cháy khắp nơi, con cháu hiếu chiến người Achaian nổi lửa thiêu đốt.”

Nghe thấy thế Hera nữ thần cánh tay trắng ngần tức tốc gọi quý tử thương yêu: “Hephaistos, ngừng ngay, hoàng nhi vô cùng vẻ vang của mẹ! Chẳng nên vì thế nhân mà cư xử tồi tệ với thần linh.” Nữ thần dứt lời, Hephaistos dập tắt ngọn lửa hung tàn; dòng nước lại chảy giữa hai bờ ngoạn mục. Hăng say chế ngự, Xanthos không còn điên cuồng, hai đối thủ ngừng giao chiến, do Hera chỉ định mặc dù còn giận dữ. Nhưng bất hòa gay gắt, kịch liệt diễn ra giữa hàng thần linh. Vì tức giận thiêu đốt cõi lòng, tất cả chia thành hai phe đối nghịch. Hung hăng trắng trợn, hai bên nhảy xổ la hét lẫn nhau, mặt đất bao la rì rầm phía dưới, bầu trời mênh mông rung rinh trên cao. Chúa tể nghe thấy trong khi an tọa trên núi Olympos. Chứng kiến thần linh cãi lộn, Chúa tể mỉm cười, lòng vui như mở hội. Lúc này thần linh không đứng xa nhau nữa. Ares chuyên môn phá khiên bắt đầu sấn tới. Tay cầm thương đồng, thần linh đầu tiên nhào tới vừa tấn công Athena vừa cất lời tỏ vẻ nhục mạ: “Tại sao lại đẩy thần linh tới chỗ xung đột như thế, hở quỷ cái đa sự, táo gan, liều lĩnh, điên rồ? Vì sao lòng dạ thúc đẩy lần này làm vậy? Quỷ cái có nhớ quỷ cái nâng đỡ để Diomedes công tử Tydeus đánh ta bị thương, rồi ngang nhiên cầm thương của y lao thẳng làm làn da nhẵn nhụi của ta rách xước không? Bởi thế bây giờ ta nghĩ quỷ cái phải đền trả những gì quỷ cái gây ra lúc đó.”

Dứt lời Ares tấn công thẳng khiên thần nhiều tua, dụng cụ khủng khiếp ngay cả sấm sét của Chúa tể cũng không bẻ gãy. Ares sát nhân nâng trường thương lao mạnh. Athena lùi lại, cúi thấp, hai tay nùng nục nâng tảng đá nằm trên cánh đồng, tảng đá khổng lồ, đen sì, sắc cạnh, người xưa đặt để phân biên giới khu ruộng. Nâng cao choảng mạnh, nữ thần nện trúng cổ, Ares hung hăng, cuồng nộ gục tức khắc. Nam thần văng bảy mẫu mới rơi, tóc lấm bụi, giáp y lẻng xẻng. Pallas Athena phá ra cười nói lời như có cánh bay xa biểu lộ chiến thắng: “Rồ dại đáng thương! Mi không tài nào biết về sức mạnh ta hơn mi bội phần, nếu muốn thử sức chống lại. Như vậy là đền trả xứng đáng lời mẹ mi nguyền rủa; phẫn nộ mẹ mi muốn mi gặp bất hạnh, vì rời bỏ quân Achaian sang trợ giúp quân Troian ngạo mạn.” Dứt lời nữ thần quay cặp mắt sáng ngời nhìn chỗ khác. Aphrodite ái nữ Chúa tể cầm tay Ares dẫn đi, vẫn chưa lại sức hoàn hồn, trái lại còn ê ẩm rên rỉ khôn xiết. Chợt nom thấy Hera nữ thần cánh tay trắng ngần lập tức nói với Athena lời như có cánh bay xa: “Trông kìa, Atrytone, hay chưa, tiểu thư kiên cường của Chúa tể mang khiên thần, quỷ cái lại dắt Ares, thế nhân nguyền rủa, lách qua chiến trường ra khỏi giao tranh rùng rợn. Đuổi theo ngay!”

Nữ thần dứt lời. Athena hùng hục lao tới, lòng vui khôn xiết. Đến gần giơ nắm tay mập mạp nữ thần thoi thẳng ngực. Chẳng thể chống lại, hoảng hồn, luống cuống, bủn rủn Aphrodite xỉu tại chỗ. Bởi thế cả hai nằm thẳng cẳng trên mặt đất phì nhiêu. Athena tỏ vẻ chiến thắng nói lời như có cánh bay xa: “Bây giờ đứa nào trợ giúp quân Troian đánh lại quân Argive cũng sẽ may mắn như hai tên này, biểu lộ đầy đủ táo bạo, quyết tâm như Aphrodite khi chạy tới trợ giúp Ares, trực diện cơn phẫn nộ của ta! Như vậy ngô bối sẽ sớm chấm dứt cuộc chiến sau khi cướp phá thành Troa kiên cố.”

Nữ thần dứt lời. Hera nữ thần cánh tay trắng ngần mỉm cười. Đúng lúc đó thần linh rung chuyển trái đất quyền uy cất tiếng gọi Apollo: “Phoibos, tại sao ta và hiền điệt vẫn đứng cách xa? Như vậy không nên không phải chút nào, khi thần linh giao chiến. Và kể ra cũng sượng sùng khôn tả, không tham chiến, lúc ngô bối trở về núi Olympos, bước vào biệt điện lát vàng của Chúa tể. Vậy khởi sự, vì hiền điệt ít tuổi. Ta không nên, bởi lớn tuổi và hiểu biết nhiều hơn. Hiền điệt đúng là thằng đần, lòng dạ để đâu, sao hay quên thế! Hiền điệt không nhớ tình cảnh cực khổ hai chú cháu phải chịu đựng ở thành Troa, cô đơn, cách biệt thần linh, khi Chúa tể sai đi làm cho Laomedon cao ngạo, suốt năm? Thù lao thỏa thuận, ngô bối làm mướn, lão chỉ tay ra lệnh. Ta xây cho người Troian bức tường vừa cao vừa vững bao quanh giữ cho thành phố an toàn. Phoibos, hiền điệt làm mục phu chăn dắt, trông nom đàn bò sừng cong, bước đi nặng nề dọc triền núi, qua bao thung lũng trong núi Ida cây cối um tùm. Mùa thay đổi, thời hạn làm thuê chấm dứt, thời gian trả công bắt đầu, Laomedon tàn nhẫn không thanh toán, không những không trả thù lao mà còn đuổi đi, hăm dọa đủ điều. Lão đe dọa trói chân, cột tay, gửi tới hải đảo xa xôi bán làm nô lệ; lão đòi dùng dao đồng cắt tai ngô bối. Bởi thế ngô bối ra về, tức tối, căm giận vô cùng, vì tiền công hứa trả lão không trả. Thế mà bây giờ hiền điệt lại về phe với quân lão! Hiền điệt không tham gia cùng ngô bối chuẩn bị tiêu diệt hoàn toàn quân Troian cao ngạo, bắt chúng quỳ gối cúi đầu, đưa chúng tới số mệnh thảm hại cùng vợ con chúng quý mến, yêu thương.”

Apollo thần linh xạ thủ từ xa đáp: “Ô, thần linh rung chuyển trái đất, thúc phụ sẽ bảo tiểu điệt ngu muội không biết nhận định, nếu giao chiến với thúc phụ vì thế nhân đáng thương, họ như lá cây, có lúc nở rực rỡ, sống tươi vui, hớn hở trên đất lành phì nhiêu, có khi ủ rũ, phai tàn, héo úa, mất hết sức sống. Không, thúc phụ và tiểu điệt nên rút khỏi chiến trận tức khắc, để mặc thế nhân tiếp tục giao tranh.” Dứt lời thần linh quay mặt bước đi, vì thầm nghĩ mặt mũi nào đụng độ với bào đệ thân phụ. Nhưng tỉ muội Artemis, nữ thần thú dữ, rừng hoang nặng lời trách móc: “Thần linh xạ thủ từ xa, cao chạy xa bay, mi trao chiến thắng trọn vẹn cho Poseidon, chiến thắng dễ dàng chẳng chút tốn công! Ngu đần ơi, mang cung mà không bao giờ sử dụng nghĩa là thế nào? Ước chi ta đừng nghe mi huênh hoang với thần linh bất tử trong cung điện thân phụ mi sẽ trực diện, đương đầu với Poseidon!”

Nữ thần dứt lời, Apollo xạ thủ từ xa không đáp lại. Nhưng bực tức với nữ thần xạ thủ, Hera hiền thê khả ái của Chúa tể cao giọng nhiếc móc, lời lẽ miệt thị: “Sao dám chống lại ta hở nhãi nhép trơ trẽn? Nói cho mà hay không dễ gì đọ sức với ta đâu, mặc dù có cung tên trong tay và Chúa tể biến thành sư tử trong hàng phụ nữ, cho phép sát hại bất kể người nào ngươi thích. Nên tiếp tục sát hại thú rừng, hươu nai trên núi chứ đừng đụng độ với bề trên. Ngược lại, nếu muốn học giao chiến, vì táo gan thách thức, vậy tiến lên, ngươi sẽ thấy ta mạnh nhường nào.”

Dứt lời nữ thần đưa tay trái nắm cổ tay Artemis, tay phải kéo cung khỏi bờ vai, rồi dùng vũ khí vừa đoạt vừa đập mạnh vào tai vừa mỉm cười. Giãy giụa, vặn vẹo, tên bật khỏi bao đựng rơi lả tả, Artemis bật khóc, cúi đầu, co giò chạy như bồ câu bay trước diều hâu may mắn thoát hiểm lẩn vào khe đá hoặc hốc núi. Artemis vừa khóc vừa chạy, bỏ mặc cung tên vung vãi trên mặt đất. Nhưng muốn trấn an thân mẫu Leto, sứ giả dẫn đường dáng vẻ rạng rỡ, nhanh chân mau miệng cất lời: “Mẫu hậu, hài nhi sẽ không giao chiến với mẫu hậu, vì đụng độ với bất kể phu nhân nào của Chúa tể thu thập mây trời cũng nguy hiểm vô cùng. Mẫu hậu cứ việc phấn khởi khoe với thần linh mẫu hậu khuất phục hài nhi bằng sức mạnh khủng khiếp.”

Sứ giả dứt lời. Leto cúi nhặt cung cánh cong và tên vun vút nằm ngổn ngang trên mặt đất bụi đường bốc cao. Nhặt xong nữ thần cầm vũ khí của ái nữ ra đi. Artemis trở về núi Olympos, biệt điện sàn lát đồng của Chúa tể. Khóc sướt mướt trinh nữ lăn xả ngồi trên đầu gối thân phụ, xiêm y bất tử rung rinh theo nhịp lệ nồng. Thân phụ công tử Kronos ôm chặt vào lòng mỉm cười khẽ hỏi: “Thần linh nào trong hàng bất tử trên thiên cung cư xử không nên không phải với hoàng nhi yêu quý làm như muốn trừng trị vì điều xấu xa?”

Nữ thần săn bắn tài tình, vương miện yêu kiều, nhỏ nhẹ đáp: “Thưa, phu nhân Thánh thượng, Hera cánh tay trắng ngần, đánh hài nhi túi bụi. Vì nương nương nên thần linh bất tử cãi lộn, đánh nhau.”

Trong khi cha con chuyện trò, Phoibos Apollo vào thành Troa thiêng liêng. Thần linh lo ngại bức tường vây quanh thành phố xây cất vững vàng, đồng thời lo sợ quân Danaan bất chấp định mệnh sẽ tràn vào hôm đó. Thần linh bất tử còn lại, người chán nản, buồn rầu, người hớn hở, vui mừng, tất cả trở về núi Olympos ngồi bên thân phụ, Chúa tể thu thập mây đen. Trong khi đó Achilleus tiếp tục tàn sát, cả người lẫn ngựa móng vó chắc nịch. Như khói cuồn cuộn từ thành phố bốc lên bầu trời cao rộng, khi nổi giận phóng hỏa, thần linh đem đau khổ, mất mát cho nhiều người, tướng quân gieo rắc điêu tàn, tang tóc cho quân Troian. Lúc này đã lên tháp canh thần linh xây cất quan sát, lão nhân Priam thấy Achilleus hung hãn rượt đằng sau, quân Troian cực kỳ hỗn loạn tháo chạy phía trước, hoảng hốt, khiếp đảm. Lão nhân rên rỉ, rời tháp canh đi xuống ra lệnh khẩn cấp lính canh cổng huy hoàng bên bức tường: “Mở hết cánh cổng, rồi giữ chặt cho quân mình tháo chạy về thành phố. Achilleus đuổi sát gót. Ta nghĩ chém giết tàn khốc sẽ diễn ra. Khi họ ùa vào bên trong tường thành, lấy lại hơi sức, đóng cổng lại, gài then thật kỹ, ta sợ rất có thể tên sát nhân sẽ phi thân nhảy qua tường vào trong.”

Nghe lão nhân nói lính gác đẩy then mở cổng. Cánh từ từ mở rộng, ánh sáng thoát nguy xuất hiện. Apollo cũng nhào tới giữ cho họ khỏi gặp tai ương. Họ cắm đầu cúi cổ chạy về thành phố, tường thành cao ngất, khát nước, lấm bụi khi băng qua cánh đồng. Sau lưng Achilleus hùng hổ đuổi theo, tay hăm hăm cây thương, lòng sôi sục nộ cuồng, hối hả đạt chiến công. Lúc đó thành Troa cổng cao suýt nữa rơi vào tay con cháu người Achaian, nếu Phoibos Apollo không can thiệp, khuyến khích Agenor công tử Antenor, chiến binh dũng mãnh, can trường. Truyền đại đởm vào tim, muốn giữ tử thần khỏi đưa bàn tay tàn ác động tới chiến binh, thần linh hiện hình đứng bên cạnh, dựa lưng trên thân cây sồi dẫu sương mù dày đặc bao quanh. Do vậy khi thấy Achilleus cướp phá thành phố lại gần, Agenor dừng bước đứng im chờ đợi, lòng nôn nóng, suy tính lung tung. Trong lúc hoảng hốt chiến binh thầm nghĩ: “Ôi bất hạnh! Nếu mình chạy theo đường người khác đổ xô thoát thân, dẫu thế Achilleus hùng dũng, cường tráng cũng sẽ tóm cổ, đâm chết như tên hèn nhát. Trái lại, nếu mình bỏ họ để mặc công tử Peleus dồn đuổi, chạy theo đường khác, từ tường thành ra cánh đồng tới triền núi Ida, lẩn trốn trong rừng cây, như vậy tối đến sau khi xuống sông tắm rửa, hong gió cho khô mồ hôi, mình có thể trở lại thành Troa. Nhưng cần gì phải nghĩ tới chuyện như thế? Y có thể thấy lúc mình lẩn khỏi thành phố lần đường ra cánh đồng. Chân chạy như bay y sẽ đuổi theo tóm cổ. Như vậy sẽ không thoát chết, sẽ gặp số phận đen tối, vì y quá khỏe, khỏe hơn mọi người. Nhưng nếu mình tiến ra trực diện trước thành phố thì sao? Xét cho cùng, cũng như mọi người, da thịt y chẳng thể tránh nổi thương đồng sắc nhọn. Y chỉ có một cuộc đời, không ai tin y thuộc hàng bất tử, chỉ có Chúa tể công tử Kronos ban vinh dự cho y.”

Dứt lời Agenor bình thản chờ Achilleus, lòng hăm hở giao chiến, như beo gấm rời rừng rậm gặp thợ săn, nghe tiếng chó sủa,trong lòng không lo sợ, không nghĩ chạy trốn. Nếu thợ săn tấn công, dù thương đâm trúng, hay lao từ xa, beo gấm cũng không lơi là chiến đấu tới khi cận chiến, cắn chết thợ săn hoặc bị thợ săn quật ngã. Vì thế công tử Antenor, Agenor quả cảm nhất định không chạy trước khi thử sức với Achilleus. Đưa khiên tròn ra phía trước che thân, giơ thương nhắm địch thủ, chiến binh hét to thách thức: “Achilleus, chắc hẳn mi nghĩ hôm nay mi sẽ đột nhập, cướp phá thành Troa oai hùng. Rồ dại đáng thương! Thành vẫn tồn tại để gánh chịu vô vàn đau thương! Thành có nhiều quý tử gan dạ bảo vệ, đa số ngô bối sống trong đó, xả thân chiến đấu trước mắt cha mẹ, vợ con. Mi đang lao đầu vào chỗ chết, mặc dù là chiến binh khủng khiếp, táo tợn.”

Dứt lời, thương sắc trong tay gân guốc lao mạnh, chiến binh ném trúng sống chân dưới đầu gối. Miếng che ống chân bằng thiếc mới tinh rung dữ dội. Sản phẩm thần linh chế tạo đương địch đường thương, mũi đồng bật lại, lao trúng, song không làm bị thương. Trả miếng công tử Peleus tấn công Agenor oai hùng. Nhưng Apollo không để tướng quân chiến thắng. Giấu trong sương mù dày đặc, thần linh lẳng lặng mang chiến binh ra khỏi chiến trường không hề hấn. Cùng lúc ứng dụng mưu thuật thần linh xạ thủ lèo lái đưa công tử Peleus xa dần quân Troian. Biến mình giống hệt Agenor, mọi vẻ mọi nét, thần linh xuất hiện trên đường phía trước. Achilleus hăm hở đuổi theo, rượt qua cánh đồng phì nhiêu khá lâu, sau đó đổi hướng trực chỉ sông Skamandros xoáy sâu chảy xiết. Thần linh chạy trước cách xa một chút, vừa chập chờn vừa dụ hoặc Achilleus mê mẩn cứ tưởng có thể đuổi kịp nếu chạy nhanh hơn. Suốt thời gian đó quân Troian tán loạn chạy về thành phố. Vui mừng thoát chết họ ùn ùn ùa vào. Họ không còn tinh thần đứng lại bên ngoài hay bờ lũy chờ đồng đội xem ai chạy thoát về thành, ai gục ngã ngoài chiến trường. Hớt hải, vội vàng, nhờ cặp chân, đôi gối trở về an toàn, họ nhào qua cổng như nước vỡ bờ.