uối cùng, chúng tôi được đưa đến một khu rừng che phủ sườn núi lởm chởm và được bao quanh bởi những vách đá trơ trọi, dựng đứng đến tận trời.

— Ở chỗ đó! – Một trong những người dẫn đường nói và bây giờ đường đi ngang sườn núi. Cây đan vào nhau chắc chắn như thủy thủ trong mạng chằng cột buồm, thân của chúng như hai nhánh thang để chúng tôi trèo lên phía trước.

Trên đinh núi, nơi vách đá vượt lên cây cỏ, là một công trình hiếm có mà cả nước gọi là: “lồng của Cluny”. Thân của một số cây được nối lại bằng những thanh giằng để chúng đứng vững hơn. Mặt đất bên dưới cái lá chắn đó được rào lên và san bằng làm nền. Một cây nhô ra từ vách đá được dùng làm nóc sống cho mái nhà. Vách được lầm bằng đồ liễu gai, trát bùn. Hình dáng nhà làm ta tưởng tượng đến một quả trứng to, nửa treo, nửa đứng trong rừng ở sườn dốc này, nó cũng giống một tổ ong trong bụi gai. Bên trong có đủ chỗ thoải mái cho năm hoặc sáu người. Một mũi đá nhô ra đã được khéo léo lợi dụng làm bếp, khói bốc lên vách đá và không khác gì màu của vách, ở bên dưới khó nhìn thấy được. Đó chỉ là một trong những nơi ẩn náu mà Cluny sử dụng. Ông có ở nhiều nơi trong nước những hang động, phòng dưới mặt đất và tùy theo tụi lính Áo đỏ tiến hoặc lui quân mà ông tìm đến chỗ này hoặc chỗ kia.

Bằng cách này và nhờ có tình yêu và sự xả thân của quân lính nên chẳng những ông được an toàn suốt một thời gian dài trong khi nhiều người khác phải chạy trốn, bị bắt, bị đánh chết, mà ông còn có thể ở lại quê nhà bốn hoặc năm năm và chỉ sau đó, theo lệnh khẩn cấp của thủ lĩnh, mới rời qua Pháp. Chẳng bao lâu sau đó ông đã chết ở Pháp và người ta cho rằng có lẽ do ông nhớ nhà, nhớ cái lồng ở vùng núi Ben Aider.

Khi chúng tôi tới cửa, ông đang ngồi bên một bếp lò đặt trong phòng và quan sát một người hầu đang nấu hoặc chiên một cái gì đó. Cluny ăn mặc rất đơn giản. Đầu đội một cái mũ đen to lớn, kéo kín tai, ông hút thuốc bằng một cái tẩu gọt thô thiển một loại thuốc khó ngửi. Mặc dù vậy, ông có cách cư xử rất quý phái, gây ấn tượng mạnh khi ông dứng dậy đón chúng tôi.

— Ngài Struart, xin mời ngài và người bạn ngài mà tôi chưa biết tên vào, thứ lỗi cho tôi!

— Ngài có khoẻ không, Cluny? – Alan hỏi, – miệng mở rộng theo kiểu Acot – Tôi hy vọng là ngài bình yên, tôi rất tự hào đã được phép tới thăm ngài. Xin phép cho tôi được giới thiệu bạn tôi, Ngài David Balfour of Shaws.

Khi chỉ mình Alan với tôi, nhắc tới tước vị tôi, giọng anh luôn có vẻ châm biếm, nhưng khi giới thiệu tôi với bạn bè thì anh đưa tước vị ra như một thứ đồ cổ, quý báu.

— Hãy vào đi, hai ngài! – Cluny nói – và xin chào mừng nhiệt liệt tại nhà tôi. Nó là một công trình hiếm có không được bào nhẵn, nhưng tại đây tôi đã đón tiếp một vị có tước vị hoàng tộc và tất nhiên ngài Stuart, ngài biết tôi nói đến ai rồi. Trước hết chúng ta hãy cạn chén vì thắng lợi của kế hoạch của chúng ta. Khi nào món thịt được người hầu nấu xong, chúng ta sẽ ăn và sau đó, giống như những người đồng loại, chúng ta sẽ chơi bời.

Trong khi nói, Cluny rót cho mỗi người một cốc đầy rượu mạnh.

— Cuộc sống của tôi hơi đơn điệu. – Ông nói tiếp – Tôi rất ít khi có khách, thường chỉ ngồi đây và quay ngón tay cái. Lúc đó tôi nhớ lại thời gian vĩ đại đã qua và mong ước những điều tốt đẹp sẽ đến, những điều mà tất cả chúng ta đều hy vọng, những điều mà chúng tôi cho là chắc chắn không bao lâu nữa sẽ đến. Thế nhé, mừng sức khỏe của các ngài, chúc thắng lợi!

Sau những lời đó, chúng tôi chạm cốc và uống cạn ly. Tôi chúc vua George tất nhiên không phải những điều tồi tệ và cho rằng, nếu có mặt ở đây chắc ông ta cũng không hành động khác tôi. Vừa uống hết rượu, tôi đã thấy khỏe hơn, tôi đã có thể nhìn quanh, đã nghe được. Mọi thứ vẫn con hơi chơi vơi nhưng sự choáng váng, kiệt sức đã không còn nữa.

Đúng, đây là một địa điểm đáng ghi nhớ, chủ nhà là một người đáng kính, Cluny, một thời gian dài phải sống ẩn náu, có những thói quen hơi kỳ giống như một bà cô. Ông có một cái ghế mà không ai được ngồi lên. Trong lồng được sắp xếp một cách đặc biệt và không ai được thay đổi trật tự đó. Nấu nướng là một nguồn vui của ông ta, ngay cả lúc này khi đang chào đón chúng tôi, ông vẫn để mắt canh chừng việc chuẩn bị món thịt.

Có vẻ như thỉnh thoảng ông vẫn về thăm phu nhân của mình hoặc một hai người bạn thân nhất hoặc ban đêm che chở họ đến với ông. Còn thì ông sống một mình suốt cả thời gian, chỉ có quan hệ với lính canh và những người hầu phục vụ ông trong lồng. Một trong những người đó sớm muộn đến cạo râu cho ông và thông báo tin tức mới nhất của làng bên. Ông đặt ra vô số câu hỏi và vội vã như một đứa trẻ tò mò. Thỉnh thoảng ông cười to trước một trong những câu chuyện đó, thậm chí sau khi người đó đi khỏi.

Tất nhiên các câu hỏi có mục đích của chúng vì, mặc dù phải sống biệt lập hoàn toàn và theo quyết định của Quốc hội, quyền hợp pháp của ông đã bị tước bỏ, trong phe đảng của ông vẫn thực hiện việc xử án. Ngồi trong chỗ ẩn náu, ông nghe về những cuộc tranh chấp đó có thể xử được với đồng bào của ông, những người đã nhổ toẹt vào Tòa án tối cao Anh quốc, thực hiện việc trả thù và trả tiền cho việc tham dự phán quyết bằng mồm của người đàn ông xa lạ này, nếu họ nợ. Nếu ông không nổi giận và việc này cũng thường xay ra, ông ta sẽ ra lệnh hoăc đe dọa như một ông vua đầy quyền lực. Những người hầu run sợ trước mặt ông như trẻ con trước người cha nghiêm khắc. Ông chìa tay cho tất cả mọi người mời vào phòng. Ông và người mới đến chào nhau theo kiểu nhà binh bằng cách giơ tay lên mũ.

Nói chung, ở đây tôi có cơ hội làm quen với hoạt động bên trong của một đảng ở cao nguyên và ngay tại nhà của một thủ lĩnh bị săn đuổi, luôn luôn phải chạy trốn. Đất nước của ông bị xâm lược và chiếm đóng. Khắp nơi, đám kỵ mã săn lùng ông và có lúc chỉ cách nơi ẩn náu chừng một dặm, nhưng không ai phản lại ông mặc dù bất cứ một kẻ nào trong số những người rách rưới mà ông chửi rủa và đe dọa cũng có khả năng vẫy tay ra hiệu và mạng của Cluny sẽ bị nộp.

Trong ngày đầu tiên chúng tôi đến, ngay sau khi nấu xong món thịt nhiều mỡ, Cluny tự tay vắt chanh lên. Các món ăn sang trọng này ông có một lượng đủ xài. Ông gọi chúng tôi vào bàn và đề nghị chúng tôi ăn no.

Ông nói món thịt chiên này cũng ngon như những món ông đã dâng lên nhà vua. Ông ca ngợi việc vắt chanh lên thịt trong khi chúng tôi chỉ cần cái gì ăn được là sung sướng lắm rồi và không quan tâm đến sự tinh xảo của món ăn. Cluny còn nói rằng vào năm 46 trên cao nguyên này có thể tìm thấy nhiều rồng hơn là chanh.

Tôi không hiểu món thịt có thật tuyệt vời như vậy không vì khi nhìn vào tôi thấy khó chịu và chỉ ăn được chút ít. Trong khi ăn, Cluny liên tục kể về việc viếng thăm lồng của hoàng tử Karl, ông nhắc lại nguyên văn những lời nói và nhiều lần đứng dậy chỉ cho chúng tôi xem nơi khách quý của ông đã ngồi. Tôi hiểu được qua câu chuyện hoàng tử là một người trẻ tuổi, nhiệt tình và đáng yêu giống như ta chờ đợi ở một người trong hoàng tộc, nhưng có lẽ ông ta chưa có được sự sáng suốt của Salomon. Tôi cũng được biết là trong thời gian dừng lại ở trong lồng này, ông ta đã nhiều lần say rượu. Những tính xấu biến ông thành người hư hỏng đã biểu hiện ngay từ lúc đó.

Chúng tôi còn chưa ăn xong hoàn toàn thì Cluny đã lấy ra một cỗ bài cũ, rách, dính đầy dầu mỡ, một cỗ bài mà ta thường thấy ở quán nhậu. Mắt ông sáng lên khi đề nghị chúng tôi chơi một vài ván.

Nhưng chơi bài là một thứ mà người ta đã dạy tôi là một thói xấu, phải khinh ghét và xa lánh. Bố tôi cho rằng người quý tộc và thiên chúa giáo sẽ rất xấu nếu đem tiền bạc dùng để sống vứt vào mấy miếng bìa được tô vẽ lòe loẹt hoặc qua đó đưa toàn bộ tài sản cho kẻ khác. Đúng là tôi có thể vin vào cớ kiệt sức để xin lỗi không chơi, nhưng tôi nghĩ sẽ thẳng thắn hơn khi nói rõ ý kiến thật của mình. Có lẽ mặt tôi đỏ lắm nhưng tôi nói bằng một giọng chắc chắn là tôi không có quyền phê phán người khác nhưng tôi không giải trí kiểu này.

Cluny yên lặng khi trộn bài.

— Tên của ba con quỉ là gì nhỉ? – Ông ta nói – Câu chuyện nhảm nhí này đã tố cáo rất rõ ràng một thành viên đảng Whig mà lại ở ngay trong nhà của Cluny Macpherson.

Alan vội vã ngắt lời ông:

— Tôi đảm bảo cho ngài Balfour, cậu ta là một thanh niên trung thực chỉ tội hơi nóng nảy. Ngài nên nghĩ ai là người đảm bảo cho cậu ta, tôi mang họ của hoàng tộc! – Alan sửa lại mũ lông chim cho ngay ngắn – Với tôi và những người tôi gọi là bạn thì những người quý phái nhất có thể yên tâm. Người thanh niên này quá mệt mỏi rồi và cần được ngủ. Nếu anh ta không thích đánh bài thì điều đó cũng chẳng xúc phạm gì Ngài và tôi. Tôi có thể và luôn luôn sẵn sàng chơi tất cả các kiểu mà ngài thích.

— Thưa Ngài, – Cluny đáp lại – Ngài cần biết rằng trong cái nhà nhỏ nhoi này của tôi mỗi người đều có quyền hành động theo hứng thú và ý muốn. Nếu bạn ngài muốn đứng lộn ngược thì anh ta cứ tự do. Nhưng nếu anh ta và ngài không hài lòng về tất cả mọi phương diện, thì tôi thấy có vinh dự mời ngài ra khỏi cửa và xử lý như những người quý tộc.

Tất nhiên tôi không muốn vì tôi mà hai người cãi lộn nhau. Tôi nói:

— Thưa ngài, như Alan đã nói, đúng là tôi mệt như chết, còn ý nghĩ của tôi chống lại việc chơi bài thì chắc ngài có con cái, ngài sẽ hiểu tôi hơn khi ngài biết là tôi muốn thực hiện một lời hứa với cha tôi.

— Không nói thêm một lời nào nữa về chuyện này! – Cluny nói và chỉ cho tôi một cái ổ bằng thạch thảo ở góc phòng.

Tuy vậy ông ta vẫn chưa bỏ qua, còn thăm dò tôi bằng ánh mắt sắc sảo và còn càu nhàu một lúc lâu. Bản thân tôi cũng thấy cách suy nghĩ và đối xử của mình giữa những người Jakobit trọng danh dự trên cao nguyên này là không phù hợp lắm.

Cái ngon của rượu và thịt hơi kỳ lạ. Vừa nằm xuống, tôi thấy như bị thôi miên, hiện tượng đó kéo dài suốt thời gian tôi ở trong lồng. Thỉnh thoảng tôi tỉnh dậy và thấy những gì đang diễn ra xung quanh, thỉnh thoảng tôi nghe thấy tiếng nói, tiếng ngáy của đàn ông. Tiếng động vào tai tôi như tiếng rì rào đơn điệu của một dòng suối. Những chiếc chăn len Scot trên tường lúc thì co lại, lúc thì phồng lên cũng như ánh sáng của ngọn lửa trong lò phản chiếu lên đó. Hình như trong lúc ngủ tôi đã nói mê hoặc hét lên thì phải vì thỉnh thoảng tôi nhớ là được trả lời và ngạc nhiên về chuyện này. Nhưng tôi không nhớ lại được giấc mơ của mình, chỉ thấy cảm giác sợ hãi, sợ hãi vùng này, sơ cái ổ tôi đang nằm, những chiếc chăn màu sặc sỡ trên tường, sợ tiếng nói, sợ ánh lửa và sợ ngay chính mình.

Người hầu phục vụ Cluny đồng thời có vai trò như một bác sĩ. Anh ta được gọi đến để chuẩn bị cho tôi một hỗn hợp thuốc chữa bệnh. Nhưng vì anh ta chỉ nói được tiếng Gaelic nên tôi không hiểu anh nói gì về tình trạng sức khỏe của tôi. Tôi cũng quá khốn khổ để đề nghị Alan dịch giúp những lời đó. Tôi chỉ biết một điều là mình bị bệnh thật sự, còn những thứ khác tôi không quan tâm đến.

Chừng nào còn khốn khố thế này, tôi không quan tâm đến những gì xảy ra xung quanh. Alan và Cluny đánh bài hầu như không nghỉ. Tôi thấy rõ ban đầu Alan thắng vì có lần ngồi dậy tôi thấy hai người đang chăm chú chơi bài, có một đống tiền vàng, ít nhất là sáu mươi thậm chí một trăm bảng trước mặt Alan. Tất nhiên tôi rất ngạc nhiên là trong cái hốc đá dính vào vách núi, dựa vào những thân cây sống này mà có nhiều tiền như vậy. Nhưng cả lúc đó tôi cũng thấy Alan đang đứng trên mảnh đất nguy hiểm vì anh ta không có gì khác ngoài cái túi màu lục với năm bảng trong đó.

Trong ngày thứ hai vận may của anh chấm dứt. Khoảng gần trưa, như thường lệ tôi được đánh thức dậy ăn, nhưng cũng như thường lệ, tôi từ chối ăn một cái gì đó. Tôi nhận được một hớp rượu mạnh với một chút thuốc đắng mà người hầu đưa cho. Ánh mặt trời chiếu vào lồng làm chói mắt tôi.

Cluny ngồi bên bàn, bài trên tay. Alan cúi xuống chỗ tôi, mặt sát mặt tôi, trong cơn sốt tôi trông mặt anh rất to. Anh đề nghị cho tôi vay ít tiền.

— Để làm gì? – Tôi hỏi.

— À, chỉ thế thôi. – Anh nói.

— Để làm gì? – Tôi nhắc lại – Tôi không hiểu anh.

— Nhưng… David cậu sẽ không từ chối yêu cầu của mình? – Nếu tỉnh táo, chắc tôi đã từ chối, nhưng lúc này tôi chỉ mong không thấy mặt anh ta nữa, tôi đã đưa cho anh ta tất cả số tiền của tôi.

Vào buổi sáng ngày thứ ba – chúng tôi đã ở lồng đúng bốn mươi tám giờ – Tôi thức dậy rất tỉnh táo, tuy vẫn còn yếu và xanh xao. Bây giờ tôi thấy rõ chuyện gì xảy ra xung quanh đúng kích thước của nó, đồ vật đúng như đời thường của chúng. Tôi thấy đói và tự đứng lên khỏi ổ. Khi chúng tôi vừa ăn sáng xong, tôi đi ra cửa lồng và ngồi xuống đỉnh núi phía trên cùng. Trời âm u, không khí tươi mát. Tôi ngồi suốt buổi sáng ở đó, đắm mình trong suy tư chỉ thỉnh thoảng giật mình khi người liên lạc hoặc người hầu của Cluny đến báo cáo và chuyển thực phẩm tới.

Khi tôi quay vào, ông ta và Alan đã dẹp bài sang một bên và đang nói với một người hầu, khi thấy tôi, Cluny quay lại và nói bằng tiếng Gaelic.

— Tôi không biết tiếng Gaelic, thưa ngài.

Từ khi xảy ra chuyện chơi bài, hình như tôi nói bất cứ điều gì cũng làm Cluny bực mình.

— Tên của ngài có nhiều ý nghĩa và sự hiểu biết hơn chính bản thân ngài – Ông ta tức giận lẩm bẩm – bởi vì nó là Gaelic chính thống. Vấn đề là thế này: Trinh sát của tôi báo rằng phía Nam không còn quân địch nữa. Vấn đề chỉ còn là ngài đã thấy đủ mạnh để lên đường chưa?

Tôi nhìn thấy những quân bài nằm trên bàn nhưng không có đồng tiền nào, thay vào đó là những mảnh giấy đã được viết kín và nằm tất cả ở chỗ Cluny ngồi ăn trước đó. Alan trông có vẻ thiểu não – Tôi cảm thấy có cái gì đó không tốt đẹp lắm.

— Tôi chưa biết tôi đã đủ mạnh như yêu cầu chưa, nhưng số tiền ít ỏi mà hai chúng tôi có chắc phải đủ cho một thời gian dài.

Alan yên lặng cắn môi và nhìn xuống đất một lúc, cuối cùng anh nói:

— David, số tiền đó tôi đã thua bài hết rồi. Thế là cậu biết cái sự thật trần trụi này.

— Cả tiền của tôi? – Tôi hỏi.

— Cả tiền của cậu, David ạ. – Alan xác nhận – Đúng là cậu không nên đưa cho tôi, khi cầm bài trong tay là tôi mất tỉnh táo.

— Nhảm nhí – Cluny chen vào – Mọi thứ đều điên điên, khùng khùng. Đó chỉ là chuyện vui chơi thôi. Tất nhiên cậu sẽ nhận lại tiền, thậm chí gấp đôi nếu cậu cho phép, Alan ạ. Đối với tôi, giữ nó là một chuyện vô nghĩa. Không thể tưởng tượng được là tôi lại mặc kệ một người quý tộc trong hoàn cảnh của cậu. Đó là chuyện nhảm nhí. – Ông ta nhắc lại, hai má đỏ bừng và ông lấy những đồng tiền vàng từ trong túi áo ra.

Alan không nói gì, vẫn nhìn xuống đất.

— Ngài có thể đi ra cửa với tôi một chút không? – Tôi yêu cầu.

Cluny đáp là ông sẵn sàng và đi theo tôi ra ngoài, nhưng trông ông đỏ mặt lúng túng.

— Bây giờ, thưa ngài. – Tôi bắt đầu – trước hết tôi khâm phục sự hào hiệp của ngài.

— Chuyện ngu xuẩn, vô nghĩa. – Cluny kêu lên – Có gì liên quan đến sự hào hiệp? Toàn bộ là chuyện không may. Nhưng tôi biết làm gì trong cái tổ ong, cái lồng này… Tôi không còn cái gì khác hơn là chơi bài với bạn bè khi họ đến với tôi

— Và nếu họ thua, người ta không được phép lấy… – Ông dừng lại.

— Vâng, nếu họ thua, ngài trả lại họ tiền, còn nếu họ thắng, họ mang cái túi tiền đi. Tôi vừa nói rằng tôi khâm phục sự hào hiệp của ngài, nhưng thật là khó xử khi ở vào hoàn cảnh thế này.

Cả hai yên lặng. Cluny muốn nói tiếp nhưng lại thôi, mặt ông ngày càng đỏ lên. – Tôi còn trẻ – cuối cùng tôi nói – và mong ngài hãy đối xử như con của ngài. Bạn tôi đã thua một cách thật thà sau lúc đã thu được của ngài một số tiền lớn lúc đầu. Liệu tôi có thể nhận tiền của ngài không? Liệu như vậy có đúng không? Dù tôi làm gì chăng nữa thì cũng là khó xử với một con người đầy lòng tự trọng.

— Tôi cũng thấy khó xử, thưa ngài Balfour. Anh làm như tôi giống như những người đã đem lại cho người nghèo một hoàn cảnh bi đát. Tôi không muốn một người bạn tôi bị xúc phạm ở trong nhà tôi. Không được! – Ông hét lên bằng giọng giận dữ – Bản thân tôi cũng không muốn xúc phạm ai cả!

— Nhưng ngài sẽ thấy trong việc này tôi có một tiếng nói nhất định. Đối với những người quý tộc việc chơi bài là cách giết thời gian không hay. Tôi vẫn luôn chờ ý kiến của Ngài.

Tôi tin chắc là: nếu Cluny khinh ghét một người, thì người đó phải là David Balfour. Ông ta ngắm tôi một cách đối địch từ đầu đến chân và tôi nhận thấy dấu hiệu ham muốn tấn công trên trán ông. Có lẽ sức trai trẻ cường tráng của tôi đã làm ông bỏ vũ khí, hoặc là lương tâm chính nghĩa của ông. Câu chuyện làm buồn lòng tất cả những người trong cuộc, điều đó đã rõ ràng, nhưng có lẽ Cluny là sâu sắc nhất, nên càng thấy quý cái cách ông xử sự sau đó.

— Ngài Balfour, – ông nói – Tôi nghĩ rằng ngài rất đáng yêu và có xu thế trở thành người đôi co. Mặc dù vậy, Ngài đã hành động như những người quý tộc. Tôi nói lời danh dự. Ngài có thể nhận số tiền đó của tôi, tôi cũng sẽ nói với con ruột của mình như vậy. Xin ngài bắt tay tôi.