hoàng voan vàng nghệ nhô khỏi đại dương, Rạng Đông đem ánh sáng cho thần linh và thế nhân lúc Thetis tới dãy thuyền mang tặng phẩm thần linh vừa trao. Nữ thần thấy quý tử thương yêu nằm phủ phục, hai tay ôm Patroklos, khóc nức nở. Nhiều đồng đội đứng xung quanh sụt sùi. Xuất hiện giữa đám đông, cầm tay quý tử, nữ thần dịu hiền gọi tên nói nhỏ nhẹ: “Con, để thanh niên nằm đó, buồn đến mấy mình cũng chẳng thể đổi thay, vì anh ấy quỵ gục là do thần linh quyết định. Phần riêng con hãy nhận giáp y rực rỡ mẹ mang từ tư thất Hephaistos, giáp y ngoạn mục chưa thế nhân nào choàng lên vai.”

Dứt lời nữ thần đặt trang bị hoàn chỉnh, óng ả trước mặt Achilleus. Trang bị gia công tuyệt vời lách cách, lẻng kẻng. Binh sĩ Myrmidon giật mình kinh hãi. Không dám nhìn, họ quay đi, run rẩy, sợ sệt. Trái lại, càng nhìn Achilleus càng thấy căm giận xâm nhập cõi lòng. Dưới làn mi cặp mắt rực sáng như đốm lửa bùng cháy tiết ra ánh nhìn dữ dằn. Tướng quân cúi cầm tặng phẩm tráng lệ thần linh sáng tạo, vuốt ve với vẻ vui mừng. Sau khi ngắm nghía trọn vẹn vẻ đẹp, tướng quân quay phắt sang nói với thân mẫu lời như có cánh bay xa: “Mẹ, giáp y thần linh tặng mẹ rõ ràng là công trình nghệ thuật chỉ hàng bất tử mới có thể hoàn thành, thế nhân chẳng tài nào làm nổi. Con sẽ mặc ra chiến trường bây giờ. Nhưng từ đây đến đó con rất sợ ruồi sẽ bu trên vết thương phơi trần do mũi thương đồng gây nên dòi bọ làm thi thể Patroklos dơ bẩn, sức sống đã mất, song thịt da không rữa nát.”

“Con,” Thetis nữ thần chân bạc tiếp lời, “đừng lo chuyện đó. Mẹ sẽ sắp xếp giữ ruồi không lại, dòi bọ không lúc nhúc trong cơ thể binh sĩ tử trận vì thần linh chiến tranh. Dù anh ấy nằm đây suốt năm, thịt da vẫn nguyên vẹn, hơn thế còn tươi tắn hơn bây giờ. Phần con, triệu tập quân sĩ Achaian tới hội trường, tuyên bố chấm dứt phẫn nộ với nguyên soái Agamemnon, sau đó vũ trang cấp tốc ra chiến trường, chuẩn bị tận dụng khả năng chiến đấu.”

Nói rồi bà truyền phả dũng cảm, táo bạo vào cơ thể con trai. Giữ Patroklos khỏi hư thối, thịt da vẫn ở trạng thái như hiện nay, bà lấy thần dược trường sinh và thần tửu hồng sắc nhỏ vào lỗ mũi. Trong khi đó Achilleus oai phong cất bước dọc bãi biển lớn tiếng réo gọi binh sĩ Achaian. Do vậy, ngay cả số quân đến bây giờ thường thơ thẩn bên dãy thuyền, tay chèo lo việc điều khiển bánh lái, bồi thuyền để lại trên boong lo việc tiếp liệu, phân phối bột mì, cũng tới họp vì sau thời gian vắng mặt lâu dài, không tham dự cuộc chiến đau thương, bây giờ Achilleus lại xuất hiện. Hai bầy tôi trung thành của thần linh chiến tranh, công tử hiếu chiến của Tydeus và Odysseus gan dạ, can trường chống thương cà nhắc mò tới, vẫn khốn khổ vì vết thương buồn thảm. Vừa tới hai người sà vào ngồi hàng đầu hội trường. Người đến sau cùng là nguyên soái Agamemnon, cũng đau đớn vì vết thương, Koon công tử Antenor gây nên bằng mũi đồng sắc nhọn lúc giao chiến quyết liệt.

Khi quân sĩ Achaian tụ họp đông đủ, Achilleus bước chân thoăn thoắt đứng lên phát biểu. Tướng quân bắt đầu: “Công tử Atreus, ngô bối đã căm giận lẫn nhau. Tuy thế nguyên soái hay bản nhân có nên duy trì thù hận dai dẳng gặm nhấm cõi lòng vì người con gái nữa không? Lòng riêng bản nhân mong muốn Artemis dùng tên bắn chết lúc nàng ở trên thuyền hôm bản nhân cướp phá Lyrnessos chọn làm chiến phẩm. Như vậy trong thời gian bản nhân phẫn nộ, nhiều binh sĩ Achaian sẽ không cắn răng chui vào lòng đất thế giới bao la dưới tay quân thù. Chỉ có Hektor và bọn Troian vì thế hưởng lợi; ngược lại binh sĩ Achaian theo bản nhân sẽ nhớ đời mối bất hòa giữa ngô bối. Nhưng thôi đó là dĩ vãng, hãy trả dĩ vãng về với dĩ vãng. Dù phẫn nộ thế nào, do sống còn đòi hỏi, ngô bối cũng nên dồn nén giữ kín trong lòng. Phần riêng bây giờ bản nhân chấm dứt phẫn nộ, chẳng nên tiếp tục giận dữ mãnh liệt làm chi. Bản nhân đề nghị nguyên soái cấp tốc tập họp binh sĩ Achaian tóc dài chuẩn bị chiến đấu, để bản nhân đi ra trực diện thăm dò xem quân Troian có còn định ngủ gần thuyền ngô bối nữa không. Bản nhân nghĩ nhiều đứa sẽ vui vẻ gấp gối nghỉ ngơi, nếu sống sót sau cuộc giao chiến khủng khiếp, nếu không bị thương đồng ngô bối quật ngã sóng soài.”

Lời vừa dứt binh sĩ Achaian xà-cạp gọn gàng hớn hở reo mừng, vì thấy công tử dũng cảm của Peleus tuyên bố chấm dứt phẫn nộ. Đúng lúc đó Agamemnon quyền uy lên tiếng. Nhỏm dậy ở chỗ đang ngồi, thay vì ra đứng giữa hội trường, nguyên soái rên rỉ đau đớn vì vết thương cất lời: “Quý hữu, anh hùng Danaan, bầy tôi thần linh chiến tranh, khi có người đứng lên phát biểu nên lịch sự lắng nghe, không nên ngăn chặn, vì phô diễn thành lời là việc làm khó khăn, ngay cả với diễn giả kinh nghiệm. Làm sao có thể nói hoặc nghe khi mọi người ồn ào nhận chìm tiếng nói dù nói lớn tới đâu? Bản chức sẽ giải thích với công tử Peleus. Rất mong tất cả quý hữu lắng nghe, từng người cân nhắc kỹ lưỡng điều bản chức trình bày. Binh sĩ Achaian trước đây tương tự quý hữu lúc này thường lớn tiếng chỉ trích bản chức về chuyện đó. Dẫu thế xin đừng trách bản chức. Nếu có trách hãy trách Chúa tể, Định mệnh và Erinys bước đi trong bóng tối. Cả ba làm tâm trí bản chức mù quáng man rợ, không còn biết phán xét, nhận định tại buổi họp hôm ấy, khi dựa vào quyền uy tịch thu chiến phẩm của Achilleus. Nhưng bản chức làm sao làm khác? Thần linh quyết định tất cả, trưởng nữ khả kính của Chúa tể, Ảo Tưởng ác tính làm thế nhân lầm lẫn. Chân mềm nhẹ, không bước đi trên mặt đất, mà lướt qua đầu thế nhân, nữ thần mang điên rồ cho nhân loại - gài bẫy, cám dỗ, tha hóa mọi người. Ngay cả Chúa tể lớn nhất, trên cả thế nhân lẫn thần linh, có lần cũng bị nữ thần làm lầm lạc. Mặc dù là nữ thần, Hera cũng mánh lới đánh lừa Chúa tể hôm Alkmene sắp hạ sinh Herakles cường tráng trong thành phố Thebes, tường vững chắc vây quanh. Lúc đó Chúa tể trang trọng tuyên bố với thần linh: ‘Lắng nghe, nam thần và nữ thần, quả nhân muốn tất cả đều hay điều lòng dạ quả nhân thôi thúc nói ra. Hôm nay, Eileithyia nữ thần lo việc lâm bồn đau đớn sẽ đem ra ánh sáng hài nhi, hài nhi sẽ là quân vương trị vì hết mọi người sống xung quanh, hài nhi thuộc dòng dõi thế nhân mang dòng máu quả nhân.’ Chộp ngay vấn đề, chủ ý gài bẫy, Hera khả kính tiếp lời: ‘Như vậy là Thánh thượng định đánh lừa, lời nói không đi đôi với việc làm. Bởi thế bây giờ xin người cư ngụ trên núi Olympos trang trọng tuyên thệ tức thì với thần thiếp: hài nhi lọt lòng giữa hai chân sản phụ bữa nay sẽ trị vì tất cả người sống xung quanh, hài nhi thuộc dòng dõi mang dòng máu đấng chí tôn.’ Nữ thần nói thế. Không nhìn thấy âm mưu Chúa tể trang trọng tuyên thệ. Do vậy Chúa tể lầm lạc hoàn toàn. Trái lại, rời đỉnh núi Olympos, Hera hối hả lao xuống Argos thuộc Achaia vì biết hiền nội cao quý của Sthenelos công tử Perseus ở đó. Thiếu phụ sắp sinh con, nhưng bào thai mới bảy tháng. Hera đưa hài nhi ra ánh sáng mặt trời trước thời hạn, đồng thời trì hoãn Alkmene sinh nở bằng cách cấm nữ thần hộ sinh giúp đỡ sản phụ. Sau đó nữ thần thân chinh đi gặp Chúa tể công tử Kronos báo tin: ‘Cha Chúa tể, thần linh sấm chớp, thần thiếp vội tới thông báo để Chúa tể am tường. Hôm nay có hài nhi cao cả chào đời, hài nhi sẽ là quân vương trị vì người Argive. Hài nhi là Eurystheus, thân phụ là Sthenelos công tử Perseus. Xuất thân từ dòng dõi Chúa tể, hài nhi đương nhiên sẽ trị vì người Argive.’ Nữ thần dứt lời, Chúa tể cảm thấy đau đớn cõi lòng. Nổi giận đùng đùng nắm tóc Ảo Tưởng bóng lộn Chúa tể tuyên thệ dứt khoát: vì làm tất cả lầm lạc, Ảo Tưởng sẽ không bao giờ đặt chân lên núi Olympos và bầu trời đầy sao. Rồi dùng tay quay tít quanh đầu, Chúa tể quăng khỏi bầu trời đầy sao. Ảo Tưởng rơi xuống thế giới thế nhân. Dẫu vậy mỗi khi thấy Herakles, công tử yêu quý, hì hục hoàn tất việc làm bất xứng Eurystheus bắt phải hoàn tất, nghĩ tới Ảo Tưởng, Chúa tể không sao không rên rỉ. Bản chức cũng vậy. Lúc Hektor mũ trận bóng loáng tàn sát quân Argive sau dãy thuyền, bản chức không sao quên Ảo Tưởng đã làm bản chức lầm lẫn hôm đó. Tuy nhiên, dù bản thân lầm lẫn, dù Chúa tể lột mất trí khôn, bản chức vui lòng đền trả, bồi thường tướng quân đầy đủ. Vậy tướng quân chuẩn bị ra chiến trường, lãnh đạo toàn quân lâm trận. Bản chức tuyên bố ngay đây, bản chức sẵn sàng trao lại những gì Odysseus hứa hôm qua, khi tới biệt trại vấn an tướng quân. Nếu muốn, tướng quân hãy chờ, mặc dù sốt ruột muốn ra chiến trường, tùy tùng sẽ tới thuyền lấy chiến phẩm mang lại. Tướng quân sẽ thấy bản chức thực tâm muốn làm tướng quân vui lòng.”

Achilleus bước chân thoăn thoắt đáp: “Công tử Atreus, nguyên soái Agamemnon, cứ để chiến phẩm ở đó. Khi nào thuận tiện nếu muốn hãy đem ra hoặc giữ lại tùy ý. Trái lại, bây giờ ngô bối hãy nghĩ tới tấn công, chẳng nên trì hoãn. Công việc lớn lao trước mắt phải hoàn thành, ngô bối không thể ở đây bàn cãi lăng nhăng, phí phạm thì giờ. Bởi thế quý hữu sẽ thấy Achilleus lại xuất hiện trên hàng đầu với thương đồng tiêu diệt quân Troian. Rất mong quý hữu, muôn người như một, cũng hăng say như thế khi giao chiến với quân thù!”

Vừa nghe muốn phản đối Odysseus mưu trí liền lên tiếng: “Không, mặc dù dũng cảm, Achilleus muôn vàn khả kính, tướng quân chẳng nên hạ lệnh con cháu người Achaian chưa ăn uống tiến vào thành Troa và tung họ ra tấn công quân thù. Chiến trận sẽ không kết thúc mau chóng, khi hai bên lâm chiến, khi thần linh đưa tinh thần chiến đấu của hai đối thủ lên cao. Thay vì thế hãy khuyến khích họ dùng bữa, uống vang bên dãy thuyền: hăng say, dũng cảm bắt nguồn từ đó. Quân lính không thể đương đầu với quân thù suốt ngày tới lúc mặt trời lặn mà không có gì nhét vào bụng. Mặc dù lòng dạ sẵn sàng chiến đấu, song kiệt sức bất ngờ, đói khát giày vò, chân chùn gối mỏi, quân lính không thể đứng vững. Trái lại, trước khi ra trận chiến đấu, dù suốt ngày, nếu ăn uống no say, tinh thần lên cao, sức mạnh dẻo dai, quân lính có thể tung hoành tới lúc tàn cuộc. Bởi thế, bỉ nhân kêu gọi tướng quân ra lệnh binh sĩ tan hàng, sửa soạn bữa ăn. Còn chiến phẩm nguyên soái Agamemnon nên đem ra giữa hội đồng để binh sĩ Achaian nhìn thấy tận mắt, phần riêng nguyên soái cũng yên chí, vui lòng. Hơn thế, nguyên soái phải đứng trước hàng quân Argive trịnh trọng thề chưa hề lên giường, chưa hề ăn nằm với nàng, như thường thấy, ô nguyên soái, giữa đàn ông với đàn bà. Đổi lại trong lòng, trong trí tướng quân cũng phải bày tỏ tinh thần hòa giải. Sau đó, như tặng phẩm giảng hòa, nguyên soái phải tổ chức bữa tiệc linh đình trong biệt trại để tướng quân lấy lại những gì mình đòi hỏi. Và nguyên soái công tử Atreus từ giờ về sau làm gì cũng nên thận trọng với mọi người. Bởi không có gì là nhục nhã, ngay cả với quân vương, khi xúc phạm mà thành thật công nhận và sẵn sàng sửa lỗi.”

Nguyên soái Agamemnon tiếp lời: “Công tử Laertes, bản chức hân hoan lắng nghe đề nghị. Trình bày đầy đủ, giải thích trọn vẹn, chiến hữu đã đề cập rành mạch, chân tình từng điểm. Bản chức không những sẵn sàng mà còn hăm hở tuyên thệ như chiến hữu yêu cầu. Bản chức sẽ không thề giả dối trước mặt thần linh. Xin Achilleus chờ đây, mặc dù muốn lâm trận, và xin quý hữu đừng rời hội đồng, tất cả đợi chiến phẩm từ trại đưa tới, ngô bối chính thức làm lễ tế sinh nghiêm túc xác định lời thề. Riêng quý hữu, bản chức trao phó trọng trách và yêu cầu chọn binh sĩ trẻ tuổi, đắc lực hơn hết trong lực lượng Achaian, tới thuyền bản chức thu nhặt chiến phẩm ngô bối hứa trao trả Achilleus hôm qua, kể cả số phụ nữ. Và bảo Talthybios mau mau sửa soạn heo dái làm lễ tế sinh dâng Chúa tể và Mặt trời trước mặt đông đảo hàng quân.”

Nhưng Achilleus bước chân thoăn thoắt lại đứng lên đáp lời. Tướng quân nói: “Công tử vẻ vang của Atreus, quân vương Agamemnon, nguyên soái quyết định chí lý, song nên thực hiện lúc khác, khi chiến cuộc chùng giãn, huyết quản bản nhân không sôi sục như bây giờ. Gục ngã dưới tay Hektor công tử Priam khi Chúa tể ban trao chiến thắng, thân hữu ngô bối thương tích đầy mình nằm phơi thây trên cánh đồng thế mà giờ này nguyên soái và Odysseus hối thúc bản nhân nghĩ tới miếng ăn! Phần riêng, ngược lại, bản nhân hạ lệnh con cháu người Achaian chiến đấu ngay bây giờ, chưa ăn, bụng đói, song sẽ ăn no, lúc mặt trời lặn, khi ngô bối tẩy sạch vết nhơ. Từ lúc này đến lúc đó bản nhân sẽ không đút thứ gì vào miệng, đồ ăn hay thức uống, vì thân hữu bản nhân chết nằm trong trại, thây nát vì mũi thương đồng, chân quay ra cửa, đồng đội thương tiếc than khóc xung quanh. Bởi thế điều nguyên soái nói lòng bản nhân không màng, trừ máu, giết và tiếng rên la đau đớn của con người.”

“Ô, Achilleus, công tử Peleus, anh hùng xuất chúng hàng quân Achaian,” Odysseus mưu trí đáp, “tướng quân khỏe mạnh, đường thương mãnh liệt hơn bỉ nhân, song xét tuổi đời và kinh nghiệm, về phán xét và nhận định, có thể khẳng định bỉ nhân tương đối biết nhiều, chín chắn hơn tướng quân. Vì thế tướng quân nên vui lòng chấp nhận ý kiến bỉ nhân đề xướng. Binh sĩ sẽ mau chán nản nếu chiến trường là cánh đồng nơi kiếm đồng ngả vô vàn cây lúa nằm dài trên mặt ruộng, song bông lúa thu hoạch chẳng là bao, khi Chúa tể trọng tài trận đánh nghiêng chiều cán cân đối với thế nhân. Nhịn đói không phải cung cách binh sĩ Achaian biểu lộ thương tiếc người quá cố, vì ngày nối ngày biết bao binh sĩ theo nhau gục ngã. Chừng nào ngô bối mới tìm thấy an ủi đối với quân lính nhịn đói khắc khổ như vậy? Không. Ngô bối phải mai táng binh sĩ tử trận, đồng thời tôi luyện trái tim cương quyết sau một ngày than khóc. Mặt khác, người nào thoát khỏi cảnh tàn sát ghê tởm phải nghĩ tới chuyện ăn uống, để có thêm sức lực, ngô bối tiếp tục, liên tục giao chiến với quân thù, thân thể choàng phủ đồng thau cứng rắn. Bởi thế không ai trong quý hữu lẩn tránh, chờ đợi kêu gọi lần thứ hai mới xung trận. Vì lệnh sẽ thảm khốc đối với bất kỳ ai nấn ná, lần lữa đằng sau dãy thuyền. Ngô bối kêu gọi mọi người chiến đấu, tung hết lực lượng tấn công quân Troian luyện ngựa.”

Không nói gì nữa, Odysseus chọn ngay người thực hiện nhiệm vụ trao phó: công tử Nestor lừng danh, Meges công tử Phyleus, Thoas, Meriones, Lykomedes công tử Kreion, cuối cùng Melanippos. Tất cả tới biệt trại Agamemnon công tử Atreus. Lệnh vừa ban việc xong tức thì. Họ mang ra khỏi trại bảy kiềng ba chân quân vương đã hứa với Achilleus, hai mươi vạc nấu bằng đồng bóng lộn, mười hai ngựa; sau đó họ dẫn ra phụ nữ khéo tay thạo việc, bảy người tất cả, và Briseis cặp má nõn nà là tám. Về vàng cân sẵn tổng cộng mười ta-lăng, Odysseus dẫn đường đi trước, binh sĩ trẻ tuổi Achaian mang chiến phẩm theo sau. Họ đặt phẩm vật giữa hội trường. Đúng lúc đó Agamemnon đứng dậy. Talthybios bình thân bên cạnh nguyên soái, giọng nói lanh lảnh, uy nghiêm, hai tay ôm heo dái. Rút đoản kiếm thường đeo bên bao kiếm to lớn, bắt đầu lễ nghi, công tử Atreus cắt chút lông trên đầu heo dái, như sản phẩm đầu mùa, tay giơ cao khấn vái cầu xin Chúa tể. Quân lính Achaian ngồi tại chỗ im lặng, trật tự theo cấp bậc, chăm chú lắng nghe. Ngước nhìn bầu trời cao rộng, quân vương lẩm bẩm cầu xin: “Trước hết con kêu gọi Chúa tể, thần linh cao nhất, lớn nhất trong hàng thần linh, tiếp đến con van vái Trái Đất, Mặt Trời và Erinys bắt thế nhân đền trả vì tội bội thệ ở thế giới dưới kia, xin tất cả chứng giám! Con thề con chưa hề đặt tay lên thiếu nữ Briseis, do ước muốn công khai mang nàng lên giường ăn nằm hay vì bất kể mục đích nào. Con không hề đụng tới nàng trong khi nàng ở trong trại với con. Nếu lời thề đối với việc này sai trái, xin thần linh cứ chồng chất đau khổ lên con như áp dụng với kẻ bội thệ.”

Dứt lời nguyên soái cầm kiếm đồng cắt cổ heo dái không mảy may thương hại. Talthybios cầm vật hy sinh quay mấy vòng, rồi quăng xuống biển bọt trắng phau cho cá ăn thịt. Liền đó Achilleus đứng dậy nói với quân Argive háo chiến: “Ôi! Chúa tể, Cha đã đưa thế nhân vào đường lầm lẫn tệ hại! Nếu không công tử Atreus sẽ chẳng bao giờ khiến lòng con phẫn nộ, hoặc cố tình cướp đoạt thiếu nữ của con. Nhưng lúc đó chắc hẳn Chúa tể muốn quân Achaian tử trận thật nhiều. Dẫu thế bây giờ chiến hữu nên đi dùng bữa, rồi ngô bối xung trận!” Dứt lời tướng quân giải tán hội nghị tức thì. Binh sĩ tan hàng, ai nấy về thuyền, binh sĩ can truờng người Myrmidon lo mang chiến phẩm về thuyền Achilleus. Họ chất thành đống, đưa phụ nữ vào trại, trong khi mã phu hùng dũng lái ngựa về đàn.

Nom thấy Patroklos nằm đó, thi thể rách nát vì thương đồng sắc nhọn, Briseis yêu kiều như Aphrodite vàng óng nhào tới ôm chầm, la hét, đưa hai tay cào lồng ngực, cần cổ nõn nà, khuôn mặt xinh đẹp. Rồi duyên dáng như nữ thần Briseis vừa nức nở vừa ấp úng: “Ô, Patroklos, nguồn vui bất tận trong trái tim tiện thiếp đầy đau khổ! Khi tiện thiếp rời trại, chiến binh vẫn sống; bây giờ tiện thiếp trở về, chiến binh chỉ huy hàng quân không còn! Bởi thế đời tiện thiếp luôn luôn là chuỗi dài đau khổ. Cha, mẹ khả kính cho tấm chồng, tiện thiếp chứng kiến tận mắt thương đồng đâm nát thân thể trước thành phố, ba em trai thương yêu, cùng mẹ sinh ra, tiện thiếp trông thấy cùng chết một ngày thê thảm. Dẫu vậy khi Achilleus bước chân thoăn thoắt hạ sát chồng tiện thiếp, cướp phá thành phố của Mynes oai phong, chiến binh không muốn tiện thiếp nỉ non khóc lóc. Trái lại, chiến binh nói sẽ biến tiện thiếp thành phu nhân hôn phối của tướng quân, đưa lên thuyền trở về Phthia, tổ chức tiệc cưới ăn mừng trong cộng đồng người Myrmidon. Bởi thế lòng nghẹn ngào tiện thiếp than khóc khôn nguôi, lệ nhỏ trên thi hài thương tiếc chiến binh thành người thiên cổ, song luôn luôn là thân hữu dịu dàng, dễ thương.”

Nàng vừa khóc lóc vừa thốt lời, phụ nữ đi cùng cũng nức nở hòa theo, rõ ràng vì Patroklos, song trong lòng mỗi người chứa đựng buồn riêng. Trưởng thượng quân Achaian xúm lại yêu cầu Achilleus ăn uống, song tướng quân thở dài từ chối: “Quý hữu thân thương, nếu làm như bản nhân mong muốn, xin đừng vội ép thỏa mãn lòng dạ bằng miếng ăn hớp uống, vì bây giờ đau thương khủng khiếp tràn ngập cõi lòng. Bản nhân sẽ chờ, sẽ nhịn bất kể thế nào tới lúc mặt trời lụn tắt.”

Dứt lời tướng quân bảo các quân vương ra về, song giữ lại hai công tử Atreus. Odysseus khả ái, Nestor, Idomeneus và lão nhân mã phu Phoinix ở lại tìm đủ cách an ủi. Nhưng quá buồn nên tướng quân không cảm thấy khuây khỏa chừng nào chưa dấn thân ra chiến trường đẫm máu. Nghĩ tới Patroklos, thở dài não nuột, tướng quân lại lớn tiếng: “Ôi, chiến binh đáng thương, số phận hẩm hiu, thân hữu quý mến nhất đời, mỗi khi quân Achaian hăm hở tấn công quân Troian luyện ngựa, người thường nhanh nhẹn, vội vã sửa soạn bữa ăn mỹ vị trong trại cho ta! Thế mà bây giờ thi thể rách nát, người nằm đó, ta ra đi ruột dạ rỗng không, không ăn, không uống. Mặc dù ở đây mọi thứ dư thừa, song ta không màng, vì không thấy người đâu. Đối với ta không đau khổ nào da diết, thấm thía bằng đau khổ hiện tại, ngay cả nếu hay tin cha chết lúc này có lẽ đang âm thầm nhỏ lệ ở Phthia thương khóc vì mất đứa con thương yêu, trong khi ta ở xứ xa lạ, giao chiến với quân Troian, vì Helen khả ố, ngay cả nếu hay tin con yêu thương của ta qua đời, Neoptolemos xinh xắn, kháu khỉnh, nuôi nấng ở Skyros, nếu quả thật nó còn sống. Vì vậy tới bây giờ trong thâm tâm cứ hy vọng ta sẽ nhắm mắt lìa đời cô đơn ở đây trên đất Troad, xa cách Argos nhan nhản ngựa, người trở về Phthia mang con ta từ Skyros lên thuyền sơn đen lướt sóng chỉ cho nó thấy đầy đủ mọi thứ: tài sản, gia nhân, ngôi nhà rộng lớn mái cao. Bởi ta nghĩ bây giờ một là Peleus không còn nữa, ra đi đã lâu, hai là có lẽ còn nấn ná trên cõi đời, khốn khổ khốn nạn vì tuổi già đáng ghét, mỏi mòn trông chờ hung tin ta chết rồi.”

Vừa nói Achilleus vừa khóc, trưởng thượng nức nở hòa theo, tất cả nghĩ tới những gì bỏ lại trong nhà. Thấy mọi người rên rỉ mà thương hại, công tử Kronos quay phắt sang Athena nói lời như có cánh bay xa: “Này hoàng nhi, bỏ rơi người tuyệt vời hoàng nhi quý mến rồi sao? Trong lòng hoàng nhi không còn rơi rớt chút ít cảm tình đối với Achilleus nữa ư? Tướng quân đang ngồi trước thuyền cong mũi than khóc đồng đội thân thương, mọi người đi dùng bữa; tướng quân không ăn, không uống. Bởi thế hoàng nhi mau mau tới nhỏ thần tửu và thần dược dịu ngọt, từng giọt từng giọt, vào lồng ngực để đói khát khỏi giày vò lòng dạ tướng quân.”

Gợi ý như vậy Chúa tể thúc đẩy những gì Athena từng mong muốn. Từ thượng tầng không khí, như chim ưng tung cánh rít kêu lao qua bầu trời, nữ thần chao xuống. Quân Achaian đang sửa soạn vũ khí khắp doanh trại. Nữ thần nhỏ thần tửu và thần dược dịu ngọt từ từ từng giọt vào lồng ngực giữ cho Achilleus khỏi bị đói khát hành hạ, đầu gối khỏi suy yếu. Làm xong nữ thần quay về cung điện thân phụ quyền uy tối thượng. Binh sĩ Achaian từ dãy thuyền lướt sóng đổ ra như nước chảy. Tua tủa, san sát, mau lẹ như bông tuyết giá lạnh từ tay Chúa tể gặp gió bắc, quý tử không khí trong lành, đổ liên hồi, mũ bóng loáng, khiên chỏm lồi, trấn thủ lát đồng, thương gỗ tần bì nườm nượp rời thuyền tuôn ra. Vũ khí lộng lẫy sáng rực bầu trời; mặt đồng lóng lánh uốn lượn như tiếng cười bồng bềnh trên cánh đồng; tiếng chân binh sĩ sầm sập bước trên mặt đất.

Achilleus oai phong chuẩn bị vũ khí giữa hàng quân. Răng nghiến kèn kẹt, mắt long sòng sọc như lửa bừng cháy, ruột gan tê điếng vì đau đớn khôn nguôi. Lòng đầy căm giận đối với quân Troian, tướng quân nai nịt tặng phẩm siêu phàm Hephaistos hì hục chế tạo. Bắt đầu tướng quân quấn xà-cạp lộng lẫy quanh ống chân tới gót cài móc bạc. Tiếp theo tướng quân choàng trấn thủ che ngực, trên vai lủng lẳng kiếm đồng, đốc nạm bạc. Tiếp đến tướng quân nâng khiên to dày lóe sáng tỏa rộng như ánh trăng, hoặc như tia sáng thủy thủ lênh đênh trên biển bao la nom thấy từ bếp lửa bừng cháy trên núi trong chuồng cừu hiu quạnh, khi bị gió ngược chiều cuốn đi khỏi bạn bè trên đại dương đầy cá. Khiên của Achilleus, khiên gia công kỳ khu, óng ánh phản chiếu lên thượng từng không khí. Tiếp nữa tướng quân cầm mũ đồ sộ đội lên đầu; mũ lấp lánh như vì sao, trên đỉnh chòm lông bằng vàng gật gù,rập rình, nghiêng ngả mọi phía Hephaistos gắn chặt. Tướng quân thử giáp y xem có vừa, tay chân lộng lẫy cử động có dễ dàng không. Tướng quân thấy giáp y nhẹ như đôi cánh nhấc bổng mình lên. Sau cùng tướng quân rút thương của thân phụ khỏi giá, thương dài, nặng, chắc không binh sĩ Achaian nào có thể sử dụng, ngoài tướng quân biết cách giơ vung. Thương bằng gỗ tần bì trên núi Pelion, Cheiron đốn tặng thân phụ Peleus để hạ sát đối thủ ngoài chiến trường.

Automedon và Alkimos lo đóng ách, mắc cương cặp ngựa. Hai người gài dây chằng vào ngực, lắp hàm thiếc vào mồm, kéo dây cương về đằng sau lồng vào thùng xe đóng vững chắc. Xong rồi cầm roi bóng lộn Automedon nhảy lên ngồi phía sau cặp ngựa. Mũ trận chỉnh tề Achilleus theo sau bước lên, giáp y rực rỡ như mặt trời chói lọi. Giọng rùng rợn, tướng quân lớn tiếng trách khéo cặp ngựa thân phụ: “Xanthos và Balios, công tử lừng danh của Podarge, lần này cố làm được việc. Nhớ đưa mã phu về an toàn với hàng quân Danaan, khi ngô bối giao chiến xong rồi, đừng để anh ấy nằm chết ngoài chiến trường như Patroklos.”

Thân dưới ách, chân sáng rực, Xanthos đáp. Cúi đầu để bờm rủ từ đai trên ràng xuống đất, nhờ nữ thần Hera cánh tay trắng ngần phú cho tiếng nói thế nhân, tuấn mã bập bẹ: “Thưa vâng, dĩ nhiên, ô Achilleus oai hùng, hôm nay nữa, chúng con xin đưa tướng quân trở về an toàn. Nhưng ngày tướng quân qua đời sắp tới; không phải chúng con tạo ra, mà thần linh siêu phàm và định mệnh khe khắt gây nên. Hơn nữa, không phải vì chúng con lờ đờ hay chậm chạp nên quân Troian lột giáp y khỏi bờ vai Patroklos, mà thần linh sáng giá, Leto mái tóc diễm kiều sinh hạ, đã giết chiến binh ngay hàng đầu giữa hàng quân, trao chiến thắng cho Hektor. Mặc dù chúng con phi nhanh như gió tây cuồng thốc, người ta bảo trên trần thế không sinh vật nào nhanh bằng, song theo định mệnh thế nào tướng quân cũng gục chết ngoài chiến trường dưới tay thần linh và thế nhân.” Tuấn mã đang thao thao bất tuyệt, bỗng dưng Erinys ngắt lời. Bực mình hết sức Achilleus bước chân thoăn thoắt dằn giọng: “Xanthos, tại sao tiên báo ngày ta chết? Con chẳng cần tốn sức phí hơi. Tự lòng ta biết do định mệnh ta sẽ bỏ xác ở đây, xa cách cha mẹ thương yêu. Dẫu thế ta không ngừng giao chiến chừng nào chưa cho bọn Troian nếm đủ mùi cay đắng.”

Nói rồi lớn tiếng hô chiến đấu, tướng quân thúc tuấn mã móng vó chắc nịch phầm phập, hùng dũng phi tới giữa hàng chỉ huy.