gày 25 tháng Tám, chiếc kibitka tới gần Kraxnôiarxk. Cuộc hành trình từ Tômxk tới đây mất tám ngày. Sở dĩ không tới được sớm hơn, mặc dù Misen Xtrôgôp có thể làm được như vậy, vì căn bản là do Nicôla ít ngủ. Do đó anh không thể thúc ngựa chạy nhanh hơn được. Vào những bàn tay khác điều khiển thì chặng đường này chỉ cần sáu chục tiếng đồng hồ.

Rất may mắn là cho tới nay chưa phải đối phó với bọn phỉ Tactar. Không thấy một tên thám báo nào xuất hiện trên đường đi của chiếc kibitka. Điều này hơi khó hiểu chắc là phải có một tình huống nghiêm trọng nào đó xảy ra khiến cho quân đội của tên êmir bị cản trở không tới Irkuxk sớm hơn được.

Quả vậy, tình huống đó đã xảy ra. Một đơn vị quân Nga vừa được vội vã tập hợp trong tỉnh Yênitxêixk, tiến vào Tômxk cố chiếm lại thành phố. Nhưng, quá yếu so với quân đội của tên êmir lúc này đã tập trung, nên đành phải rút lui. Quân của Fêôfar-khan cùng với binh lính của hai phiên bang Khôkhanđơ và Kunđudơ đặt dưới quyền chỉ huy của y lên tới hai mươi lăm vạn tên. Đối phó lại với chúng, quân Nga chỉ có một lực lượng ít ỏi. Cuộc xâm lăng không thể sớm bị chặn lại và cả cái khối phỉ Tactar đó có thể sẽ tràn tới Irkuxk.

Cuộc đụng độ ở Tômxk xảy ra vào ngày 22 tháng Tám - Misen Xtrôgôp không biết sự kiện này - nhưng cái đó giải thích tại sao tiền quân của tên êmir chưa xuất hiện ở Kraxnôiarxk vào ngày 25.

Tuy vậy nếu Misen Xtrôgôp không thể biết được các sự kiện mới xảy ra từ hôm anh lên đường, thì ít ra anh cũng biết điều này: là anh đã vượt được lên trước bọn Tactar nhiều ngày đường, là anh không đến nỗi thất vọng có thể tới thành phố Irkuxk trước chúng. Thành phố này còn cách anh tám trăm năm chục dặm (900km).

Vả lại ở Kraxnôirxk, dân số có vào khoảng mười hai nghìn người, anh tin là sẽ không thiếu phương tiện vận chuyển. Vì Nicôla Pigatxôp dừng lại ở thành phố này, nên cần phải có một người dẫn đường thay anh ta và thay chiếc kibitka bằng một chiếc xe khác tốt hơn. Misen Xtrôgôp, sau khi trình diện viên tỉnh trưởng ở thành phố, sau khi xác minh danh tính và tư cách là người đưa thư của Nga hoàng, việc này đối với anh tương đối dễ - tin là sẽ được sự giúp đỡ tận tình để tới được Irkuxk trong thời hạn ngắn nhất. Lúc đó, anh sẽ chỉ còn phải cảm ơn anh chàng Nicôla Pigatxôp trung hậu và lập tức cùng lên đường với Nađia, vì anh không muốn chia tay cô bạn gái trước khi giao được cô vào tận tay người cha.

Nhưng Nicôla đã quyết định chỉ dừng lại ở Kraxnôirxk, như anh nói, với điều kiện “tìm được việc làm ở đây”.

Thực thế, người nhân viên gương mẫu này, sau khi bám đến phút cuối cùng ở trạm bưu điện Kôlyvan, nay vẫn tìm cách trở lại chịu sự quản lý của chính quyền Nhà nước.

“Tại sao tôi lại lĩnh những đồng lương trong khi không làm việc nhỉ?” Anh thường nhắc đi nhắc lại như thế.

Vì vậy, trường hợp chuyên môn của anh không được sử dụng ở Kraxnôiarxk mà việc liên lạc điện tín với Irkuxk vẫn còn cần, anh đề nghị là có thể hoặc tới trạm Uđinxk, hoặc tới tận thủ phủ của Xibir. Vậy thì trong trường hợp này, anh vẫn tiếp tục cuộc hành trình cùng với hai anh em. Còn gì hơn là có một người dẫn đường chắc chắn, một người bạn tận tụy như thế?

Chỉ còn không đầy nửa dặm nữa thì tới Kraxnôirxk. Trên con đường giáp thành phố, những cây thập tự gỗ được dựng lên ở hai bên lề. Lúc này là bảy giờ chiều. Trên nền trời sáng, nhô lên bóng các thánh đường và mặt nghiêng của những ngôi nhà xây trên bờ ghềnh sông Yênitxây. Nước dòng sông long lanh dưới những tia sáng cuối cùng tản mạn trong không trung.

Chiếc kibitka dừng lại.

- Chúng ta đang ở đâu thế, em? - Misen hỏi.

- Cách những ngôi nhà đầu tiên của thành phố nhiều nhất là nửa dặm, anh ạ.

- Phải chăng đây là một thành phố đang ngủ say? - Misen hỏi tiếp. - Anh chẳng nghe thấy một tiếng động nào cả.

- Và em cũng chẳng trông thấy một ánh lửa nào trong bóng tối, một đụn khói nào tỏa lên không. - Nađia nói thêm.

- Một thành phố kỳ quặc! - Nicôla nói. - Không hề có một tiếng động. Chẳng lẽ họ lại đi ngủ sớm thế ư?

Trong óc Misen Xtrôgôp bỗng thoáng qua một linh cảm đáng ngại. Anh không nói với Nađia tất cả những gì anh tập trung kỳ vọng vào Kraxnôiarxk nơi anh dự tính là sẽ tìm được phương tiện vận chuyển để hoàn thành chắc chắn chuyến đi. Anh rất sợ là niềm hy vọng đó lại một lần nữa tan thành mây khói! Nhưng Nađia đã đoán ra ý nghĩ của anh, mặc dù cô không hiểu được tại sao anh lại nôn nóng tới Irkuxk đến thế, khi mà lúc này bức thư của Nga hoàng không còn nữa. Có một hôm cô đã thăm dò anh về vấn đề này:

- Anh đã thề là phải đi tới Irkuxk! - Anh chỉ trả lời cô như vậy.

Nhưng để hoàn thành sứ mệnh, anh nhất quyết phải tìm bằng được ở Kraxnôiarxk một phương tiện di chuyển nào đó đạt tốc độ nhanh hơn.

- Này anh bạn! - Anh bảo Nicôla. - Tại sao chúng ta không tiếp tục đi lên?

- Tôi sợ tiếng lọc cọc của cái xe ngựa này làm mất giấc ngủ của dân cư trong thành phố!

Và, khẽ giơ roi, Nicôla giục ngựa đi. Con chó Seckô cũng sủa lên một vài tiếng và chiếc kibitka từ từ xuống dốc trên con đường đi vào thành phố Kraxnôirxk.

Mười phút sau, xe đi trên đường phố chính. Kraxnôiarxk hoàn toàn hoang vắng, không còn một người dân Aten nào trong cái thành phố “Aten phương Bắc” này như bà Đờ Đuôcbulông đã gọi. Chẳng còn lấy một cỗ xe ngựa sang trọng nào chạy dọc theo những đường phố rộng và sạch sẽ. Không còn bóng một người khách bộ hành nào men theo những vỉa hè dưới chân những ngôi nhà bằng gỗ to đẹp có một dáng dấp thật uy nghi! Không còn bóng dáng một phụ nữ Xibir thanh lịch nào trong bộ thời trang mới nhất của nước Pháp, đi dạo giữa công viên mỹ lệ xây dựng từ một rừng phong trải dài đến tận bờ sông Yênitxây! Quả chuông to của nhà thờ lớn câm bặt; những chuông nhỏ ở các thánh đường cũng im tiếng. Thật hiếm thấy một thành phố Nga mà lại không vang rền tiếng chuông! Nhưng ở đây, trống vắng hoàn toàn! Không còn thấy một sinh vật nào trong cái thành phố mới đây còn náo nhiệt biết bao!

Bức điện cuối cùng đánh đi từ văn phòng Nga hoàng, trước lúc đường dây bị cắt đứt, đã ra lệnh cho tỉnh trưởng, cho đồn binh, cho dân chúng nhất loạt phải rời Kraxnôiarxk tản cư đến Irkuxk mang theo tất cả các vật dụng còn có giá trị hoặc có thể còn có chút đỉnh ích lợi nào đó đối với bọn phỉ Tactar. Tất cả dân cư các thị trấn trong tỉnh cũng nhận được một lệnh như thế. Đó là chiến thuật vườn không nhà trống mà chính quyền Maxcơva dùng để đối phó với bọn xâm lược. Lệnh tiêu thổ theo kiểu Rôtxtôpsin* đó không cho phép bàn cãi mà phải được thi hành triệt để, vì vậy không còn một sinh vật nào ở Kraxnôirxk.

Misen, Nađia và Nicôla lặng lẽ cho xe chạy dọc các phố. Họ bất giác cảm thấy sững sờ: chỉ có tiếng động duy nhất do họ gây ra trong cái thành phố chết này. Misen Xtrôgôp không thể để lộ cảm nghĩ của mình, nhưng trong lòng anh thấy vô cùng phẫn nộ vì rủi ro cứ bám mãi anh, bao hy vọng lại một lần nữa bị hẫng hụt.

- Trời ơi! - Nicôla kêu lên - Tôi sẽ không bao giờ kiếm được đồng tiền lương ở cái hoang mạc này.

- Anh bạn ạ! - Nađia nói, - phải cùng anh em chúng tôi đi Irkuxk thôi!

- Đành phải vậy thôi, đúng thế! - Nicôla đáp. - Đường dây chắc còn vận hành giữa Uđinxk và Irkuxk và ở đó... Chúng ta đi thôi chứ, anh bạn!

- Hãy chờ đến mai, Nicôla ạ. - Misen Xtrôgôp đáp. - Chúng ta còn phải vượt sông Yênitxây kia mà.

- Anh nói phải đấy. - Nicôla nói: - Chúng ta còn phải qua sông, cần phải trông xem tình hình…

- Trông xem! - Nađia lẩm bẩm, nghĩ tới người bạn trai bị mù của mình.

Nicôla chợt hiểu quay lại phía Misen:

- Xin lỗi anh bạn! Chao ôi, ngày hay đêm đối với bạn cũng chẳng khác gì nhau!

- Chẳng nên phiền lòng làm gì, anh bạn! - Misen Xtrôgôp đưa bàn tay che đôi mắt mình, nói: - Có bạn dẫn đường, tôi còn hành động được. Hãy nghỉ đi một vài tiếng. Cả Nađia nữa! Ngày mai trời lại sáng!

Misen, Nađia và Nicôla chẳng phải lâu la gì mới tìm được một chỗ nghỉ. Họ đẩy cửa đi vào căn nhà đầu tiên. Nó vắng tanh cũng như tất cả các ngôi nhà khác. Trong nhà chỉ có một vài bó lá. Cực chẳng đã, con ngựa đành phải bằng lòng với món thức ăn đạm bạc đó. Còn lương thực dự trữ trong chiếc kibitka cũng chưa đến nỗi cạn và mỗi người dùng phần của mình. Rồi sau khi quỳ trước một bức hình đơn sơ của Đức Bà treo trên tường còn được một chiếc đèn hắt hiu chiếu sáng, Nicôla và cô gái ngủ thiếp đi ngay, còn Misen ngồi canh, không sao nhắm mắt được.

Ngày hôm sau, 26 tháng Tám, trước bình minh, chiếc kibitka được thắng lại ngựa, lăn bánh qua công viên bạch dương để tới bờ sông Yênitxây.

Misen Xtrôgôp suy nghĩ rất lung. Làm thế nào để qua sông, nếu gặp trường hợp rất có thể xảy ra, là tất cả các thuyền, phà đều bị phá hủy để làm chậm bước tiến của quân Tactar? Anh biết rất rõ sông Yênitxây vì đã qua nhiều lần. Anh biết là sông rất rộng, có thác chảy dữ dội và lòng sông bị các đảo nổi phân đôi ở nhiều chỗ. Trường hợp bình thường, trên những con phà đặc biệt để đưa khách với xe và ngựa, thì qua sông Yênitxây cũng mất khoảng ba tiếng và phải khó khăn lắm mới tới được bên hữu ngạn, thế mà nếu không có thuyền bè thì làm sao mà đưa xe qua sông được?

“Ta vẫn cứ sang!” Misen Xtrôgôp nhắc đi nhắc lại.

Ngày bắt đầu rạng dần. Chiếc kibitka tới tả ngạn con sông theo một con đường rộng từ công viên chạy ra. Ở chỗ này bờ sông cao hơn mặt nước tới 100 bộ. Vì vậy có thể quan sát mặt sông trên một khoảng rộng.

- Các bạn có nhìn thấy một con phà nào không? - Misen hỏi và nôn nóng đưa mắt về phía này phía kia theo thói quen, làm như anh có thể nhìn được.

- Trời chưa sáng rõ, anh ạ. - Nađia đáp. - Sương phủ dày đặc trên sông, không phân biệt được đâu là mặt nước nữa.

- Nhưng anh nghe thấy tiếng nước gầm gào, đúng không?

- Quả thật, từ những lớp sương mù gần đó vang lên tiếng réo của những dòng nước ngược chiều va vào nhau.

Mức nước rất cao của thời kỳ này trong năm chảy xiết như thác lũ. Cả ba yên lặng lắng tai nghe, chờ màn sương vén lên. Vầng dương xuất hiện và nhô lên rất nhanh phía chân trời. Những tia sáng đầu tiên sẽ mau chóng hút sạch những làn hơi này.

- Thế nào? - Misen hỏi.

- Sương mù bắt đầu cuốn, anh ạ. - Nađia đáp. - ánh sáng mặt trời đã xuyên qua.

- Em chưa nhìn thấy mặt sông à?

- Chưa đâu!

- Kiên nhẫn một chút, anh bạn! - Nicôla bảo bạn. - Rồi tất cả sẽ tan thôi! Trông này! Kìa, gió thổi, sương bắt đầu tan. Đã trông thấy rặng cây trên những quả đồi cao bên hữu ngạn! Tất cả đều bay biến! Những tia sáng đáng yêu của mặt trời đã dồn đuổi đám sương mù này! Ôi, mới đẹp làm sao! Anh bạn mù lòa tội nghiệp! Thật đáng tiếc là anh không thể thưởng ngoạn một cảnh đẹp như thế này!

- Anh có nhìn thấy một con tàu nào không? - Misen hỏi.

- Không thấy gì cả.

- Hãy nhìn thật kỹ, anh bạn! Mạn này và cả mạn bên kia, thật xa cho đến hết tầm nhìn, xem có thấy một con tàu, một chiếc thuyền, một cái ca-nô vỏ cây nào không!

Nicôla và Nađia, tựa vào những cây phong ở tận mép bờ, cúi nhìn mặt sông. Trước mặt họ là cả một khoảng rộng mênh mông. Sông Yênitxây ở quãng này rộng không dưới một dặm rưỡi và chia làm hai nhánh, một lớn, một nhỏ, nước chảy rất xiết. Khoảng giữa hai nhánh có nhiều hòn đảo trên đó mọc những cây trăn, liễu và bạch dương, trông chẳng khác những con tàu xanh mướt thả neo giữa lòng sông. Bờ sông bên kia, thoai thoải những đồi cao với rừng cây rậm rạp, các ngọn cây lúc đó ửng hồng ánh bình minh. Trông lên thượng nguồn và nhìn xuống hạ lưu, dòng Yênitxây xa hút tầm mắt. Phong cảnh mỹ lệ này xoay tròn dưới mắt trên một chu vi năm chục dặm.

Nhưng không có một con tàu, một chiếc thuyền nào bên tả ngạn lẫn bên hữu ngạn, cả dọc các đảo cũng vậy. Tất cả đều đã được mang đi hoặc bị phá hủy theo lệnh. Nếu bọn Tactar không chuyên chở nguyên vật liệu từ phía bắc xuống để xây dựng cầu tàu, thì dứt khoát là cuộc tiến quân của chúng tới Irkuxk sẽ bị chặn lại một thời gian trước chướng ngại thiên nhiên là sông Yênitxây này.

- Tôi còn nhớ, - Misen Xtrôgôp nói, - là ở phía trên, cuối các dãy nhà của thành phố, có một bến nhỏ. Ngày thường, những con phà ghé vào đó. Bạn ạ, chúng ta hãy đi ngược sông lên xem, may ra có chiếc thuyền nào sót lại chăng.

Nicôla lao đi theo hướng chỉ. Nađia dắt tay Misen dẫn anh rảo bước theo. Chỉ cần có một con đò hay một chiếc ca-nô đơn giản to to một chút để có thể chở được chiếc kibitka hoặc cực chẳng đã chở những thứ mà chiếc xe đã mang tới đây. Misen Xtrôgôp sẽ không ngần ngại, anh nhất quyết vượt sông!

Hai mươi phút sau, cả ba người tới cái bến nhỏ. Những ngôi nhà cuối thành phố này thấp lụp xụp ngang mặt sông. Chẳng khác một cái làng nằm ở dưới chân thành phố Kraxnôiarxk.

Không có một chiếc thuyền nào, một con bè nào trên bãi cát; không có một chiếc ca-nô nào gần bờ cừ dùng làm bến đậu, thậm chí không có cả bất cứ một thứ gì để có thể kết thành một chiếc bè đủ chỗ cho ba người.

Misen Xtrôgôp hỏi Nicôla và anh này chán nản trả lời là theo anh thì cuộc vượt sông có vẻ như không có cách nào thực hiện được.

- Chúng ta sẽ vượt! - Misen cả quyết.

Và cả ba người tiếp tục tìm kiếm. Họ lục lọi trong các nhà bỏ hoang, cũng như tất cả các nhà ở Kraxnôiarxk dựng trên bờ sông. Chỉ việc đẩy cửa bước vào. Đó là những túp lều của dân nghèo hoàn toàn trống rỗng. Nicôla thăm nhà này, Nađia chạy sang nhà khác. Cả Misen cũng vào chỗ này chỗ kia và sờ soạng tìm xem một thứ gì có thể có ích cho cuộc vượt sông.

Nicôla và cô gái, mỗi người một phía, đã lục lọi trong các căn lều, nhưng không có kết quả gì. Họ đang định chấm dứt cuộc tìm kiếm, thì bỗng nghe tiếng gọi.

Cả hai trở lại bờ sông, và trông thấy Misen sờ tay vào một số đồ vật chất đống trong hầm rượu.

- Đó là những cái túi to làm bằng da dê. - Nicôla bảo. - Có đến nửa tá ấy!

- Chúng chứa đầy chứ?

- Vâng, đầy rượu “Kumitx”. Thật đúng lúc để thêm phần thực phẩm của chúng ta!

Rượu “Kumitx” là một thứ đồ uống cất bằng sữa ngựa, sữa lạc đà, uống bổ và dễ say. Nicôla rất thích thú với sự khám phá này.

- Anh bạn hãy để riêng ra một túi! - Misen Xtrôgôp bảo anh. - Và dốc cạn tất cả những túi kia đi!

- Tôi làm ngay đây, anh bạn. - Nicôla vội đáp, anh đã một phần đoán ra ý của Misen.

- Đó là cái giúp chúng ta qua sông đấy.

- Thế còn chiếc bè?

- Chính là cái kibitka. Nó cũng tương đối nhẹ, có thể nổi được. Hơn nữa, chúng ta sẽ giữ cho nó không chìm, cả con ngựa nữa, bằng những cái túi da này.

- Sáng kiến hay! - Nicôla kêu lên vui vẻ - Và nhờ trời chúng ta sẽ thuận chèo mát mái... nhưng có thể không sang được bờ bên kia theo đường thẳng, nước chảy xiết quá!

- Không sao! Cứ sang đã chúng ta sẽ tìm được đường đi Irkuxk bên kia sông!

- Nào vào việc thôi! - Nicôla nói và bắt đầu dốc cạn các túi da, rồi mang tới tận chiếc kibitka.

Một túi đầy rượu “Kumitx” được dành lại, còn các túi khác thì nút thật chặt sau khi đã cho không khí tràn vào. Những túi này sẽ được dùng làm phao. Hai chiếc được buộc chặt vào hai bên sườn con ngựa để giữ cho nó nhô lên khỏi mặt nước. Hai chiếc nữa được buộc chặt vào hai bên thành chiếc kibitka giữa hai bánh xe để đảm bảo cho thùng xe thăng bằng trên mặt nước, biến nó thành một cái bè nổi.

Công việc chẳng mấy chốc đã xong.

- Em không hãi chứ, Nađia? - Misen hỏi cô gái.

- Không, anh ạ. - Cô đáp.

- Thế còn anh, anh bạn?

- Tôi ấy à? - Nicôla phấn khởi reo lên. - Thế là tôi đã thực hiện được một trong những ước mơ; bơi trên sông bằng xe ngựa!

Ở chỗ này, bờ sông dốc thoai thoải, rất thuận lợi cho chiếc xe lao xuống. Con ngựa kéo chiếc kibitka đến tận mép nước, tức thì cả xe và ngựa nổi trên mặt sông. Con chó Seckô dũng cảm nhảy xuống bơi theo.

Ba người khách quá giang đứng trên thùng xe đã thận trọng cởi giày ra trước, nhưng nhờ có những chiếc túi da làm phao nên nước chỉ xâm xấp đến mắt cá chân.

Misen Xtrôgôp cầm cương ngựa và theo hướng dẫn của Nicôla, anh điều khiển con ngựa bơi chênh chếch theo dòng chảy, nhưng rất nương nhẹ: anh không muốn nó bị kiệt sức, vì phải chống chọi với dòng nước xiết. Chiếc kibitka trôi xuôi yên ả, trong vòng ít phút nó đã vượt qua các bến ke của thành phố. Nó trôi chéo về hướng Bắc và chắc là sẽ chỉ cập bờ bên kia tít dưới mạn hạ lưu. Nhưng không có gì quan trọng!

Việc qua sông Yênitxây sẽ chẳng có gì khó khăn lắm, dù bằng chiếc bè không mấy hoàn hảo này, nếu dòng sông ổn định. Nhưng rất tai hại là có nhiều xoáy nước khoan sâu xuống lòng sông làm nước réo ầm ầm và lập tức chiếc kibitka bị cuốn vào một trong những cái miệng phễu không sức gì cản nổi, dù Misen Xtrôgôp đã cố gắng lái trệch ra.

Thật hết sức nguy hiểm. Chiếc xe không còn chếch sang bờ Đông, và cũng không trôi dạt đi nữa, mà quay tròn như chong chóng nghiêng về trung tâm xoáy nước như một kỵ mã trên sân khấu tròn rạp xiếp. Tốc độ xoay cực lớn. Con ngựa khó khăn lắm mới giữ được cái đầu nó khỏi bị chìm và có cơ bị ngạt thở trong xoáy nước. Con chó Seckô cũng phải bám vào chiếc xe.

Misen Xtrôgôp hiểu rõ cái gì đang xảy ra. Anh cảm thấy bị cuốn theo một đường vòng tròn cứ co hẹp dần lại và không thể nào thoát ra được. Anh không nói một lời. Đôi mắt anh rất muốn nhìn thấy tai họa này để tìm cách tránh, nhưng bất lực.

Nađia cũng im lặng. Hai bàn tay cô bám vào thành xe cố giữ cho mình đứng vững chống lại những rung lắc rất mạnh của chiếc kibitka mỗi lúc một nghiêng xuống giữa hỏm của xoáy nước.

Còn Nicôla, phải chăng anh không biết mức độ nghiêm trọng của tình thế? Anh phớt tỉnh hay coi khinh hiểm nguy, dũng cảm đương đầu hay thờ ơ không thiết đối phó? Phải chăng cuộc sống chẳng có gì giá trị trước mắt anh và theo ngạn ngữ phương Đông thì “cuộc đời chỉ là một lữ điếm mà người ta ở trọ dăm ba bữa”, rồi dù muốn hay không, trước sau cũng phải giã từ! Dù sao, không lúc nào anh từ bỏ tính lạc quan.

Như vậy là chiếc kibitka bị hút vào một xoáy nước mạnh và con ngựa hầu như đã kiệt sức. Đột nhiên, Misen Xtrôgôp đứng thẳng lên cởi bớt quần áo có thể làm anh vướng víu, rồi nhảy xuống nước. Với cánh tay rắn chắc, anh nắm lấy cương ngựa; lúc này con vật đang hoảng hốt. Anh dùng hết sức, xô mạnh đẩy được con ngựa ra khỏi sức hút của vực xoáy và ngay lập tức dòng nước xiết lại cuốn chiếc xe đi. Chiếc kibitka dạt trôi với một tốc độ mới.

- Hoan hô! - Nicôla kêu to.

Chỉ hai tiếng đồng hồ sau khi rời bến, chiếc kibitka đã vượt qua nhánh lớn của con sông và ghé vào bờ một hòn đảo ở phía dưới điểm xuất phát tới hơn sáu dặm.

Ở đó, ngựa kéo xe lên bờ và con vật dũng cảm được phép nghỉ ngơi một tiếng. Rồi chiếc kibitka lăn bánh theo suốt chiều rộng của hòn đảo dưới tán những cây phong xinh đẹp, tới bờ nhánh nhỏ của sông Yênitxây.

Qua nhánh sông nhỏ này dễ dàng hơn. Không có một xoáy nước nào trên dòng chảy của nhánh sông thứ hai này, nhưng nước xiết đẩy chiếc xe trôi dạt xuống phía hạ lưu tới năm dặm mới sang được hữu ngạn. Vị chi tất cả là nó bị trôi xa tới mười một dặm.

Những con sông lớn trên lãnh thổ Xibir này mà chưa có một cây cầu nào bắc qua, thì thực sự là những trở ngại nghiêm trọng cho vấn đề giao thông liên lạc. Tất cả các con sông này, nhiều hay ít đều tai hại cho Misen Xtrôgôp. Trên sông Irtys, chuyến phà chở anh và Nađia bị bọn phỉ Tactar tấn công. Trên sông Ôbi sau khi ngựa anh bị một viên đạn bắn chết, anh chỉ thoát khỏi bọn kỵ binh Tactar rượt theo như nhờ một phép lạ. Dù sao, cuộc vượt sông Yênitxây lần này còn đỡ gian nan hơn nhiều.

- Cuộc vượt sông này sẽ không hào hứng chút nào. - Nicôla xoa tay nói khi anh bước lên hữu ngạn, - nếu không khó khăn và nguy hiểm đến như vậy!

- Anh bạn ạ! Cái đối với chúng ta chỉ là khó khăn hiểm trở, - Misen đáp, - thì lại sẽ có thể là không tài nào vượt nổi đối với bọn phỉ Tactar!