ơn nửa năm trời Cộng sản vơ vét từ những vật dụng thượng đẳng như các loại máy điện tử, những đồ thiết bị tối tân cho các bệnh viện, trường ốc, các loại xe cộ cơ giới... cho đến chổi cùn giẻ rách nơi các công tư sở đem ra Bắc; dân miền Nam đã thực sự lâm cảnh khó khăn khi đi tìm mua những loại thuốc tây cần thiết.

Tỷ như chúng vơ vét thuốc tây để cung cấp cho đồng bào ruột thịt miền Bắc đang cần thiết thì cũng lấy làm vui; đàng này, dân ngoài Bắc mánh mung chạy được vào trong Nam thăm người thân, câu đầu tiên vẫn là có thuốc tây không? Kế tiếp mới là những câu xin xỏ xe đạp, radio, áo len, mùng mền...

Như vậy cả một núi thuốc tây ở miền Nam sau 30 tháng Tư chạy đi đâu?

Thời gian này 100 người dân miền Nam thì hết 99 người, trừ một người sau cùng bị câm, đều phát chửi thề vì một bản tin đăng trên các báo lá cải của nhà nước Cộng sản, hoan hỉ loan đi một cái tin như sau: "... Chính phủ và nhân dân ta, trong tình quốc tế vô sản, tình ruột thịt với các nước xã hội chủ nghĩa anh em, gần đây đã quyết định gửi giúp chính phủ và nhân dân Angola một tàu thuốc tây đủ loại. Chuyến tàu hữu nghị đã rời cảng Hải Phòng ngày...".

Thêm vào đó, bọn Tàu Chợ Lớn cũng ra tay bạo tàn không kém. Ngoài những số thuốc tây khổng lồ bị Việt cộng vơ vét vào kho của chúng, một số lớn còn lại cũng chui luôn vào kho của ba Tàu. Khi có dịp, chúng tung ra bán với giá cắt cổ và tiền bạc của người dân miền Nam lại có dịp chui vào túi chúng để có thuốc tây mà lo cho người thân.

Trong hoàn cảnh như thế, người ở nhà bắt đầu nhận được thư của thân nhân từ các trại cải tạo gửi về. Dĩ nhiên những lá thư đó không tỏ lộ được chút nào địa danh thân nhân họ đang bị đày đọa và nội dung các bức thư hầu như đều tương tự nhau về... cách hành văn: Ngắn gọn và đầy những lời lẽ giả dối. Sao lại lạ thường dường này? Người đọc thư không thể không kinh ngạc. Chả nhẽ mới nửa năm xa cách mà thân nhân mình lại giở trò tiến bộ với cả cha mẹ vợ con nhanh đến thế sao? Cái gì mà nhờ ơn Đảng, nhờ ơn nhà nước? Rồi đến tên các thứ thuốc tây! Sao lạ tai lạ mắt và khó đọc như thế này? Chả nhẽ mới đó đã quên cả tên những món thuốc tây thông dụng? Nào là Át-sờ-pi-rin-nờ, Xờ-tờ-rép-tô-mi-xin-nờ, sa-côn-lờ, nào là bê-oong-đờ-xăng-mi-li-gờ-ram-mờ, ê-mi-tin-nờ... Thôi thì đủ thứ loại những chữ phiên âm dị thường.

Người ở nhà, hỡi ơi, đâu biết rằng nội cái vụ viết thư thôi, chồng cha anh con của họ đã phải lên lớp, phải thảo luận, phải thu hoạch về bài học dạy cách viết thư trong xã hội mới. Bài học này cũng có hai phần mục đích và yêu cầu như tất cả các bài học chính trị khác. Mục đích là: Xã hội ta việc viết thư từ cho nhau không nhằm phô bày cái mặt tiêu cực của tình cảm ủy mị con người, mà biên thư là để động viên lẫn nhau, để cùng nhau củng cố niềm tin vào Đảng và Cách mạng... Yêu cầu là: Phải áp dụng nghiêm túc nội quy quy định trong việc viết thư về gia đình...

Nội quy thì nhiều điểm lắm, nhưng một vài lá thư sau đây có thể là những lá thư tiêu biểu đã đạt yêu cầu phần nào về cả hai mặt ý thức tốt được mục đích và ứng dụng tốt được yêu cầu của Cách mạng trong việc viết thư về gia đình xin viện trợ thuốc men...

Sau đây là nội dung lá thư của một anh bị phù thũng gửi về cho vợ.

Em thương yêu, Anh khỏe lắm em ạ. Em và các con đừng lo gì cho anh cả nhé. Ngày hồ hởi phấn khởi lao động, đêm về không trác táng rượu chè như xưa, trong khi lại được Cách mạng lo cho vô cùng đầy đủ từ vật chất đến tinh thần nên hiện nay anh mập phì ra.

Hôm nay Cách mạng chiếu cố cho biên thư về thăm gia đình, lại còn cho thông báo gia đình được gửi vào 3 cân quà và thuốc tây để trong này anh có thêm cái dùng. Nói thật với em thực tế anh cũng chẳng cần gì đâu, nhưng nếu được, em nhớ gửi cho anh vài món như sau:

- 3 bánh thuốc lào. - 2 cân đường thẻ. - 1 cân đường cát vắt sẵn chanh. - Đặc biệt Bê-oong (B1) loại mạnh nhất.

Anh, Nguyễn Văn A.

TB. Tuyệt đối đừng gửi đồ mặn. Đặc biệt thịt thà là cái anh không thích. TB lần nữa. Nhớ trong vòng 3 cân thôi. Đừng nặng hơn kẻo vi phạm quy định. Tốt nhất em đọc kỹ thông cáo của nhà nước trên các báo!

Biết bao đêm thức trắng dằn vặt lo âu cho nhau, chồng biên thư cho vợ ân tình buộc phải gói ghém vào từng đó chữ. Ở nhà, người vợ dù có thật thà đến đâu cũng khóc ngất vì đã quá rõ chồng mình "mập phì" có nghĩa là thế nào. Toàn xin đồ ngọt mà không dám xin lấy một tí đồ mặn, lại còn dặn phải gửi Vitamin B.1 loại mạnh nữa chứ!

Sau đây là nội dung lá thư của một anh bị kiết lỵ gửi về cho cha mẹ.

Bố mẹ thương yêu, Thấm thoát con đã đi học tập cải tạo được nửa năm rồi. Dù lúc nào con cũng nhớ tới bố mẹ và các em nhưng vì ý thức được đi học tập cải tạo là nghĩa vụ nên con luôn phấn đấu biến sự thương nhớ ấy thành hành động cụ thể là học tập tiến bộ để sớm được Cách mạng cho về đoàn tụ gia đình.

Riêng phần bố mẹ đừng quá lo cho con. Trong này con rất đầy đủ. Cách mạng không để thiếu thốn gì cả. Nhân đây con cũng báo tin để bố mẹ rõ là trại cho phép gia đình gửi vào cho con 3 cân quà và thuốc men cần dùng. Nếu được, xin bố mẹ gửi cho con vài thứ như sau.

- 1 hộp muối vừng lạc. - 1 cân đường thẻ. - 1 cân muối trắng trộn tiêu hoặc ớt bột. - 2 hộp Nê-ô-mi-xin-nờ và 10 ống Xờ-tờ-rích-nin-nờ

Kính thư, Con, Trần Văn B.

TB. Tuyệt đối xin bố mẹ đừng gửi đồ tanh như mắm tôm mắm ruốc. Con không thích. À, nếu có dịp nào bố ra Bắc thăm chú Tứ, xin bố cho con gửi lời thăm chú ấy vì con giống chú ấy nhất nhà phải không bố?

Một vài chữ vắn tắt như trên, nhưng trên thực tế đã làm cho ông cụ điên lên và bà cụ lăn đùng chết ngất. Ôi trời ơi, thế này thì chúng giết con tôi rồi! Chú Tứ là ai? Chú Tứ là em ông cụ, đã chết vì kiết lỵ trong trại Đầm Đùn hai mươi năm xưa! Còn trong cái "phiếu đặt hàng" chỉ thấy xin toàn émitine và Néomycine là những loại thuốc chữa bệnh kiết lỵ! Con tôi cầm bằng sắp chết vì kiết lỵ trong tù Cộng sản như chú nó rồi trời ơi! Bà mẹ tỉnh dậy giật tóc giật tai giật mình giật mẩy. Nó chẳng xin gì mà chỉ xin muối! Người bố than thở. Chắc nó sợ bọn quỷ nhòm nhò nên không dám xin chà bông, còn những thứ tanh như mắm ruốc người kiết lỵ làm sao ăn được!

Thốt nhiên một buổi sáng đẹp trời, một số tù cải tạo được lệnh lên tiểu đoàn nhận vật dụng cất một nhà kho đặc biệt bên hông văn phòng thủ trưởng trại. Hai ngày sau khi nhà kho được làm xong thì một buổi trưa cả trại nhốn nháo vì có 4 chiếc Molotova có xe hộ tống từ đâu chạy đến đỗ trước văn phòng tiểu đoàn. Từ những kẻ bệnh nặng gần chết nằm nhà đến những người đi lao động quanh quất khu vực tiểu đoàn đều bất động theo dõi biến cố. Quà đến! Tin đồn lan nhanh như ánh bình minh trên những trái tim u ám mệt mỏi.

Khi những tù trực hậu cần được lệnh gấp rút lên tiểu đoàn xuống hàng vào kho thì tin đồn đã trở thành sự thật. Chiều đi lao động về, cả trại hớn hở không khác nào người dân trong một nước Cộng sản khi biết được tin có một lãnh tụ vĩ đại vùa trúng thượng mã phong mà chết.

Tên quản giáo Cư, cũng như hầu hết các quản giáo khác, ngay buổi chiều xuống tận các khối để nói chuyện. Phải thú nhận hôm nay quản giáo Cư có vẻ vui vẻ hơn mọi bữa, vui vẻ pha chút ngậm ngùi khó hiểu. Hắn cho anh em khỏe mạnh ra khênh Vĩnh và những người kiết lỵ nằm ngoài vườn vào ngồi trong nhà để tiện việc lên lớp.

Lúc tất cả đã ngồi đâu vào đó, quản giáo Cư bắt đầu.

- Tôi xa nhà đi chiến đấu đến nay đã 12 năm. Mười hai năm nhận được thư gia đình 4 lần, trong ấy có hai lần báo tin bố tôi và một người thân khác đã qua đời. Riêng chuyện quà cáp chưa bao giờ có!

Nói tới đây Cư ngưng lại nhìn xuống mũi chiếc dép râu, ngậm ngùi tiếp. Do đó, các anh phải nhớ rằng Cách mạng thương các anh vô cùng. Một hai ngày nữa khi quà các anh được nhập sổ và ký nhận xong, trại sẽ sắp xếp cho các anh nghỉ lao động một ngày để lên lãnh quà gia đình. Thay mặt ban chỉ huy trại, tôi cũng nhắc nhở các anh vài điểm như sau.

Thứ nhất, các anh phải tuyệt đối chấp hành nội quy quy định việc nhận quà. Thứ hai, đợt quà đầu tiên này chắc chắn có anh có có anh không. Nhưng với châm ngôn Cách mạng đã đề ra, các cải tạo viên phải thương yêu giúp đỡ lẫn nhau, chúng tôi nhắc nhở các anh nên hữu ái với nhau. Hữu ái không có nghĩa là hạt muối chia đôi cục đường lụm cả; mà mỗi thứ mình có, mình nên nhìn lại mà chia xẻ cho những anh em không có, đặc biệt thuốc tây dùng chữa bệnh kiết lỵ và phù thũng... Thứ ba, trại cũng biết các anh gần đây thiếu thốn nhiều thứ, chẳng do chủ trương của nhà nước, mà vì đất nước ta mới giải phóng, khó khăn là điều tất yếu không thể tránh khỏi. Thế nên Cách mạng cho gia đình gửi quà vào là để gia đình được dịp tiếp tay với Cách mạng tạo thêm điều kiện thuận lợi hơn cho các anh trong học tập cải tạo... Các anh nên hiểu chuyện quà cáp trên cơ sở vừa tình vừa lý như vậy. Trại sẽ nghiêm trị bất cứ kẻ xấu nào xuyên tạc chính sách gửi quà đầy nhân đạo của Cách mạng.

Tên Cư lên lớp đôi ba điều, răn đe đôi ba chuyện rồi rút lui. Bọn tù bò lê ra bàn tán. Vĩnh được khênh trở lại giang sơn là cái võng ngoài vườn của mình.

Chiều chập choạng. Vườn rau chung quanh ngai ngái mùi đất và mùi nước tiểu. Những cây rau dền và những luống cải ngồng xanh tốt cao quá đầu người. Tiếng côn trùng thầm thì rên rỉ như đang tập dượt cho một bản hợp tấu lớn đêm nay... Vĩnh nằm trên võng ngó chênh chếch về hướng những dãy cầu tiêu mà nơi đó có lần một người bạn đã bị bắn chết, đầu óc không ngưng tụ về một điều gì rõ rệt. Mãi một lúc sau những ngôi sao xuất hiện sớm trên bầu trời mới làm Vĩnh nhớ đến một ý nghĩ từng đeo đuổi trước đó... Noel qua rồi! Mà Noel đã qua thì sẽ "ba Vua lễ Nến, Tết đến sau lưng con nít thì mừng người lớn thì lo". Câu đồng dao thuộc từ buổi thiếu thời nay lại trôi về đầu Vĩnh. Vĩnh cố nằm nhớ lại bài thơ Khi Anh Về của Nguyễn Đình Toàn mà nhớ không hết... Khi anh về trời trong và gió mát. Con đường nằm thơm lá mục quê hương. Bầy cải ngồng dỗ ong bướm về sân. Anh nằm đây buổi trưa và tiếng nắng... Rồi Tết đến rồi lòng anh nhớ quá!...

Bài thơ chẳng nhớ hết những cũng làm Vĩnh bồi hồi xúc động. Chao ôi, cái nhớ nhung trong trưa nắng của NDT giờ đang là cái tái tê của buổi chiều tàn quanh Vĩnh. Nơi đây cũng có cải ngồng, cũng vo ve tiếng ong, nhưng cái Tết thì nghe xa vời như mình chỉ từng trải qua ở một kiếp nào khác!... Rồi tết đến rồi lòng anh nhớ quá!... Chao ôi, liệu Tết sẽ còn có đến nơi đây chăng? Hay chỉ là một trời tang thương, không thơ không mộng, là thân tàn ma dại kiếp nửa thú nửa người!?

Đôi ba người bạn chợt ghé thăm để thay nhau tặng Vĩnh ít câu chuyện vui cười. Rồi thì trước khi Vĩnh thiếp đi, anh còn nghe thấy một tay khe khẽ nói với một tay khác: thằng này chắc tiêu!...

Sáng hôm sau cả trại ngẩn người vì lệnh cho nghỉ tại trại để sửa soạn lãnh quà ban ra sớm hơn mọi người dự tính. Cả trại bùng lên một khí thế khác thường. Các khối trưởng đều phải lên tiểu đoàn thật sớm để cùng quản giáo sắp xếp danh sách. Tù cải tạo bên trong trại thấp thỏm chờ quà như chờ mẹ về chợ! Phải tới 10 giờ sáng thì đợt người đầu tiên của khối 2 mới được khối trưởng thông báo xếp hàng lên tiểu đoàn. Đúng như Ngô Văn Tuyên nói, bọn bệnh nặng được gọi tên trước, trong đó có Vĩnh.

Dù sao, những gói quà có một phép màu dị thường. Có những người nằm như sắp chết bỗng dưng bật dậy khi nghe thấy tên mình được gọi. Vĩnh nhập bọn ghẻ chóc, phù thũng và kiết lỵ đầu tiên đi lên tiểu đoàn. Bạn bè các khối biết tin Vĩnh đi lãnh quà đều nhào đến chia mừng. Nguyễn Đình Tạc, người thường hay bi quan cho sức khỏe của Vĩnh, chận ngay lối đi.

- Trời cứu mày đó Vĩnh ơi!

Đính đứng cạnh, cười.

- Chứ chẳng lẽ Bác và Đảng!?

Đặng Thế Tiến từ đâu chạy đến.

- Ê Vĩnh! lả trước vài phùa đi mày! Lên tiểu đoàn bày ra đó coi không được đâu!

Vĩnh bước đi. Cây gậy trong tay cầm không muốn nổi. Anh chỉ ngó các bạn cười khẽ. Sau cùng anh cũng trả lời.

- Ráng đổ cứt cho tao, có bánh tao sẽ cho ăn lá, có kẹo tao sẽ cho ăn giấy.

Tiến quay sang nói với Hóa.

- Mẹ kiếp! Nó còn đểu như thế mà mày bảo nó tiêu sao được. Thằng ấy trời đánh không chết. Lenin, Stalin và... Amibe hạ nó sao nổi!

Vĩnh bước đi mà còn nghe vẳng sau lưng tiếng cười vui của các bạn.

Đoạn đường từ khối lên tới tiểu đoàn không xa, chừng trăm thước, thế mà đám tù bệnh cũng lết gần 10 phút. Lúc tới gần địa điểm phát quà, Vĩnh thấy một tổ tù khác đang khập khễnh khênh quà về trại. Gặp nhau giữa đường chẳng ai buồn hỏi ai. Nhìn vóc dáng của nhau, cả hai bên đều biết kẻ đối diện với mình đều là những thằng bệnh sắp chết. Sau cùng khối trưởng Trai dẫn đám Vĩnh tới địa điểm phát quà. Nơi ấy lũ quản giáo đều hiện diện đầy đủ. Ngay trước nhà kho, một chiếc bàn dài có ba tên bộ đội ngồi giữ sổ sách. Tên hậu cần được lệnh mở cửa kho. Cửa kho vừa mở đã có ba bốn con chuột từ trong phóng ra.

Một thằng bạn bệnh thầm thì.

- Chuột như thế chắc quà bên trong bị khoét tùm lum!

Một giọng khác.

- Giỏi lắm nó chỉ nuốt được tí mắm ruốc, tí đường, tí tôm khô. Những con chuột đứng lù lù kia kìa. Người đang nói chợt chỉ tay về phía bọn cán bộ, tiếp. Đấy, loài chuột ấy mới ghê gớm. Chúng nuốt cả giang sơn gấm vóc và sự tự do của chúng ta...

Thấy anh bạn bốc đồng chửi hơi nặng, người lên tiếng than vụ chuột nín khe luôn.

Tên hậu cần sau khi mở kho, tay cầm một danh sách tiến đến bên bàn và nói.

- Theo đúng nội quy quy định việc nhận quà, giờ gọi ai người ấy lên trước bàn để được kiểm tra quà trước khi ký nhận. Các anh nghe rõ cả chưa?

Chẳng thằng tù nào thèm trả lời. Và nhìn mấy thằng "ngụy" toàn những thứ chết dở sống dở, tên hậu cần cũng không buồn mắng mỏ làm gì. Hắn xướng tên. Vĩnh nằm vào đợt thứ hai. Khi nghe thấy tên, như mọi người trước đó, anh tiến tới trước bàn. Gói quà được chuyển từ kho đặt lên bàn. Khối trưởng Trai đích thân mở gói quà trước sự chứng giám của ba cặp mắt cú vọ: Một của tên quản giáo, một của tên cán bộ hậu cần và một của chính người nhận.

Tên quản giáo Cư từ trước đã không ưa Vĩnh do cái vụ sách báo, dù nay anh bệnh gần chết, đôi mắt hắn do đó nhìn Vĩnh với đầy ác cảm pha chút thắc mắc tại sao giờ đây cái thằng phản động này vẫn chưa chết!?

Gói quà đã được mở banh ra. Từ thùng đến tờ giấy gói được xem xét kỹ lưỡng như người ta nghiên cứ những tờ bạc giả. Tên Cư cầm lên tờ kê khai các món có trong thùng quà. Hắn quay sang khối trưởng Trai.

- Tôi đọc món nào anh mở món đó kiểm tra nghe chưa?

- Dạ.

- Một cân nạc xưởng!

Xướng xong hắn nhìn soi mói vào thùng quà, hỏi lớn. Nạc xưởng nà cái rì?

- Dạ đây. Khối trưởng Trai vừa nói vừa vội vã giơ lên cân lạc xưởng mập căng và đỏ au mà giờ đây tưởng như chẳng có cặp môi tươi thắm của một giai nhân nào lại có thể quyến rũ đến như thế.

Tên Cư hỏi gằn.

- Món ăn hả? Làm sao ăn?

- Dạ nướng, chiên hoặc hấp cơm cũng được.

Tên hậu cần chợt bỉu môi ra chiều khinh bỉ.

- Ăn với uống! Toàn những thứ phức tạp!

Tên quản giáo lại xướng.

- Một non muối mè!

Khối trưởng Trai lại giơ lon guigoz đựng muối mè lên. Anh đặt nó sang một bên. Tên hậu cần giục.

- Mở ra kiểm tra chứ để đó làm gì?

Lon muối mè được mở ra và một que đũa được thọc vào. Que đũa bị khựng lại lưng chừng. Tên quản giáo Cư nét mặt đầy cảnh giác vội lên tiếng.

- Có gì trong ấy nữa đây? Đổ ra xem!

Khối trưởng Trai tuân lệnh đổ lon muối mè ra một tấm giấy dầu. Muối mè mới đổ ra chừng nửa bát thì tắc nghẽn không ra được nữa. Hai cặp mắt nghi ngờ chạm vào một cặp mắt hoảng hốt.

- Đập mạnh xem nào! Tên hậu cần ra lệnh.

Khối trưởng Trai đập mạnh lon muối mè xuống tờ giấy. Muối mè vẫn không chịu ra. Anh nhìn vào trong lon, cố dấu một nụ cười rồi thò tay vào lôi ra. Chà bông trong lon được nén đến độ đóng thành một khối cứng.

Tên Cư nhăn mặt.

- Cái quỷ gì vậy?

- Dạ chà bông.

- Chà bông là cái gì? Tên quản giáo vừa hỏi vừa bốc một chút lên ngửi.

- Dạ... là thịt heo kho khô, xé nhỏ, đánh tơi và sấy thật kỹ...

- Phải ăn chung với muối vừng à?

Khối trưởng Trai dạ đại một tiếng cho xong chuyện. Tên hậu cần lại lắc đầu lập lại câu nói cũ.

- Ăn với uống! Toàn những thứ phức tạp!

Giọng tên Cư.

- Hai che... che... che mi se là cái gì?

Khối trưởng Trai biết ngay là hai cái chemises mà người gửi đã không phiên âm sang tiếng Việt. Anh giơ hai cái áo lên và nói vội vã.

- Dạ hai cái che-mi-se là hai cái áo sơ-mi này đây!

Tên Cư lắc đầu cằn nhằn.

- Sơ-mi thì viết là sơ-mi. Che che với đậy đậy!...

Những món kế tiếp là thuốc tây đủ loại, từ thuốc cảm, dầu nóng đến thuốc bổ và các loại trụ sinh chữa kiết lỵ phù thũng hảo hạng của... đế quốc Mỹ bị ba Tàu ếm nên mất dịp du lịch sang Angola. Chưa hết, gói quà còn nhiều món rất phản động khác nữa. Một cân đường cát trắng. Một gói cà phê. Một lon sữa bột guigoz. Vài gói 555 lại còn đèo thêm một hộp bơ Đồng Tiền và một hộp phô mai Đầu Bò nữa.

Vĩnh liếc qua đống quà. Anh nhẩm tính thấy trọng lượng có thể đã trên 5 kgs.

Giọng cả quýnh của tên hậu cần trại lại khẽ cất lên.

- Gớm, xét trên cơ bản, gia đình anh này chưa tiến bộ nhiều lắm. Vẫn nổi lên cái mặt bơ thừa sữa cặn đấy nhá!

Tên quản giáo Cư có lẽ cũng biết còn rất nhiều "thân chủ" khác chờ mình, nên hắn nhìn Vĩnh xua tay như đuổi.

- Được rồi. Cho thu vào!

Ngoại trừ giấy gói, hộp và lá thư phải để lại; kỳ dư Vĩnh được nhận hết. Anh vội vã thu vén mọi thứ bỏ vào một cái bao nylon lớn. Vĩnh làm thật mau tuồng như ngại tên quản giáo có thể đổi ý vào phút cuối. Xong đâu đấy, Vĩnh run tay cầm bút ký nhận đủ vào tấm phiếu gửi của gia đình có nét chữ mềm mại quen thuộc của vợ.

Anh cố gắng khênh gói quà rời khỏi bàn và ngồi dưới đất nhập bọn với những người đã được nhận quà như anh. Phải đợi cả toán được nhận xong, khối trưởng Trai mới dẫn một lượt trở về khối. Ngồi xuống đất rồi Vĩnh mới thấy mệt. Nghĩ tới căn bệnh trong người, chưa cần biết rõ thuốc phải uống thế nào. Vĩnh moi ngay một viên Néomycine cho vào miệng nuốt chững. Vài phút sau Vĩnh thấy choáng váng vì sức mạnh của viên thuốc. Anh ngồi gục đầu xuống hai đầu gối cho đỡ mệt. Những hình ảnh hỗn tạp lại trôi qua đầu óc anh... Các bưu điện trên toàn cõi miền Nam suốt ngày ngập người. Họ phải nối đuôi nhau thành những hàng dài bất tận, dưới nắng cũng như dưới mưa, chờ đến lượt được gửi đi những món quà cho thân nhân đang hấp hối vì phù thũng và kiết lỵ trong lao tù Cộng sản...

Một tiếng động mạnh chen với tiếng cằn nhằn lớn giọng của tên quản giáo nhận quà làm Vĩnh bừng tỉnh. Vĩnh lắng tai nghe.

- Cái này là cái gì? Không ích lợi gì cho một cải tạo viên! Để ra kia, khung sẽ nghiên cứu...

Giọng khối trưởng Trai nhỏ nhẹ.

- Thưa đó chỉ là cái pipe.

- Pipe là cái gì mới được chứ?

- Dạ là cái ống vố, còn gọi là tẩu, để hút thuốc.

Tên Cư lẩm bẩm.

- Tẩu xưa kia tây đồn điền nó mới hút. Vả lại cái tẩu gì mà mất vệ sinh, mất văn hóa, cái tẩu gì mà trông như cái mông chị nữ thế kia? Lại còn nhận thêm hai con mắt vào đấy nữa!

-.....!

- Mở luôn cái hộp kia ra xem nào!

Vĩnh nhìn thấy khối trưởng Trai cầm lên một cái hộp tròn nhỏ. Anh nhìn kỹ hơn và nhận ra nó là một hộp Dunhill, thuốc dùng hút pipe. Khối trưởng Trai mở ra. Vĩnh thoáng thấy mặt anh ta hơi đần lại, mắt lim dim và mũi hinh hỉnh. Có lẽ khối trưởng Trai đang tận hưởng cái hương thơm ma quái của thuốc Ăng-Lê.

Tên Cư giơ tay cầm lấy hộp thuốc. Hắn ngửi rồi bốc lên một chút nhìn cho rõ.

- Cũng thơm ra phết đấy chứ. Nhưng chợt nhận ra cái màu sắc của thuốc vàng đen lẫn lộn, hắn nhăn mặt. Cái này chắc chắn có trộn ma túy. Tôi giữ lại để khung nghiên cứu.

Hộp thuốc và cái pipe của một anh bạn nào đó trên lý thuyết đã được Cách mạng chiếu cố để nghiên cứu, nhưng trên thực tế đã thật sự thay đổi chủ nhân từ giây phút ấy.

Hơn 15 phút sau cả toán mới được khối trưởng Trai tập hợp so hàng dẫn trở về khối. Bệnh hoạn đi một mình chưa nổi, giờ mỗi người lại còn đèo bồng thêm năm sáu ký quà thành thử tay nào tay nấy lê lết trên đường. Mãi khi vào tới bên trong hàng rào trại, bọn Vĩnh mới được bạn bè nhào ra khênh tiếp sức. Đính ôm gói quà giùm Vĩnh. Về tới phòng, việc đầu tiên Vĩnh lết ra giếng thay quần đùi. Anh mệt nhọc khôn lường. Đính phải chạy theo dìu Vĩnh trở lại phòng. Vĩnh cố gắng lôi hết mớ quà cáp ra để trên sàn nhà. Đám bạn bè thân thiết của Vĩnh xúm lại. Vĩnh hiểu tụi nó thèm gì. Đầu tiên anh mở hộp đường cát trắng ra rồi bóc luôn hai gói 555. Vĩnh thều thào.

- Xin chúng mày cứ tự nhiên như người Hà Lội...

Giọng Tạc bất nhẫn kêu lên.

- Không được. Tất cả đồ ăn phải để cho mày tẩm bổ. Tụi tao chỉ có quyền hút ăn mày của mày mỗi thằng một điếu 555 cho thơm mõm thôi...

Hóa từ ngoài chợt hốt hoảng chạy vào.

- Thằng Vĩnh về rồi hả? Có thuốc lào không?

Đính trả lời thay Vĩnh.

- Vợ nó chắc sợ nó hôi mồm nên không cho hút thuốc lào, chỉ có ba số 5 thôi, làm một điếu cho thơm râu thì làm.

Tiến xà xuống ngồi. Nó cầm lấy một điếu 555, miệng lẩm bẩm.

- Vợ mày đúng là một con mụ chậm tiến. Giờ này còn chơi cái của tư sản... thơm tho này!

Vĩnh quá mệt. Anh không muốn tham dự tí nào vào những câu chuyện của bạn bè lúc này. Anh nhẹ ngả lưng xuống và nhìn qua kẽ hở trên vách. Trời xanh ngắt. Một vài áng mây bay nhàn nhã về một phía mà anh nghĩ đó là phía Sài Gòn. Thốt nhiên trên vầng mây ấy anh nhìn ra khuôn mặt của vợ con. Vĩnh ngậm ngùi tự hỏi lòng: Con ta rồi sẽ chết thèm chết nhạt bao lâu vì gói quà này?

Bỗng một tiếng khóc hưng hức bên góc nhà đối diện cất lên. Mọi người ngỡ ngàng ngó sang. Lê Văn Thống, anh bạn đồng bệnh của Vĩnh ngồi với gói quà trên đùi. Anh ta đang mân mê gói quà, khóc nghẹn và mắt trừng trừng nhìn ra ngoài sân. Vĩnh cố gượng ngồi lên. Anh ngó sang Thống. Trông Thống ủ rũ như một cái hình nộm hết thời, nhưng trong đôi mắt đang hực lên của anh ta, Vĩnh có thể đọc được muôn vạn lời...