uán cà phê nằm dưới một con dốc, bên trong một hàng rào hoa vàng. Bậc tam cấp dẫn xuống xây bằng đá tổ ong. Cửa vào quán mô phỏng theo kiểu của những hầm rượu tại Âu Châu vào hồi đầu thế kỷ. Chiếc đèn lòng thả xuống, gió đong đưa, ánh sáng yếu tạt qua, tạt lại. Tiếng nhạc thật dịu từ trong vẳng ra. Khung cảnh bên ngoài chưa gì đã gợi vẻ ấm cúng. Khách đến lác đác nhưng xe để chật một sân và trên mặt lộ. Tôi bảo Hãn:

- Quán thích quá hả anh?

Hãn bước thận trọng và quan sát kỹ lưỡng. Chàng nói:

- Cũng có vẻ đông đấy em à.

Một thanh niên chào chúng tôi ở ngoài cửa. Hãn nói tên. Người thanh niên tỏ dấu vui vẻ bảo:

- Anh chị Phước có ý chờ anh.

- Chương trình bắt đầu lâu chưa? Hãn hỏi.

- Thưa cũng được chừng ba mươi phút.

Tôi bảo Hãn, hỏi thử còn chỗ không. Người thanh niên nhanh nhẩu:

- Dạ, dù hết chỗ cũng phải kiếm cho anh chị chứ. Anh Phước mời anh chị mà.

Anh ta nói và hé mở cánh cửa cho chúng tôi lách vào. Quán đông đặc. Mùi khói thuốc và hơi người nồng nặc. Hai vợ chồng Phước đang đứng trênsân khấu ở cuối phòng trên bục gỗ. Đèn chớp tắt. Tôi bám Hãn. Hãn theo bước chân người thanh niên lách qua hàng người đứng lố nhố. Chợt có tiếng người kêu lớn.

- Ông Hãn.

Chúng tôi dừng lại.

- Anh Các. Tôi buột miệng.

- Không ngờ gặp ông bà ở đây.

Trong tối, tôi thấy hai người ôm lấy nhau.

- Ngồi đây. Ngồi đây luôn đi.

Anh Các đứng lên, cúi xuống nói với hai người bên cạnh anh xích ghế lại. Người thanh niên kiếm đâu ra hai chiếc ghế nhỏ, kê vào khoảng trống vừa hở. Hãn tíu tít. Anh Các cũng ồn ào. Thật vui khi gặp anh Các ở đây. Tôi giữ lấy tay Hãn và chăm chú nhìn lên bục gỗ.

Vợ chồng Phước vừa hát xong bản nhạc gì đó. Vợ Phước bước xuống và khuất trong cánh cửa bên hông sân khấu. Phước nói chương trình được tiếp tục với phần đọc thơ của anh Các. Tôi nói:

- Thôi Hãn. Để anh Các lên sân khấu đã. Kẻo người ta chờ.

Tiếng vỗ tay lốp bốp nổi lên từng nhóm. Anh Các đứng dậy. Khó khăn lắm anh mới đem được cái bụng bự của anh qua khỏi đám người ngồi chung quanh.

Vừa đi, anh Các quay lại bảo:

- Sau tôi là ông đấy nhé.

Hãn xua tay:

- Thôi mà. Tội quá.

- Đâu được.

Anh Các ra tới con đường nhỏ giáp giữa hai hàng ghế chia đôi căn phòng.

Tiếng rì rào chen lẫn đôi ba giọng cười khúc khích, lẫn với lời giới thiệu giật gân của anh Phước về sự anh Các đang từ từ tiến đến bục gỗ.

Nhận micro, anh Các nói mấy lời cám ơn xong anh loan báo ngay là sau anh sẽ tới Hãn. Một người bạn thân của anh và anh Phước mới ở Saigon lên. Tiếng xì xào bặt im vài giây. Rồi ào, vỡ. Nhiều khuôn mặt hướng về phía chúng tôi. Trong tối mà tôi vẫn đỏ nhừ cả người vì ngượng. Hãn cũng lúng túng. Chàng nói nhỏ bên tai tôi.

- Bạn ta hại ta rồi.

Trên bục gỗ, anh Các tiếp tục say sưa.

- … Đó là người có giọng đọc thơ “tối tân” nhất trong số bạn bè của chúng tôi. Xin quí vị chào mừng trước giọng đọc thơ tình “tối tân” nhất đó. Một tràng pháo tay. Thế là ào ào. Phòng rung rinh. Những tấm kính rung rinh. Tôi nghe được khá nhiều tiếng nện chân giầy trên sàn gạch. Anh Phước tìm ra chỗ chúng tôi ngồi, càng khiến chung quanh chú ý. Anh Phước trách:

- Tưởng ông bà không tới.

Hãn phác một cử chỉ xin lỗi. Chàng đổ lỗi trời mưa, không có xe và không nhớ đường. Người thanh niên lúc này trở lại đem cho chúng tôi hai chai coca và hai cái ống hút. Anh ta nói nhỏ vào tai anh Phước chuyện gì đó. Anh Phước bắt tay Hãn, xin lỗi và lẫn vào đám đông.

Trên bục gỗ, anh Các bắt đầu đọc thơ. Đó là bài Khi tôi về. Một bài thơ được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc, đồng thời đó cũng là bài gợi ý cho ông Phạm Duy viết tâm ca. Tuy nhiên lại rất ít người biết đó là thơ của anh Các. Trong lúc đọc thơ, anh Các thỉnh thoảng nhìn chúng tôi, cười. Chẳng biết có phải vì mãi cười với chúng tôi mà bài thơ anh Các đọc bị ngắc ngứ nhiều lần? Nhưng rồi anh cũng đọc hết bài thơ và Hãn bảo với tôi là bạn ta đọc lung tung xèng. Đoạn nọ lộn đoạn kia:

- Cũng may.

Những năm gần đây, phong trào đọc thơ có vẻ được phát động mạnh mẽ khắp nơi, cùng với nhịp độ gia tăng của chiến cuộc. Trên cao nguyên, một lần tôi có đi dự đêm thơ nhạc với Hãn. Đó là buổi đi chơi đầu tiên của hai đứa. Nhưng chúng tôi đã phải ra về khi chương trình vừa bắt đầu. Lý do vì thi sĩ đeo kính đen xùm xụp trên mặt, dù là trong phòng tối thui, cãi nhau chí chóe và chửi thề tùm lum với nhạc sĩ mặt méo. Là quan khách danh dự, chúng tôi được ngồi gần hai vị. Thấy khiếp quá, Hãn bảo tôi: “Thôi, có yêu nghệ thuật mấy chăng nữa, cũng phải rút lui ngay. Ở nán lại, quí vị nện nhau, chai lọ, ly tách lại bay vào mặt mình mất công”. Buổi tối đó, cũng có anh Các và mấy người bạn. Chúng tôi đến quán cà phê quen của anh Các ngồi một lát rồi Hãn đưa tôi về. Từ đó, tôi và Hãn đâm ngại tất cả những vụ gọi là đêm thơ nhạc tại quán xá.

- Ông Hãn đâu. Ông Hãn.

Anh Các hét vào micro và cười ầm ầm trước khi mắc lại micro vào cây sắt. Hãn vẫn ngồi không nhúc nhích. Thoạt một vài giọng rụt rè nhắc Hãn, sau nhiều tiếng to dần, xuất phát từ đám đông ngồi sát bục gỗ.

Anh Các về chỗ, nắm tay Hãn bắt đứng dậy. Trên bục gỗ, anh Phước lại hiện ra. Anh trịnh trọng giới thiệu Hãn với mọi người. Hãn biết chàng đã ở trong thế chẳng đặng đừng được rồi, đành phải đứng lên. Tôi vẫn nắm tay Hãn. Hãn nhìn tôi.

- Hãn. Tôi thì thào. Hôn em đi.

Hãn cúi hôn lên trán tôi và chàng thoát khỏi đám đông.

Trên bục gỗ, Hãn bình tĩnh trái với nỗi lo lắng của tôi. Chàng phân trần thuộc rất ít thơ và giọng đọc của chàng chẳng có gì là “tối tân” như anh Các giới thiệu cả. Một giọng nào đó, từ dưới ném lên “Không ‘tối tân’ cũng được. Thơ tình đi”. Hãn nheo mắt nhìn tôi. Chàng nói: “Vâng. Tôi xin đọc hiến quí vị một bài thơ tình mà tôi thuộc trọn vẹn. Một bài thơ tình khá dài. Xin quí vị chuẩn bị tinh thần để khỏi… ngáp trong lúc nghe. Về bài thơ này, tôi xin được công khai ngỏ ý rằng tôi chọn đọc, vì thiếu nữ đi với tôi trong đêm nay thích…”

Lại nhiều tiếng hét và tiếng cười ào vỡ cắt ngang lời Hãn. Hãn giơ ngón tay lên trời ý bảo tôi “nhất em đấy”. Nhiều tiếng cười lại ào ào bốc lên. Hãn lập nghiêm bằng đôi mắt sắc nhìn xuống, chung quanh dần dần dịu lại rồi im hẳn…

Hãn đọc “Đồng dao mới”. Anh Các nghiêng người sang tôi nói khẽ “tôi cũng thích bài này lắm”.

Giọng Hãn thay đổi theo nhịp diễn tả của bài thơ. Lúc dỗ dành ngọt ngào. Khi hùng hồn, sảng khoái. Qua ít câu đầu, càng tiếp sâu, chàng càng như tan lẫn vào bài thơ.

Em cũng biết phải không tình vốn chát

Như môi ta lạnh xót đêm nào

Như chim đi theo đường gió nghẹn ngào

Sương với lá trong lòng nhau quấn quít

Sông với núi không bao giờ cách biệt

Đêm với ngày, sự thực chẳng chia tay

Những cánhh rừng yên ngủ với heo may

Nhưng có phải, trái tim nồng vẫn đập

Năm với tháng chia nhau mầm khốn nhục

Vui với buồn cùng một mặt gương soi

Ra với đời cũng chỉ một ta thôi

Và em nữa vẫn là em tội nghiệp

Máu vẫn chảy nên tình còn oan nghiệt

Sông vẫn đi nên mưa vẫn quay về

Biển vẫn xanh nên sóng vẫn vỗ về

Em cứ ngủ dù ngày mai bão tố

Em cứ gởi hồn em trong cõi trú

Mộng sẽ về kịp lúc gió lay cây

Trăng sẽ về đúng lúc tóc em bay

Anh sẽ bảo cả đời anh bến nhỏ

Đêm vẫn nở những đóa quỳnh rực rỡ

Em cứ buồn trắng ngát cả canh thâu

Khóc với cười chẳng khác chi nhau

Và chúng chỉ cho thấy tình ta thực

Ngực ngây ngất dậy hương lần thứ nhất

Trên vai thơm ngập xuống một lần

Trên môi non hồn hé nụ ân cần

Máu như chỉ kim thâu tình mãn kiếp

Ta đứng thẳng trong tình ta lẫm liệt

Núi chưa từng khuất phục gió mưa sa

Chim lìa đời còn đập cánh thiết tha

Ngực vẫn chảy tận cùng hơi thở cuối

Em cứ hát những-lời-xanh-bóng-tối

Những lời thầm lả tả nỗi đau riêng

Lửa sẽ về trong hồn lạnh đêm nghiêm

Em sẽ thấy thời gian như dát bạc

Đời hung hiểm muốn tình ta tan nát

Nhưng sông thề với núi chẳng chia tay

Nhưng mưa thề với biển sẽ ra khơi

Cây với cỏ có bao giờ tạm biệt

Than với củi sống chung cùng một phút

Nhưng tàn tro chẳng thể có hai đời

Như que diêm chỉ có một tiếng cười

Như ta chỉ có một đời tiêu phí

Em đắm đuối đến vô cùng ủy mị

Em đam mê như hơi thở vơi đầy

Như chiều vàng thích đứng trên ngọn cây

Như anh thích những đời mưa luống tuổi

Ta nín lặng sống cùng đau đớn, mới

Trong yêu thương ta chấp nhận cực hình

Khi vung gươm ta đợi đón đầu mình

Và khinh bỉ chung quanh đầy ác thú

Đời vốn thế con thò lò xấp ngửa

Bận tâm chi tình nghĩa thế gian này

Em chớ buồn kẻo tàn tạ thơ ngây

Kẻo đêm rụng thêm chìm đau đớn, cũ

Ôi tóc lạnh xuống môi thờ thẫn nhớ

Em vì ta héo úa một mùa hương

Em vì ta sớm bỏ một màu son

Như sông sớm bỏ nguồn ra biển

Tình giông bão xá gì hơn với thiệt

Đúng hay sai ta chẳng phải phân trần

Nhục nhã ư? Ta uống chẳng ngại ngần

Hạnh phúc hiếm ta cùng nhau san sẻ

Em yêu dấu hết đời anh có lẽ

Không còn gì để gửi lại cho ai

Không còn gì để giữ cho ngày mai

Em lấy hết, từ lâu đời sống đó

…

Cả phòng như chết lặng trong một không khí nín thở. Ngay tôi, dù đã thuộc làu cũng không thể ngoi lên khỏi cái triều sóng mênh mang xô dập của tinh thần bài thơ và giọng đọc tha thiết, nồng xót của Hãn. Bao nhiêu năm yêu nhau. Lần đầu tiên tôi biết, Hãn có một giọng đọc thơ số một. Giọng của chàng lúc đọc thơ và nói chuyện là hai phía khác nhau, không tương phản, nhưng dị biệt. Và tôi dù chết chìm trong đó, cũng không thể mô tả lại được. Chỉ biết rằng mọi người đã lặng đi có đến vài giây, trước khi hò la rung chuyển. Khi Hãn về chỗ, tôi không biết nói gì với chàng. Tôi bày tỏ lòng ngưỡng mộ và mang ơn chàng bằng cách nâng tay chàng lên môi mình. Anh Các hài lòng với thành công của Hãn. Hãn đã chứng minh được lời giới thiệu trước của anh Các là không quá đáng. Hãn hỏi:

- Em nghe sao?

Bây giờ tôi mới mở miệng được:

- Em sung sướng.

Chương trình tiếp tục bằng một giọng ca sinh viên với một bản nhạc thịnh hành. Và sau đấy, anh Phước tuyên bố chấm dứt.

Đèn bật sáng. Nhiều người vây quanh Hãn. Tôi lùi lại phía sau như dấu hiệu của một người vợ đông phương không bao giờ là vật cản đường đi tới của chàng.

Anh chị Phước giữ chúng tôi ở lại uống trà, đồng thời chờ xe một người bạn trở lại đón. Anh Các nói định trở về đơn vị vào sớm mai nhưng gặp Hãn rồi sẽ không về nữa. Có thể anh sẽ ở lại và về Saigon cùng chúng tôi. Giữa không khí bằng hữu, ngồi bên Hãn, nói chuyện với anh chị Phước, tôi thấy mình mặc nhiên đã trở thành vợ Hãn. Nhớ lại cảm giác trong quán ăn, tôi nghĩ mình thật nhảm. Tinh thần mình như thế nào, sẽ cho mình cảm giác như vậy. Hình như tôi đã tìm ra chân lý. Đúng thế, ăn thua tinh thần mình. Tôi nghĩ và mỉm cười với chị Phước khi chị nói.

- Hồi tối muốn nói chuyện với chị quá nhưng phải về để lo quán. Anh chị còn ở đây lúc nào rảnh rỗi mời anh chị ghé chơi.

Tôi đáp.

- Vâng để em nói với anh Hãn.

Hãn và mấy người đàn ông nói chuyện văn nghệ.

Xe thả chúng tôi xuống phố chợ. Anh Các rủ đi ăn khuya. Hãn gật đầu ngay.

- Nên lắm.

Chúng tôi ngồi ở xe xôi gà, chờ anh Các đi đón chị Thảo.

Năm phút trước còi hụ giới nghiêm, chúng tôi mới về. Trong đêm mưa, lên xuống những con dốc, bóng chúng tôi hắt xuống mặt nhựa ướt. Tiếng cười nói của Hãn và anh Các vang đi bốn phía. Chị Thảo bắt đầu hát nhỏ một bài nhạc tiền chiến nổi tiếng. Thu đi cho lá vàng bay. Lá rơi cho đám cưới về. Ngày mai người em nhỏ bé, ngồi trong thuyền hoa… Tôi chỉ nhìn xuống mũi giầy, thấy những hạt nước long lanh trên đó, không biết mưa hay sương.