lod Dramm bắt đầu một cách quyết liệt trận tấn công buổi sáng, cố cứu vãn trận thất bại cay đắng hôm trước. Vụ giết người đã xảy ra, vụ giết người lạnh lùng khi nạn nhân đang cạo râu thanh thản. Và ai đó phải chịu trách nhiệm vì điều đó.

Các cảnh sát kể về con bécgiê cố gắng bảo vệ ông chủ bị tên giết người lạnh lùng bắn chết một cách dã man. Người chụp ảnh trình một bộ ảnh đầy đủ trong đó có cả cái đầu con chó phóng đại với đôi mắt ngưng đọng và cái lưỡi thè ra. Bác sĩ tư pháp thông báo rằng Forbs bị bắn áp sát, bởi vì trên da người bị giết còn lại các vết bỏng vì thuốc súng.

Thỉnh thoảng Mason hỏi một câu liên quan đến một chi tiết vụn vặt nào đó mà nhân chứng bỏ sót. Chẳng có gì trong hành vi của ông làm gợi nhớ đến người chiến thắng hôm qua. Và dần dần những nụ cười biến mất trên các khuôn mặt của thính phòng đông đảo. Thay vào đó là những ánh mắt dè chừng hướng về Bessy Forbs. Vụ giết người vẫn là vụ giết người. Và ai đó phải chịu trách nhiệm về chuyện ấy chứ. Các bồi thẩm khi ngồi vào chỗ của mình đã lịch sự gật đầu chào Mason và nhìn bị cáo một cách đồng cảm. Đến trưa họ đã tránh nhìn vào mắt Mason.

Frenk Everli đi ăn trưa cùng với Mason. Chàng trai ăn vài ba thìa súp, chỉ động vào một tí thịt và từ chối món tráng miệng. Có cảm giác là anh ta rất hồi hộp.

— Tôi có thể nói một điều được không, thưa ông? - Anh ta hỏi khi Mason đã kết thúc món ăn, ngả ra lưng ghế bành và châm thuốc hút.

— Dĩ nhiên.

— Chiến thắng đang tuột đi ngay trước mũi ông, - Everli lắp bắp.

— Chẳng lẽ...?

— Tôi đã nghe các câu chuyện trong phòng xử án. Buổi sáng chắc người ta đã biện minh cho người đàn bà ấy ngay trong một chớp mắt. Còn giờ đây thì chẳng cứu nổi bà ấy, nếu bà ấy không chứng minh được chứng cứ ngoại phạm của mình. Các bồi thẩm đã bắt đầu nhận thức ra việc người ta đã bắn chết Forbs một cách lạnh lùng. Khi Dramm nói về con chó trung thành đã bỏ mình vì chủ, trên mắt họ rớm nước mắt. Còn họ đã nhìn nhau nhiều ý nghĩa làm sao khi bác sĩ pháp y thông báo về việc vào thời điểm bắn, khẩu súng lục chỉ cách ngực Forbs có hai tấc.

— Phải, - Mason gật đầu đồng tình, - nhưng điều tồi tệ nhất còn ở phía trước.

— Ông nói về gì thế?

— Nếu tôi không nhầm, sau giờ giải lao bên cáo trạng sẽ gọi nhân chứng đầu tiên của bên bào chữa là người bán đồ thể thao ở Santa Barbara. Ông ta sẽ đem đến hoá đơn mà trong đó chỉ ra ngày mua khẩu súng và tên người mua nó. Ông ta sẽ nhận diện Bessy Forbs là người đã mua khẩu súng này, và cho xem chữ kí của bà ta. Sau sự kiện đó thì không ai trong số những người hiện diện còn lại một giọt nhỏ cảm tình đối với bị cáo.

— Nhưng lẽ nào không thể dừng ông ta lại được ư? - Everli kêu lên. - Chính ông có thể phản đối, tập trung sự chú ý của các bồi thẩm vào ông, bằng cách nào đó xoá nhoà cái ấn tượng khủng khiếp mà lời phát biểu của người bán hàng sẽ gây nên.

Mason rít một hơi thuốc dài và phun ra một vòng khói.

— Tôi không có ý định dừng ông ta lại.

— Nhưng ông có thể xin được tạm dừng. Chứ không, sự kinh tởm đối với kẻ sát nhân sẽ làm rung động các bồi thẩm.

— Thì tôi muốn đạt được chính điều đó mà.

— Nhưng tại sao?!

Mason mỉm cười.

— Anh chưa bao giờ tham gia một cuộc vận động tranh cử nào hả?

— Chưa, dĩ nhiên là chưa, - Frenk đáp.

— Nghĩa là anh chưa hiểu tâm trạng đám đông là một hiện tượng kì lạ như thế nào?

— Ông có ý nói gì?

— Trong nó không có cả tính cố định lẫn lôgíc. Và tâm trạng của các bồi thẩm cũng tuân theo các quy luật đó.

— Tôi chưa hoàn toàn hiểu rõ: Ông đang hướng về đâu?

— Anh thích những vở kịch hay chứ?

— Vâng, tất nhiên.

— Và anh đã xem những vở kịch gây nên xúc cảm tâm hồn mãnh liệt chứ? Khi một cục nghẹn chặn lấy cổ và nước mắt bật ra ấy?

— Vâng, dĩ nhiên, nhưng có liên quan gì...

— Lần cuối anh xem vở kịch tương tự là bao giờ?

— Ồ, chỉ mới mấy ngày trước đây thôi.

— Và, tất nhiên, anh đã nhớ thời điểm kịch tính nhất, khi thậm chí anh đã không dám thở, còn nước mắt thì cản trở nhìn thấy chuyện gì diễn ra trên sân khấu chứ?

— Vâng, tôi không bao giờ quên khoảnh khắc đó. Người đàn bà...

— Sự việc không phải ở đó, - Mason cắt lời anh ta. - Cho phép tôi hỏi, thế anh đã làm gì qua ba phút sau cái thời điểm kịch tính đó?

Everli nhấp nháy mắt vẻ không hiểu.

— Vẫn nhìn lên sân khấu như trước.

— Và anh đã trải qua cảm giác gì?

— Tôi... - và bất chợt anh ta mỉm cười.

— Nào, mạnh dạn lên. Vậy anh đã làm gì?

— Tôi đã cười, - Everli đáp.

— Chính là như thế!

— Nhưng, - Everli lắp bắp sau một hồi trầm ngâm, - tôi không hiểu, các bồi thẩm thì liên quan gì ở đây?

— Các bồi thẩm, đó là khán phòng, - Mason giải thích. - Dù nhỏ, nhưng vẫn là khán phòng. Hãy lưu ý, Everli ạ, chỉ các nhà viết kịch biết am hiểu bản chất con người mới đạt được thành công. Họ nhận thức được tính dễ thay đổi của khán phòng. Họ biết rằng khán giả không có khả năng trong một thời gian dài trải qua chỉ một loại cảm giác. Và nếu sau cảnh xúc động, các khán giả không được cười lên, vở kịch chắc chắn sẽ thất bại. Trong cái phút khó khăn, - Mason tiếp tục, - các khán giả luôn cảm tình với nữ nhân vật. Họ chân thành lo lắng cho cô ta. Họ bất chấp tất cả hòng để cứu cho được nhân vật. Nếu kẻ độc ác mà rơi vào tay họ, chắc hắn ta sẽ bị xé ra làm trăm mảnh. Nhưng nỗi xót thương đồng cảm chỉ đủ cho không quá ba phút. Cuối cùng thì không phải họ, mà nữ nhân vật mới là người rơi vào bất hạnh, và bởi xúc động ít nhiều vì cô ta rồi, các khán giả đòi hỏi sự giải toả cảm xúc. Nhà soạn kịch giỏi biết rất rõ điều đó, ông tạo cho khán giả khả năng vui cười. Nếu mà anh nghiên cứu tâm lí học, chắc anh nhận thấy, mọi người tóm lấy cái khả năng đó một cách khao khát biết nhường nào.

Everli tươi lên rạng rõ.

— Hình như tôi đã bắt đầu hiểu.

— Vụ án Bessy Forbs sẽ được giải quyết rất nhanh. Bên cáo trạng cố tạo nên ý nghĩa đặc biệt mức độ nặng nề của tội ác đã xảy ra, nhấn mạnh rằng sự xét xử tư pháp không phải là cuộc đụng độ của hai bên, mà chỉ phục vụ cho việc trừng phạt kẻ giết người. Thông thường đại diện bên bào chữa gắng sức làm giảm ấn tượng nặng nề do sự buộc tội tác động đến các bồi thẩm. Ông ta sẽ chống lại việc đưa ra các tấm ảnh. Ông ta sẽ chỉ tay vào các nhân chứng bên cáo trạng và chỉ trích họ trong những sự thiếu chính xác nhỏ nhất.

— Tôi cho đó là đường lối bào chữa đúng đắn nhất.

— Không, - Mason phản đối. - Đường lối tương tự dẫn tới kết quả ngược lại ngay. Đặc biệt trực quan thấy rõ điều đó, khi đại diện bên cáo trạng là Clod Dramm. Ông ta là một đối thủ nguy hiểm, nhưng ông ta thiếu hẳn khả năng tưởng tượng. Ông ta không cảm thấy trạng thái tinh thần của các bồi thẩm. Ông ta đã quen với những cuộc chiến lâu dài, khi luật sư cố bằng mọi cách làm giảm nhẹ nỗi khủng khiếp của tội ác đã gây ra. Tất nhiên đôi khi anh cũng thấy là giữa trận đấu một trong số đối thủ bỗng dừng chống cự như thế nào rồi chứ?

— Vâng, - Everli gật đầu.

— Mà tất cả chỉ vì ông ta đã bỏ ra quá nhiều sức lực. Và chờ đợi sự chống cự ngược lại. Còn khi nó biến mất, cái lực tự thân đã ném ông ta xuống đất.

— Và trên toà ông tạo nên một tình huống tương tự ư?

— Đúng vậy, - Mason mỉm cười. - Sáng nay các bồi thẩm đi tới phòng họp nhằm được thấy một vở kịch hay. Thế mà Dramm lập tức dội tới tấp xuống đầu họ nỗi khủng khiếp của vụ giết người. Tôi đã không ngăn cản ông ta, mà bên cáo trạng cứ chồng chất nỗi kinh hoàng này lên nỗi kinh hoàng khác. Giờ đây các bồi thẩm đã no ứ lên tận cổ bởi điều này. Một cách vô thức, trí não họ đang tìm kiếm sự xả hơi. Họ cần được giải toả, họ mong muốn thay đổi phông cảnh. Anh hãy nhớ, Frenk ạ, trong suốt quá trình tố tụng không nên cứ đánh mãi vào một điểm. Dramm đã gây nên sai lầm này, và sau giờ nghỉ tôi sẽ lợi dụng nó. Qua hai giờ ông ta đã tung vào các bồi thẩm bao nhiêu nỗi kinh hoàng đến mức đủ cho họ trong ba bốn ngày. Giờ đây họ sẽ vui mừng bấu víu lấy khả năng được lãng quên. Còn Dramm cứ xông về phía trước, không cảm thấy gặp phải sự đối kháng nào. Ông ta sẽ tự bẻ gãy cổ mình ở đấy.

— Nghĩa là ông sẵn sàng giáng cái đòn đã hứa?

— Phải, hôm nay các bồi thẩm sẽ minh oan cho Bessy Forbs, - Mason giụi mẩu thuốc vào gạt tàn và đứng lên. - Đi thôi, anh bạn trẻ. Đã đến lúc chúng ta quay lại.