ạn thấy sao khi ngồi trên xe rời khỏi người thân, thấy họ cứ nhỏ dần rồi cuối cùng mất hút giữa cánh đồng? Đó là lúc thế giới quá rộng lớn đè xuống ta và là lúc nói lời tạm biệt. Nhưng chúng tôi cúi đầu xuống mà dấn sâu vào một cuộc phiêu lưu điên rồ mới dưới bầu trời.

Xe chạy trong ánh chiều đỏ rực của thành phố Algiers, rồi lại vượt qua phà, trở lại những con tàu cũ kỹ lấm lem bùn đất đậu bên sông, trở lại phố Canal, rồi chạy ra đường một chiều hai làn thẳng tới Baton Rouge dưới ánh hoàng hôn tím đỏ, ngược xuống miền Tây, qua sông Mississippi đến một nơi gọi là Cảng Allen. Cảng Allen - nơi mọi niềm vui nước mắt của dòng sông đang chìm trong bóng tối mù sương, nơi chúng tôi đang lướt đi trong ánh đèn đường vàng vọt và chợt thấy khoảng không đen thẫm vĩ đại dưới chân cầu và lại một lần nữa vượt qua sự vĩnh cửu. Dòng Mississippi là gì? - một mẩu đất bị rửa trôi trong đêm mưa, một tiếng đá khẽ rơi từ bờ đất miền Missouri buồn bã, những trận thủy triều điều khiển dòng sông từ tận đáy sâu vĩnh cửu, góp thêm vào những bọt sóng nâu, một hành trình bất tận qua thung lũng, cây cỏ và bờ đê, xuôi dòng, xuôi dòng, qua Memphis, Greenville, qua Eudora, Vicksburg, qua Natchez, qua cảng Allen, cảng New Orleans và cảng Deltas, đến Potash, Venice, rồi đổ ra Vịnh Mexico rộng lớn.

Tôi mở radio nghe buổi phát thanh của cảnh sát, và khi nhìn ra cửa sổ tôi thấy tấm biển quảng cáo mang dòng chữ “HÃY DÙNG SƠN COOPER” và tự nhủ, “OK, tôi khắc dùng.” Rồi xe chạy băng qua đêm mịt mù của vùng đồng bằng Louisiana - qua Lawtell, Eunice, Kinder, và De Quincy, những thị trấn miền Tây tiêu điều trở nên sống động hơn khi chúng tôi đến Sabine. Đến Old Opelousas, tôi vào một cửa hàng để mua bánh mì và pho mát trong khi Dean chạy đi thu xếp chuyện xăng dầu. Cửa hàng chỉ là một túp lều không hơn. Tôi nghe thấy tiếng một gia đình đang dùng bữa ở gian trong. Tôi thó vội bánh, pho mát rồi chuồn thẳng. Chỉ còn rất ít tiền để đi Frisco. Trong khi đó Dean cũng chôm được một tút thuốc lá ở trạm xăng và thế là chúng tôi đã có đủ, xăng, dầu, thuốc lá để đút vào dạ dày, tạm đủ cho một chuyến hành trình. Không phải học tập gì thêm ở bọn trấn lột. Hắn lái xe ra giữa đường thẳng tiến.

Đến gần Starks, chúng tôi nhìn thấy một quầng đỏ lớn trên bầu trời ngay phía trước mặt và tự hỏi không biết là cái gì. Lát sau chúng tôi lái xe đến nơi, hóa ra đó là một đám cháy ở phía sau rặng cây; có rất nhiều xe đậu lại trên đường. Hình như có một cuộc cắm trại hay cái gì đó. Nước Mỹ trở nên xa lạ và tối om khi tới gần Deweyville. Bỗng xe chạy vào vùng đầm lầy.

“Này, ông có hình dung ra sẽ thế nào không, nếu chúng ta thấy một dàn nhạc jazz trong khu đầm lầy này, với mấy gã da đen to cao đang rên rỉ những bản blues theo đàn ghi ta, họ uống rượu ngâm rắn và đưa tay ra hiệu cho ta.”

“Hay đấy!”

Bí ẩn bao trùm quanh đây. Xe chạy trên một con đường bẩn thỉu giữa những đầm lầy trải ra hai bên, lau lách mọc đầy. Xe vượt lên một bóng ma, một gã da đen mặc sơ mi trắng đang đi trên đường, tay giơ lên bầu trời tối đen như mực. Hình như gã đang cầu nguyện hoặc nguyền rủa gì đó. Chúng tôi tiến lại gần gã; tôi nhìn qua cửa kính sau thấy một cặp mắt trắng dã. “Hú!” Dean nói. “Cẩn thận đấy, tốt nhất là không nên đậu xe ở đây.” Nhưng rồi bọn tôi chẳng biết đi đâu trước một ngã ba, đành dừng xe lại. Dean tắt đèn pha. Chúng tôi bị bao vây giữa một khu rừng lớn toàn cây dây leo rậm rạp có thể nghe thấy tiếng của hàng triệu con rắn hổ mang đang trườn qua. Thứ duy nhất nhìn thấy được là đèn đỏ trên bảng điều khiển trong xe, Marylou rú lên vì sợ hãi. Bọn tôi bắt đầu giả giọng cười như điên để trêu nàng. Bọn tôi cũng sợ chết khiếp. Ai cũng muốn thoát ra khỏi cái vương quốc của bọn rắn, của những bóng tối lõm bõm bùn và rậm rịt cỏ dại này để trở lại nước Mỹ quen thuộc với những thị trấn nhỏ bên đường. Không khí sặc mùi dầu và nước đọng. Đây là một bản thảo viết về đêm mà chúng tôi không sao đọc nổi. Có tiếng cú rúc. Chúng tôi phóng bừa vào một con đường lầy bùn, và một lát sau đã vượt qua con sông Sabine ma quái già nua, nguyên nhân của cả vùng đầm lầy này. Chúng tôi ngỡ ngàng nhìn thấy tầng tầng ánh sáng rực rỡ ngay trước mặt. “Texas, đến Texas rồi! Đó là Beaumont, thành phố dầu lửa!” Những bể dầu khổng lồ và những nhà máy lọc dầu lờ mờ hiện ra, chìm trong mùi dầu lửa.

“Em rất mừng vì ta đã thoát ra khỏi đó,” Marylou nói. “Giờ thì ta có thể nghe tiếp buổi phát thanh tiết mục trinh thám rồi.”

Xe chạy qua Beaumont, vượt cầu Trinity rồi thẳng đến Houston. Thế là Dean bắt đầu gọi lại thời gian hắn từng sống ở Houston hồi 1947. “Hassel! Cái thằng khùng Hassel đấy! Tôi đi khắp mọi nơi mà không tìm thấy hắn. Hắn từng làm bọn tôi mắc kẹt ở cái xó Texas này. Tôi với Bull đi mua đồ ăn, nhoắng một cái hắn bốc hơi luôn. Bọn tôi phải tìm hắn trong tất cả các quán bắn súng ăn tiền của thành phố.” Xe vào Houston. “Phần lớn thời gian bọn này phải chạy theo hắn trong khu của bọn mọi. Giời ạ, gặp con hàng nào hắn cũng chơi. Một đêm, bọn tôi lạc mất hắn, thế là phải thuê một phòng khách sạn. Bọn tôi đang trên đường mang thêm đá lạnh về cho Jane bởi thức ăn của nàng đang thiu thối. Mất hai đêm mới tìm thấy Hassel. Tôi cũng hăng máu lên, săn bọn đàn bà đang đi mua sắm buổi chiều, đúng ngay khu trung tâm này, trong các siêu thị” - xe lướt trong đêm hoang vắng - “và tôi tóm được một em đần độn hết biết, nàng đang đi lang thang chờ cơ hội xoáy được một quả cam. Nàng người Wyoming. Người nàng đẹp đến mức chỉ trí tuệ của chính nàng mới cân xứng nổi. Tôi huyên thuyên với nàng một lát rồi đưa về phòng. Bull đang say xỉn và cũng đang chuốc một con nhỏ người Mexico xỉn theo. Carlo thì làm một bài thơ về heroin. Mãi đến gần nửa đêm mới thấy Hassel về. Hắn ngủ vùi ở băng ghế sau xe jeep. Đá tan hết cả. Hassel nói hắn đã uống tới năm viên thuốc ngủ. “Chà, nếu trí nhớ của tôi cũng hoạt động hiệu quả như trí tuệ tôi thì tôi có thể kể lại tỉ mỉ cho ông nghe bọn này đã làm gì. À, nhưng ta hiểu thời gian mà. Mọi sự tự nó cũng ổn cả thôi. Tôi có thể cứ nhắm mắt và cái xe cũ nát này tự nó cũng có thể chạy được.”

Trong những đường phố vắng tanh ở Houston vào lúc bốn giờ sáng, một thằng nhóc đi xe máy đột nhiên rú ga vượt bọn tôi, áo quần lấp lánh những hàng cúc, kính bảo hiểm mặt, áo khoác đen bóng, một thi sĩ Texas ban đêm, đèo một em đằng sau như địu con, tóc cô nàng bay trong gió, miệng hát líu lo, “Houston, Austin, Fort Worth, Dallas... Và đôi khi là Kansas City... Rồi là Antone cũ kỹ, a ha a ha!” Chúng vụt khỏi tầm mắt. “Ê, nhìn con nhỏ ôm eo thằng nhóc kìa! Ta cũng đi lên cho vui!” Dean phóng xe đuổi theo “Nào, có phải là khoái không nếu ta nhập bọn với nhau, thành một băng bụi đời, và đứa nào cũng đáng yêu, vui vẻ, kháu khỉnh, không cãi lộn kiểu trẻ con, không phiền não vì hiểu lầm hay gì đấy tương tự? Ôi! Nhưng ta hiểu thời gian mà.” Hắn gập người rú ga.

Qua Houston, hắn, cho dù luôn tràn đầy sinh lực, cũng đã oải và tôi phải cầm lái thay. Đúng lúc ấy thì mưa bắt đầu rơi. Giờ thì chúng tôi đang trên vùng đồng bằng lớn bang Texas, và như Dean nói, “Ông cứ lái, cứ lái xe đi và đến tối mai ta vẫn còn ở trên đất Texas thôi.” Mưa trút xuống sầm sập. Tôi cho xe chạy trên một con đường đầy bùn trong một thị trấn nhỏ rồi chẳng may đâm thẳng vào một ngõ cụt. “Ôi, làm thế nào bây giờ?” Hai người kia đều đã ngủ. Tôi quay xe lại rồi chạy từ từ qua thành phố. Không có ma nào cả, không cả đến một ánh đèn. Bỗng một người cưỡi ngựa mặc áo mưa xuất hiện trước đèn pha. Đó là một tay cảnh sát trưởng. Mép mũ cao bồi của hắn chảy nước tong tong. “Xin hỏi đi Austin đường nào?” Hắn trả lời lịch sự và tôi phóng xe chạy luôn. Ra ngoài thành phố, tôi bỗng nhìn thấy hai ánh đèn pha chiếu thẳng vào xe tôi dưới trời mưa tầm tã. Thôi xong, chắc mình đi trái đường rồi, tôi bèn quẹo sang phải và thấy xe lăn trong bùn, lại quẹo trái một chút để lên lại đường. Đèn pha trước mặt vẫn chiếu thẳng vào xe tôi. Đến phút cuối cùng mới vỡ lẽ là chính cái xe đó mới đi trái đường. Tôi cho xe chạy ba mươi dặm một giờ trong bùn; may mà không có cái hố nào, ơn Chúa. Cái xe mất dạy bỗng dừng lại dưới trời mưa. Bốn tay công nhân nông nghiệp mặt mày nhăn nhó xong việc đi làm một chầu, tất cả đều mặc sơ mi trắng, tay chân bẩn thỉu ngồi trong xe và nhìn tôi câm lặng. Gã tài xế say bí tỉ.

Gã hỏi, “Houston đi đường nào?” Tôi đưa ngón tay cái chỉ ngược lại. Tôi phát hoảng khi nghĩ rằng chỉ vì một việc cỏn con là hỏi đường thôi mà đã phải làm đến như vậy, hệt như một lão ăn mày đâm sầm vào mình trên vỉa hè để chắn đường. Họ ngán ngẩm nhìn xuống sàn xe ngổn ngang vỏ chai va vào nhau lanh canh. Tôi mở máy, xe ngập trong bùn không sao đi nổi. Tôi thở dài giữa vùng Texas không một bóng người đang chìm trong màn mưa.

“Dean,” tôi nói, “dậy thôi.”

“Cái gì?”

“Xe bị sa lầy rồi.”

“Sao lại thế?”

Tôi nói hắn hay tình hình xảy ra. Hắn chửi toáng lên. Chúng tôi đi giày cũ vào, khoác áo vào và chui ra khỏi xe dưới trời mưa. Tôi tựa lưng vào phía sau ra sức đẩy. Dean loay hoay với mấy cái bánh xe trơn tuột. Chỉ một thoáng, quần áo chúng tôi lấm láp đầy bùn. Chúng tôi đánh thức Marylou và bảo nàng lên ga trong lúc chúng tôi đẩy. Con xe Hudson rú ga hết cỡ vẫn cứ ì ra đấy. Bỗng nó rung bắn lên và lao tuột ra khỏi mặt đường. Marylou kịp thời phanh xe lại và chúng tôi nhảy vội vào. Thế là ổn, chúng tôi đã mất béng ba mươi phút, ướt sũng và trông rất thảm hại.

Tôi ngủ thiếp đi, bùn dây từ đầu đến chân. Sáng ra, khi tôi tỉnh dậy, lớp bùn ấy đã khô và ngoài trời có tuyết rơi. Xe đã gần đến Fredericksburg, đang chạy trên cao nguyên. Đó là một trong những mùa đông tồi tệ nhất trong lịch sử bang Texas và cả miền Tây, gia súc chết như ruồi trong những trận bão tuyết dữ dội, tuyết rơi cả ở San Francisco và LA. Chúng tôi thật thảm hại. Ước gì đang ở New Orleans với Ed Dunkel. Đến lượt Marylou cầm lái. Dean ngủ. Một tay nàng cầm lái, còn tay kia đặt trên người tôi ở ghế sau. Nàng thủ thỉ những lời hứa hẹn khi đến San Francisco. Mồm tôi khổ sở ứa nước miếng trước viễn cảnh đó. Đến mười giờ thì tôi lại cầm tay lái. Dean tiếp tục ngủ li bì, mặc cho xe chạy hàng ngàn dặm ảm đạm qua màn tuyết dày đặc và những đồi ngải đắng xác xơ. Dân chăn bò đội mũ lưỡi trai đeo chụp giữ ấm tai nháo nhác đi tìm bò. Dọc đường, thỉnh thoảng lại xuất hiện những ngôi nhà nhỏ đầm ấm, ống khói đang nhả khói lên trời. Tôi ước gì được ghé vào đấy ngồi trước lò sưởi uống chút sữa béo và ăn món đậu hầm.

Đến Sonora, tôi lại giúp mình đỡ đói bằng cách thó tạm ít bánh mì pho mát trong lúc chủ quán đang loay hoay tiếp chuyện gã chăn bò đô con ở phía bên kia cửa hàng. Dean reo ầm lên khi nghe tôi kể lại, hắn cũng đang đói ngấu. Không thể chi ra nổi một xu cho khoản ăn uống, “Phải, phải,” Dean nói khi nhìn thấy dân chăn bò tung tẩy nhan nhản khắp đường phố Sonora, “mỗi thằng chết tiệt kia là một tên triệu phú, có hàng ngàn đầu gia súc, nuôi công nhân nông nghiệp, có nhà cửa đàng hoàng, có tiền gửi nhà băng. Nếu tôi mà ở đây, tôi sẽ biến thành một tên ngốc trong làng cứ đi lang thang trên đồi ngải đắng, biến thành loài thỏ hoang, tôi sẽ liếm láp các cành cây, tôi sẽ đi săn đuổi các ả chăn bò... Hê, hê, hê, hê! Mẹ kiếp! Chết tiệt!” Hắn tự đấm vào ngực mình thình thịch. “Ôi, đúng là như vậy! Khốn khổ cái thân tôi!” Cũng chả biết hắn nói gì nữa. Hắn cầm lái và phóng một mạch quãng đường còn lại qua luôn bang Texas, khoảng năm trăm dặm, và tới El Paso vào lúc sẩm tối, chỉ dừng xe lại có một lần gần Ozona, cởi bỏ hết quần áo và chạy nhảy lung tung, la thét om sòm giữa những lùm ngải đắng. Các xe khác đi qua nhưng không thấy hắn. Rồi Dean chạy nhanh về xe và tiếp tục lên đường. “Giờ thì Sal này, Marylou này, tôi muốn hai người làm như tôi, trút bỏ hết gánh nặng quần áo. Quần áo thì có ý nghĩa quái gì chứ? Vậy đó, ý tôi là thế, hãy trương cái bụng đẹp của hai người ra mà phơi nắng như tôi đây. Nào, làm đi!” Xe chạy dưới mặt trời miền Tây, ánh nắng xiên thẳng vào xe qua kính chắn gió. “Trương bụng ra khi chúng ta đi vào mặt trời nhé.” Marylou làm luôn, tôi cũng chẳng phải cổ hủ gì nên cũng làm theo luôn. Cả ba cùng ngồi lên ghế trước. Marylou lấy hộp kem dưỡng ẩm ra bôi cho chúng tôi để tạo cảm hứng. Thỉnh thoảng lại có một cái xe tải lớn lướt qua; gã tài xế ngồi trong cabin khá cao, trong một giây đồng hồ đã bắt được cảnh một người đẹp tóc vàng hoàn toàn ở truồng ngồi giữa hai thằng đàn ông cũng y như vậy: lúc nó lướt qua cửa kính, có thể thấy cái xe tải đó lạng tay lái một phát. Những ngọn đồi ngải đắng, giờ đã sạch tuyết, chạy giật lùi hai bên đường. Chẳng mấy chốc chúng tôi đã đến vùng núi Pecos. Những khoảng xanh lơ mở ra trên bầu trời. Chúng tôi ra khỏi xe xem di tích của người da đỏ. Dean vẫn tồng ngồng. Marylou và tôi mặc thêm cái áo khoác. Chúng tôi tha thẩn giữa những đống đổ nát, la hét om sòm. Một nhóm khách du lịch nhìn thấy Dean trần truồng giữa cánh đồng nhưng không dám tin vào mắt mình nên vội vã quay đi.

Dean và Marylou đậu xe ở gần Van Hom và làm tình với nhau trong khi tôi ngủ. Tôi tỉnh dậy đúng lúc xe đổ dốc xuống thung lũng Rio Grande hùng vĩ, qua Clint và Ysleta để đến El Paso. Marylou nhảy xuống ghế sau, tôi nhảy lên băng trước và xe tiếp tục chạy. Bên tay trái, vượt qua những khoảng lớn của Rio Grande là những mỏm đồi đỏ quạch mọc đầy cây thạch nam của vùng biên Mexico, vùng đất của bộ tộc Tarahumare*; bóng tối lờ mờ phủ lên các đỉnh đồi. Phía trước mặt ánh đèn của El Paso và Juarez từ xa hắt lại qua cả một thung lũng mênh mông, làm hiện ra cùng một lúc không chỉ một đoàn tàu hổn hển chuyển động về mọi hướng, như đó chính là thung lũng của thế giới. Bọn tôi đang đổ dốc xuống đó.

“Clint, Texas!” Dean nói. Hắn mở radio, chọn kênh Clint. Cứ mười lăm phút một, họ lại phát một bài hát; thời gian còn lại dành để quảng cáo khóa trung học từ xa. “Chương trình phủ sóng cả miền Tây,” Dean rất phấn khích. “Trời ạ, hồi ở trại cải tạo và ở trong tù, tôi nghe đài này cả ngày lẫn đêm. Tất cả bọn tôi đều từng viết thư đăng ký. Ông sẽ được nhận bằng trung học qua thư, fax hay gì đấy, nếu thi đậu. Tất cả bọn cao bồi lỏi con ở miền Tây, bất kể thằng nào, không lúc này thì lúc khác, đều ghi tên theo học những lớp này, chỉ có cái món này để nghe thôi mà. Ông mở đài ở Sterling, Colorado, Lusk, Wyoming, chỗ nào cũng thế, và sẽ chỉ bắt được mỗi đài Clint, Texas, rồi lại Clint, Texas. Và nhạc thì bao giờ cũng là loại nhạc cao bồi rẻ tiền và nhạc của bọn Mễ Tây Cơ, đích thị là chương trình tồi tệ nhất trong lịch sử Hoa Kỳ, thế mà chẳng ai làm gì được nó. Nó có một máy phát công suất rất lớn, át sóng mọi chương trình phát thanh khác.” Bọn tôi nhìn thấy cột ăng ten lớn đằng sau những dãy nhà ở Clint. “Ôi, anh bạn, có bao điều tôi có thể kể ra cho ông nghe.” Dean kêu lên, nước mắt lưng tròng. Mắt hướng về Frisco và Bờ biển, trời tối chúng tôi vào tới thành phố El Paso, cạn túi. Chúng tôi nhất thiết phải kiếm ra ít tiền mua xăng, nếu không thì chẳng bao giờ đến nơi được.

Cả bọn tìm đủ cách. Chúng tôi thử đến ở phòng du lịch nhưng đêm ấy chả có ma nào cần đi miền Tây cả. Phòng du lịch là nơi người ta đến để tìm người cùng đi và cùng chia sẻ tiền xăng, điều này là hợp pháp ở miền Tây. Vài kẻ mặt mũi bặm trợn đang đứng đợi bên mấy cái va li rách. Chúng tôi đến chỗ bến xe khách Greyhound, cố thuyết phục ai đó thay vì bỏ tiền không mua vé đi Bờ biển thì trả tiền và trèo lên xe bọn tôi. Bọn tôi rất ngại nên chẳng tiếp cận được ai cả. Cứ quanh quẩn một cách thảm hại. Ngoài trời rất lạnh. Một thằng sinh viên rỏ nước dãi khi thấy Marylou mơn mởn nhưng cố vờ không quan tâm. Dean và tôi định tiếp cận hắn nhưng rồi quyết định bọn tôi đâu phải loại dắt gái. Bỗng một thằng nhóc dở hơi ngu ngốc, mới ra trại cải tạo, mon men lại gần. Dean và gã bèn nhào luôn vào quán làm chầu bia. “Đi nào, đi đập đầu một thằng và chôm tiền của hắn thôi.”

“Anh thích chú rồi đấy!” Dean kêu lên và thế là họ đi liền. Tôi hơi hoảng, nhưng Dean chỉ muốn đi ngắm phố phường ở El Paso với thằng nhóc để giải khuây một lúc. Marylou và tôi ngồi đợi hắn trong xe. Nàng ôm choàng lấy tôi.

Tôi nói, “Chết tiệt, Lou, đợi đến Frisco đã.”

“Em cóc cần. Đằng nào thì Dean cũng sẽ bỏ em thôi.”

“Chừng nào em quay lại Denver?”

“Em cũng chưa biết. Em chẳng quan tâm mình đang làm gì. Em trở lại miền Đông với anh được không?”

“Phải kiếm được ít tiền ở Frisco đã.”

“Em biết một nơi anh có thể kiếm việc làm, làm bồi bàn trong một tiệm ăn, còn em là nhân viên phục vụ. Em biết một khách sạn có thể thuê phòng chịu. Ta sống cùng nhau. Chúa ơi, em buồn lắm.”

“Em buồn chuyện gì, cưng?”

“Mọi thứ đều làm em buồn. Ôi, mẹ kiếp, em ước gì Dean không điên khùng như thế.” Dean hớn hở quay về, cười nắc nẻ và nhảy lên xe.

“Thằng nhóc ấy quái đản thật! Tôi đã đi guốc vào trong bụng nó. Tôi từng quen hàng ngàn thằng như nó, giống nhau suốt lượt, đầu óc bã đậu của chúng giống hệt nhau, hoạt động đều đặn như đồng hồ, ôi... sự phức tạp không bờ bến, không có thời gian, không có thời gian...” Và hắn lao xe đi như một mũi tên, nằm rạp xuống tay lái, phóng thật nhanh ra khỏi El Paso. “Chỉ việc nhặt lấy vài người đi bộ ở dọc đường. Cam đoan là có khối. Hấp! hấp! đi nào. Cẩn thận!” hắn hét lên khi thấy một cái xe máy, lượn qua, rồi lại đánh tay lái lần nữa tránh xe tải, nhằm biên giới thành phố thẳng tiến. Phía bên kia sông là ánh đèn lấp lánh của Juarez, vùng đất khô hạn đìu hiu, và những ngôi sao đêm vùng Chihuahua nhấp nháy trên bầu trời như châu báu. Marylou ngắm Dean theo cách nàng vẫn nhìn ngắm hắn trong suốt chuyến đi xuyên đất nước rồi ngược trở lại - chỉ bằng một cái liếc mắt, buồn bã và u sầu, như thể nàng muốn chặt đầu hắn đem giấu vào tủ riêng của mình. Nàng yêu hắn bằng một tình yêu đầy ghen tuông và ngập tràn nuối tiếc đến nỗi hắn cũng phải lấy làm lạ, vừa điên rồ dữ dội vừa dửng dưng, bằng một nụ cười phúc hậu dịu dàng pha lẫn sự ghen tuông nham hiểm đôi khi khiến tôi thấy sợ nàng, bằng một tình yêu chính nàng cũng biết sẽ chẳng bao giờ đom hoa kết trái, bởi khi nàng ngắm khuôn mặt góc cạnh mang trong nó cả sự tự mãn và đãng trí đàn ông ấy, nàng biết rõ hắn chỉ là một thằng khùng. Dean thì vẫn cho rằng Marylou chỉ là một con điếm, hắn tâm sự với tôi rằng nàng chỉ là kẻ dối trá bệnh hoạn. Thế nhưng, khi nàng ngắm hắn như vậy, thì đó chính là tình yêu, và mỗi lần Dean thấy thế thì hắn lại rộng nở nụ cười tán gái giả tạo, hàm răng trắng bóng, hàng mi chớp chớp, trong khi chỉ khoảnh khắc trước hắn vẫn còn đang đắm chìm trong mơ mộng về sự bất tử của mình. Rồi cả Marylou lẫn tôi đều cười phá lên - Dean chẳng có vẻ gì là bối rối, chỉ đần mặt cười tươi như muốn nói, “Thế nào, chả nhẽ ta lại không đùa với nhau được một chút sao?” Thế đấy.

Ra khỏi El Paso, trong đêm tối, chúng tôi nhìn thấy một bóng người ăn mặc lôi thôi đang giơ ngón tay cái lên ra dấu xin đi nhờ. Vị khách đi nhờ xe mong đợi đây. Dean phanh kít xe lại rồi lùi xuống tận chỗ khách đứng. “Chú có bao nhiêu tiền, chú nhóc?” Thằng nhóc này không có tiền, khoảng mười bảy tuổi, xanh xao, kỳ quái, một bàn tay teo tóp và không có va li. “Trông nó không kháu khỉnh sao,” Dean quay sang tôi, nghiêm túc hết biết. “Lên xe đi, chú em, anh cho chú đi nhờ.” Thằng nhóc biết là nó gặp may. Nó nói có một bà cô ở Tulare thuộc California, bà này có mở một cửa hàng tạp hóa, và khi về đến đấy, nó sẽ có tiền để trả chúng tôi. Dean cười bò cả ra sàn xe, sao mà giống hệt thằng nhóc ở Bắc Carolina thế cơ chú. “Phải! Phải!” hắn kêu ầm lên. “Chúng ta đều có bà cô; nào, cùng đi gặp những ông cô, bà cậu, và những cửa hàng tạp hóa NHAN NHẢN dọc con đường này nào!” Chúng tôi lại có một vị khách mới, một thằng nhóc đáng yêu. Nó không nói năng gì, chỉ dỏng tai nghe thôi. Nghe Dean thuyết trình được một phút, nó tưởng đâu vừa ngồi vào một cái trại điên lưu động. Nó bảo phải đi quá giang từ Alabama về nhà ở Oregon. Bọn tôi hỏi nó đến Alabama làm gì.

“Em đến thăm ông cậu; ông nói đã xin cho em một việc làm ở nhà máy cưa. Công việc đổ bể, em đành về nhà.”

“Về nhà,” Dean nói, “về nhà, đúng rồi, anh hiểu, bọn anh sẽ đưa chú về đến nhà, ít nhất thì cũng đến tận Frisco.” Nhưng chúng tôi làm gì có tiền. Tôi chợt nảy ra ý nghĩ đến vay tạm thằng bạn cũ Hal Hingham ở Tucson bang Arizona. Dean đồng ý vội và cho xe dông thẳng đến Tucson.

Xe chạy qua Las Cruces bang New Mexico vào ban đêm và đến Arizona lúc sáng bạch. Tôi bừng tỉnh sau một giấc ngủ sâu, thấy mọi người vẫn ngủ như cừu và cái xe đang đậu ở đâu thì có Chúa mới biết, bởi tôi không nhìn thấy gì hết qua cửa kính mờ hơi sương. Tôi bước ra khỏi xe. Chúng tôi đang ở vùng núi: cảnh mặt trời mọc tuyệt diệu, không khí dịu mát tím hồng ánh bình minh, sườn núi hắt ánh mặt trời đỏ ối, cỏ xanh màu ngọc lục bảo phủ đầy thung lũng, sương long lanh và những đám mây vàng đang liên tục biến hóa trên trời; dưới mặt đất là những hố chuột đất đào, xương rồng và cây mesquite*. Đến lượt tôi cầm tay lái. Dean và thằng nhóc ngồi dồn vào để lấy chỗ cho tôi lái xe, và tôi tắt máy khi xuống dốc để tiết kiệm xăng. Cứ thế mà đến được Benson ở Arizona. Tôi chợt nhớ ra mình vẫn còn một chiếc đồng hồ bỏ túi mà Rocco vừa tặng tôi nhân dịp sinh nhật, cái đồng hồ trị giá bốn đô. Đến trạm xăng, tôi hỏi thăm xem thử ở Benson có tiệm cầm đồ nào không. Nó ở ngay cạnh nhà ga. Tôi đến gõ cửa, một người từ trên giường bò ra và một phút sau tôi nhận được một đô la tiền cầm đồng hồ. Giờ thì có đủ xăng để chạy đến Tucson rồi. Nhưng bỗng một gã cảnh sát vũ trang xuất hiện và đòi xem bằng lái xe của tôi, đúng lúc tôi sắp sửa nổ máy. “Anh bạn ngồi băng sau có bằng,” tôi nói. Dean và Marylou đắp chung một chăn đang ngủ vùi. Tên cớm đánh thức Dean dậy. Hắn rút súng ra và quát, “Giơ tay lên!”

“Thưa ngài cảnh sát,” tôi nghe Dean giở giọng ngọt xớt lố bịch không thể tả, “thưa ngài cảnh sát, tôi còn đang phải cài khóa quần.” Suýt nữa thì tên cớm cũng bật cười. Dean chui ra, bẩn thỉu, tơi tả, trần cái áo phông cộc tay, tay xoa bụng, chửi thề, tìm mãi không thấy bằng lái và giấy tờ xe đâu. Tên cớm lật hòm phía sau lên. Giấy tờ hợp lệ cả.

“Chỉ là để kiểm tra thôi,” gã toét miệng cười. “Giờ thì các vị có thể đi được rồi. Các vị sẽ thấy, Benson thực sự không tồi đâu; các vị sẽ thích nơi này nếu nán lại đây làm bữa điểm tâm.”

“Vâng, vâng, vâng,” Dean nổ máy, hoàn toàn không thèm để mắt đến gã. Chúng tôi thở phào nhẹ nhõm. Bọn cớm luôn nghi ngờ khi thấy một nhóm thanh niên ngồi xe mới coong mà lại không có một xu dính túi và phải đi cầm cố cả đồng hồ đeo tay. “Ôi, bao giờ chúng nó cũng nhúng mũi vào những việc không liên can gì đến chúng cả,” Dean nói, “nhưng gã này còn khá hơn con chuột cống ở Virginia nhiều. Bọn ở Virginia luôn cố bắt bớ để được chạy tít trên báo, chúng nghĩ xe nào chạy qua cũng là xe của một băng bự ở Chicago. Chúng chả có việc gì khác để làm.” Xe chạy thẳng đến Tucson.

Tucson nằm trong một thung lũng đẹp ven sông, nhìn lên dãy Catalina tuyết phủ. Cả thành phố là một công trường khổng lồ, toàn những khách vãng lai, cuồng nhiệt, tham vọng, bận bịu, vui vẻ, những dây quần áo, những căn nhà di động, những khu phố trung tâm nhộn nhịp chăng đầy biển quảng cáo; tất cả tạo nên một không khí rất California. Con đường Fort Lowell - Hingham ở gần đấy - chạy qua những thân cây của vùng hoang mạc bằng phẳng. Bọn tôi nhìn thấy Hingham nghiền ngẫm trong vườn. Hắn là nhà văn, đến Arizona để được yên ổn ngồi viết sách. Hắn là một nhà văn trào phúng cao lớn, bụi bặm, ít nói, nếu nói thì cũng chỉ thì thầm và chẳng bao giờ nhìn vào mắt người đối diện. Hắn sống cùng vợ và đứa con nhỏ trong một ngôi nhà xây bằng gạch không nung, một cái lều nhỏ do ông bố dượng người da đỏ dựng lên. Mẹ hắn ở riêng, phía bên kia vườn. Bà là một người Mỹ nhiệt tình, mê đồ gốm, các chuỗi hạt và sách. Hingham có bạn bè ở New York, thư của họ gửi về có nhắc đến Dean. Bọn tôi ùa vào hắn như một cơn bão, ai nấy đói meo, kể cả thằng Alfred đi nhờ xe. Hingham mặc một cái áo len cũ đang hút tẩu giữa không khí miền hoang mạc khắc nghiệt. Mẹ hắn bước ra mời chúng tôi vào bếp ăn. Chúng tôi nấu mì bằng một cái nồi to.

Rồi tất cả ra xe để đến một đại lý giải khát ở ngã tư, ở đây Hingham đổi một tấm séc năm đô ra tiền mặt và đưa tiền cho tôi.

Màn tạm biệt diễn ra ngắn gọn. “Mình rất vui,” Hingham nói, nhìn ra chỗ khác. Bên ngoài hàng cây, bên kia vùng cát, cái biển lớn của một quán rượu gắn đèn nê ông ánh lên đỏ rực. Bao giờ Hingham cũng ra đó làm một vại bia khi đã viết mệt rồi. Hắn rất cô đơn, hắn mong được quay về New York. Khi chúng tôi lái xe đi, thật buồn khi nhìn thấy cái thân hình cao lớn ấy cứ nhỏ dần trong bóng tối hệt như bao bóng hình khác ở New York và New Orleans, họ cứ chập chờn dưới bầu trời mênh mông và mọi chuyện về họ đều dần chìm xuống. Đi đâu? Làm gì? Nhằm mục đích gì?... Ngủ thôi. Nhưng cái bọn khùng này lại cứ muốn lao về phía trước.