Ðêm ấy không ai ngủ được. Khi bầu trời bắt đầu hừng sáng, Cao Ðại lão gia ho rất to và liên tục, đánh thức mọi người dậy, và ai nấy đều quyết định không ngủ nữa.

Sau khi rửa mặt và chải đầu xong, Ngọc Cầm và Thục Anh dẫn Lệ Mai du ngoạn chung quanh, chỉ cho nàng biết những thay đổi trong những năm nàng đi xa. Mấy người con gái này cũng kể về những biến cố của đời mình trong giai đoạn ấy.

Khu hoa viên không bị tổn hại mấy trong cuộc pháo kích. Chỉ có hai cây thông bị mảnh đạn đốn ngã.

Bên ngoài, đường phố vẫn chưa được tự do đi lại; nhưng những sự ngăn cấm cũng dễ dãi hơn ngày hôm trước. Tuy binh sĩ vẫn còn đứng gác tại mỗi ngã tư và đứng gác cách quãng nhau dọc đường phố, khách bộ hành vẫn có thể đi lại trong những phạm vi giới hạn, không bị lính chặn lại.

Người đầu bếp nhà họ Cao có thể mua được ít rau ngoài chợ. Vì các cổng thành bị đóng lại trong hai ngày, dân quê từ các vùng quê chung quanh không thể đem sản phẩm vào để bán. Tuy người đầu bếp đã dùng tất cả tài khéo của mình, nhưng những bữa ăn ngày hôm ấy rất là đạm bạc.

Mọi người ăn trưa tại Nhà Nghỉ Bên Hồ. Hai chiếc bàn lớn kê ở phòng giữa, người già ngồi riêng một bàn và người trẻ ngồi một bàn. Tuy không ai được ăn đầy đủ trong mấy ngày qua, nhưng mấy đĩa đồ ăn trên bàn tỏ ra không hấp dẫn cho những người đã mất đi sự ngon miệng. Sau một vài miếng uể oải, phần lớn bỏ chén xuống và rời khỏi bàn ăn.

Chỉ có Giác Dân và Giác Tuệ là ăn uống tận tình. Giác Tân liếc nhìn trộm Lệ Mai ngồi đối diện tréo góc với chàng, và mắt hai người gặp nhau vài lần. Lệ Mai mau lẹ cúi đầu xuống hoặc nhìn đi chỗ khác, má đỏ bừng và tim đập mạnh. Nàng không biết từng cơn xúc động trong lòng là niềm vui hay nỗi buồn. May mắn là mọi người còn mải nhìn Giác Dân và Giác Tuệ ăn uống, nên không ai để ý đến phản ứng của nàng.

Sau khi Cao Ðại lão gia bước ra khỏi phòng, Thục Hoa nói chọc hai người anh, "Các anh ăn ngon miệng quá!" Rồi nàng hỏi riêng Giác Dân, "Ðồ ăn hết rồi mà anh vẫn còn cầm chén làm gì?"

Giác Tuệ nuốt vội miếng cơm, đặt chén xuống và nói, "Dĩ nhiên tụi anh không giống như con gái. Các cô cần phải có thịt gà, thịt vịt, thịt heo và tôm cá cho mỗi bữa ăn. Em có biết bữa trưa của tụi anh ở nhà trường gồm có gì không? Rau, bắp cải, đậu phụ... Bây giờ em cũng phải chịu cảnh đó. Anh hy vọng chúng ta không bị biệt lập vài ngày nữa để xem em chịu đựng thế nào."

Chàng còn định nói thêm nữa, nhưng Giác Dân huých khuỷu tay, ra hiệu cho chàng đừng nói nữa. Giác Tuệ cũng nhận thấy vẻ khó chịu trên mặt vài người lớn, nên im lặng. Chàng đẩy lùi ghế lại và đứng lên.

Thục Hoa cự nự, "Em đang nói chuyện với Nhị ca. Ai hỏi ý kiến anh đâu mà nhảy vào?" Quay đầu lại, nàng không thèm để ý đến Giác Tuệ nữa.

Sau bữa ăn, ba anh em đi ra phố để xem có thêm tin tức gì không. Họ cũng có ý định xem nhà bà Trương có sao không, nếu họ có thể tới được đó.

Ngoài đường rất ít khách bộ hành. Người ta tụ tập từng nhóm bốn hoặc năm người tại cổng của họ, ngóng cổ để nhìn đầu phố và cuối phố, và bàn cãi sôi nổi. Cứ khoảng mười thước lại có một binh sĩ mặc quân phục tác chiến tay cầm súng, đứng bên cạnh tường hoặc đi đi lại lại. Nhưng không một lính gác nào ngăn chặn ba anh em, và họ tự do đi lại.

Bên cạnh chướng ngại vật tại một ngã tư, họ trông thấy mươi người đang đọc một thông cáo dán trên tường. Ðó là thông cáo từ chức của Tổng đốc. Theo lời giải thích khiêm tốn của tổng đốc, thì "ông không đủ đức để phục vụ dân chúng, và ông thiếu tài để có thể làm giảm cảnh khốn cùng của dân chúng." Do đó, một trận chiến đã xảy ra và "đem lại đau khổ cho binh sĩ của ông, và gây khó khăn cho dân chúng." Vì thế ông quyết định từ chức, để tránh "kéo dài cuộc giao chiến chỉ đem lại tan nát cho tỉnh này."

Giác Tuệ cười, "Bây giờ địch quân hạ trại ngay bên ngoài thành phố, nên ông ta viết diễn văn hay lắm. Tại sao ông ta không từ chức từ lâu rồi?"

Giác Tân vội nhìn quanh. May mắn là không có ai đứng gần, và không ai nghe thấy lời nói của Giác Tuệ. Chàng kéo tay áo của Giác Tuệ và nói, "Ăn nói phải cẩn thận. Em không muốn sống nữa hay sao?"

Giác Tuệ không trả lời, Chàng bước theo hai anh qua lối đi của chướng ngại vật. Trước một ngôi chùa cổ, khoảng hơn mười binh sĩ, mắt lạnh lùng, đứng cạnh một đống súng. Bên cạnh là một cửa tiệm nhỏ bán một vài tờ báo ngày hôm ấy. Ba anh em mua một tờ và liếc đọc. Thái độ của tờ báo đã khác hẳn trước. Mặc dù vẫn còn vài lời tử tế với viên Tổng đốc vừa từ chức, tờ báo không còn gọi quân địch là phản loạn nữa. Các lãnh tụ địch quân trước kia được gọi là những "quân phiến loạn" và "quân cướp", bây giờ được gọi một cách lịch sự hơn là Tướng quân này, hoặc Tư lệnh kia. Các Hội Thương Gia và hội Bảo Tồn Luân Lý Cổ trước kia gọi địch quân là "quân cướp tàn ác" thì trong tờ báo hôm nay, họ gửi lời chào mừng đến các sĩ quan và tướng lãnh sắp sửa vào thành phố.

Giác Tân nói, "Có vẻ như sự rắc rối chấm dứt rồi." Vào lúc đó ba anh em đã đi dược hai dẫy phố nữa và sắp sửa tới được ngã tư của dẫy phố thứ ba,

Một chướng ngại vật trước mắt họ khép kín, do hai binh sĩ đứng gác. Ba anh em đành quay trở lại. Họ thử đi một lối tắt qua một đường hẻm phía sau, nhưng cũng lại thấy một binh sĩ đứng gác tại nơi con đường hẻm gặp đường phố chính.

Tên lính gầy guộc dữ dằn hỏi, "Các anh định đi đâu?"

Giác Tân lễ phép trả lời, "Chúng tôi định đi thăm một người bà con cách đây vài dẫy phố."

"Các anh không được phép đi qua đây." Tên lính mím chặt môi. Hắn thỏa mãn nhìn cây súng trong tay, và cái lưỡi lê sáng loáng cắm vào đầu súng. Hắn dường như muốn nói, "Nếu các anh bước thêm một bước nữa, tôi sẽ không phí lời nữa. Tôi sẽ để cái lưỡi lê này nói chuyện với các anh."

Lặng lẽ quay đi, ba anh em rẽ vào một con đường hẻm nhỏ nữa và tìm một lối đi khác ra đường phố chính. Nhưng mọi cố gắng đều vô ích. Lính gác đứng chặn tại mỗi ngả đường.

Họ quyết định quay về nhà, và bước đi rất nhanh, sợ rằng đường trở về có thể bị gián đoạn. Trên đường phố không còn người nữa. Các cửa tiệm và tư gia đều im lặng, cửa đóng chặt. Ðường phố yên tĩnh hơn lúc ba anh em ra đi, và điều này gia tăng sự sợ hãi của họ. Mỗi lần đi ngang qua một lính gác, tim họ đập mạnh, sợ rằng lính gác sẽ chặn họ lại. May mắn thay chuyện này không xảy ra và cuối cùng họ về tới nhà.

Ba anh em thấy phần đông gia đình đang ngồi ngoài hoa viên, và bước lại với họ. Họ thấy ông nội và các bà thím đang chơi mà chược tại hai cái bàn bên trong Nhà Nghỉ Bên Hồ. Giác Tuệ ngạc nhiến thấy rằng lúc này mà họ còn thích chơi mà chược. Nhận thấy Giác Dân đã biến mất, chàng cũng lẻn ra ngoài. Giác Tân vẫn đứng bên cạnh ghế của ông nội và báo cáo vài tin tức mà ba anh em có thể thu thập được.

Tin tức này làm người lớn rất hài lòng. Bà Trương vẫn áy náy Giác Tân không thể cho bà biết tình trạng nhà bà ra sao sau khi bà bắt buộc phải bỏ lại, nhưng bà rút được một quân bài tốt và lập tức quên đi nỗi lo lắng của bà.

Khi những người lớn mải mê chơi mà chược, Giác Tân lợi dụng cơ hội này để bỏ đi. Chàng đứng một lúc bên dưới cây mộc lan, cảm thấy ngẩn ngơ như thể ao ước một cái gì chàng biết mà không có được, dù nó ở ngay trước mắt. Cuộc đời có vẻ trống rỗng ngắn ngủi. Tựa người vào thân cây, chàng nhìn cảnh vật màu xanh trải ra trước mắt.

Chim hót trên cây. Một đôi sơn ca màu xám bay trên cành, làm những cánh hoa mộc lan trắng như tuyết lả tả rơi xuống như mưa trên đầu Giác Tân. Chàng ngắm đôi chim bay vút đi khỏi cành. Chàng sẵn sàng mất bất cứ cái gì để có thể biến thành một con chim và bay vút lên bầu trời bao la không biên giới. Một làn hương thơm xông vào mũi chàng; khi chàng cúi xuống nhìn quanh, những cánh mộc lan rơi từ đầu và vai chàng xuống. Một cánh hoa vẫn còn vướng trên ngực chàng. Chàng dùng hai ngón tay khẽ cầm lên, rồi buông ra, và nhìn theo cánh hoa là là rơi xuống đất.

Hình dáng một phụ nữ nhô lên khỏi ngọn đồi nhân tạo. Nàng bước chậm chạp, đầu cúi xuống, tay cầm một cành liễu. Bỗng nàng ngẩng lên và trông thấy Giác Tân đứng bên gốc cây. Nàng dừng lại, miệng hơi run rẩy như thể muốn nói gì. Nhưng không có âm thanh từ môi nàng, và nàng lặng lẽ quay lại và bước đi. Trên chiếc áo dài bằng lụa màu lục nhạt, nàng mặc một áo chẽn bằng sa tanh đen. Ðúng là Lệ Mai rồi.

Giác Tân cảm thấy người lạnh toát, như bị một gáo nước lạnh xối lên người. Tại sao nàng tránh né chàng? Chàng phải biết. Chàng bắt đầu dón dén đi theo.

Khi chàng đi quanh ngọn đồi, chàng trông thấy hoa và bụi cây, nhưng không một dấu vết của Lệ Mai. Thực là lạ lùng. Rồi rẽ về bên phải, qua khe của ngọn đồi nhân tạo kế tiếp, chàng trông thấy chiếc áo chẽn sa tanh đen. Ði vòng theo ngọn đồi ấy, chàng tới một bãi cỏ hình bầu dục viền những cây đào. Nàng đứng dưới một cây đào, đầu cúi xuống, nhìn một cái gì trong lòng bàn tay.

"Lệ Mai!" Tiếng kêu bật ra khi chàng bước vội lại với nàng.

Nàng ngẩng đầu lên. Lần này nàng không quay đi, nhưng ngơ ngác nhìn chàng, như thể không nhận ra chàng.

Bước lại gần, chàng hỏi bằng một giọng khích động, "Lệ Mai, tại sao em tránh né anh?"

Nàng cúi đầu và khẽ vuốt ve một con bướm gần chết trong lòng bàn tay. Con bướm vẫn còn khẽ rung đôi cánh. Lệ Mai không trả lời.

Chàng đau khổ hỏi, "Lệ Mai, em chưa tha thứ cho anh hay sao?"

Nàng ngẩng lên và chăm chú nhìn chàng, rồi lạnh lùng trả lời, "Ðại ca, anh chưa làm em thương tổn mà."

Chỉ vài lời đó thôi.

Giọng chàng trở nên thê thảm, "Có nghĩa là em sẽ không tha thứ cho anh."

Nàng mỉm cười, nhưng là một nụ cười buồn bã, chứ không phải là nụ cười hạnh phúc. Ðôi mắt dịu dàng của nàng vuốt ve mặt chàng. Nàng đặt bàn tay phải lên ngực và lặng lẽ nói, "Anh không biết cái gì trong tim em ư? Em có thể nào ghét được anh không?"

"Thế thì tại sao em tránh né anh? Chúng ta chia tay đã lâu rồi, nhưng cuối cùng bây giờ, khi mà chúng ta có thể gặp lại nhau, em dường như không muốn nói chuyện với anh. Em cảm thấy thế nào? Làm sao anh không thể nghĩ em vẫn còn ghét anh?" Giác Tân vừa khóc vừa hỏi. Chàng rút ra một khăn tay và chùi mắt.

Lệ Mai không khóc. Nàng chỉ cắn môi và nét nhăn trên trán hằn sâu. Nàng thong thả nói, "Em chưa bao giờ ghét anh, nhưng tốt hơn là chúng ta không nên gặp nhau nhiều. Khuấy động quá khứ không có ích lợi gì."

Giác Tân khóc nức nở không nói nên lời. Lệ Mai cúi xuống và khẽ đặt con bướm lên cỏ. Nàng nói bằng một giọng đầy tình yêu và xót xa. "Thực là tội nghiệp. Ai làm anh đến nông nỗi này?" Tuy lời nói có thể hiểu hai nghĩa, Lệ Mai không có một ý nghĩ che giấu nào. Nàng bỏ đi về phía Nhà Nghỉ Bên Hồ.

Khi Giác Tân ngẩng lên, qua làn nước mắt chàng có thể trông thấy một phần sau gáy của Lệ Mai và sợi giây len xanh buộc tóc nàng. Nàng sắp sửa biến mất sau ngọn đồi. Một tiếng kêu bật ra khỏi môi chàng.

"Lệ Mai!"

Nàng đứng lại để chờ chàng. Nàng hỏi, vẫn giữ vẻ lạnh lùng, "Cái gì thế?"

Chàng buồn bã và thất vọng hỏi, "Em có thực tàn nhẫn như thế không? Em có lòng thương xót cho một con bướm. Anh khônmg xứng đáng lòng thương xót hay sao?"

Lệ Mai vẫn giữ im lặng. Ðầu cúi xuống, nàng gục vào ngọn đồi nhân tạo.

Giác Tân nức nở, "Ngày mai em có thể ra về. Chúng ta dù sống hay chết cũng sẽ không có cơ hội nhìn nhau lần nữa. Chúng ta dường như ở trong hai thế giới khác nhau. Em có thể nào bước đi, bỏ anh như thế này mà không một lời từ giã?"

Nàng vẫn không trả lời, nhưng hơi thở dồn dập hơn.

"Lệ Mai, anh đã có lỗi lầm với em, đã làm em đau khổ... tuy anh không thể làm khác được. Sau khi anh lấy vợ rồi, anh quên em... anh không biết em đã phải đau khổ thế nào." Giọng của chàng vẫn nói khẽ nhưng ngập ngừng vì khích động. Tuy chàng cầm một chiếc khăn tay, chàng không lau mắt, và nước mắt vẫn tuôn xuống má chàng.

Chàng lại tiếp tục, "Về sau anh nghe nói những gì em phải trải qua trong những năm vừa qua, tất cả chỉ vì tại anh. Sau đó làm sao anh có thể sống bình yên được? Anh cũng đau khổ nữa, Lệ Mai ạ. Em không thể nói em tha thứ cho anh rồi hay sao?"

Lần này khi Lệ Mai ngẩng lên, lệ đã tràn khuôn mặt nàng và đôi mắt long lanh. Nàng đang khóc rất khẽ. "Tim em rối như tơ vò. Anh muốn em phải nói gì?" Nàng lập đi lập lại câu hỏi này. Nàng để tay lên ngực và bắt đầu ho.

Nỗi đau khổ của nàng làm tim Giác Tân muốn vỡ ra. Chàng quên mình, bước lại bên nàng và dùng khăn tay lau nước mắt cho nàng.

Nàng cho phép chàng làm như thế trong một lúc. Rồi nàng đẩy chàng ra và khổ sở nói, "Ðừng. Anh đừng nên gây ra một sự nghi ngờ nào." Nàng bắt đầu bước đi.

Chàng nắm tay nàng. "Ai có thể nghi ngờ điều gì? Anh đã là một người có vợ con. Anh không nên làm em đau khổ như thế. Em phải chăm sóc sức khỏe của em." Chàng vẫn nắm tay nàng, và dịu dàng nói, "Em không được trở về trông như thế này. Nước mắt đầm đìa như thế." Giác Tân quên nỗi đau khổ của chàng hoàn toàn vì lòng thương xót cho cái số phận bi thảm của Lệ Mai.

Dần dần cơn khóc lóc của nàng dịu dần. Nàng cầm khăn tay của chàng và lau nước mắt cho mình, rồi trả lại cho chàng. Nàng đau đớn nói, "Mấy năm nay em nhớ anh từng giây phút. Anh không biết được rằng chỉ thoáng nhìn thấy anh tại nhà Ngọc Cầm hôm Tết em sung sướng đến thế nào. Em lúc nào cũng mong gặp anh kể từ khi mẹ con em trở về Thành Ðô, nhưng em sợ. Ngày hôm đó tại tiệm Tân Phát Ðường em tránh né anh. Về sau em hối tiếc lắm. Nhưng em không thể làm khác được. Em còn có mẹ em. Anh có Ðại tẩu. Em sợ nhắc lại quá khứ chỉ làm thương tổn cho anh. Em không quan tâm đến thân em. Cuộc đời em đã chấm dứt rồi, nhưng em không muốn gây đau khổ cho anh. Ở nhà mẹ em không biết em cảm nghĩ thế nào. Mẹ chỉ nhìn sự việc theo quan điểm của mẹ. Mẹ yêu em, nhưng mẹ không coi em như một con người. Ðối với mẹ, em chỉ là một vật không linh hồn. Mẹ không thể hiểu được cái bi kịch của đời em. " Lệ Mai thở dài nói tiếp, "Em thà chết đi còn hơn là tiếp tục sống thế này."

Giác Tân xoa bóp ngực chàng. Trái tim chàng đau khủng khiếp. Hai người đứng nhìn nhau. Giác Tân mỉm cười thương tiếc và chỉ xuống bãi cỏ.

"Em có nhớ khi còn bé chúng ta thường lăn trên bãi cỏ này không? Khi một con côn trùng cắn tay anh, em là người hút máu ra cho anh. Chúng ta thường đuổi bắt bướm tại đây và nhuộm móng tay bằng nhựa hoa. Chỗ này vẫn như xưa, phải không? Một lần có nguyệt thực, chúng ta đem ghế ra ngồi trong vườn. Chúng ta sẵn sàng chịu đau đớn để tránh sự đau đớn cho mặt trăng khi bị chó ăn... Còn nhớ không? Và những ngày khi em học cùng với tụi anh tại nhà. Lúc ấy chúng ta hạnh phúc biết bao. Ai có thể tin rằng cuối cùng chúng ta như ngày hôm nay?"

Chàng nói như thể trong một giấc mơ, như thể cố gắng bắt lại quá khứ.

Lệ Mai dịu dàng nói, "Bây giờ em sống hoàn toàn trong ký ức của em. Ký ức có thể làm em quên hết mọi thứ. Em rất sung sướng được trở về những ngày vô tư ấy. Nhưng tiếc thay, thời gian không thể trôi ngược lại được."

Có tiếng bước chân bước lại gần, rồi giọng nói của Thục Hoa. "Tụi tôi đi tìm cô khắp nơi, Lệ Mai ơi. Thế thì đây là chỗ Lệ Mai nấp phải không?"

Lệ Mai vội vàng lùi xa Giác Tân một chút rồi quay lại.

Ngọc Cầm, Thục Anh và Thục Hoa đang đi lại phía nàng. Khi ba người con gái lại gần, Thục Hoa nhận thấy nét mặt Lệ Mai và vội kêu lên, "Có phải Ðại ca đã ngắt véo Lệ Mai không? Tại sao mắt cô vẫn còn sưng vì khóc thế kia?" Rồi nàng quay nhìn Giác Tân; chàng vội vã lùi lại. Nhưng Thục Hoa đã trông thấy.

"A ha, anh cũng khóc nữa ư? Gặp lại nhau sau nhiều năm xa cách đáng lẽ hai người phải vui sướng mới phải chứ. Trái lại hai người nấp trốn ở đây và khóc với nhau. Kỳ lạ thực."

Lệ Mai đỏ bừng trong lúc Giác Tân quay đi chỗ khác lẩm bẫm một cái gì, nghe như "mắt tôi bị đau."

Thục Anh cười, "Thật là kỳ lạ. Mắt anh trước kia chưa bao giờ đau. Tại sao cơn đau bắt đầu khi có Lệ Mai tới? Buồn cười là cả hai cùng bị đau mắt một lúc!"

Ngọc Cầm đang kéo tay áo của Thục Anh, ra hiệu nàng nên im lặng vì Thụy Giao đang dẫn con trai lại. Nhưng Thục Anh không thể ngừng kịp thời, và Thụy Giao đã nghe thấy hết.

Thụy Giao không biết chuyện gì xảy ra. Nàng mỉm cười bồng thằng Hoàn Trân lại cho Giác Tân và nhờ chàng bồng con. Nàng nói với Lệ Mai, "Ðừng buồn Lệ Mai ơi. Chúng ta hãy đi dạo một quãng nhé. Tôi sợ cô coi sự việc quá quan trọng." Nàng âu yếm nắm cánh tay Lệ Mai và dẫn nàng sang phía bên kia đồi.

Thục Anh và Thục Hoa muốn đi theo, nhưng Ngọc Cầm chặn họ lai. Nàng cảnh cáo, "Hai người chắc cần nói chuyện riêng với nhau. Hai người sẽ là bạn thân của nhau. Ðại tẩu rất thích Lệ Mai." Mặc dù nói với mấy người con gái, Ngọc Cầm cố ý để Giác Tân nghe thấy lời nhận xét của nàng.