ão Cai ra nhà ngoài, tiếng á phiện kêu ro ro vang lên nhà, lão Bạ Hành say thuốc đang tán hưu tán vượn với thầy Đề Lại. Lão Cai lắng nghe thì ra thằng Bạ Hành cũng đang nói đến mụ Lý Gương Xá, hắn đang giới thiệu cái quá trình đẹp của mụ Lý cách đây chừng mười năm.

Khi ấy mụ Lý Gương Xá còn là cô Ngọt xinh nhất làng, con gái ông Đồ Gương Xá, Lý là học trò của cụ Đồ Gương Xá, cha của Lý Gương Xá trước kia cũng là làm Lý Trưởng nhà giàu, ruộng thẳng cánh cò bay. Lão Lý Cỏ, đó là cái tên người ta gọi bố Lý Trưởng Gương Xá có sáu vợ ở sáu định cơ trong làng, bà Đồ Gương Xá nuôi chồng ăn học. Trong mấy kỳ thi ông Đồ Gương Duy Mẫn tên ông Đồ Gương Xá người chồng đến trường mà không làm sao qua được tam trường. Người ta đồn ông Đồ Gương Xá học giỏi nhất Huyện nhưng vì tánh ông dâm đảng hay chiếm vợ người nên hồng phúc bị giảm đi rất nhiều.

Khi Tây sang chiếm đánh nước An-Nam bỏ lệ thi chữ Hán để lập trường dạy chữ Tây, cụ Đồ Gương Xá về làng dạy học, chỉ dạy cho đám học trò trong làng.

Cô Ngọt ngày càng lớn càng xinh, trong làng hồi đó có một môn bài bán rượu do thanh niên đứng bán mà dân thường gọi là thầy ký rượu Hảo. Thầy Hảo con nhà giàu xin môn bài bán rượu vừa để buôn bán vừa lấy danh thầy Ký, hàng ngày cô Ngọt đi chợ mua rượu nhà thầy Ký Hảo để về cho cụ Đồ uống.

Cô Ngọt được thầy Ký Hảo để ý nên mỗi lần cô mua rượu là mỗi lần thầy Ký Hảo chẳng những không lấy tiền còn đưa cô cả chai rượu bổ về cho thầy Đồ Vương Duy Mẫn, bố cô Ngọt uống. Vì thầy Ký Hảo đối với cô Ngọt tốt như thế nên chẳng bao lâu thiên hạ đồn cô Ngọt say mê thầy Ký Hảo.

Đám học trò thầy Duy Mẫn, trong đó có Bạ Hành, có Lý Gương Xá chồng của cô Ngọt sau nầy cùng một số thanh niên khác đều để ý say mê con gái thầy học nhưng chưa anh chàng nào dám ngỏ ý với cô Ngọt nên cái tin cô Ngọt mê thầy ký rượu Hảo làm tất cả đều uất hận ghen ngấm ngầm với thằng cha Ký rượu dân làng bên, sang ở nhờ đất làng Gương Xá lại chiếm được giá đẹp làng Gương Xá.

Bạ Hành và Lý Gương Xá rình coi sự thể ra sao thì một hôm vào khoãng giữa trưa, chợ chưa tan mà cộ Ngọt đã lén trở về ty rượu. Bạ Hành và Lý Gương Xá theo rỏi rình rập, thấy cô Ngọt vào trong căn buồng vách nửa che của thầy Ký Hảo nên cả hai cùng đứng rình chọc thủng bức vách ra nhìn rõ mồn một.

Họ đã lầm! Cô Ngọt chẳng một chút nào chống cự cả mà trái lại cô đã cùng với Ký Hảo làm cho Bạ Hành và Lý Gương Xá phát điên lên được. Ký Hảo đã làm cho cô Ngọt quằn quại trên tay của hắn. Ngọt đã không còn giữ gìn chi với lão Ký Hảo hết.

Bạ Hành và Lý Gương Xá đứng nhìn rõ rệt một cuộc giao hoan giữa cô Ngọt con gái của thầy học mình mà hai cậu học trò vẫn hằng say mê ghen với gã thầy Ký Hảo rượu công xi.

Bạ Hành và Lý Gương Xá chán chường với người mà họ đã yêu. Hai đứa trở về trường định mách cho thầy biết nhưng cả hai bàn lại vì sợ Ngọt cãi, làm sao có bằng chứng lại bị thầy đánh. Bạ Hành lanh lẹ hơn. Hắn làm bài vè để chế cô Ngọt, con gái cụ Đồ Vương.

Bài vè đó được phổ biến rộng rãi trong làng mà người được đọc đầu tiên là Lý Gương Xá phần Bạ Hành mét với nàng Ngọt để lấy lòng người đẹp, một năm sau lão Ký rượu bỏ cơ sở bán rượu trở về lấy vợ làm nàng Ngọt uất hận với thằng Sỡ Khanh. Thế là Lý Gương Xá xin đi hỏi nàng Ngọt và cuối năm đó hai người cưới nhau.

Bạ Hành thuật đến đây cho thầy Đề nghe về vợ chồng Lý Gương Xá Bạ Hành kết luận:

- Thằng Lý Gương Xá ni cũng đểu giả lắm thưa thầy Đề. Câu chuyện hắn mách với nàng Ngọt về bài vè của tui làm cụ Đồ đánh tui rồi nàng Ngọt chưởi tui là hắn muốn loại bớt một địch thủ của hắn. Nếu hắn không mách tui thì thế nào thằng Ký rượu rồi cũng đến tôi chớ đâu đến mặt hắn.

Thằng Lý Gương Xá lại là thằng dâm đãng. Hắn không từ một ai trong làng và không trêu ghẹo. Nên trời mới trả quả, bị thằng Kiểm Chi đâm hắn trong khi hắn đang nằm với vợ thằng Kiểm Chi.

Thầy Đề cười nói:

- Trông mụ Gương Xá vẫn còn nõn nà lắm chứ!

Nghe thấy thầy Đề hỏi, lão Cai Gương Xá cau mặt lão không ngờ lão Đề lại đi để ý đến vợ Gương Xá mà thầy Cai tin rằng thầy đã có thể chiếm được dễ dàng. Lão Cai lắng nghe coi Bạ Hành đối đáp ra răng.

Bạ Hành cười đáp:

- Bây giờ nhan sắc của cô Ngọt đã kém nhiều. Lúc còn trẻ cô ta đẹp nhất vùng ni đó thưa thầy. Nhưng bây giờ tui sợ cô ta ở vậy không được, bây giờ lại phải lấy chồng. Hồng nhan bạc phận như rứa đó thầy Đề à!

Lão Cai Gương Xá cười thầm vì câu nói vô thưởng, vô phạt của Bạ Hành. Lão thầy Cai đằng hắng lên tiếng rồi đi vô. Bạ Hành thấy Cai Tổng Gương Xá bèn quay dọc tẩu lại phía Gương Xá nói:

- Thầy Cai hút mấy điếu cho vui...

Cai Gương nằm đối diện với Bạ Hành bắt đầu hút kêu ro ro...

Thầy Đề vỗ vai thầy Cai Gương Xá hỏi:

- Trông thím Lý Gương Xá xinh quá hỉ thầy Cai?

Cai Gương Xá làm bộ đạo đức đáp:

- Ấy bậy, người ta chồng mới chết còn xác nằm đó răng nói bậy rứa, thiên hạ nghe họ cười chết...

Cái giọng nói đạo đức của lão Cai Tổng làm thầy Đề Lại Hương Trà cười khì:

- Chà thầy Cai đạo đức quá xá...

Thầy Cai Gương Xá vênh mặt đáp:

- Thì chuyện đó như rứa, xác chết người ta còn đó mình mần răng nỡ làm chuyện trên bọc trong dâu cho được...

Lão Đề lại cười rất đểu giả:

- Rứa thầy nhường tui nghen thầy Cai?

Lão Cai Gương Xá giật mình vì lão Đề ni nói là mần. Lão Đề Lại Hương Trà cũng nổi tiếng là hào hoa phong nhã, lão có thể tranh mụ Lý Gương Xá của thầy. Lão Cai Gương Xá đành phải nói bọc xuôi:

- Dạ bẩm thầy Đề có chi thì cũng để người ta chôn cất chồng người ta đã mà...

Lão Đề lại cười:

- Ừ mà vội mô hỉ! Cá ăn câu thì giật lúc mô không được...

Bên trong mụ Lý Gương Xá nghe rõ mồn một lời nói của lão Đề và lão Cai Gương Xá. Mụ Lý Gương Xá không ngờ mình còn được nhiều tay cự phách trong xã hội ly hương để ý. Mụ mĩm cười trong bóng tối. Đứa con trai của mụ khẽ cựa. Mụ Lý Gương Xá ôm chụp đứa con trai khẽ ru:

Bên ngoài nghe tiếng ru của mụ Lý Gương Xá, thầy Cai Gương Xá đưa mắt nhìn thầy Đề khẽ nói:

- Mụ Lý Gương còn thức mà...

Trong nhà mụ Lý Gương Xá êm ả trừ tiếng thuốc phiện ro ro đều đều. Lão Cai Tổng nghĩ đến mụ Lý Gương Xá đang nằm chờ lão trong buồng, nhưng làm cách nào để thoát khỏi mâm đèn êm ả, cho lão Đề và thằng Bạ Hành khỏi nghi ngờ.

Nằm suy nghĩ một lát, lão Cai Tổng Gương Xá đứng dậy khẽ nói:

- Tui phải ra nhà thằng Kiểm Chi coi bọn nó canh gác ra răng. À mà lại còn thằng Kiểm Chi ở ngoài nớ nữa...

Lúc nầy thầy Đề nhớ lại nhiệm vụ của thầy nên khi nghe thầy Cai Tổng nhắc đến chuyện canh gác hai xác chết và thủ phạm thầy Đề vội hưởng ứng ngay:

- Ừ phải, thầy Cai ra răng rồi về đây nằm cho yên chí...

Thầy Cai Tổng Gương Xá đằng hắng ra ngoài nhưng hắn len cổng sau đi vào buồng mụ Lý Gương Xá thì bên trong đã có tiếng người rì rào. Lão Cai Gương Xá giật mình ngừng lại lắng tai nghe:

Lão run tay chân vì rõ ràng tiếng mụ Lý Gương Xá nói:

- Em lạy thầy nhà em vừa mất, thầy cho em khất vài hôm cho phải đạo chồng vợ. Em van thầy, thầy đừng mần rứa thầy Đề...

Lão hôn đến chụt một tiếng, lão không nói năng chi nên lão Cai Tổng Gương Xá chẳng nghe tiếng thầy Đề. Mụ Lý Gương Xá vẫn cố chống chọi với lão Đề dâm đãng...

- Em lạy thầy... Thầy tha cho em. Kìa thằng con của em nó dậy rồi...

Lão Đề Hương Trà lúc này mới mỡ miệng:

- Anh yêu em mà...

Một cuộc vật lộn xãy ra trong buồng mụ Lý Gương Xá, thầy Cai Tổng Gương Xá không ngờ lão Đề Hương Trà định hớt tay trên. Thầy Cai Tổng uất hận, thầy không thể cho lão Đề Hương Trà được hưởng một cách êm ã được. Lão Cai Tổng nghĩ ra được một kế rất thần diệu lão la lớn:

- Trời ơi thầy Đề đâu rồi thằng Kiểm Chi trốn rồi... Thế ni thì tù cả lũ vì thằng khốn nạn ni...

Nghe thầy Cai Tổng la lớn là Kiểm Chi thủ phạm giết vợ và lão Lý Gương Xá đã trốn, vợ Lý Gương vội hất thầy Đề xuống giường ngồi nhổm dậy. Còn thầy Đề cũng hốt hoãng xốc vội mặc quần áo hỏi lớn:

- Chi đó thầy Cai?

Vợ Lý Gương Xá hốt hoãng hỏi:

- Răng thằng Kiểm Chi trốn rồi à thầy Cai, trời ơi, khốn khổ, khốn nạn cho anh chưa anh Lý ơi...

Lão Đề hốt hoãng chạy ra. Quần áo lão Đề còn xốc xếch. Mụ Lý Gương Xá thì đầu tóc bù xù. Mụ đang lấy năm ngón tay vuốt lại mái tóc dài rồi quấn nhanh trên đầu cũng chạy ra, lão Cai Tổng Gương Xá nhìn mụ Lý Gương Xá với cặp mắt ghen tuông. Lão Cai chờ lão Đề đi ra nhà ngoài một cách trơ trẽn rồi mới nói với mụ Lý Gương Xá:

- Tôi nói dối đó thằng Kiểm Chi còn đó. Tui la hoãng như rứa cho lão Đề giật mình buông em ra. Thằng khốn nạn đó đợi tôi ra chỗ giam Kiểm Chi là hắn lùa vào, đồ khốn nạn...

Mụ Lý Gương Xá sượng sùng, mụ khẽ thở dài:

- Rứa mà thầy làm em lo hoãng lên...

Cai Gương Xá cười đắc ý:

- Hắn vô răng không la lên?

Mụ Lý Gương Xá cau mặt đáp:

- La răng được, người ta là thầy Đề...

- Thầy Đề thì răng?

- Răng nữa, người ta làm quan trên Huyện mình là chỗ thầy trò.

Lão Cai Gương Xá nguých vợ Lý Gương Xá, thì tiếng thầy Đề từ ngoài vọng xuống:

- Thầy Cai ơi, chuyện thằng Kiểm Chi ra răng đó?

Thầy Cai lừ đừ lên trên chỗ Bạ Hành mâm đèn, lão ta đi không trả lời câu hỏi của thầy Đề. Sự thật lão chỉ muốn phá đám. Lão uất hận với thầy Đề đã hớt tay trên của lão nên lão phá chơi. Lão Cai Gương Xá lầm lì ra chỗ thầy Đề nằm không nói năng chi hết.

Lão Đề ngạc nhiên trước thái độ thản nhiên của lão Cai Tổng Gương Xá:

- Răng thầy Cai?

Lão Cai hít hàm hỏi:

- Răng cái chi?

- Thằng Kiểm Chi trốn rồi hỉ?

- Bắt lại được rồi!

- Răng thầy la là nó đã trốn...

- Thì bắt lại được rồi mà, đây cứ nằm yên mà hút đi.

- Rứa cũng làm người ta giật mình?

Lối đáp lát gừng của lão Cai làm lão Bạ Bành cười, nhìn lão Đề và lão Cai thì đã trông thấy ruột của hai lão cường hào gian ác ni.

Lão Cai Tổng có vẻ bực bội đáp, bảo Bạ Hành:

- Chú Bạ tiêm cho tui mấy điếu hút chơi chú Bạ?

Bạ Hành hỏi móc:

- Kiểm Chi bắt lại rồi hỉ thầy Cai? Nghe thầy la Kiểm Chi vượt ngục rồi, anh em nằm hút mất ngon...

Cai Gương Xá gắt:

- Kiểm Chi vượt ngục thì những thằng khác chết chứ chú có phận sự chi vô đó mà hút mất ngon. Có tù là những thằng to đầu tù về bằng 100 thứ tội khác nữa chớ chú dính dáng chi vô đó...

Bạ hành gật đầu nhân nha nói:

- Thì em út cũng lo cho các anh như rứa đó vì tình vì nghĩa chớ tui thì ăn nhằm chi vô những chuyện trời ơi đất hởi đó!

Cai Gương Xá đã uất hận với Bạ Hành vì Cai Gương Xá cho rằng chuyện Bạ Hành nói với thầy Đề Hương Trà về mụ Lý Gương Xá nên thầy Đề Hương Trà mới đâm làm ẩu vô buồng mụ Lý Gương Xá hớt tay trên của thầy Cai.

Bởi vậy khi nghe Bạ Hành nói, thầy Cai Gương Xá gắt:

- Việc chi đến chú ni lôi thôi lắm. Chồng người ta vừa chết xác còn quàng ở đó mà làm chuyện ni, dân làng họ biết thì quấy lắm đó. Cả làng nị họ chửi ai chịu vô đây hỉ.

Thầy Đề Hương Trà biết Cai Gương Xá chưởi sỏ mình, nhưng vì bị Cai Gương Xá bắt tại trận trong buồng mụ Lý nên thầy Đề phải yên lặng.

Trời còn khuya gió càng thổi mạnh lạnh buốt thầy Đề Hương Trà hậm hực vì bị Cai Tổng Gương Xá. Uất hận miếng ngon đến miệng lại bị Hương Trà cướp tay trên. Hai lão Đề Lại và Cai Tổng dòm chừng nhau, hễ bên nào lim dim ngủ là bên kia lén vào. Cả hai thầy Đề lẫn thầy Cai đều hầm hừ nhau.

Bạ Hành tiêm thuốc hút liên miên mặc cho hai thầy Đề và thầy Cai Tổng nằm canh chừng nhau cho đến sáng.

Trưa hôm sau, thầy Đề Hương Trà và thầy Cai Tổng cùng với mụ Lý Gương Xá và Kiểm Chi lên Huyện trình về vụ khám nghiệm thi hài của Lý Gương Xá và vợ Kiểm Chi.

Vợ Lý Gương Xá vào cung đường vừa khóc vừa lạy Quan Huyện, Duyên đứng nấp bên trong thấy vợ Lý Gương Xá tuy đã ngoài ba mươi nhưng vẫn còn xinh đẹp nên có vẻ ngạc nhiên không hiểu lý do gì mà Lý Gương Xá đi mèo mỡ với vợ Kiểm Chi.

Quan Huyện nhìn rõ vợ Lý Gương Xá hỏi:

- Mụ là vợ Lý Gương Xá phải không?

- Dạ...

- Mụ có biết chồng mụ mèo mỡ với Kiểm Chi không?

- Bẩm không...

- Bây giờ mụ muốn chi...

- Đèn trời soi xét cho con để chồng con ngậm cười nên chín suối.

Quan Huyện gắt:

- Mụ muốn chi thì cứ nói ra. Có đòi thằng Kiểm Chi phải bồi thường không?

Vợ Lý Gương Xá đáp:

- Dạ bẩm nhà chú Kiểm nghèo làm răng mà đền được.

- Thì cứ đòi về sau nó khá nó phải trả.

- Dạ bẩm Quan Lớn rứa con xin đòi.

- Bao nhiêu...

- Dạ tùy Quan Lớn định cho bao nhiêu con nhờ bấy nhiêu.

- Tui mần răng biết chồng mụ bao nhiêu mà tui cho.

Bỗng Quan Huyện nhìn thầy Cai Tổng Gương Xá bèn gọi vô:

- Thầy Cai vô đây tui nhờ chút việc...

- Dợ...

- Thầy biểu hắn, đem cái lễ lên đây chớ ai làm công không cho hắn...

- Dợ, bẩm Quan Lớn có rồi. Vợ Gương Xá đã mang theo đây rồi. Bây chừ là hắn định đưa trình Quan.

Quan Huyện tươi hẳn lên:

- Rứa hỉ, mô đưa đây...

Thầy Cai Gương Xá lại chổ mụ Lý Gương Xá ngồi khẽ nói:

- Đâu, đưa ra dâng Quan Huyện...

Mụ Lý Gương Xá thọc tay vào túi áo đặt bên trong chiếc yếm giây, rút ra bộ bạc 1$00 lễ phép trao cho thầy Cai Tổng. Thầy Cai Tổng đặt lên bàn giấy Quan Huyện. Nhìn đồng giấy bạc một đồng toàn bạc giấy mới tiếng kêu soàn soạt. Quan Huyện gật đầu nói:

- Thôi được rồi, mụ về chôn cất thi hài của chồng rồi ở đây ta xử cho nghe không?

Mụ Lý Gương Xá chấp tay lạy Quan Huyện đã phê đơn cho mụ Lý Gương Xá về chôn cất chồng mụ. Vợ Kiểm Chi cũng được giao cho thân nhân của mụ ta chôn cất.

Thầy Cai Gương Xá theo mụ Lý Gương Xá ra quán, thầy Cai đưa mụ Lý Gương Xá về làng. Thi hài của Lý Gương Xá đặt tại nhà. Thầy Cai Gương Xá quanh quẩn trong nhà mụ Lý Gương Xá để chăm lo mụ ta.

Trong khi mọi người đang ngồi nói chuyện bên cạnh quan tài của Lý Gương Xá thì đứa con trai của mụ Lý Gương Xá từ trong buồng đi ra thủ thỉ nói với chú của hắn Hương Tùy:

- Chú ơi. Mạ cháu với thầy Cai đánh nhau...

Hương Tùy giật mình hỏi:

- Mạ cháu mí thầy Cai đánh nhau hồi mô?

Thằng Cử thủ thỉ đáp:

- Vừa đánh nhau đó...

Hương Tùy cau mặt hỏi:

- Vừa đánh nhau là đánh hồi mô?

Thằng Củ vẻ ngây thơ:

- Vừa đánh đó...

- Đánh ở mô?

Thằng Cử chỉ vô buồng đáp:

- Đánh trong buồng đó...

- Đánh mần răng?

- Đánh đó, thầy Cai giật mạ, mạ đẩy ra thầy Cai lại lăn vô vật về sau thầy Cai đánh được mạ nên cháu ra mét chú đó.

Hương Tuy uất ức. Hắn biết người chị dâu của hắn đã phản lại anh hắn rồi. Xác chồng còn đó mà cô Ngọt đã gian díu với kẻ khác rồi, hắn hỏi thằng Cử:

- Mi thật rứa không?

Cử gật đầu đáp:

- Thật mà, chú vô coi có đúng không? Mạ thua thầy Cai mà...

Hương Tùy tức giận:

- Trời ơi, chuyện rứa mà mi bảo là đánh nhau à. Đồ khốn nạn con điếm ni làm nhục nhã quá...

Thằng Cử thấy chú hắn tức giận... Hắn đâm hoảng mếu xệch chiếc miệng sắp khóc nói:

- Thì cháu thấy thầy Cai đánh mạ cháu, cháu ra mét chú cháu biết chi mô?

Hương Tùy đâm thương hại cháu bèn ôm lấy cháu dỗ:

- Không, chú thương cháu mà Cử, chú có mắng cháu mô...

Hương Tùy đứng dậy vẫy tay hai gã tuần phiên cùng ngồi canh xác của Lý Gương Xá, hai gã tuần phiên tưởng Hương Tùy gọi họ. Cả hai cùng lại Hương Tùy chỉ vô buồng nói:

- Các chú có biết chuyện chi không?

Cả hai gã tuần phiên đều lắc đầu đáp:

- Không.

Tùy nghiến răng uất hận nói:

- Gian phu dâm phụ đang ở trong buồng kia, thằng Cai Gương Xá với con Ngọt đang gian dâm. Tui vô bắt hai đứa các chú làm chứng cho tui nghe, tui đưa hai đứa khốn nạn lên Huyện. Con khốn nạn không biết nhục, xác chồng còn đó mà đã dắt trai vô phòng hú hí rồi.

Hai gã tuần phiên nghe Hương Tùy nói đến thầy Cai Tổng cả hai đều ngán. Chuyện lôi thôi gây thù oán nên cò Phút nói:

- Thầy Hương mần chi thì mần, còn chúng tôi không biết chi hết. Làng cắt đến đây canh gác thầy Lý thì chúng tui đến canh chớ chúng ni khác mần răng chúng tui biết được mà mần...

Hương Tùy cau mặt nói:

- Thì các chú thật công khai như rứa để tui vô bắt cả hai đứa khốn nạn ni...

Cò Phút, Him Mục lắc đầu nói:

- Thì chúng tui đã nói như rứa. Việc mần là tùy thầy Hương còn chúng tui mần răng mà mần chúng cho được.

Hương Tùy uất ức xách cây dao bầu dắt trên vách. Thằng Cử thấy chú hắn hung hăng cầm dao, hắn sợ chú giết mạ hắn vộ vàng la lớn:

- Ối mạ ơi, chú Hương Cử xách dao vô đâm mạ với thầy Cai đó...

Trong buồng thầy Cai Gương Xá và mụ Lý Gương Xá nghe tiếng thằng Cử la cả hai hốt hoảng. Thầy Cai lúng túng nhẩy xuống vì chiếc quần của thầy Cai đã rơi xuống gầm giường. Thầy Cai luống cuống đi tìm chiếc quần khốn nạn thì mụ Lý Gương Xá đã tót ra ngoài. Thầy Hương Tùy đã cầm con dao bầu lăm lăm đi vào. Mụ Lý Gương Xá hất hàm hỏi:

- Chú mần chi đó chú Hương? Bây giờ anh chú vừa nằm đó, chú định bắt nạt mẹ con tui phải không?

Hương Tùy chưa biết trả lời ra sao, thì Ngọt mụ Lý Gương Xá đã bù lu, bù loa khóc lóc thê thảm:

- Ôi, anh Lý ơi, anh không sống lại mà coi em ruột anh đối xử với tui như thế ni. Em anh thấy mạ con tui mẹ góa con mồ côi, em anh vác dao đến mà hiếp mẹ con tui anh Lý ơi...

Hương Tùy cuống lên vì lối khóc vu oan vá họa của người chị chồng. Hương Tùy không còn biết trả lời mần răng trước sự vu oan của Ngọt thì thầy Cai Tổng Gương Xá đã tìm được chiếc quần bận vô cẩn thận thong thả bước ra quắc mắt nhìn Hương Tùy, tay cầm con dao bầu lên giọng kẻ cả hỏi:

- Chú Hương vác dao định đâm ai đây? Có phải chú định giết mạ con thím Lý để cướp gia tài ni không, chú làm rứa thì cứ nói thật đi. À bây giờ làng ni không còn ai cai trị nữa răng mà các chú lộng quá trời thế ni...

Hương Tùy không biết trả lời mần răng trước câu hỏi bất ngờ và sự xoay chiều lẹ quá sức tưởng tượng của Hương Tùy thì Cai Tổng Gương Xá đã quay lại phía mụ Lý Gương Xá nói:

- Thầy Hương Tùy định giết mạ con thím đó. Thím làm đơn trình tui làm chứng cho thím, không trình thằng ni có ngày hắn giết mạ con thím đó... Cái bản mặt thằng Hương Tùy như là bản mặt giết người không ghê tay tanh máu mà hắn còn gan, còn liều gấp ngàn lần thằng Kiểm Chi nữa...

Mụ Lý Gương Xá hưởng ứng ngay lời dặn của lão Cai Tổng, mụ biết thằng em chồng của mụ đã biết chuyện chẳng đẹp chi giữa mụ và Cai Tổng Gương Xá, nếu nay mụ không làm tới để dọa và nắm đầu Hương Tùy thì chuyện sẽ phiền lắm nhứt là chuyện gian díu giữa mụ và Cai Tổng Gương Xá. Mụ Lý Gương Xá nói:

- Trăm sự chi nhờ thầy Cai hết, tui phải bỏ tù thằng ni mới được...

Hương Tùy biết mình đã thua hai tên gian phu dâm phụ nầy rồi, gã đành xuống nước nói:

- Tùy ở bác, bác muốn mần chi đây cũng được, bác bây chừ quen thân với thầy Cai mà muốn làm chi tui không được.

Mụ Lý Gương Xá biết Hương Tùy nói móc mình. Mụ Lý Gương Xá uất ức.

- Nè chú đừng mở miệng ra mà nói giọng điếm đó hỉ! Chú nói như rứa nghĩa là mần răng.

Hương Tùy phát ức với người chị dâu và lão Cai Tổng. Hắn bèn chỉ thằng con nhỏ của Lý Gương Xá và nói:

- Chị muốn biết mần răng thì cứ hỏi thằng con chị thì biết. Chị và thầy Cai Tổng mần chi thằng cháu ni biết hết. Chính hắn ra mét với tui, thiệt tui không ngờ anh tui lại khổ sở đến rứa chết cũng không được yên thân.

Mụ Lý Gương Xá và Cai Tổng biết thằng con mụ Lý bép xép mét chuyện gian dâm giửa hai người. Mụ Lý Gương Xá có vẻ ngượng nghịu nhưng mụ vẫn làm ra bộ ngây thơ hỏi thằng con trai của mụ.

- Cử mi nói chi? Mi biểu chi với chú Hương Tùy?

Thằng Cử mếu máo nói:

- Con thấy thầy Cai đánh nhau với mạ nên con ra gọi chú Hương nhưng khi chú Hương vác dao con gọi mạ.

Mụ Lý Gương Xá đâm thương hại Cử nhưng lão Cai Gương Xá lại uất ức với thằng khốn nạn ni mét bậy. Lão trừng mắt thét hỏi thằng Cử:

- Mi nói láo.

Thằng Cử hốt hoảng òa lên khóc chạy lại mạ hắn. Hương Tùy biết hai đứa gian phu dâm phụ đang bênh vực nhau. Hắn khó mà mần chi cho được, hắn uất ức bỏ dao lại hầm hầm ra về.

Mụ Lý Gương Xá ôm thằng Cử vào lòng khẽ nói:

- Con đừng nói bậy hỉ? Con nói bậy chú Tùy cầm dao chém mạ thì răng?

Thằng Cử nhìn mạ hắn đáp:

- Thì con thấy Thầy Cai giật mạ mà...

Mụ Lý đành phải nói xuôi:

- Thầy Cai vừa đùa với mạ đó, thầy Cai thương mạ và con mà...

Thằng Cử ngay thơ hỏi:

- Răng mà thầy Cai thương?

Mụ Lý Gương Xá không biết trả lời răng thì thầy Cai Tổng Gương Xá đã cầm tay thằng Cử định kéo về phía thầy, nhưng thằng Cử đã giật tay lại ôm lấy mạ hắn. Thằng Cử như sợ thầy Cai Tổng Gương Xá.

Chiếc quan tài đựng thi hài của Lý Gương Xá vẫn còn nằm ở giữa nhà, một bát cơm có cắm chiếc đủa bông và một hột trứng luộc bóp bẹp ở giữa. Mấy nén nhang đen thơm làm cho căn nhà càng thêm u ám.

Một vài người quen đem vàng nhang và tiền đến phúng điếu Lý Gương Xá. Mỗi lần có người đến phúng điếu mụ Lý Gương Xá phải đội chiếc mũ mấn lên đầu. Thằng Cử phải đội khăn vỏ chuối, chống gậy lạy người đứng trước quan tài Gương Xá, mổi lần như thế mụ Lý Gương Xá vừa khóc vừa rống lên kể lể cái khổ, cái vong hồn của Lý Gương Xá.

Quan tài của Lý Gương Xá quàng tại nhà hai ngày rồi mới đưa đám.

Trong hai ngày hôm ấy, Cai Tổng Gương Xá quấn quít bên mụ Lý Gương Xá. Tất cả những ai đến thăm nom, chia buồn với vợ Lý Gương Xá đều nhận thấy sự khác lạ giữa mụ Lý Gương Xá và thầy Cai Tổng Gương Xá nhưng không ai dám nói ra vì không ngờ vợ Lý Gương Xá lại tồi bại đến như thế. Chồng còn để trong nhà mà còn ở với trai.

Mấy người em của Lý Gương Xá Hương Kiểm Hiển, Hào Muôn, Hương Tùy nghe chuyện chị dâu với Cai Tổng Gương Xá, người nào cũng uất hận nhưng chưa bắt được quả tang nên chưa có người nào dám mở miệng trách móc mụ Lý Gương Xá. Vả lại mấy đứa em của Lý Gương Xá biết chị dâu của họ là tay lý sự. Mụ dám vu oan ngược lại thì phiền lắm.

Hương Bạ Hành bạn của Lý Gương Xá là tay nho học thâm thúy biết chuyện giữa Cai Tổng Gương Xá với cô Ngọt vợ Lý Gương Xá người đàn bà mà hồi thanh xuân, chưa nghiện à phiện Hương Bạ Hành cũng đã từng mê say. Đáng lẽ Lý Gương Xá chết rồi, Bạ Hành là người có nhiều điều kiện nói lại sự quen thuộc ngày xưa với người con gái của thầy Đồ thì nay bị Cai Tổng Gương Xá hớt mất. Bạ Hành cũng đâm uất hận, hắn bầy chuyện cho mấy gã em Lý Gương Xá bêu xấu chị dâu chơi.

Bạ Hành nói với bọn Kiểm Hiểu, Hào Muôn, Hương Tùy rằng.

- Mấy chú không thể ngồi yên cho bọn chúng làm chuyện tồi bại được. Nếu chúng nó muốn từ từ thì ít ra chúng nó cũng để cho người ta đưa xác anh Lý Gương Xá ra đồng chôn cất cẩn thận đã. Mồ yên mã đẹp rồi cô Ngọt còn son trẻ bước đi bước nữa cũng không nói năng chi. Đằng ni, bọn chúng quá lộng, coi thường bọn các chú và kể cả tui là bạn học của anh Lý nữa. Bởi vậy, tui nghĩ ít ra cũng phải làm điều chi bêu xấu bọn chúng mó cho cả làng này biết nhứt là đừng để bọn chúng nó khi dễ tui và các chú chứ:

Kiểm Hiển buồn rầu nói:

- Trăm sự chi nhờ bác. Bác biểu anh em chúng tui mần chi anh em chúng tui cũng xin mần ngay miễn là đừng phạm pháp mà bêu xấu được con Ngọt với thằng Cai Tổng là chúng tui sướng rồi...

Bạ Hành suy nghĩ một lát rồi nói:

- Bây giờ có chuyện ni, các chú phải làm mới được, ngày mai dân làng rước quan tài anh Lý ra đồng cho anh ấy mồ yên mã đẹp, vậy khi mọi người đông đủ rồi, quan tài ra đến đồng đón đặt trên đòn là chú treo ngay bánh pháo trước của nhà đốt luôn. Hể tiếng pháo nổ là tui cho đám trẻ la lớn lên rằng:

- À đám ma đi rồi thì đám cưới ngay chúng bây ơi.

- Mần như rứa là người ta biết mình chưởi con Ngọt và thằng Cai quý rồi thế răng tiếng cũng đồn đi rất xa. Sau đó tui cố đặt ra một bài vè cho đám trẻ con đọc thuộc, đọc khắp làng cho mọi người nghe. Thằng Tổng quý có biết được thì hắn cũng chỉ cắn rơm, cắn cỏ mà chịu chứ chả mần chi tui được.

Kiểm Hiển thích thú:

- Ừ cái mẹo của anh rứa mà hay đó, mình đốt pháo ngay sau khi quan tài anh Lý tui ra đòn đám ma là phải. Để tui ra tiệm tạp háo của chú tầu Cẩm Ký mua bánh pháo Đại Quang Toàn Hồng đốt cho nó sướng tay. Bọn chúng hắn khốn nạn thật, tui càng nghĩ càng ức lại càng giận anh Hai tui chơi bời mần chi cho nó khổ thân. Bây chừ là bao tiền bạc gia sản thằng Cai Tổng quý hưởng hết rồi còn chi nữa.

Mấy người em Gương Xá làm theo mưu kế của Bạ Hành.

Ngày hôm sau đúng bảy giờ sáng, dân làng đến đưa đám tang của Lý Gương Xá ra đồng, chiếc đòn đám ma bằng gỗ 16 người khiêng đã được đội. Tùy leo lên đứng thử đi thử lại theo xênh gỗ thập cho dân làng khiêng đòn đám ma theo lệnh của chiếc xênh mà đi cho chậm chạm thẳng thắn.

Bác Khán Hổ giữ đại tùy cầm cặp xênh lách cách rồi nói:

- Một tiếng bỏ đi hỉ! hai tiếng bắt tay vào quan tài, ba tiếng thì kiêng lên rồi rù rì mà đi nghe chưa các bạng đôi tùy.

- Dạ...

- Nè nghe đây hỉ. Lách cách một tiếng bỏ đi. Ớ cà chú Chiêu Xa răng lại mó tay vô quan tài mần chi, một tiếng bỏ đi, nè hai quan tài xong rồi, nhớ hỉ, nghen hỉ, ba tiếng thì nâng lên rù rì mà đi đó nghen... Lách cách... Lách cách... Lách cách... Lách cách...

Những người phu đôi tùy khiêng quan tài Lý Gương Xá từ từ đi ra khỏi nhà. Mụ Lý Gương Xá lăn lộn theo quan tài của chồng. Mấy đứa con Lý Gương Xá đội mũ chuối chống gậy đi đàng sau quan tài cũng òa lên khóc khi thấy người ta khiêng quan tài của cha nó đi...

Quan tài vừa ra đến đòn, các đôi tùy đang từ từ đưa chiếc quan tài đặt lên đòn đám ma thì tiếng pháo nổ chát chúa. Mọi người đều ngạc nhiên chưa kịp phản ứng thì đã có tiếng reo lên của đám trẻ con.

- Đám ma thầy Lý vừa ra khỏi nhà đã có tiếng pháo mừng đám cưới của bà Lý lấy thầy Cai rồi. A ha hay quá hé bà Lý lấy thầy Cai. A ha hay quá.

Tiếng pháo át cả tiếng la làm mụ Lý Gương Xá tái mặt. Lão Cai Tổng Gương Xá tức giận sẵn có con roi mây cầm trên tay lão lại vụt đám trẻ con đang reo lên là đám ma thầy Lý đi rồi lại đến đám cưới của cô Lý.

Qua roi quát lên đám trẻ con. Lão Cai Tổng Gương Xá chửi thề inh ỏi:

- Mấy thằng con nhà ranh mô đây hỉ. Cha mẹ chúng mi chết rồi phải không, không biết dạy chúng mi để chúng mi nói láo, nói tiếng như rứa à.

Đám trẻ con nhỏ bị quất, đau rản hết ra, nhưng chỉ một lát sau chúng lại tràn vào la lối hơn hồi nãy thầy Cai uất ức lùa đuổi một đứa định bắt lại nhưng mấy thằng oắt chạy nhanh như chuột lắc thầy Cai không làm răng bắt được đứa mô hết. Thầy Cai thở hổn hễn vì nhọc lại vì tức.

Tiếng pháo vừa dứt thì tiếng khóc của Kiểm Hiển và vợ hắn rống lên:

- Anh Lý, anh không sống lại mà coi người ta lấy vợ con anh... Anh có biết người ta định làm chi đám con anh không anh Lý ơi...

Tiếng khóc của vợ chồng Kiểm Hiển như xoáy vào tim mụ Lý Gương Xá. Tiếng khóc của vợ chồng Kiểm Hiển đã cho mụ Lý Gương Xá biết rõ, ai là người bày mưu ra vụ đốt pháo ni? Mụ Lý Gương Xá chỉ đích danh cho Kiểm Hiển vì trong nhà Kiểm Hiển nhiều thắc mắc nhứt.

Giữa đám tang ni. Mụ Lý Gương Xá đành phải ngậm miệng cho vụ chôn cất ni rồi hãy hay.

Sân đầy xác pháo đỏ hồng. Tiếng kèn đám réo rắt bi thảm hòa với tiếng khóc rên rĩ của vợ Lý Gương Xá và đám em dâu của Lý Gương Xá đàn con đàn cháu...

Vụ Bạ Hành xúi đốt pháo sau khi quan tài Lý Gương Xá đặt trên đòn đám ma rồi làm rúng rộng dư luận quanh vùng nhứt là sau đó, Bạ Hành còn đặt một bài vè chế riễu cô Ngọt kể từ khi cô Ngọt mèo với thầy Ký rượu đến khi lấy Lý Gương Xá rồi đến Lý Gương Xá chết, thầy Đề lẽn vô lại bị thầy Cai Tổng ghen la hoảng. Sau đó thầy Cai Tổng đã gian dâm với mụ Lý Gương Xá làm cho Cai Tổng Gương Xá và nàng Ngọt vợ Gương Xá uất hận.

Nghe bọn mục đồng lũ trẻ trong xã đọc bài vè. Ngọt nghĩ ngay đến Bạ Hành, anh chàng học trò của cụ Đồ Phiệt, thân phụ của Ngọt, chuyện làm vè riễu thiên hạ. Nàng Ngọt chỉ đích danh Bạ Hành, nên khi Cai Tổng Gương Xá đến mụ lại làm mặt giận đuổi Cai Tổng Gương Xá ra khỏi nhà rồi nàng bù lu bù loa khóc lóc kể lể:

- Thôi ông đi khỏi nhà tui đi, ông đừng đến đây bêu xấu, bêu hổ cho tui nữa. Thằng Bạ Hành bôi tro, trát trấu vào mặt tôi, vào mặt ông. Hắn đã xúi giục thằng Kiểm Hiển đốt pháo đưa ma thành pháo hợp hôn để bêu ông với tôi. Nay thằng Bạ Hành lại làm vè chửi tôi, tôi lỗi chi đâu hay chỉ vì ông mà tôi mang xấu mang hổ như thế ni?

Đã bị mái đuổi lại còn bị mái sùng nữa thầy Cai Tổng Gương Xá uất hận thầy gọi một thằng nhỏ vô biểu nó đọc cho thầy và nàng Ngọt vợ Lý Gương Xá bài vè kể đầu cua, tai heo chứng tỏ rằng chỉ có Bạ Hành mới biết những chuyện quá khứ của Ngọt vợ Lý Gương Xá.

Cai Tổng Gương Xá uất ức, cương quyết vì người yêu trừng trị thằng Bạ Hành ni...

Lão Cai Tổng Gương Xá vào trong nhà mụ Lý Gương Xá đang thút thít trong buồng, lão Gương Xá rón rén vào bên người yêu mà nàng không biết, lão ngồi bên Ngọt vuốt mái tóc của người thiếu phụ xinh đẹp có đôi mắt bồ câu đen nháy, đôi môi đỏ, răng ăn trầu cắn chỉ hạt huyền nên trông miệng Lý Gương Xá càng dễ yêu càng xinh đẹp.

- Tôi thề với mình là tôi sẽ giết thằng Bạ Hành. Đúng thằng khốn nạn đó rồi. Trong làng ni không còn ai nữa vì chỉ có hắn mới biết chuyện của mình với thằng Ký rượu chã còn ai vô đây nữa...

- Vì thầy mà tôi chịu nhục như rứa.

Lão Cai ngọt ngào:

- Mình yên tâm, tui xin thề với mình...

Ngọt khẽ đẩy bàn tay của Cai Tổng Gương Xá và nguých Cai Tổng Gương Xá hỏi:

- Mần chi đó... Nè cấm đó hỉ.

Cai Tổng Gương Xá trơ trẽn:

- Trời ơi mình cấm anh thì anh còn sống răng được...

Lần ni Ngọt hất mạnh tay Tổng Gương Xá rồi dằn dặt:

- Còn thằng Bạ Hành thì yêng đừng dụng vào người tôi nữa. Tôi bây chừ không tu thì cũng như tu cho rồi. Như thế ni nhục lắm, mần răng tui chịu được.

Cai Tổng Gương Xá uất hận có Bạ Hành đứng trước mắt Gương Xá có thể đánh cái thằng khốn nạn đó một dao. Cai Gương Xá ôm chầm lấy mụ Lý khẽ nói:

- Thôi tội nghiệp yêng mà mình, ai đời cam làm em bắt quít chuyện thế ni răng được.