ôi chờ người mỏ toà tuyên thệ cho nữ nhân chứng đầu tiên. Đó là một cô gái to lớn với một đường ngôi thẳng tắp trên mái tóc đen như mun. Cô ta tỏ vẻ bình thản và dửng dưng đối với mọi người trong phòng xử án. Đôi mắt cô ta đen và huyền bí.

- Tên cô là gì? - Viên mỏ toà hỏi.

- Raye Marnay - Cô gái trả lời. Giọng nói của cô ta trái ngược với thân hình to lớn lại trong trẻo và yếu ớt.

Viên mỏ toà gật đầu về phía tôi. Tôi từ từ đi về phía cô ta. Đến trước mặt cô gái tôi đứng lại và nhìn lên.

- Cô bao nhiêu tuổi, cô Marnay? - Tôi hỏi.

Câu trả lời không chút ngập ngừng.

- Hai mươi ba.

- Cô sinh ở đâu?

- Ở Chilicothe, bang Ohio.

- Cô đến New York khi nào?

- Trước đây khoảng hai năm.

Dần dần tôi cũng quen với cái giọng thanh thanh yếu đuối của cô gái.

- Thế cô làm gì ở Chilicothe?

- Tôi sống ở đó.

Tôi nghe thấy những tiếng cười khe khẽ vang lên trong phòng xử án.

- Tôi muốn hỏi, cô Marnay à, là cô sống bằng nghề gì ở Chilicothe?

- Ồ - Cô ta trả lời - Tôi đã hiểu nhầm câu hỏi của ngài - Tôi là giáo viên.

- Cô dạy lớp mấy?

- Ở vườn trẻ - Cô ta phân bua - Tôi rất thích trẻ con.

Tôi phải mỉm cười về cái kiểu nói năng của cô ta.

- Tôi không nghi ngờ chút nào về điều ấy đâu, cô Marnay - Nhưng sau đó tôi nén ngay nụ cười lại - Thế điều gì đã khiến cô đi New York?

- Tôi muốn trở thành diễn viên. Giáo sư Berg, người dạy tiết sân khấu hay là cái gì đó tương tự như thế ở các lớp trên đã viết một vở và chúng tôi đã diễn trên sân khấu nhỏ của mình. Đầu đề của nó là "Hài kịch lớn trong thung lũng nhỏ" và tôi đã đóng vai chính. Ông ấy bảo rằng tôi là một tài năng lớn và để nó bị thui chột đi ở cái thành phố nhỏ như Chilicothe là một điều nhục nhã. Thế là tôi quyết định đến New York.

- Và cái gì đã xảy ra sau khi cô đến New York?

- Chẳng có gì cả - Cô ta trả lời - Tôi lang thang cả tuần nhưng chẳng có ai thèm đoái hoài tới. Thư giới thiệu của giáo sư Berg cũng chẳng giúp ích được gì.

- Tại sao lúc đó cô không quay trở lại Chillicothe.

- Tôi không đủ can đảm. Rồi tất cả sẽ biết là tôi bị trượt - Cô ta giải thích.

- Tôi hiểu - Tôi nói - Thế cô kiếm sống bằng cách nào?

- Tôi tìm được một chân phục vụ ở giữa trung tâm Broadway. Đó là một quán có nhiều người trong nhà hát hay đến. Tôi nghe người ta nói nhiều cô gái làm việc ở đó rồi cuối cùng cũng được lên sân khấu.

- Cô làm việc ở đó bao nhiêu lâu?

- Khoảng ba tuần.

- Rồi sau đó thì sao?

- Tôi bị sa thải - Cô ta lí nhí trả lời - Ông chủ bảo rằng đây là một khách sạn chứ không phải trường điện ảnh.

Tiếng cười lại lan ra khắp phòng xử án. Tôi chờ cho nó lắng xuống.

- Sau đó cô làm gì?

- Tôi đã đi tìm việc khác nhưng không được. Một hôm tôi nói chuyện đó với một cô gái ở trong nhà trọ. Cô ta nói rằng với khuôn mặt và hình dáng của mình tôi nên làm chân người mẫu. Tôi cho đó là lời khuyên tốt. Nhiều người mẫu về sau đã trở thành diễn viên. Tôi hỏi cô ấy rằng để trở thành người mẫu thì phải làm gì. Cô ấy bèn đưa tôi đến hãng "PARK AVENUE MODELS"

Tôi gật đầu.

- Lúc đó lần đầu tiên cô nghĩ là sẽ trở thành người mẫu phải không?

- Vâng.

- Thế rồi cô làm gì?

- Tôi đến hãng và xin làm việc ở đó.

- Ở đó cô đã gặp ai?

- Bà Morris.

- Bà ta nói với cô ra sao?

- Bà ta nói rằng tôi phải đi chụp vài kiểu ảnh. Sau đó bà ta sẽ cho vào hồ sơ của mình. Bà ta đưa cho tôi tấm thiệp trong đó có khoảng bốn cái tên thợ ảnh. Trước khi có ảnh trong tay thì bà ta không thể giúp gì được cho tôi cả. Tôi phân trần là mình không có tiền chụp ảnh. Nhưng bà ta khăng khăng là trước mắt không thể giúp tôi được. Tôi đang định bỏ về thì cô Flood đi từ phòng mình ra và nhìn tôi.

- Cô nói cô Flood, người đang ở trong phòng xử án này phải không?

- Vâng - cô ta gật đầu.

- Rồi sao nữa.

- Khi cô Flood nhìn thấy tôi, cô ấy bật ngón tay và nói rằng tôi đúng là cô gái mà cô ấy đang cần. Cô ấy đưa tôi đến cửa hàng bán đồ lông thú ở phố 14. Đó là lần đầu tiên tôi đóng vai ma-nơ-canh. Tôi mặc một cái măng tô lông thú và đi đi lại lại trước cửa kính để cho mọi người xem.

Trong giọng nói cô thoáng vẻ tự hào.

- Tôi là người mẫu được ưa thích. Tôi rất cao lớn, ngài hiểu cho và mọi người có thể nhìn thấy tôi từ xa. Từ đấy tôi làm việc ít nhất một tuần ba buổi ở đó.

- Ngoải ra cô có còn làm việc ở đâu nữa không?

Cô ta lưỡng lự một chút.

- Đó là nơi duy nhất tôi tìm được.

Tôi gật đầu.

- Ở đó người ta trả cô bao nhiêu tiền?

- Mười dollar một ngày.

- Như vậy là ba mươi dollar một tuần - Tôi làm tính - Có đủ sống không?

Cô ta lắc đầu.

- Không, chỉ riêng tiền học ở trường điện ảnh mỗi tuần cũng đã nhiều hơn thế rồi.

- Thế cô kiếm thêm bằng cách nào?

- Tôi có nhiều buổi hẹn hò?

- Hẹn hò? - Tôi hỏi.

Cô gái gật đầu.

- Chúng tôi gọi nó như vậy.

- Cô nói chúng tôi là những ai?

- Những cô gái mà tôi biết.

- Cô đến những buổi... hẹn hò, như cô vừa gọi, như thế nào?

- Sau vài tuần đóng vai ma-nơ-canh, tôi xin cô Flood việc để làm thêm và cô ấy gọi tôi đến phòng mình. Cô ấy nói cuộc đời người mẫu rất vất vả, nhưng cũng có khách hàng vẫn thường xuyên gọi điện đến yêu cầu. Cô ấy giới thiệu vài cô gái có thể đi chơi với họ được. Cô ấy nói những người đàn ông này rất hào hiệp và hay cho những cô gái đi chơi với họ rất nhiều tiền. Cô ấy hỏi tôi có thích hay không?

- Cô trả lời cô ta thế nào?

- Tôi thích.

Tiếng cười lại nổi lên trong phòng. Tôi không thể khó chịu với mọi người được.

- Thế rồi sau đó cô làm gì?

- Cô Flood sắp xếp cho tôi tối hôm đó một buổi hẹn hò. Đó làm một người đàn ông dễ thương. Anh ta mời tôi đi ăn rồi lên nhà uống vài ly rượu. Anh ta rất cởi mở, khi tôi ra về còn cho mười dollar. Anh ấy nói bởi vì tôi rất niềm nở với anh ấy và tôi cần nói với cô Flood rằng anh ta rất hài lòng.

- Đấy là tất cả những gì cô làm à? - Tôi hỏi - Chỉ có uống chút ít thôi ư?

Mặt cô ta hơi biến sắc. Cô ta có vẻ ngượng.

- Chúng tôi làm hai đợt - Nó gần như là tiếng thì thào.

- Hai đợt? - Tôi liếc nhìn các vị bồi thẩm - Cô muốn nói gì với từ ấy?

- Ngủ với nhau - Cô gái vẫn nói bằng cái giọng lí nhí gần như không nghe được.

- Cô muốn nói là cô đã hai lần quan hệ sinh dục với người đàn ông đó chứ gì?

Cô ta gật đầu.

- Vâng, tôi muốn nói thế.

- Thế cô không ngạc nhiên khi thấy người đàn ông muốn điều đó và anh ta rõ ràng coi đó là điều tất nhiên sao?

Cô gái lắc đầu.

- Không, ở Chillicothe những người đàn ông cũng chẳng khác gì. Tất cả bọn họ đều muốn thế hết.

Tiếng cười vang lên dội vào phòng xử án. Ông chánh án gõ cái búa của mình và tất cả trở lại im lặng.

- Thế rồi sau đó cô làm gì?

- Tôi đi về nhà để ngủ. Lúc đó tôi rất mệt.

Những tiếng cười gần như làm nổ tung căn phòng. Cả tôi cũng phải cố gắng hết sức để giữ bộ mặt trang nghiêm. Cuối cùng thì tôi lại có thể nói được.

- Và gì xảy ra khi cô đến hãng lần tiếp theo?

- Đó là ngày hôm sau. Tôi đến để cám ơn cô Flood vì cô đã đối xử tốt với tôi. Cô ấy hỏi tôi đi chơi có vui không và sẵn sàng sắp xếp các cuộc hẹn hò khác. Tôi nói là tôi sẽ tiếp tục nếu các vị quân tử đều đáng yêu như anh chàng này. Sau đó cô ấy hỏi tôi làm mấy đợt. Tôi nói cho cô ấy biết và cô ấy lấy ở ngăn kéo ít tiền đưa cho tôi. Tôi định không cầm và giải thích rằng anh chàng kia đã cho tôi mười dollar rồi. Cô ấy cười và nói đó chỉ là tiền hoa hồng rồi giúi tiền vào tay tôi.

- Bao nhiêu tiền?

- Năm mươi dollar - Cô ta thì thào.

- Cô có biết rằng thế nghĩa là gì không? - Tôi hỏi - Rằng cô đã mắc tội gái làm tiền rồi chứ?

- Tôi không cho là như vậy - Cô ta cãi - Nếu không ưa người đàn ông đó tôi không cần phải làm và lúc đó đã chẳng làm điều đó.

- Thế cô đã tiếp xúc với người đàn ông mà cô không ưa chưa? - Tôi giễu cợt hỏi.

Cô ta lắc đầu.

- Chưa. Cô Flood nói đúng. Cô ấy quen toàn những người thanh lịch.

Tiếng cười lại rộ lên khắp phòng.

- Trước khi biết cô Flood, cô đã lần nào quan hệ luyến ái với đàn ông vì tiền chưa?

Cô ta lắc đầu.

- Không.

- Thế cô đã lần nào, sau khi biết cô Flood, vì tiền quan hệ với người đàn ông không phải của cô ấy giới thiệu không?

- Không, thưa ngài - Cô ta trả lời - Tôi không phải là gái điếm.

- Tất cả chỉ có thế, xin cám ơn - Tôi nói và rời khỏi chỗ cô ta. Tôi dừng lại bên bàn lão Vito. Maria ngước nhìn tôi. Đôi mắt to, thẫm đầy tự hào của cô nhìn sâu vào mắt tôi. Tôi có cảm giác kỳ lạ là niềm tự hào đó dành cho tôi. Tôi cố gắng nhìn cô với vẻ lãnh đạm rồi quay sang Vito.

- Nhân chứng thuộc quyền ngài - Tôi nói và tiếp tục đi về bàn mình.

Tôi ngồi xuống và quan sát thấy lão Vito từ từ đứng lên. Không còn nghi ngờ gì nữa lão đúng là một luật sư lớn. Ngay cả từ bước đi đến bên nhân chứng của lão hiện giờ cũng toát ra vẻ tự tin và khả năng của lão. Giọng lão sang sảng và chắc như đinh đóng cột.

- Cô Marnay này? - Lão nói.

Cô gái nhìn lão.

- Dạ.

Mặc dù khó chịu tôi cũng phải thầm phục. Chỉ với cái kiểu gọi tên lão đã chế ngự được cô ta rồi.

- Lúc trước cô có nói đến chuyện cô đã lên sân khấu ở Chillicothe trong một vở kịch. Tôi nhớ là "Hài kịch lớn trong thung lũng nhỏ", cô đã gọi nó như vậy.

Cô ta gật đầu.

- Vâng, thưa ngài.

- Cô nói rằng một ông giáo sư nào đó tên là Berg đã viết nó phải không?

- Đúng vậy, thưa ngài.

- Cô nói rằng, sau đó theo lời khuyên của giáo sư berg, người đã giải thích là cô có một tài năng lớn mà để nó tàn lụi đi ở thanh phố nhỏ như ở Chillicothe thì phí, nên cô đã đến New York, có đúng không?

- Vâng, thưa ngài.

- Tôi cho rằng ông ta nói đến cái tài năng diễn xuốt của cô. Ông ta nói là nói cái đó, có đúng không?

Cô gái lưỡng lự. Giọng lão Vito lộ vẻ sốt ruột.

- Đúng không, cô Marnay? Ông ta nói là nói cái đó chứ? Giọng cô ta giờ thì còn nhỏ hơn trước nữa - Tôi đoán như vậy.

- Cô cứ bình tỉnh trả lời cho chắc chắn hơn, cô Marnay - Giọng lão như ăn sống nuốt tươi người ta.

- Ông ta nói đến cái đó - Cô ta nói - Đúng vậy, thưa ngài.

- Cái gì?

- Cái tài năng diễn xuất.

- Cô cũng đã kể cho chúng tôi nghe là vở này được diễn trong một nhà hát nhỏ ở Chillicothe. Vậy đó là nhà hát gì?

Cô ta nhăn trán và ném về phía tôi cái nhìn đầy lo lắng. Tôi cố gắng tỏ ra vững tin mặc dù không hề đoán được lão sẽ dẫn sự việc đi đến đâu.

- Đó... đó thực ra không phải là một rạp hát - Cô ta ấp úng.

- Nếu không phải rạp hát thì đó là cái gì?

- Đó là câu lạc bộ "Những con sơn dương" - Cô ta trả lời - Đó là buổi trình diễn đặc biệt mà giáo sư Berg đã viết vở kịch cho nó nhân kỷ niêm ngày thành lập.

- Câu lạc bộ "Những con sơn dương" - Lão Vito nhắc lại và nhìn về phía các bồi thẩm - ra vậy, ra vậy - Lão quay trở lại phía cô gái - Có phải đó là một câu lạc bộ toàn đàn ông không?

Cô gái nhìn xuống sàn.

- Tôi đoán là như vậy.

- Cô đóng vai nữ duy nhất chứ gì?

Cô ta gật đầu.

- Vâng.

- Thế cô đóng vai gì.

Ngồi ở bàn tôi hầu như không còn nghe thấy tiếng cô ta nữa.

- Tôi đóng vai một cô gái trong trang trại.

- Thế còn nội dung của vở kịch? Cô có phải nói nhiều không? Vai cô đóng có lâu không? - Giọng nói sắc bén của lão như xuyên thấu người nữ nhân chứng.

- Nội dung nói về một cô gái ở trong trang trại cùng với ba người đàn ông làm việc ở đó; người chủ trang trại, con trai ông ta và một người làm công. Câu chuyện xoay quanh sự việc diễn ra trong đêm đó. Tôi hầu như chả phải nói gì vì tất cả là dạng kịch câm. Giáo sư rất chuộng Stanislawsky.

- Stanislawsky, hừm... - lão gãi đầu - đó có phải là lão người Nga ưa hành động hơn là mọi cuộc đối thoại không?

- Đúng như vậy - Cô ta xác nhận.

- Và vở kịch của ông giáo sư vậy là toàn những hành động cử chỉ thôi chứ gì? - Lão hỏi thêm.

Cô ta gật đầu.

- Vâng.

Lão nhấn mạnh, giọng nhấn mạnh khi giải thích một cách châm biếm.

- Nhiều hành động đến nỗi cảnh sát phải can thiệp và tố cáo tất cả vì những hành động và cử chì vô đạo đức. Hậu quả là cô và ông giáo sư bị đuổi khỏi trường. Đúng thế không?

Cô ta không trả lời. Hàm răng cắn chặt môi dưới.

Lão Vito quát lên.

- Tỉnh táo lại đi cô Marnay. Cô hãy trả lời câu hỏi của tôi đi!

Mặt cô ta không còn một hột máu. Chỉ có lớp son phấn hiện rõ trên màu xam xám của đôi má cô gái. Cô ta nhìn xuống sàn nhà và giọng nói hạ xuống gần như là một lời thì thầm không thể nghe thấy được.

- Vâng.

- Tất cả chỉ có như vậy. Thưa cô Marnay - Lão Vito nhìn các vị bồi thẩm như thẻ muốn nói: Làm thế nào mà các vị có thể tin vào những điều mà một cô gái như vậy đã nói. Lão khẽ nhún vai và trở về bàn mình.

Joel và Alex nhoài người lên chỗ tôi khi tôi gọi nhân chứng tiếp theo. Tôi nghe thấy những tiếng thì thầm khẽ khàng của họ.

- Lão Vito đúng là đã nhấn cô bé vào địa ngục - Joel nói.

- Có thể nói - Alex tiếp lời trong khi mắt vẫn dõi theo cô gái đang đi về chỗ - Lão ta đã đánh cô bé một trận tơi bời.

Tôi hít một hơi thật sâu.

- Các anh cả hai chỉ quên một điều là lão ta đã xé xác cô ta nhưng còn những lời khai về Flood thì không. Các anh có thấy lão không đã động gì đến nó chứ.

Joel gật đầu.

- Nhưng mà lão biết lão phải làm gì. Lão tìm cách chôn vùi sự tin cậy ở cô ta.

- Cái đó chẳng giúp gì lão ta nhiều - Tôi trả lời - Kết quả sẽ được xác định qua những sự việc liên quan trực tiếp đến vụ án. Và cái đó lão ta cũng đã biết.

- Mặc dù vậy, theo tôi ta cũng nên thận trọng, Mike à! - Alex thì thầm - Lão lúc nào cũng có nhiều thứ bất ngờ.

Người thư ký toà tuyên thệ cho một cô gái khác: nhân chứng thứ hai của viên công tố. Tôi từ từ đứng dậy.

- Lão sẽ phải tìm ra cái gì khá hơn là sự thật nếu lão có ý định vượt qua được cô kia - Tôi giải thích cho họ khi viên thư ký gật đầu ra hiệu cho tôi. Tôi vòng qua cái bàn của mình đến chỗ nhân chứng.

Căn phòng trong bệnh viện tối và yên tĩnh khi tôi bước vào. Tôi nghe thấy tiếng ông già thở nhẹ nhàng, thanh thản. Một nữ y tá đưa ngón tay lên môi.

- Ông ấy ngủ?

Tôi gật đầu và định rời căn phòng.

- Ai ngủ nào? - Giọng ông già vang lên trong sự yên tỉnh đặc biệt mạnh mẽ - Anh đấy à, Mike?

Tôi bước trở lại trước mặt ông.

- Vâng, thưa ngài.

- Anh lại gần đây và nói to lên một chút - Ông cáu kỉnh kêu lên - Tôi chẳng nghe thấy gì hết.

Tôi bước lại phía đầu giường. Đôi mắt đen sáng của ông ngước lên nhìn tôi và một nụ cười nở trên môi.

- Hôm nay tình hình ra sao, Ngài uỷ viên công tố?

- Tạm ổn - Tôi đáp - Chúng tôi đã khai thác bốn nhân chứng đầu tiên. Vito không thể bác bỏ cụ thể lời khai của họ. Do vậy lão chỉ giới hạn ở mức tấn công vào bản thân từng người. Tôi cho rằng nói chung chúng ta đã được một kết quả không đến nỗi tồi.

- Tôi biết - Ông già nói - Tôi đã được nghe rồi.

Tôi liếc nhìn cái máy điện thoại bên cạnh giường nằm.

- Nhưng còn một điều làm tôi lo lắng hơn cả - Ông già phân giải - tôi vẫn chưa nhìn ra được chiến lược mà Vito theo đuổi. Trước mắt thì người ta có cảm giác như là lão ta muốn vứt bị cáo vào hang hùm.

Tôi không trả lời. Một cảm giác chán nản kỳ lạ dâng lên trong lòng.

- Người ta hầu như có cảm tưởng là lão hoàn toàn dửng dưng, mặc khách hàng của mình muốn ra sao thì ra. Lão bỏ qua cho tôi gần như tất cả.

- Còn Flood trông thế nào? - Ông già hỏi và quan sát tôi rất chăm chú.

- Cô ấy tỏ vẻ không bị phiền phức gì cả.

- Anh Mike - Ông tiếp ngay - hiện giờ anh đang nói chuyện với tôi cơ mà.

- Cô ta trông đẹp lắm - Tôi nói - đẹp thật sự.

- Đối với cô ta anh vẫn còn tình cảm như xưa chứ? Ngay cả bây giờ nữa?

- Tôi... Tôi cũng chẳng biết nữa John ạ - Tôi trả lời - Tôi chỉ biết tôi gần như nghẹt thở khi nhìn thấy cô ấy.

Ông chậm chạp dật đầu.

- Tôi biết anh muốn nói gì rồi, Mike ạ. Tôi đã vài lần nói chuyện với cô ta. Cô ấy là một người có bản lĩnh và can đảm, ông bạn trẻ của tôi ạ. Đáng lẽ cô ấy đã có thể trở thành một người đàn bà danh giá nếu cô ta đã đi theo con đường khác.

- Có thể cô ấy chưa bao giờ có được cơ hội đó, thưa ngài - Tôi cãi lại.

Đôi mắt ông già như muốn nói là ông biết nhiều hơn thế.

- Cô ta đã có cơ hội, Mike à. Hoàn toàn như nhau mặc anh nói gì hoặc một ai đó làm gì: trong mọi chuyện quyết định cuối cùng là ở cô ta. Cô ta đã tự mình vứt bỏ tất cả.

Tôi không trả lời ông. Tôi bắt buộc phải nhớ lại cái ngày đã lùi sâu vào dỉ vãng. Cái ngày mà nàng đã bỏ tôi lại trên phố khi tôi muốn đưa nàng đi. Đó là cái ngày nàng được thả ra ở trại Geyes. Có cái gì đó đã xảy ra với nàng. Tôi nhận ngay ra nó trong cái khoảnh khắc khi nàng vượt qua con đường trước cửa trại đi về phía tôi. Nàng đã thay đổi. Đến khi nhìn được vào mắt nàng, tôi nhận ra đó là cái gì. Nàng đã già đi. Già dặn hơn nhiều so với tôi hồi đó. Tôi còn có thể nhìn thấy trước mắt mình nàng lên taxi như thế nào và bỏ tôi đứng bơ vơ trên hè phố. Tôi bước lại chiếc xe mà tôi đã mượn trong ngày này để đón nàng về, rồi từ từ một mình quay trở lại thành phố. Tôi bước vào nhà. Bố mẹ tôi đang ngồi ở bàn ăn. Bố tôi mặc comle, thắt cà vạt. Đôi chân nặng như chì tôi lê bước đi vào bếp. Tôi nhận thấy cả hai ngước lên nhìn lướt qua tôi rồi nhìn khung cửa.

- Cô ấy không đến, mẹ ạ - Tôi thất vọng nói.

Mẹ tôi đứng dậy, đôi mắt bà dịu dàng và trầm tỉnh.

- Có lẽ như vậy là tốt nhất con à - Bà an ủi tôi.

Tôi lắc đầu quầy quậy mạnh đến nỗi cảm thấy mắt mình đầy nước mắt.

- Không mẹ ơi, như thế không phải là tốt nhất. Nàng cần đến con. Con biết là nàng cần đến con. Nhưng có cái gì đó đã giữ nàng lại và con chẳng biết đó là cái gì nữa.

Bố tôi đứng lên.

- Bố mang đồ đạc cho con vào phòng đây, Mike ạ.

Đôi chân chậm chạp ông ra khỏi bếp. Tôi nhìn theo ông. Người cha tội nghiệp. Ông chẳng biết gì cả. Tôi quay lại phía mẹ tôi.

- Con phải làm gì bây giờ?

Bà nhìn tôi một lúc rồi mới khẽ nói:

- Quên đi con trai của mẹ ạ. Cô ấy không hợp với con.

- Điều ấy thì rất dễ, mẹ ạ. Con không còn bé nữa. Con gần hai mươi mốt tuổi đầu rồi còn gì và con vẫn còn yên nàng.

- Con yêu cô ta á? - Giọng nói của mẹ tôi lộ vẻ giễu cợt - Thế con đã biết gì về tình yêu? Con vẫn còn là trẻ con lắm. Con chỉ biết đau khổ và gào khóc - Đột nhiên giọng bà đanh lại và bà quay mặt đi.

Tôi vội bước đến bên bà và giữ bà trong vòng tay mình. Đôi mắt bà mọng đầy nước mắt.

- Thôi mẹ ạ - Tôi nói - Thôi đi, thế cũng đủ khổ lắm rồi.

Đôi mắt mẹ tôi biểu lộ một cái nhìn mà tôi từ trước đến nay chưa thấy bao giờ.

- Thôi à? - Bà kêu lên - Mẹ căm thù cô ta! Xin trời tha tội cho tôi nhưng tôi cầu cho quỷ bắt linh hồn của cô ta đã làm hại con trai tôi đi.

- Có lẽ cô ấy không thể làm khác được, mẹ ạ.

Mẹ tôi ngước mắt nhìn tôi.

- Cô ta có thể làm khác, con ạ! - Bà thận trong nói - Đừng bao giờ quên điều đó. Cô ta muốn làm gì, quyết định bao giờ cũng thuộc về cô ta.

Giờ đây bao nhiêu năm đã trôi qua và thật là kỳ lạ được nghe ông già nói lại cái điều tương tự như vậy. Tôi tự hỏi mình, không biết đã lúc nào mình hiểu được ý nghĩ của nàng chưa. Từ lâu rồi tôi đã vứt hết mọi hy vọng, nàng có thể hiểu được ý nghĩ của tôi.

- Ngày mai anh gọi ai lên? - Xếp tôi hỏi.

Tôi nói cho ông biết. Ông suy nghĩ.

- Với tốc độ này anh nên trong khoảng hai tuần lễ nữa là đọc bản cáo trạng được rồi đấy.

Tôi gật đầu.

- Đến lúc đó tôi cũng ra viện rồi. Có thể tôi sẽ còn giúp được anh một chút.

- Chúng ta đã thoả thuận một điều, John ạ - Tôi nói - Đây là vụ của tôi. Ngài đã hứa với tôi như vậy.

- Ồ - Ông kêu lên giọng vô tội - Tôi không có ý định ra lệnh cho anh phải làm những gì đâu. Tôi chỉ muốn góp cho anh vài lời khuyên thôi.

Tôi phải bật cười. Cái kiểu giúp đỡ của ông tôi đã biết rồi, lúc đó có thế nào thì cuối cùng công việc sẽ lại vào tay ông.

- Thôi xin cảm ơn - Tôi nói ngắn gọn và dứt khoát.

- Được thôi, được thôi - Ông tự ái lẩm bẩm.

Vừa về đến nhà tôi lên giường nằm ngay lập tức. Tôi thật sự thoải mái khi chẳng còn ai ở nhà. Như thế là tốt nhất. Tôi đã thuyết phục được mẹ tôi ở lại quê. Tôi nghĩ là bà nghe theo lời khuyên của tôi bởi vì bà biết rằng tôi không muốn có bà ở bên cạnh trong suốt thời gian vụ án kéo dài.

Tôi nằm duỗi dài trên giường, mắt nhắm lại. Khuôn mặt Maria hiện lên trước mắt tôi. Vẻ mặt nàng vẫn là vẻ mặt trong những ngày này ở phòng xử án và tôi vẫn chưa hiểu được nó.

Tại sao nàng lại tự hào về tôi? Tôi đang tìm mọi cách đưa nàng vào tù cơ mà. Một cảm giác có lỗi dâng lên trong lòng. Có thể là nàng hy vọng tôi giữ gìn cho nàng chăng? Nhưng mà nàng đâu có biết hôm nay tôi có cảm giác gì. Tôi cũng có thể đã thay đổi chứ. Giờ đây tôi cũng có thể đã có một người đàn bà khác rồi chứ. Ý nghĩ này hầu như chưa kịp đến thì tôi cũng đã hiểu ra rằng nàng biết chắc chắn. Đó là cái chung của hai chúng tôi: cái khả năng người này nhìn thấu người kia mà chẳng ai chia cho chúng tôi cả.

Tôi tìm cách đẩy nàng ra khỏi ý nghĩ của mình nhưng không làm được điều đó. Càng cố gắng nàng hiện rõ hơn. Tôi nghĩ về nàng bởi vì có nhiều cái tôi không hề biết đến. Có nhiều chuyện xảy ra với nàng mà tôi không có sự thông cảm. Tôi nhớ ra, mình đã nghĩ gì về nàng lúc ở bệnh viện. Thật kỳ lạ vì lời nói của ông già mà tôi phải nghĩ về nàng.

Nhưng có một thời gian mà tôi không hề biết. Bốn tháng trời đó kể từ ngày nàng ra khỏi trại cho đến cái ngày tên nàng lần đầu tiên xuất hiện trong hồ sơ cảnh sát. Chắc nàng đã gặp phải chuyện tày đình. Tôi tìm cách nhớ lại xem thời gian đó mình làm gì. Nhưng hồi ức bản thân lờ mờ đến mức tôi lại quay trở về với nàng. Nàng đã làm gì? Nàng đã đi đâu? Điều đó tôi không hề biết.

Tôi chỉ cảm thấy rằng, hồi đó nàng cần đến tôi hơn lúc nào hết trong cuộc đời nàng.

Và tôi ý thức được rằng, lúc đó tôi đã bỏ rơi nàng.