on thụvền Bi-du thanh nhã và nhỏ nhẹ như chiếc gáo dừa không an toàn mấy khi trôi trên một dòng sông còn rải rác những tảng băng. May thay tay lái khéo léo của Phrôna đã làm cho Coóc-lít yên tâm. Dòng sông đục ngầu chảy qua những bức tường đá băng trông như pha-lê, phía xa, những cánh rừng bát ngát xanh rờn in hình lên trên nền trời vần vũ mây và mặt trời nóng hầm hập như một cái lò tỏa nắng lên trên quang cảnh hùng vĩ ấy.

Lúc đó tâm trí của Coóc-lít đang hướng về mẹ anh. Anh nghĩ đến những buổi tiếp khách triền miên của bà mẹ với những cô hầu rất lễ độ dâng trà cho khách trong cái phòng trải thảm êm như nhung ấy, trong tiếng hót của chim hoàng yến bên cửa sổ lớn trông ra vườn rồi anh tự hỏi không biết mẹ anh có hiểu được người phụ nữ, lúc này đang chèo thuyền phía sau anh không. Anh nhớ lại từng người bạn của mẹ anh: tất cả đều chỉ là những hình ảnh nhạt nhòa, hư ảo, méo mó, những người làm tăng dân số cho trái đất và còn tiếp tục cung cấp được cho trái đất những con người chân chính ư!

Con thuyền lướt sát vào một tảng băng trôi bồng bềnh khi đi trong lạch sông hẹp, trước khi vào dòng chảy tự do của con sông lớn.

- Giỏi lắm! Coóc-lít khích lệ Phrôna.

Phía sau họ, những khối đá băng cao như những bức tường va chạm vào nhau. Tômy càu nhàu:

- Điên rồ đến thế này là cùng. Làm sao cô ấy lại không thể nán đợi chút nữa.

Phrôna nghe thấy bèn phá ra cười, cô vẫn tỏ ra tự tin. Văng-sơ ngoái lại nhìn Phrôna, và thấy cô mỉm cười với anh. Chiếc mũ lật ra sau, mái tóc vàng óng dưới ánh mắt trời bao quanh khuôn mặt làm cho cô giống như hồi nào khi cô đang đi trên con đường mòn Đi-ê.

- Tôi rất muốn hát nhưng lại sợ hết hơi mất.

Nào, các anh, hát đi...Bài ca Thanh gươm hay bài ca thủy thủ nào!

- Hay là bài ca đầu tiên. Coóc-lít thêm rồi anh bắt đầu hát khe khẽ đoạn điệp khúc của bài tình ca ấy.

Phrôna vội ném mái chèo sang một phía để tránh một tảng băng mới nên hình như không nghe thấy.

- Em có thể sống như thế này suốt đời. Phrôna dịu dàng nới với Coóc-lít.

- Anh cũng vậy! Coóc-lít đồng tình.

Nhưng Phrôna không muốn chú ý đến ý tứ trong lời nói của anh nên cô nói tiếp:

- Văng-sơ, anh biết đấy, em rất mừng chúng ta vẫn là bạn của nhau.

- Không phải lỗi tại anh nếu như chúng ta không vượt qua được tình bạn!

- Anh quên cả chèo thuyền kìa. Cô nhắc anh và anh lại gập mình gắng sức trên 2 mái chèo.

Họ chèo ngược dòng theo một góc 45 độ để đi sang bờ phía đông, đối diện với nơi xuất phát. Rồi từ đó, họ lại vẫn đi ngược lên trong một luồng nước chảy hiền hòa hơn, dọc theo vách đá; họ chỉ còn cách con người mà họ muốn cứu một kilômét đường vách đá dựng đứng.

- Ta đi chậm lại một chút. Văng-sơ nói.

- Ai mà tin được rằng chúng ta đang ở giữa tháng năm nhỉ? Phrôna nói khi nhìn những tảng băng đang bồng bềnh trên mặt sóng. Văng-sơ, anh thấy khung cảmh này có vẻ là thực tế không?

Anh lắc đầu.

- Phải đấy, em cũng thế! Em Chỉ biết rằng, lúc này đây, chính em, Phrôna Oen-sơ bằng xương bằng thịt đây, em đang chèo thuyền cùng với hai người đàn ông để đi cứu một con người trên dòng sông I-u-kông ở A-lát-ka. Nước đẩy, băng đầy, 2 cánh tay em đã mỏi rời rã, tim em đang đập gấp và mồ hôi đang toát ra...thế mà em vẫn tưởng như em đang mơ. Khi em nghĩ rằng vào thời kỳ năm ngoái em đang còn ở Paris.

Cô thở dài và đưa mắt quay lại nhìn về phía đảo, chiếc nhà bạt của ông Gia-côp Oen-sơ Chỉ còn như một chiếc khăn mùi-xoa căng ra trên cái nền xanh thẳm của rừng. - Em khó mà tưởng tượng được rằng cái thành phố ấy lại đang tồn tại. Làm gì có Paris. Cô nói thêm.

- Năm ngoái, anh đã tới thăm Luân Đôn. Coóc-lít tư lự. Từ đó, anh đã thay đổi hẳn quan niệm của mình: người ta ca ngợi Luân Đôn ư? Đó Chỉ là một huyền thoại. Một không gian hạn chế như thế, làm thế nào mà chứa nổi ngần ấy người? Vũ trụ chân chính là ở đây: rất ít người, nếu không thế thì làm gì có bao nhiêu là đất, trời và biển bao quanh ta.

Còn Tômy thì bồi hồi nhớ đến một thành phố mà gã gọi là Tôrôngtô nhưng cái thành phố ấy chỉ lóe lên trong ký ức gã...những kỷ niệm mơ hồ về một quãng đời trước đây. Lẽ đương nhiên Tômy không quan niệm như Coóc-lít vì gã đâu có phải là một triết gia, gã chẳng bận tâm đến cái gì hết.

- Anh chị đã chấm dứt những chuyện vớ vẩn chưa nào? Tômy lầm bầm cáu kỉnh. Những chuyện đó sẽ đem lại điều rủi ro cho chúng ta đấy!

Cuộc sống của con người ngắn ngủi ở trên dải đất miền bắc cực này cho những nhà tiên tri, về những điều chẳng bình thường, nhận thấy được ngay kết quả những lời tiên đoán của mình. Một cơn gió lạnh thoảng qua và khối đá băng dựng đứng như bức tường với những ánh ngũ sắc phản chiếu bỗng rung chuyển phía trên đầu họ. Chẳng ai bảo ai mà mọi người cùng một lúc nhấn sâu mái chèo và con thuyền Bi-du, vọt lên lập tức. Bức tường đá băng nặng hàng ngàn tấn đổ sập xuống rầm rầm phía sau họ. Nước bị xô đẩy tạo nên một xoáy nước lớn, chiếc Bô-du hết lao qua những ngọn sóng sủi bọt lại rơi tõm xuống khoảng sâu giữa 2 con sóng.

- Đấy, tôi đã bảo mà! Tômy tức tối nói.

- Im mồm và tát nước đi nếu anh còn muốn giữ lấy cái thần xác anh. Coóc-lít cũng giận dữ quát lại.

Anh quay nhìn về phía Phrôna và thấy cô đáp lại bằng một ánh mắt tán thành. Thế rồi hai người cười sặc sụa, như hai đứa trẻ nhắc lại một chuyện trốn học, dù cho có những điềm chẳng lành, nhưng cuối cùng đã làm cho cả hai cùng vui.

Con thuyền Bi-du rụt rè đi vào bóng râm của một ngọn núi đá băng, nó vòng qua một vách đá dựng đứng: Đó là một mỏm núi đá trần trụi, hình thù cổ quái đã dầu dãi qua bao thế kỷ và như căm giận dòng sông đang gậm nhấm dần dần chân đế của nó, căm giận mưa gió đã vạch trên mặt nó những đường nứt nẻ chằng chịt khó coi và căm giận cả mặt trời đã thiêu đốt hết các loài cỏ cây có thể che đậy được phần nào dung nhan xấu xí của nó. Dòng sông I-u-kông ào ào xô vào những hang, những khe của vách đá bằng tất cả sức nước mạnh mẽ của nó nên đã tạo ra một xoáy nước vô hình, ngấm ngầm ở bên dưới.

- Chú ý xung quanh! Cố gắng lên nào!

Tiếng của Coóc-lít bị át đi trong tiếng ồn ào giống như tiếng kêu của dế mèn, trong sự rung chuyển ầm ĩ của một trạn động đất. Chiếc Bi-du lướt về phía trước, những mái chèo nhấc lên hạ xuống theo một nhịp đều đều. vỏ thuyền mỏng mảnh nên khó giữ được đúng hướng, run lên bần bật, chao đảo, khi thì quay sang phải, khi thì quay sang trái rất bất thường, nhưng Phrôna đã điều khiển nó bằng một nghị lực sắt thép.

Cách con thuyền một mét thôi, một khe của mỏm núi đá như thách thức họ. Chiếc Bi-du vọt lên và nước ngầm phía dưới đã cản lại sự ráng sức của mấy mái chèo nên lại một lần nữa con thuyền như bị đập vào trong khe đá.

Thế là trong năm phút mà đối với họ tưởng dài như vô tận, bầu trời và trái đất lại biến mất. Họ Chỉ còn nhìn thấy một đường thẳng. Một bên là nước sủi bụt trắng xóa bao quanh núi dá, một bên là nước chảy xiết gầm thét. Đâu đó phía dưới có sự cứu giúp của dòng nước. Và vượt lên trên tất cả sự ầm ĩ hỗn độn ấy là cảm giác về sự hủy diệt mà mọi nỗ lực của họ như đang hướng cả về đấy.

Phrôna vẫn bình tĩnh vững vàng điều khiển con thuyền mong manh. Mỗi mái chèo khua xuống nước, họ lại tiến lên dược một chút và vật lộn để tiến lên nữa. Mọi sự sẽ trôi qua tốt đẹp nếu như Tômy đủ sức chế ngự được sự sự hãi của mình. Một khối đá băng bị dòng nước cuốn hút theo bị mái chèo của Tômy đẩy lên tạo nên một đám bọt. Nó lộn mấy vòng trên cái cạnh nham nhở của nó rồi mới chìm xuống đáy sông.

Tômy hốt hoảng, tưởng như chính mình đã rơi xuống và đang vùng vẫy trong vực nước. Mắt gã long lên, nhìn chằm chằm về phía trước không còn điều khiển được mái chèo nữa. Ngay lúc đó, đông nước lôi con thuyền quay cuồng vào chỗ xoáy nước ở chân mỏm núi đá đựng đứng.

Phrôna kêu lên thất thanh. Còn Coóc-lít thì thở hổn hển, nhoài người ra trên sàn thuyền ở phía trước. Gã E-côt kiệt sức, chân tay run lẩy bẩy, đầu gục xuống gối.

Sau vài lần va đụng vào vách đá băng con thuyền Bi-du dừng hẳn lại. Muôn vàn thiết diện của bức tường đá băng phản xạ những tia nắng mặt trời nên làm cho nó giống như một thứ châu báu kỳ diệu. Những dòng suối bạc róc rách chảy theo sườn núi trong suốt như pha lê, và bên trong lòng nó như dang ôm ấp những điều hứa hẹn của giấc giấc ngủ ngàn thu cùng với những bí ẩn của sự sống hay cái chết.

Trong bối cảnh đó mà Coóc-lít lại nghĩ đến sự khoan khoái nếu anh cứ được nằm mãi như thế, buông thả, ngay bến bờ của sự huyền bí, để hít thở không khí cho căng hai lồng ngực. Nhưng dần dần, anh lấy lại được bình tĩnh, không khí không còn ngây ngất nữa và anh quay về với thực tế.

- Bằng giá nào cũng phải thoát khỏi chỗ này. Anh kêu lên.

Giọng anh khản lại như người say rượu, một viễn cảnh đen tối làm cho anh sự hãi. Anh nhỏm dậy, dìm mái chèo xuống nước.

- Phải, chúng ta lại chèo đi. Tiếng nói của Phrôna yếu ớt như từ xa vẳng đến.

Lúc này Tômy mới ngẩng được đầu lên, đưa mắt lơ láo nhìn xung quanh.

- Chúng ta không còn hy vọng gì nữa. Thà rằng chịu chết còn hơn.

- Không ai cần ý kiến của anh. Cầm lấy bơi chèo đi.

- Ta lại đi nữa sao?

- Cầm lấy bơi chèo. Coóc-lít nhắc lại

- Cầm lấy đi, Tômy! cho đến lúc nào anh kiệt sức thì thôi! Phrôna nói thêm.

Thê là họ lại tiếp tục vật lộn, không còn chú ý đến những gì khác nữa ngoài cái khe đá nham nhở và dải nước sủi bụt. Họ tiến lên từng tấc Một và chỉ còn một nếp đá nhô ra cuối cùng là tới được cửa ra của cái khe đá nguy hiểm này. Lại một lần nữa, con thuyền Bi-du bị những luồng nước hỗn độn lắc mạnh, dòng nước trôi dưới vỏ thuyền và nó đứng yên một chỗ không tiến lên được.

Các mái chèo vẫn nhấc lên, hạ xuống đều đặn, họ miệt mài trong một cố gắng đến kiệt sức. Giống như những quả lắc đồng hồ, họ tiến lên rồi lại tụt xuống, không hề biết rằng luồng nước đang kéo họ về phía điểm xuất phát.

Họ không còn là những con người có ý thức nữa mà hoàn toàn bị lôi cuốn vào nhịp điệu của một cuộc chiến đấu gay gắt, họ trở nên chai sạn, với những lớp sóng quật và nước lạnh giá hắt vào một...

Khi nhìn thấy đảo Xa cách hiện ra như bến bờ của một tân thế giới thì họ mới tỉnh lại, thư thả mái chèo một chút và hơi thở dần dần trở lại bình thường.

- Cố gắng một lần thứ ba nữa cũng vô ích. Coóc-lít lẩm bẩm.

- Chúng ta cũng không còn sức nữa. Phrôna nói

- Tôi đã bảo ngay từ đầu mà. Tômy nói to một cách đắc thắng.

Gã tưởng như đã ngồi trước căn lều của gã và đang ngủ gà ngủ vịt dưới nắng ấm. Trước hết gã nghĩ đến thành phố Tô-rông-tô với những đại lộ rộng rãi và những đường phố đẹp không nơi nào sánh kịp.

Mỗi lần gã cắm đầu cắm cổ gò mình trên 2 bơi chèo thì gã lại có cảm tưởng như những đường phố của cái thành phố Canada ấy lại gần thêm một chút. Nhưng đến khi gã ngẩng đầu lên thì gã lại nhìn thấy ông Gia-côp Oen-sơ và hai người đàn ông đứng trên bờ.

Phrôna cho thuyền đậu song song với bờ nên Tômy nhìn thấy đoạn đường dài mà gã còn phải vượt qua, gã vất mái chèo xuống sàn thuyền.

- Nhặt lên! Coóc-lít ra lệnh.

- Không, không chèo chống gì nữa.

Gã E-cốt quay bộ mặt cau có lại nhìn kẻ đang hành hạ gã rồi gã nghiến rằng ken két.

Phrôna phải ráng hết sức mới giữ được cho con thuyền khỏi bị dòng nước cuốn về phía sau. Còn Coóc-lit thì quỳ gối, đang lê về phía trước.

- Tômy, tôi không hề muốn đụng vào người anh. Coóc-lit dằn giọng nói một cách quả quyết. Nhặt mái chèo lên và hãy tỏ ra là một con người.

- Không, không nhặt gì hết!

- Vậy thì, tôi sẽ phải thanh toán số phận anh.

Coóc-lít vừa bình tĩnh tuyên bố vừa rút con dao đi rừng ra khỏi bao.

- Gì thế này, anh đâu còn có quyền muốn bắt người ta làm cái gì thì người ta cũng phải nghe? Tôrny bướng bỉnh gầm lên, hơi lùi lại một chút.

Coóc-lít vẫn từ tốn thúc mũi dao vào lưng Tômy, bên phía tim. Mũi dao thép xuyên qua lần áo sơ-mi, chọc vào da nhưng không dừng lại. Vẫn bình tĩnh và từ tốn mũi dao thọc vào lớp cơ. Tômy bắt đầu sợ.

- Dừng lại. Tôi sẽ chèo. Gã hét lên.

Phrôna tái mặt nhưng mắt cô sáng lên và tỏ ý hài lòng. Cô nói to với bố ở trên bờ:

- Chúng con sẽ thử đi từ phía bên này của dòng sông, khi nào ngược lên được cao rồi thì sẽ vượt qua sông...Tômy ư? À, anh ta chỉ quá sợ thôi, không có gì nghiêm trọng cả.

Cô dùng mái chèo vẫy chào mấy người đứng trên bờ.

- Bố yêu quý, con sẽ trở về ngay thôi. Chào bố!

Trước mắt họ là dòng sông Sti-oa thênh thang. Họ chèo thuyền ngược lên 300 mét rồi mới ra khỏi cửa sông để đi tiếp vào dòng sông I-u-kông nhưng khi tới ngang tầm với chỗ con người gặp nạn kia thì gặp một trở ngại mới. Một hòn đảo nhỏ xơ xác vì không chống chọi nổi với sức mạnh của dòng sông nên cuối cùng chỉ còn là một dải cát trên đó ngổn ngang hàng ngàn tấn đá băng tạo nên một dãy đồi lấp lánh ngăn chặn dòng nước đến mãi tận vách núi đá dựng đứng hiểm trở, không thể nào vượt qua được.

- Ta phải khiêng thuyền qua thôi. Coóc-lít bảo Phrôna.

Chiếc Bi-du men theo dải cát rồi cập vào một khối đá bằng nhô ra cao độ 10 mét. Họ tìm mọi cách để chèo lên được đỉnh khối đá băng đó rồi kéo thuyền lên đứng ngắm nhìn khung cảnh rực sáng đến lóa mắt trước mắt họ.

Những khối đá băng chồng chất lên nhau một cách hỗn độn làm thành nền tảng cho những khối đá băng khổng lồ khác lấp lánh và rực sáng dưới ánh mặt trời trông như những khối châu báu diệu kỳ.

- Thật là chọn được đúng chỗ để mà nhảy múa. Tômy rên rỉ. Những khối đá băng này chẳng biết lúc nào sẽ đè chết dí chúng ta. (Gã cương quyết ngồi bệt xuống). Tôi sẽ không đi nữa.

Phrôna và Coóc-lít vẫn đang tiếp tục khiêng chiếc thuyền lên.

- Những người Ba tư xưa kia đưa nô lệ ra trận bằng roi vọt. Phrôna nói. Trước đây tôi không hiểu vì sao họ phải làm thế. Anh thử tìm cách nào đó để bắt gã phải theo chúng ta đi.

Coóc-lít lôi Tômy đứng dậy bằng những cú đá và buộc gã phải đi. Con thuyền tuy nhẹ nhưng cồng kềnh và khó khiêng đi trên những dốc trơn. Mặt trời tỏa ánh sáng rực rỡ xuống và làm cho họ nhức mắt, mồ hôi đổ ra như tắm, mệt đến đứt hơi.

- Ôi! anh Văng-sơ, nếu anh biết rằng...

- Phrôna, có chuyện gì vậy?

- Em tiếc là đã không ăn nhiều bữa sáng nay.

Coóc-lít lầm bầm, to ý ái ngại, anh lau mồ hôi trán bằng mu bàn tay. họ đã leo được tới chỗ cao nhất của khối đá băng và nhìn thấy được nhánh bên kia của con sông, ở đó nước chảy tự do không có gì trở ngại và con người bất hạnh kia đang biểu lộ dấu hiệu nguy cấp. Phía sau họ là đảo chia cách xanh rờn và thanh bình. họ thanh thản đứng ngắm dòng sông I-U-Kông uốn khúc, chẳng hề lo ngại dòng sông có thể bất chợt gây ra băng tan và nuốt chửng họ. Dưới chân họ là một con đường dốc thoai thoải dẫn đến một thung lũng nhỏ hẹp đang in bóng của mặt trời.

- Nào đi, Tômy! Phrôna nói! Chúng ta đã đi được nửa đường rồi, dưới kia lại có nước chảy nữa.

- Thế nào, cô đi tìm nước ư? Cô muốn dẫn tôi đến chỗ chết hay sao?

- Tômy, vì sợ chết đến thế cho nên chắc anh có nhiều điều phàn nàn lắm (cô nhấc một đầu thuyền lên rồi thở dài). Nói cho cùng ra thì điều đó có lẽ cũng tự nhiên: Anh không biết người ta cần phải chết như thế nào.

- Cô thật kỳ cục! Tôi không muốn chết tý nào.

- Mỗi người chúng ta đều có một giờ nào đó đã định sẵn... Chúng ta không thể thay đổi được. Với chúng ta lúc này, giờ ấy có lẽ đã đến rồi.

Tômy thận trọng tụt xuống dốc để trôi xuống một khối đá bằng phẳng.

- Mọi cái đó nghe đều được cả, nhưng tôi cho rằng dù thế nào chăng nữa tôi cũng có đủ khôn ngoan để xem có phù hợp với tôi hay không chứ. Tại sao không để tôi tự quyết định?

- Vì anh không đủ khả năng để làm việc đó. Đó là việc của kẻ mạnh dạn cho những kẻ hèn nhát như anh biết phải chết như thế nào và lúc nào thì chết, nếu cần thì dẫn họ đến với thần chết bằng roi vọt.

- Cô thì mồm mép giỏi lắm và lại thích chơi trội. Phải nhận là như thế đi, cô không chắc cái được đâu.

- Tên khốn kiếp! Coóc-lít thốt lên khi Tômy đi xuống phía thung lũng.

- Anh đã học chèo thuyền ở đâu, Văng-sơ Phrôna hỏi anh.

- Ở nhà trường. Em nhìn xem kìa. Thật có tuyệt không?

Băng tan tạo ra như một cái ao ở dưới thung lũng. Phrôna nằm dài ra, đưa đôi môi nóng bỏng của cô vào lớp nước mát lạnh đó. Đôi giày da mềm và tất cô đi rách bươm để lộ gan bàn chân xây xát vì tiếp xúc với đá băng. Những vết xây xát có chỗ rất sâu, máu chảy ròng ròng.

- Đôi bàn chân đẹp quá! Tômy kêu lên bằng giọng riễu cợt. Đôi bàn chân này đủ sức để đua con người ta xuống địa ngục.

- Đúng thế đấy, nếu anh cứ ca cẩm mãi thì đôi bàn chân ấy sẽ đưa anh xuống địa ngục nhanh thôi Coóc-lít giận dữ nói.

- Với tốc độ 60 hải lý một giờ chứ gì! Tômy vừa cãi lại vừa lần ra chỗ khác, có vẻ rất dắc ý về câu nói của mình.

- Gượm đã! Anh có 2 cái sơmi. Đưa mượn một đây. Văng-sơ ra lệnh.

Gã E-côt nhìn anh không hiểu ra sao rồi khi đã đoán được ý của Coóc-lít, gã lắc đẩu và bước đi tiếp. Phrôna nhỏm dậy.

- Có gì vậy? Cô hỏi.

- Không có gì hết. Em ngồi xuống đi.

- Nhưng, làm sao cơ...

Coóc-lít ấn vai Phrôna xuống buộc cô phải ngồi.

- Bàn chân em... Em không thể để như vậy được, hai bàn chân thật đáng ngại. Em xem đây này!

Anh nhấc một bàn chân của Phrôna lên để cho cô nhìn thấy gan bàn chân đang đẫm máu.

- Sao em không nói với anh từ trước? Anh trách cô.

- Ô! Em hoàn toàn chữa được.

- Đưa cho anh một chiếc váy của em đi.

- Nhưng em chỉ mặc mỗi cái này. Cô ngập ngừng nói.

Coóc-lít đưa mắt nhìn quanh. Tômy đang trốn sau một khối đá băng.

- Ta tiếp tục đi thôi. Phrôna nói, thử đứng dậy. Anh lại bắt cô ngồi xuống.

- Chưa băng chân cho em thì không để em đi được! Khoan. Em nhắm mắt lại.

Em nghe theo. Khi cô mở mắt ra thì Coóc-lít đã cởi trần. Anh xé cái áo lót ra từng mảnh và băng lại hai bàn chân của cô.

- Vì em đi sau anh nên anh chẳng biết gì...

Anh có gì phải áy náy đâu. Vì em không nói cho anh biết thôi.

- Anh không tha thứ cho anh. Nhưng ngược lại, anh cũng trách em đã lặng thinh. Bây giờ em nhấc chân lên nào.

Vì cảm thấy nàng quá gần gũi với anh nên anh như người mất hồn không còn làm chủ được sức cám dỗ thúc đẩy anh hôn lên bàn chân nàng.

Phrôna không phản ứng nhưng mặt cô đỏ lên và cảm thấy thích thú.

- Hình như anh đã lợi dụng cơ hội này đấy. Cô vờ như giận.

- Sao lại không? Ngoài biển khơi khi con thuyền sắp đắm, người ta thường phải động viên lẫn nhau vả lại, lúc này đây có thể nói chúng ta cũng đang chìm đắm trong sự tuyệt vọng. Vậy thì... em hiểu là...

- Nhưng.

- Nhưng sao? Em không hài lòng về cái gì? Em thật là quá câu nệ...

- Anh nói không đúng! Nếu như không có người kia thì em phải nói rằng...

Anh buộc mét băng cuối cùng rồi đặt chân Phrôna xuống dất.

- Mẹ kiếp! Tên Vanh Xanh-xăng ấy, lúc nào em cũng phải nhắc đến hắn. Nào! Tiếp tục đi!

- Ở vào địa vị anh thì em cũng sẽ phải nói như thế thôi. Phrôna vừa nói vừa nhấc một đầu thuyền lên. Văng-sơ, anh đã thay đổi nhiều biết chừng nào kể từ ngày em gây anh trên con đường mòn Đi-ê! Hồi đó, anh chưa biết chửi thề.

- Quả thực anh cũng không còn là con người như trước kia nữa. Vì em mà anh như vậy đấy, Phrôna. Chỉ có điều, anh tự thấy anh vẫn chân thực hơn em, vì anh luôn luôn sống theo những nguyên tắc của anh.

- Anh hãy thú nhận rằng trong hoàn cảnh hiện tại anh đã đi hơi quá xa.

- Chỉ với ngón chân út thôi.

- Trừ phi anh có với em tình cam quý mến của một người anh... và trong trường hợp đó thì không biết anh có thế thực sự thích hôn ngón chân út không...

- Em im đi! Nếu không anh sẽ làm điều ngu xuẩn đấy. Anh kêu lên.... Thì anh sẽ lại hôn, mười ngón tay em chứ gì. Phrôna nói nốt rồi cười.

Anh lầu bầu không thèm đáp lại. Những bước chận gập ghềnh, khó nhọc làm cho hai người không kịp thở cho nên họ lẳng lặng đi xuống tới tận chỗ Măc Phéc-sơn đang ngồi chờ bên bờ sông.

- Đen không ưa Xanh Vanh-xăng. Vì sao vậy? Phrôna hỏi.

- Anh không biết. Đi đâu Đen cũng mang theo một quyển sách cũ bằng tiếng Nga, lẽ tất nhiên anh ta không đọc được thế mà hình như trong quyển sách có những điều gì đó chống lại Xanh Vanh-xăng. Anh ta hoàn toàn tin chắc, và cuối cùng thì cả anh nữa cũng tin rằng... không biết có phải rồi ra chính em sẽ tìm đến với anh hay anh...

Phrôna buông thuyền ra rồi phá lên cười, làm cho anh bực bội, máu dồn lên mặt.

- Thôi anh đừng làm ra vẻ bị xúc phạm. Lúc này bộ tịch đó không hợp với anh chút nào hết. Với bộ tóc rối bù và con dao dắt ở thắt lưng kia lại cởi trần trùng trục như thế này trông anh hệt như một tên cướp biển sắp nhẩy lên thuyền. Cứ chửi thề đi, cứ nổi giận đi, muốn làm gì thì làm nhưng đừng có mang bộ mặt bị xúc phạm. Ước gì lúc này em có chiếc máy ảnh! để sau này em sẽ nói với bạn bè em rằng: Đây là Coóc-lít, nhà thám hiểm lừng danh, ông ta như thế đấy khi ông ta thực hiện cuộc hành trình phi thường qua vùng A-lát-ka tăm tối!

Anh Chỉ có một ngón tay về phía cô dọa dẫm rồi hỏi:

- Còn cái váy của em, em đã biến cái váy thành cái gì thế?

Tình cờ cô đưa mắt nhìn xuống. Cô bỗng bối rối vì thấy cái váy che thân đã rách bươm nên đỏ bừng mặt.

- Không biết xấu hổ! Cô bảo anh.

- Thôi, đừng làm ra vẻ bị xúc phạm nữa. Bộ tịch đó hoàn toàn không hợp với em lúc này đâu. Rất tiếc là anh không có chiếc máy ảnh...

- Thôi mau lên... Tômy đang đợi chúng ta. Em mong cho anh bị trúng nắng một trận cho biết thân. Cô lẩm bẩm làm như thù ghét anh lắm.

Hai người thả thuyền xuống dòng sông và mười phút sau họ đã chèo lên bức tường đá băng để tới chỗ người gặp nạn đang cầu cứu. Con người đó đang nằm bất động trên bờ vì nỗi lo sợ đến quá chậm nên họ đã phải chạy. Người bị nạn chỉ hơi động đậy được đầu và đang rên rỉ. Quần áo anh ta rách tả tơi, đôi bàn chân tím ngắt, cứng đờ lộ ra qua đôi giầy rách. Trên cái thân hình chỉ còn da bọc xương, những đầu xương như sắp chọc thủng cả lớp da. Coóc-lít bắt mạch anh ta mở mắt ra nhìn anh bằng cặp mắt mờ đục, đờ đẫn. Phrôna run lẩy bẩy khi nhìn thấy cảnh tượng đó.

- Khủng khiếp quá Măc Phéc-sơn lầm bầm, sờ nắn cánh tay khẳng khiu của nạn nhân.

- Quay về thuyền đi Phrôna, Coóc-lít nói. Anh và Tômy sẽ khiêng anh ta tới đó.

Nhưng cô đã mím môi lại một cách cương quyết. Và dù có thêm sự giúp đỡ của cô, việc đưa người bị nạn xuống có đỡ vất vả hơn thế mà anh ta vẫn còn bị lắc lư đến nỗi khi sắp dược đặt nằm vào thuyền anh ta mới thều thào nói được bằng một giọng khàn khàn: "Gia côp Oen-sơ, có điện tín... từ nước ngoài...". Anh ta quờ quạng trên chiếc áo sơ-mi đã phanh ra và bộ ngực giơ xương thì lộ ra một giây cổ bằng da của một chiếc túi chắc hẳn lên trong đựng giấy tờ, điện tín.

Ở 2 đầu thuyền vẫn còn rộng chỗ nhưng vì Coóc-lít ngồi ở giữa nên phải vừa chèo vừa để anh ta dựa vào lòng mình. Chiếc Bi-du nhẹ nhàng rời bờ và đi vào dòng chảy của con sông không nhọc nhằn gì lắm cho những tay chèo. Đôi cánh tay, lưng và vai của Văng-sơ đỏ ứng dưới nắng làm cho Phrôna chú ý.

- Thế là mong muốn của em đã thực hiện được. cô vui vẻ nói, vừa vuốt vẻ nhè nhẹ cánh tay cháy nắng của Coóc-lít. Khi về tới lều, anh phải bôi kem đấy.

- Em cứ tiếp tục nữa đi. Anh thấy rất dễ chịu.

Cô vốc nước lạnh xoa lên tấm lưng đỏ của anh. Anh nín thở rồi rùng mình. Tômy quay lại nhìn anh.

- Hôm nay chúng ta đã làm được một việc tốt. Gã nói một cách hài lòng. Cứu được một người khỏi chết là một hành động xứng đáng dưới mắt của chúa.

- Anh không sợ nữa ư? Phrôna hỏi riễu Tômy.

- A! Tôi giả vờ sợ để trêu tức cô thôi, nhưng...

Bỗng gã im bặt và như lặng người đi. Hai mắt gã nhìn chằm chăm qua vai của Phrôna. Rồi mãi sau gã mới vận hết sức lực để thốt lên được một lời kêu cầu đến chúa:

- Lạy chúa!

Phrôna và Văng-sơ đều quay lại nhìn. Một dải băng trôi khổng lồ đang tiến vào chỗ uốn khúc của dòng sông. Đúng lúc hai người nhìn thấy cảnh tượng ấy thì sườn bèn phải của cái núi băng di động ấy sắp va vào bờ sông và vách núi đá dựng đứng.

- Cầu chúa che chở chúng ta! Ta sắp chết như chuột cả rồi. Tômy lắp bắp, buông thõng mái chèo.

- Chèo đi! Coóc-lít hét vào tai gã.

Con thuyền Bi-du lại vọt lên.

Phrôna điều khiển con thuyền đi tạt ngang dòng nước để trở về đảo Chia cách. Khi dải cát mà họ đã phải khiêng con thuyền đi qua sập xuống dưới áp lực khủng khiếp của hàng triệu tấn đá đá băng thì Coóc-lít đưa mắt nhìn Phrôna như hỏi ý kiến.

Cô mỉm cười và lắc đầu, giảm bớt tốc độ của con thuyền.

- CỐ gắng cũng vô ích. Cô nói nho nhỏ. Khả năng duy nhất để thoát là phải đi trước khối băng trôi,"kia và đi chéo ngang vào bờ.

Phrôna vừa cố đưa thuyền vào gần bờ vừa cố giữ cho thuyền luôn luôn ở xa khối băng trôi.

- Tôi không thể nào theo nổi cái nhịp chèo này nữa. Tômy nói như khóc.

Nhưng gã thấy sự im lặng của Coóc-lít và Phrôna như đầy đe dọa cho nên gã vẫn phải tiếp tục chèo, ở phía trước dải băng trôi là một khối băng lớn đang rẽ nước tạo nên một dạng như nước triều dâng.

- Tômy nhìn thấy, sợ chết khiếp.

Coóc-lít thúc vào lưng gã mấy cán chèo để buộc gã phải can đảm lên.

- Chúng ta có thể giữ cho con thuyền luôn luôn đi trước được, nhưng làm thế nào để cập bến?

- Khi gần tới đảo, em hướng mũi thuyền vào bờ. Coóc-lít góp ý. Khi thuyền chạm vào bờ, em nhẩy lên và chạy ngay ra xa.

- Ý anh muốn nói là phải leo lên bờ chứ gì. May mà em mặc váy ngắn.

Dải băng trôi xô vào vách đá dựng đứng ở bờ bên trái của con sông rồi bật ra trôi tuột về phía bờ bên phải trong khi một tảng băng khác đi thẳng về phía đảo Chia cách.

- Nếu anh cứ ngoái lại đằng sau thì tôi đập vỡ đầu đấy. Coóc -lít dọa.

- Ái chà! Tômy càu nhàu.

Nói thế nhưng cả Coóc-lít, và Phrôna đều hay ngoái lại nhìn về phía sau. Dải băng trôi lúc này va vào lớp vỡ tan tành và làm sụt lử bờ sông trên một đoạn chùng 20 mét. Do chấn động dữ dội ấy mà 20 cây thông cũng đổ kềnh xuống đất và ở vị trí của những cây thông đó nổi lên một núi những tảng băng nhỏ bồng bềnh lên xuống tiến về phía rừng.

Đen Bi-xốp chạy đến bờ sông, trong sự huyên náo rầm rĩ, họ nghe thấy tiếng anh ta kêu:

- Nhẩy lên bờ đi! Mau lên! Nhẩy lên bờ.

Bức tường đá băng đổ xuống ở chỗ đó nên Bi-xốp phải lùi lại để tránh.

- Xuống dưới nữa. Coóc-lít nói.

Phrôna không thốt nổi nên lời, cô gật đầu tỏ ý hiểu.

Bằng những động tác vội vã và nhịp nhàng, họ chạy trốn ngay dưới bức tường đá băng lấp lánh để tìm một góc nào đó mà ghé thuyền vào nhưng tìm mãi cũng không được nên họ đành phải cho thuyền trôi xuôi dòng dục theo đảo, họ vừa đi qua chỗ nào thì chỗ đó bờ đá sụt xuống ngay sau họ.

Khi đi qua cái eo giữa đao chia cách và đảo Ru-bô thì con thuyền như bị cuốn hút vào một khe mít của bức tường đá băng con thuyền bi-du trôi tuột vào khe nứt dó, mủi thuyền nhấc bông lên và mắc cạn trên một mặt băng nghiêng nghiêng.

Cả ba người cùng nhẩy ra khỏi thuyền, trong khi Coóc-lít và Phrôna nắm giữ lấy thuyền để nó khỏi rơi xuống sông thì Tômy ở phía trước chỉ lo chạy cho thoát thân; nếu gã không bị trượt chân thì gã đã thoát được. Gã vừa mới nhỏm dậy thì lại trượt và ngã lần nữa. Coóc -lít lúc đó đang kéo đằng mủi thuyền bèn đá cho gã mấy cái. Tômy đứng dậy được và bám vào mạn thuyền.

Thêm sức nặng của Tômy bám vào làm cho Coóc-lít và Phrôna đã mệt rã rời lại càng mệt thêm không kéo nổi chiếc thuyền nữa. Văng-sơ ra lệnh cho gã buông ra thì gã lại càng bám chặt hơn nữa và, còn quay lại nhìn anh bằng bộ mặt hốt hoảng của kẻ chết đuối. Bức tường đá băng vẫn de dọa sập xuống. Trong nỗi thất vọng cùng cực, hai người lại cố kéo con thuyền một lần nữa nhưng sức nặng của Tômy làm tê liệt mọi cố gắng của họ, họ khuỵu cả gối xuống.

Đột nhiên Măc Phéc-sơn do quá sợ bật ra tiếng cười điên dại: "Đến nước này là cùng rồi!" gã hét lên và cứ thế cười sằng sặc.

Dải băng trôi va lần đầu vào đảo Ru-bô làm rung chuyển khối đá băng dưới chân họ. Phrôna vớ lấy mái chèo đập vào tay của gã Et-côt để buộc gã phải buông ra. Coóc-lít trong một sức mạnh bất thân kéo con thuyền đi còn Phrôna thì đẩy phía sau. Bức tường đá băng đổ xuống và lăn lông lốc cuốn theo Tômy mất hút trong đó như con ong chui tọt vào trong đài hoa lan.

Mệt đến đứt hơi, Coóc-lít và Phrôna, nằm lăn ra đất nhưng lúc đó một khối băng lớn văng ra từ bức tường đá đổ xuống đè lên hai người. Phrôna muốn nhỏm dậy nhưng lại khuỵu xuống. Coóc-lít phải nắm lấy cánh tay cố để kéo cô và con thuyền ra.

Hai người còn ngã dúi ngã dụi nhiều lần nữa nhưng cuối cùng họ đã tới dược nơi có cây cối, có ánh nắng xiên qua những ngọn thông nhọn, những con chim cổ đỏ líu lo trên đầu họ và tiếng dế mèn kêu trong nắng ấm.