ông tử Atreus, Menelaos, thần linh chiến tranh yêu thương, biết Patroklos đã bị quân Troian đánh gục trong lúc giao chiến quyết liệt. Đội mũ lát đồng óng ánh, Menelaos hối hả bước qua hàng đầu, đi quanh tử thi như bò mẹ rống kêu, lần đầu ở cữ, chưa có kinh nghiệm sinh nở, khom mình trên bê nhỏ vừa chào đời. Menelaos tóc vàng cứ thế bước quanh, thương dài, khiên tròn che kín Patroklos, sẵn sàng hạ sát bất kỳ kẻ nào nhào tới tấn công. Ngược lại, công tử Panthoos, thương gỗ tần bì, cũng không lơi là đối với thi thể Patroklos tuyệt vời nằm dài trên mặt đất. Tiến lại đứng gần xác chết, công tử Panthoos nói với địch thủ háo chiến: “Menelaos, công tử Atreus, dòng dõi Chúa tể, chỉ huy binh sĩ, ngươi nên rút lui, để tử sĩ nằm đó, cả vũ khí đầm đìa máu đỏ. Ta là người đầu tiên trong hàng quân Troian và đồng minh danh tiếng đánh gục đương sự bằng thương trong lúc hỗn chiến. Để ta đón nhận vinh dự vẻ vang trong hàng quân Troian, kẻo ta sẽ lao thương cắt đứt cuộc đời êm dịu như giấc mơ.”

Menelaos tóc vàng giận quá đáp: “Ôi, Cha Chúa tể, huênh hoang quá độ chẳng xứng đáng tí nào! Máu nóng tràn trề trong lồng ngực, tự tin, bạo dạn nhất hạng trong hàng dã thú, beo gấm, sư tử, heo rừng hung dữ tự hào nhờ sức mạnh, song so ra không bằng thái độ kiêu hãnh công tử Panthoos sử dụng thương gỗ tần bì biểu lộ. Dù vậy Hyperenor cường tráng, luyện ngựa tài tình, cũng không sống để tận hưởng tuổi xuân khi thóa mạ, đương đầu với ta. Y nói ta là chiến sĩ đáng khinh trong hàng quân Danaan. Nhưng ta khẳng định ít nhất y không thể lết về nhà, không vui vẻ gặp mặt vợ yêu quý cùng cha mẹ thân thương. Mi cũng vậy. Nếu đương đầu, dù mi hung hăng, ta cũng đánh gục. Thay vì chạm trán, ta khuyên nên quay về hàng ngũ, đừng trực diện với ta trước khi nếm mùi bất hạnh. Chớ để dại rồi mới học làm khôn.”

Menelaos dứt lời, song không khiến Euphorbos thay đổi ý định. Euphorbos đáp: “Menelaos, Chúa tể thương yêu, bây giờ là lúc thế nào ngươi cũng đền nợ anh ta. Ngươi hạ sát, rồi huênh hoang khoe chiến thắng trên thi thể! Ngươi khiến vợ anh ấy góa bụa, cô độc, đơn chiếc trong phòng tân hôn, cha mẹ anh ấy đau khổ, buồn rầu khôn xiết vì tang tóc. Ta sẽ chấm dứt đau khổ, buồn rầu cho hai người, nếu mang đầu lâu, giáp y ngươi trao tay Panthoos và Phrontis khả ái. Vì thế giao tranh sẽ không kéo dài, không cần thử sức giữa đôi ta để quyết định được thua, sống chết, can đảm hay hèn nhát.”

Dứt lời Euphorbos giơ thương đâm khiên tròn của Menelaos. Mũi đồng không chui qua mà lại cong xoắn vì mặt khiên bằng đồng bền cứng. Đáp lại công tử Atreus, Menelaos vươn lên vừa lao thương tấn công vừa cầu xin Cha Chúa tể. Euphorbos lui lại, Menelaos đâm trúng yết hầu, lấy tay vừa hết sức đè vừa hết sức đẩy. Mũi nhọn chui qua cần cổ mềm xèo từ bên này sang bên kia. Euphorbos gục ngã đổ rầm, giáp y lẻnh kẻng xung quanh. Tóc mượt đẹp như tóc nữ thần hoa khôi Euphorbos thường dùng dây vàng, dây bạc thắt thành lọn bây giờ sũng máu. Như người làm vườn trồng cây ô-liu mới mọc nơi vắng vẻ, chỗ ẩm ướt, nước tràn trề, cây tươi tốt, phát triển, trổ hoa trắng phau nghiêng ngả theo chiều gió, nhưng một hôm cuồng phong theo cơn lốc bất thình lình đổ tới, cây bật rễ, đổ kềnh trên mặt đất, công tử Panthoos cũng vậy, Euphorbos tay thương gỗ tần bì nằm sóng soài, Menelaos công tử Atreus vừa hạ sát đang hí hoáy lột giáp y.

Như sư tử trên núi tin tưởng sức mạnh kiên cường, chồm tới quật ngã bò nái tơ đang gặm cỏ cùng đàn, trước hết dùng hàm răng dũng mãnh ngoạm chặt bẻ cổ, tiếp đến uống máu, ăn sống ruột gan trong khi mục phu và bầy chó xúm quanh lớn tiếng la hét, song đứng xa không dám lại gần trong lòng khiếp sợ, quân Troian cũng thế, không binh sĩ nào dám tiến tới trực diện Menelaos chiến thắng. Bởi vậy công tử Atreus không gặp khó khăn tước lột giáp y khỏi thi thể công tử Panthoos, nếu Phoibos Apollo không bực tức ngăn cản, đưa Hektor tới tiến đánh y hệt thần linh chiến tranh điên dại. Giả dạng thế nhân, dưới hình thù Mentes, thủ lĩnh quân Ki -kones, Apollo tới gặp Hektor nói lời như có cánh bay xa: “Hektor, suốt thời gian vừa qua tại sao chủ súy lại hăm hở đuổi bắt ngựa của Achilleus, thế nhân khó lòng huấn luyện, khó lòng làm chủ, khó lòng điều khiển, trừ công tử Peleus, thân mẫu là nữ thần bất tử? Trong khi chủ súy đuổi theo cái không bao giờ có thể nắm bắt, Menelaos hiếu chiến, công tử Atreus, đi quanh thi hài Patroklos vừa hạ sát, chiến sĩ xuất sắc hàng quân Troian, Euphorbos công tử Panthoos, chấm dứt tinh thần chiến đấu hăng say.”

Nói rồi thần linh quay lại giữa lòng cuộc chiến. Đau đớn da diết tràn ngập cõi lòng u uẩn, đưa mắt nhìn qua hàng quân, chỗ này chỗ kia, Hektor thấy hai người, một đang lột giáp y lộng lẫy, một đang nằm sóng soài trên mặt đất, máu từ vết thương liên tục ứa ra. Mũ đồng óng ánh, như ngọn lửa bất diệt trong lò thợ rèn lừng danh Hephaistos, vừa bước qua hàng đầu chủ súy vừa hét inh ỏi. Nghe rõ mồn một công tử Atreus thất kinh tự nhủ: “Làm thế nào bây giờ? Nếu bỏ giáp y lộng lẫy thế này, nếu để thi hài Patroklos nằm đây, vì trả thù cho mình mà hy sinh tính mạng, mình sẽ là đối tượng bất kể người Danaan nào trông thấy cũng khinh khi. Ngược lại, nếu vì danh dự, do sợ dư luận, phải đơn độc chống lại Hektor và quân Troian, mình sẽ bị chúng bao vây, số lượng đông đảo gấp bội, Hektor mũ đồng óng ánh sẽ điều hết quân tới đây! Nhưng cần gì phải tranh luận trong lòng như thế? Khi rắp tâm, làm ngược ý định thần linh, giao chiến với kẻ thần linh quý mến, thế nào chiến binh cũng gặp tai ương khủng khiếp. Bởi thế không binh sĩ Danaan nào sẽ nghĩ xấu về mình, nếu thấy mình rút lui tránh đương đầu với Hektor, vì y được thần linh trợ giúp. Tuy nhiên, nếu mình đi tìm Aias say mê chiến trận, hai đứa cùng quay lại đương đầu ác quỷ, dù đi ngược ý định thần linh, cố cứu thi hài đồng đội thân thiết mang về cho Achilleus công tử Peleus. Như vậy là giải pháp hay hơn hết trong lúc khó khăn thế này.”

Trong lúc Menelaos còn đang tranh luận nội tâm, quân Troian hàng hàng lớp lớp kéo tới. Hektor dẫn đầu. Rời bỏ xác chết, Menelaos quay đầu rút lui, song nhiều lần nhìn lại đằng sau, như sư tử râu xồm xoàm vì chó và mục phu cầm giáo hò hét đuổi khỏi chuồng, trái tim kiên cường se lại trong lộng ngực, dáng vẻ nuối tiếc rời sân nông trại bước đi. Menelaos tóc vàng cứ thế lui dần mỗi lúc một xa Patroklos. Tới hàng đồng đội Menelaos vừa dừng lại vừa đưa mắt tìm Aias công tử Telamon. Menelaos thấy chỉ huy ở xa cánh trái chiến trường đang đôn đốc, hối thúc đồng đội xông lên giao chiến, vì Phoibos Apollo đã làm họ hoảng hốt kỳ lạ. Mene-laos co giò phóng chạy, vừa tới gần hối hả thốt lời: “Aias, quý hữu ơi, Patroklos bị giết, ngô bối phải ba chân bốn cẳng tới quyết chiến bảo vệ anh ấy, cố gắng ít nhất mang thi hài về cho Achilleus, mặc dù lúc này trần trụi, vì giáp y đã rơi vào tay Hektor mũ trận óng ánh.” Nghe lời kêu gọi mà xúc động, mặt nóng bừng bừng vì tức giận bốc cao, Aias gan dạ xổ qua hàng đầu, Menelaos tóc vàng theo sau. Nhưng Hektor đã lột giáp y, đang kéo xác Patroklos ra xa, sẽ dùng kiếm sắc chặt đầu, lôi thân về thành Troa cho chó ăn thịt. Mang khiên như bức tường, Aias tiến tới mỗi lúc một gần. Lại rút về đám đông đồng đội Hektor nhảy lên xe đưa giáp y óng ả cho quân Troian mang về thành phố, hy vọng chiến phẩm đem lại vinh dự vẻ vang cho bản thân. Đưa khiên lớn rộng ngăn che, Aias đứng gần công tử Menoitios, như sư tử đứng cạnh bầy con lúc dẫn đi trong rừng bất đồ gặp thợ săn. Đứng hùng dũng, hiên ngang, Aias chau mày nhăn mặt đưa mắt nhìn. Aias cứ thế đứng bảo vệ thi hài anh hùng Patroklos. Phía đằng kia, công tử Atreus, Menelaos, thần linh chiến tranh yêu quý, cũng đứng bên thi thể đồng đội, trong lòng thương xót bừng nở, buồn rầu dâng cao.

Trái lại Glaukos, công tử Hippolochos, chỉ huy lực lượng Lykia bất bình với Hektor, đưa mắt lườm, nói nặng lời: “Hektor, bản nhân thấy quý hữu chỉ đẹp mẽ ngoài, lăng xăng biểu diễn, nhưng vô dụng trên chiến trường! Tiếng tăm lừng lẫy, song chẳng là gì, mà chỉ là tên chạy trốn! Bây giờ quý hữu nên tự hỏi làm thế nào cứu đất nước và thành phố, không ai trợ giúp, ngoài cánh tay nhân dân sinh ra trong đó. Không binh sĩ Lykian nào sẽ ra ngoài giao chiến với quân Danaan để bảo vệ thành phố của quý hữu, vì nhận thấy giao tranh liên tục với quân thù, hết ngày này qua ngày khác, chẳng được đền đáp. Binh sĩ tầm thường hy vọng gì được quý hữu cứu vớt đem về hàng quân, khi quý hữu tàn nhẫn bỏ rơi Sarpedon, quý khách, thân hữu đồng thời đồng đội, trở thành mồi ngon, chiến phẩm đối với bọn Argive? Người lúc sống đã hết lòng trợ giúp thành phố và quý hữu, bây giờ quý hữu nhẫn tâm phe lờ để mặc làm mồi cho bầy chó! Bởi thế, kể từ lúc này, nếu binh sĩ Lykian còn để tai lắng nghe bản nhân, ngô bối sẽ trở về quê hương. Thành Troa tất nhiên sẽ tiêu vong. Do vậy nếu lúc này quân sĩ Troian còn dũng cảm, bất khuất, hiên ngang thực sự khiến họ chiến đấu quyết liệt, sống mái với quân thù, bảo vệ quê hương, ngô bối phải mau mau kéo Patroklos vào thành phố. Nếu thi thể tên đó mang khỏi chiến trường, từ cánh đồng vào thành phố lớn rộng của quân vương Priam, bọn Argive sẽ tức thì trả lại giáp y lộng lẫy của Sarpedon, ngô bối đồng thời cũng có thể đem thi hài trở về thành phố, vì anh ấy vừa hạ sát mã phu của Achilleus, quyền uy, tài giỏi trong hàng quân Argive bên dãy thuyền, chỉ huy binh đội cận chiến tinh nhuệ! Nhưng nghe tiếng quân thù xa xả hò hét chiến đấu, quý hữu không dám trực diện Aias hùng hổ, nhìn thẳng mặt, giao chiến trực tiếp, vì y dũng cảm hơn quý hữu.”

Hektor mũ óng ánh nhìn cau có, giận dữ đáp: “Glaukos, bản nhân ngạc nhiên hết sức người như quý hữu sao lại nói năng quá lời? Từ trước tới giờ bản nhân cứ nghĩ về cung cách cư xử quý hữu khôn ngoan, chín chắn hơn nhiều người trong hàng quân Lykia ruộng đất phì nhiêu. Nhưng bây giờ bản nhân hoàn toàn phủ nhận cung cách qua ngôn từ quý hữu vừa biểu lộ khẳng định bản nhân không dám đương đầu với Aias khủng khiếp. Nói quý hữu hay bản nhân không sợ giao chiến, bản nhân không sợ tiếng xe, vó ngựa chạy ầm ầm. Bản nhân chỉ sợ về ý định Chúa tể mang khiên thần luôn luôn mãnh liệt. Khoảnh khắc Chúa tể có thể khiến chiến binh can trường tháo chạy, tước bỏ chiến thắng dễ dàng; chốc lát Chúa tể lại thúc đẩy chiến binh chiến đấu. Nhưng thôi, lại đây quý hữu. Đứng cạnh xem bản nhân làm gì. Quý hữu sẽ thấy có phải bản nhân chỉ là kẻ nhút nhát chạy trốn suốt ngày như quý hữu nói hay bản nhân có thể chặn đứng không cho quân Danaan, mặc dù hung hãn, nhào tới cướp xác Patroklos.”

Nói rồi giọng sang sảng ra lệnh binh sĩ chủ súy hét: “Binh sĩ Troian, binh sĩ Lykian, binh sĩ Dardanian cận chiến, quý hữu hãy chứng tỏ mình là nam nhi, chuẩn bị tinh thần chiến đấu, trong khi bản nhân khoác lên mình giáp y của Achilleus vô địch, giáp y lộng lẫy lột khỏi thi thể Patroklos dũng mãnh sau khi bản nhân hạ sát.”

Dứt lời Hektor mũ bóng lộn rời chiến trường tàn bạo. Chủ súy vun vút đuổi theo binh sĩ mang giáp y nổi tiếng của công tử Peleus về thành phố. Phóng như bay chẳng mấy chốc chủ súy đuổi kịp, vì họ đi chưa xa. Chủ súy thay đổi giáp y tại chỗ, chiến cuộc khủng khiếp chưa lan tới, song tràn đầy nước mắt; chủ súy đưa giáp y của mình cho binh sĩ thiện chiến Troian đem về thành Troa thiêng liêng; chủ súy mặc giáp y bất tử của Achilleus, thần linh trước kia tặng thân phụ yêu quý. Về già thân phụ cho công tử, song định mệnh run rủi công tử không sống lâu để mặc giáp y thân phụ cho mình!

Từ xa nom thấy Hektor khoác lên mình giáp y của công tử Peleus oai phong, Chúa tể thu thập mây trời lắc đầu tự nhủ: “Ôi, nam nhi bất hạnh! Không biết mình sắp chết trong khi chết đang tới gần kề! Nam nhi khoác lên mình giáp y bất tử của chiến binh hùng dũng ai nom thấy cũng hết hồn; nam nhi đã giết đồng đội thân mến của chiến binh, vừa dịu dàng vừa dũng cảm. Hơn thế, không theo đức công bình, đáng lẽ chẳng nên, nam nhi lại đưa tay sỗ sàng lột giáp y qua đầu, khỏi bờ vai. Dẫu vậy lúc này ta để nam nhi thắng thế, nhưng nam nhi sẽ đền bù thắng thế mai sau, ra chiến trường nam nhi sẽ không trở về, Andromakhe sẽ không bao giờ cầm giáp y lộng lẫy của công tử Peleus nam nhi trao tay.”

Dứt lời công tử Kronos hạ cặp mày đen đậm ra hiệu xác định ý nghĩ. Giáp y choàng dễ dàng lên người Hektor. Tinh thần hiếu chiến, man rợ của thần linh chiến tranh xâm nhập tâm hồn; nhiệt tình, hăng hái mới mẻ tràn ngập cơ thể. Thốt tiếng lanh lảnh hô chiến đấu, chủ súy đi tìm đồng minh vũ trang nổi tiếng; chủ súy xuất hiện lộng lẫy trước họ trong giáp y của Achilleus oai hùng, công tử Peleus. Muốn khích động tinh thần chủ súy bước tới lần lượt nói với từng chỉ huy: Mesthles, Glaukos, Medon, Thersilochos, Asteropaios, Deisenor, Hippothoos, Phorkys, Chromios và Ennomos thày đoán nhìn chim đoán điềm. Chủ súy nói lời như có cánh bay xa khuyến khích họ: “Xin lắng nghe, quý hữu đông đảo bộ lạc lân bang và đồng minh! Khi triệu gọi từng quý hữu rời bỏ thành phố tới đây, bản nhân không tìm và không muốn số lượng. Điều bản nhân cần là người chiến đấu dẻo dai, kiên quyết chống lại quân Achaian hiếu chiến, hung dữ bảo vệ phụ nữ, trẻ thơ thành Troa. Nhằm mục đích đó, bản nhân bắt nhân dân chịu đựng nghèo khó, sẵn sàng cống hiến tặng phẩm, lương thực phục vụ quý hữu đầy đủ, nâng cao tinh thần chiến đấu. Vậy từng người trong quý hữu bây giờ hãy xông thẳng trực diện quân thù, một là sống hai là chết, vì đó là quan hệ mật thiết, trao đổi thâm tình của chiến tranh. Người nào trong quý hữu áp đảo Aias phải rút lui, mang Patroklos, mặc dù đã chết, sang hàng quân Troian luyện ngựa, bản nhân sẽ tặng nửa chiến phẩm, nửa còn lại bản nhân giữ cho mình; nhưng chiến thắng người đó sẽ chia sẻ ngang bằng như bản nhân.”

Đáp lời họ giơ thương hùng hổ, sấn sổ nhào tới tấn công quân Danaan, hy vọng thế nào cũng giật được tử thi khỏi tay Aias công tử Telamon. Họ lầm! Aias hạ sát nhiều binh sĩ trên xác Patroklos. Bởi thế Aias quay sang nói với Menelaos háo chiến: “Quý hữu thân thiết, ô Menelaos, Chúa tể thương yêu, bản nhân không hy vọng chúng mình sẽ trở về quê hương an toàn sau cuộc chiến. Bản nhân không lo cho thi thể Patroklos rồi ra sẽ làm mồi cho chó cùng chim thành Troa, song ngại bất hạnh sẽ đổ lên đầu bản nhân và quý hữu. Vì hiện nay Hektor như bão lớn, cuồng phong bao phủ đe dọa khắp dải đất, ngô bối sẽ mất mạng. Do vậy quý hữu hãy lớn tiếng kêu gọi chỉ huy quân Danaan xem có ai nghe thấy không.”

Aias dứt lời, Menelaos háo chiến làm theo tức thì. Giọng oang oang, Menelaos lớn tiếng kêu gọi quân Danaan: “Quý hữu, chỉ huy, trưởng thượng quân Argive, quý vị từng thưởng thức rượu vang, dân chúng đài thọ cùng hai công tử Atreus, Agamemnon và Menelaos, từng chỉ huy quân lính, từng chia sẻ vinh dự, tước vị Chúa tể thần linh ban trao! Bản nhân không thể chọn ra từng vị trong số quý hữu lúc cuộc chiến diễn ra hỗn loạn, ác liệt thế này. Vậy từng vị, dù không gọi tên, hãy tự ý bước ra, lòng thầm nghĩ hổ thẹn và căm giận biết bao, nếu Patroklos biến thành trò chơi cho chó thành Troa.”

Nghe Menelaos nói Aias công tử Oileus đáp lời tức khắc. Thủ lĩnh là người đầu tiên băng qua chiến trường đẫm máu tới gặp. Sau thủ lĩnh Idomeneus và Meriones cũng hăng hái chẳng kém thần linh chiến tranh. Số còn lại tới sau tăng cường cho lực lượng Achaian, ai có thể kể hết tên?

Quân Troian ào ào tiến tới tấn công; Hektor dẫn đầu. Số lượng đông đảo vừa sấn tới họ vừa gào hét như sóng biển cao ngất gầm thét ập vào cửa sông, nước tràn trề do mưa Chúa tể tuôn đổ, mũi đất nhô lồi hai bên rền vang xua đuổi, lúc nước mặn xồng xộc nhào tới. Nhưng quyết tâm đứng vững bên thi hài công tử Menoitios, đồng lòng trực diện, quân Achaian đưa khiên lát đồng bao che. Đúng lúc đó công tử Kronos trải sương mù dày đặc bao phủ hàng mũ óng ánh, vì trước kia không có ác cảm với công tử Menoitios, khi đương sự còn sống làm mã phu cho Achilleus, và bây giờ bực mình khôn xiết đương sự trở thành mồi cho chó thù địch thành Troa. Bởi thế Chúa tể thôi thúc đồng đội bảo vệ.

Thoạt đầu quân Troian đẩy lui quân Achaian mắt sắc sảo, tinh tường; hoảng hốt, bỏ xác chết, họ tháo chạy. Dẫu vậy quân Troian sôi sục chiến thắng cũng không giết được địch quân nào bằng thương, mặc dù muốn hết sức, song bắt đầu kéo xác chết mang đi. Tuy thế quân Achaian cũng chỉ rời bỏ xác chết một lúc. Họ nhanh nhẹn quay lại, lúc Aias kêu gọi đương đầu. Sau công tử tuyệt vời của Peleus, về diện mạo và tác phong, Aias vượt xa đồng đội trong hàng quân Danaan. Aias hùng hổ xông qua hàng đầu, hung dữ như heo rừng bị dồn cùng đường trên núi xổ chạy khiến chó và thợ săn lực lưỡng tháo chạy tán loạn trong thung lũng. Công tử Telamon hiên ngang Aias lừng danh cứ thế xổ tới tấn công quân Troian, đánh đuổi chẳng mấy khó khăn đám quân bu quanh Patroklos đang hì hục kéo xác vào thành quyết tâm đoạt chiến thắng.

Hippothoos, công tử Lethos người Pelasgian lấy dây chằng khiên tròng chặt mắt cá chân Patroklos kéo xềnh xệch qua đám đông đang giao chiến quyết liệt. Làm vậy đương sự nghĩ sẽ khiến Hektor và quân Troian vui lòng. Đương sự không ngờ bất hạnh xảy ra nhanh như chớp, không bằng hữu nào ngăn cản nổi, dẫu muốn đến mấy. Xông qua đám đông chồm tới, đánh xáp lá cà, công tử Telamon phang trúng mũ có miếng che má bằng đồng. Bị thương dài giáng mạnh, do cánh tay hùng dũng đằng sau, mũ gắn gù lông đuôi ngựa vỡ banh. Óc bắn tung tóe theo máu ứa ra chỏm mũ. Đương sự gục tại chỗ, buông hai tay để mặc chân Patroklos kiên cường rơi nằm im dưới đất. Đương sự ngã, mặt úp trên xác chết, xa cách Larissa phì nhiêu; đương sự sẽ chẳng bao giờ đền đáp công ơn cha mẹ thân thương từng nuôi dưỡng, giáo dục; đời đương sự cắt ngắn do cây thương từ cánh tay Aias dũng cảm.

Đúng lúc đó Hektor quay lại lao thương bóng loáng nhắm Aias. Song để mắt nhìn Aias né tránh thoát hiểm trong gang tấc, thương trúng Schedios công tử Iphitos gan dạ hơn hết trong hàng quân Phokian, thân vương nổi tiếng trị vì cư dân đông đúc, tư thất trong thành phố Panopeus lừng danh. Thương trúng dưới gáy giữa xương cổ. Mũi đồng xuyên qua lòi ra dưới vai. Đương sự gục như trái rụng, giáp y lẻng xẻng xung quanh. Aias sấn tới trả đũa tấn công Phorkys, công tử can đảm của Phainops, đâm giữa bụng trong lúc đương sự dạng chân đứng trên thi hài bảo vệ Hippothoos, xuyên qua mặt trước trấn thủ. Mũi đồng nhích sâu, ruột lòi ra ngoài, đương sự ngã vật, quơ tay nắm đất. Quân Troian hàng đầu và Hektor lẫm liệt lui lại. Quân Argive hô vang chiến thắng nhào tới kéo xác Phorkys và Hippothoos, lột giáp y khỏi bờ vai.

Lúc này trước sức tấn công vũ bão của quân Danaan, thần linh chiến tranh yêu quý, quân Troian táng đởm kinh hồn lại tháo chạy về thành Troa trong khi quân Argive, nhờ can trường và quyết liệt, có vẻ thắng thế, dẫu đi quá dự định của Chúa tể, nếu Apollo không thân chinh thôi thúc Aineias. Thần linh giả dạng lệnh sứ Periphas, công tử Epytos, đầu óc khôn ngoan, tấm lòng tận tụy, đã làm lệnh sứ phục vụ cha già của Aineias tới khi chính mình trở thành già. Đội lốt như thế Apollo, công tử Chúa tể, đi theo ngỏ lời: “Aineias, làm sao chiến binh và đồng đội có thể cứu thành Troa dốc đứng, nếu thần linh quả thực chống lại? Lão hủ biết trước đây có người đặt tin tưởng vào sức mạnh kiên cường, cánh tay dũng mãnh, chí khí can trường, đồng đội đông đảo đã cứu vãn xứ sở, mặc dù cư dân thưa thớt. Đấy là chưa kể bữa nay Chúa tể sẵn sàng dành chiến thắng cho ngô bối hơn cho bọn Danaan! Thế mà chiến binh lại hoảng hốt tháo chạy, không dám chiến đấu!”

Nghe giọng nói nhìn mặt nhận ra Apollo xạ thủ từ xa, Aineias hét vang gọi Hektor: “Chủ súy, chỉ huy quân Troian, chỉ huy quân đồng minh, nhục nhã vô cùng nếu để bọn Argive hiếu chiến đẩy ngô bối như lũ hèn nhát chạy về thành Troa! Không, có thần linh vừa tới bên cạnh nói cho bản nhân hay Chúa tể thần linh tối cao vẫn bao che, trợ giúp ngô bối trong cuộc chiến. Bởi thế ngô bối hãy tiến thẳng tấn công bọn Danaan không cho chúng mang xác Patroklos về dãy thuyền dễ dàng.”

Dứt lời Aineias tiến lên đứng khá xa trước binh sĩ hàng đầu. Thấy vậy quân Troian quay lại trực diện quân Achaian. Nhanh tay giơ thương Aineias lao trúng Leiokritos, công tử Arisbas, đồng đội gan dạ của Lykomedes. Nhìn đương sự gục ngã Lykomedes thấy thương hại. Chạy tới đứng cạnh, Lykomedes lao thương bóng lộn trúng thủ lĩnh Apisaon, công tử Hippasos, dưới cơ hoành ngay gan, gối rụng rời, ngã phăng xuống đất. Apisaon tới từ Paionia ruộng đất phì nhiêu; anh là chỉ huy xuất sắc sau Asteropaios. Thấy anh gục ngã mà thương hại Asteropaios hùng hổ xổ tới tấn công quân Danaan, song quá muộn để hoàn thành ý định. Họ đã bu quanh Patroklos, khiên đưa phía trước bao che, cùng lúc chĩa thương sẵn sàng ứng chiến. Aias cao lớn đi vòng quanh, vừa cất bước vừa liên tiếp ra lệnh: không binh sĩ nào rời xác chết, không binh sĩ nào bỏ chạy, không binh sĩ nào giao chiến phía trước, tất cả đứng sát bên nhau bám chặt Patroklos sẵn sàng cận chiến. Vì chiến thuật của Aias thân hình khổng lồ nên mặt đất đẫm máu, xác người chồng chất lên nhau, quân Troian và đồng minh hùng mạnh hòa xác chết của họ với xác chết quân Danaan. Về phía mình quân Danaan cũng giao tranh quyết liệt, máu chảy chan hòa. Tuy vậy họ thiệt hại ít hơn. Họ liên tục nghĩ tới đồng đội, lúc hỗn chiến ác liệt ra sức trợ giúp lẫn nhau, bạn cứu bạn khỏi chết đột ngột.

Cuộc chiến cứ thế diễn ra như lửa rừng. Quý hữu có cảm tưởng mặt trời, mặt trăng không xuất hiện trên bầu trời, vì sương mù giăng mắc, trải kín phần đó chiến trường, chỗ thương sắc trong tay binh sĩ thiện chiến vây quanh tử thi công tử Menoitios. Tuy nhiên, chỗ khác dưới bầu trời trong sáng, quân Troian và quân Achaian xà-cạp gọn gàng giao chiến cầm chừng. Chỗ đó ánh nắng chan hòa, mây không lơ lửng trên cánh đồng hay đồi núi. Họ giao tranh rời rạc; binh sĩ đứng cách nhau, tránh né đường thương nguy hiểm hai bên lao tới. Chỉ ở giữa, chỗ có sương mù, quân sĩ giáp y lát đồng xung đột tàn nhẫn, lực lượng tinh nhuệ Achaian thiệt hại thảm khốc. Trong số có hai người, cặp chiến binh lừng danh, Thrasymedes và Antilochos, chưa biết Patroklos tuyệt vời đã hy sinh. Hai người cứ tưởng Patroklos còn sống, chiến đấu quyết liệt chống quân Troian hàng đầu. Hai người chiến đấu xa phía giữa, để mắt theo dõi cẩn thận đồng đội tử trận hoặc tháo chạy như Nestor căn dặn khi lão ông tiễn đưa hai người rời dãy thuyền sơn đen ra chiến trường.

Trái lại, chỗ khác giao tranh kéo dài suốt ngày, khốc liệt và khủng khiếp. Suốt thời gian đó, do cố gắng liên miên, mồ hôi tuôn đổ không ngừng trên đầu gối, ống chân, bàn chân, cánh tay, cặp mắt, khi họ giao tranh quanh xác mã phu can trường của Achilleus bước chân thoăn thoắt. Kéo tử thi tới lui trong khoảng trống giới hạn, họ chẳng khác mấy tay thợ chủ nhân đưa cho miếng da bò mộng tẩm mỡ. Cầm miếng da, đứng túm tụm thành vòng họ kéo thật căng. Chẳng mấy chốc chất lỏng tòi ra, chất béo tụt vào, miếng da giãn rộng mọi phía. Bên nào cũng hy vọng chứa chan, bên Troian kéo Patroklos vào thành Troa, bên Achaian lôi Patroklos lại dãy thuyền rỗng không. Giành giật xác chết gay gắt và quyết liệt, ngay cả thần linh chiến tranh hoặc Athena, nếu để mắt nhìn, dù hiếu chiến hết sức, cũng không thể chỉ trích, chê bai. Vật lộn cực khổ Chúa tể bắt người và ngựa chịu đựng vì Patroklos diễn ra tương tự hôm đó. Dẫu vậy Achilleus phi thường vẫn chưa biết Patroklos đã hy sinh, vì hai bên giao chiến cách xa dãy thuyền lướt sóng, gần tường thành Troa. Trong lòng tướng quân không hề nghĩ chiến binh đã thiệt mạng. Trái lại, tướng quân nghĩ chiến binh tấn công tới cổng thành rồi trở về lành lặn, an toàn. Bởi tướng quân không bao giờ nghĩ chiến binh cướp phá thành phố mà không có tướng quân hoặc cùng với tướng quân. Tướng quân đã nhiều lần nghe thân mẫu thầm kín kể cho hay ý định của Chúa tể siêu phàm. Nhưng lần này thân mẫu không nói cho biết bất hạnh khủng khiếp vừa xảy ra, đồng đội chí thiết đã lìa đời.

Trong khi đó vì xác chết, thương sắc nhọn sử dụng không ngừng, hai bên áp đảo, thanh toán lẫn nhau. Bên Achaian tu-ních lát đồng cảm thấy hổ thẹn đối với danh dự nếu bị đẩy lui về dãy thuyền rỗng không. Họ nói với nhau: “Quý hữu, ngô bối chẳng mặt mũi nào quay về dãy thuyền rỗng không, mà nên để mặt đất đen ngòm nuốt chửng ngay đây! Như thế nhất định còn hơn nếu để bọn Troian kéo tử thi về thành phố, ăn mừng chiến thắng.” Về phía mình bên Troian gan dạ cũng cảm thấy tương tự. Họ nói với nhau: “Đồng đội, dù định mệnh run rủi, nếu tất cả phơi thây bên xác tên này, ngô bối cũng nhất định không lui bước!” Họ cảm thấy như thế và khuyến khích lẫn nhau như vậy. Giao tranh cứ thế tiếp tục, tiếng sắt va chạm chan chát, âm thanh dâng lên không trung trơ trụi, rền vang giữa bầu trời vàng óng. Trong khi đó, cách xa chiến trường, cặp ngựa của Achilleus tuôn lệ, vì nghe tin mã phu gục chết trên bụi đường dưới tay Hektor hiếu sát. Tuy thế Automedon công tử can trường của Diores vẫn tìm đủ cách ngăn cản, quất roi vun vút liên hồi hết dỗ ngọt lại đe dọa. Dẫu vậy cặp ngựa vẫn không nhúc nhích, không chịu trở về dãy thuyền gần eo biển Hellespont dài rộng hay ra chiến trường tham gia cùng quân Achaian. Trái lại, trơ trơ như tấm bia dựng trên nấm mồ người đàn ông hay người đàn bà quá cố, chúng đứng bất động trước chiếc xe ngoạn mục, đầu chúc xuống đất. Lệ nóng tuôn chảy từ mí mắt rơi xuống đường thương khóc mã phu thiệt mạng. Bờm bóng lộn lấm bẩn lúc chúng té ngã, ách kẹp hai bên đè nặng. Nhìn thấy chúng buồn rầu mà thương hại, công tử Kronos xúc động lắc đầu, tự nhủ: “A! Sinh vật đáng thương! Vì sao ta đem các ngươi không già, không chết, ban cho quân vương Peleus, thế nhân tất tử, để các ngươi phải chết? Phải chăng ta muốn các ngươi chia sẻ đau khổ với thế nhân bất hạnh? Trong số sinh vật hít thở, lê bước trên mặt đất, không sinh vật nào khốn khổ, khốn nạn như con người. Dẫu thế ta không muốn Hektor công tử Priam, ngồi trên xe gia công kỳ khu điều khiển các ngươi. Giáp y của Achilleus y đạt chưa đủ vẻ vang hay sao? Ta sẽ dồn khí lực vào chân, nghị lực vào tim để các ngươi đủ sức mang Automedon ra khỏi vùng giao tranh trở về dãy thuyền rỗng không an toàn. Bởi ta vẫn dành thắng lợi cho quân Troian, tiếp tục chém giết quân Argive đến ngày tiến tới dãy thuyền nhiều ghế nhiều chèo, tới lúc mặt trời chìm lặn, màn tối thiêng liêng rủ buông.”

Dứt lời Chúa tể truyền thổi sức mạnh mới mẻ cho cặp ngựa. Rùng mình rũ bụi khỏi bờm, bất thình lình chúng thoăn thoắt kéo xe xông qua hàng quân Troian, rồi hàng quân Achaian. Ngồi trên xe giao chiến, mặc dù thương nhớ đồng đội khôn nguôi, nhờ cặp ngựa, Automedon đâm xổ vào chiến trường như kền kền đuổi theo đàn ngỗng. Ngựa phi vun vút nên mã phu không mắc kẹt giữa đám đông, ngược lại phóng qua dễ dàng đuổi theo quân thù. Tuy thế mã phu không hạ được tên nào. Một mình trên xe thiêng liêng, mã phu thấy không sao cùng lúc vừa điều khiển cặp ngựa phi nhanh vừa sử dụng cây thương giao chiến. Cuối cùng nom thấy lúng túng, khó khăn hầu như bất lực, một đồng đội, Alkimedon công tử Laerkes, đích tôn Haimon, tiến tới sau xe cất tiếng: “Automedon, thần linh nào lấy mất trí khôn khiến đầu óc ngớ ngẩn như vậy? Nghĩ thế nào mà một mình tấn công quân Troian ngay hàng đầu? Quý hữu không biết đồng đội đã tử trận, Hektor đang khoác chiến y của hậu duệ Aiakos, cất bước vênh vang, tự đắc hay sao?”

Automedon, công tử Diores đáp: “Alkimedon, không có người Achaian nào huấn luyện, điều khiển tinh thần cặp ngựa bất tử như quý hữu, trừ Patroklos hiểu biết tuyệt vời lúc còn tại thế. Nhưng tử thần và định mệnh kết liễu, bây giờ anh ấy chết rồi. Vậy quý hữu lên xe cầm roi, nắm cương bóng lộn để bản nhân nhảy xuống chiến đấu.” Dứt lời Automedon nhảy xuống đất, Alkimedon chèo lên xe nhanh nhẹn cầm roi nắm cương. Chợt nom thấy Hektor hăng say chiến thắng liền nói với Aineias đang đứng gần: “Aineias, trưởng thượng quân Troian giáp y lát đồng, đứng đây bản nhân nhìn thấy cặp ngựa thần tốc của Achilleus xung trận với mã phu tầm thường. Bản nhân nghĩ bản nhân có thể bắt chúng, nếu chiến hữu sẵn lòng giúp một tay, vì hai tên đó không có can đảm đương đầu lúc ngô bối tấn công và không dám đứng lại tấn công ngô bối.”

Chủ súy dứt lời, công tử lực lưỡng của Anchises làm theo tức thì. Vì thế hai người vừa hăng hái tiến thẳng phía trước vừa nâng da bò thuộc kỹ, dai cứng, bọc đồng che vai. Cùng đi còn có Chromios và Aretos hùng dũng lòng tràn trề hy vọng giết mã phu, bắt tuấn mã cao cổ mang đi. Ngớ ngẩn đáng thương! Hai người sẽ không thoát khỏi Automedon trở về nếu không đổ máu! Trong khi đó, sau khi cầu nguyện Cha Chúa tể, Automedon cảm thấy tâm hồn u uẩn tràn ngập dũng cảm và nghị lực. Quay lại anh mau lời nói với Alkimedon đồng đội thân tín: “Alkimedon, đừng giữ ngựa quá xa bản nhân, trái lại để chúng thở gần sau lưng. Bản nhân nghĩ khó lòng đương cự nổi sức mạnh vũ bão của Hektor công tử Priam. Chẳng mấy chốc bản nhân nghĩ y sẽ giết chết ngô bối, nhảy lên lưng ngựa bờm ngoạn mục của Achilleus, gieo rắc hoảng sợ trong hàng quân Argive, nếu không bị hạ sát ngay hàng đầu.” Dứt lời Automedon lớn tiếng gọi Aias và Menelaos: “Aias, Aias, chỉ huy quân Argive và quý hữu Menelaos, để thi hài tử sĩ nằm đó cho binh sĩ can trường canh chừng, lại đây giúp đẩy lui quân thù, ngô bối còn sống, song đang trong giây phút nguy khốn mất mạng. Vì Hektor và Aineias thiện chiến trong hàng quân Troian vừa băng qua chiến trường thảm khốc dồn quân tới đây tấn công. Dẫu thế chung cục thế nào không ai biết. Bởi vậy bản nhân sẽ lao thương, kết quả ra sao Chúa tể quyết định.”

Dứt lời Automedon vung trường thương lao mạnh nhắm Aretos, mũi đồng cắm phập khiên tròn. Xuyên qua mặt khiên trọc thủng thắt lưng mũi đồng đâm sâu vào bụng. Giật bắn về phía trước, Aretos ngã ngửa như bò đồng ruộng nhảy quẫng té nhào khi thanh niên lực lưỡng cầm rìu sắc choảng trúng sau sừng cắt đứt gân máu. Thương sắc rung rinh giữa ruột, tay chân rũ rượi, Aretos tắt thở. Hektor phóng thương bóng lộn nhắm Automedon. Nhưng để ý canh chừng Automedon nhoai phía trước tránh hiểm. Thương dài đâm xuống đất phía sau, cắm phập rung rinh, thần linh chiến tranh đưa tay nắm chặt mới ngừng. Lúc này hai bên sắp sửa cận chiến dùng kiếm điên cuồng đâm chém lẫn nhau, nếu hai Aias không nhào tới đánh bật ra hai phía, sau khi vượt qua đám đông hỗn chiến đáp ứng lời đồng đội kêu gọi. Thấy hai người nên hoảng sợ, Hektor, Aineias và Chromios dáng vẻ anh hùng lui bước, để Aretos nằm tại chỗ đã cướp mất cuộc đời. Như thần linh chiến tranh Automedon hối hả nhảy tới lột giáp y, ngạo nghễ nói trên thi thể: “Bây giờ lòng ta đỡ đau đớn phần nào đối với cái chết của Patroklos, mặc dù kẻ ta hạ sát tầm thường, kém xa.” Dứt lời Auto -medon nhấc chiến phẩm sũng máu để lên xe, rồi leo vào, cả chân lẫn tay đều đẫm máu, như sư tử vừa ăn thịt con bò.

Lúc này do Athena thôi thúc, giao chiến lại diễn ra khủng khiếp, ác liệt, tàn bạo quanh xác Patroklos. Từ trên trời bay xuống, do Chúa tể nhìn xa trông rộng phái đi, vì đã thay đổi ý định, nữ thần hối thúc quân Danaan tiếp tục giao tranh. Quấn mình trong đám mây sặc sỡ như cầu vồng nhuốm đỏ Chúa tể vắt trên bầu trời cho nhân loại ngắm nhìn, báo động chiến tranh sắp tới, hoặc giông tố giá lạnh sắp đến, khi hơi nóng tàn lụi, thế nhân đình chỉ công việc ngoài đồng, đem khốn khổ, cơ cực cho gia súc, Athena sà vào giữa hàng quân Achaian, khuyến khích từng người chiến đấu. Người đầu tiên nữ thần khuyến khích là công tử Atreus, Menelaos cường tráng, vì đứng gần hơn cả. Giả dạng Phoinix cùng giọng nói nhiệt tình, nữ thần cất tiếng: “Menelaos, quý hữu sẽ nhục nhã và hổ thẹn vô cùng nếu đồng đội chí thân của Achilleus hiên ngang bị chó đói xé xác ăn thịt dưới chân thành Troa. Vậy hãy cương quyết giữ vững trận địa, đôn đốc tất cả binh sĩ dưới quyền chiến đấu hăng say.”

Vừa nghe Menelaos say mê chiến trận liền đáp: “A! Phoinix, thân phụ cao niên, lão nhân khả kính, nếu Athena ban sức mạnh, gạt thương bay sang bên, con sẽ hăng hái đứng bên cạnh bảo vệ Patroklos! Anh ấy chết con buồn khôn xiết. Nhưng nhờ Chúa tể ban trao chiến thắng, như lửa rừng ngùn ngụt, hung hăng đe dọa, Hektor không ngừng hạ sát binh sĩ bằng thương đồng sắc nhọn.”

Nghe lời đáp cảm thấy vui mừng, Athena mắt xanh lam lục thầm nghĩ nữ thần là thần linh chiến binh cầu xin trước thần linh khác. Nữ thần phả sức mạnh vào bả vai, đầu gối, đồng thời hà táo bạo vào tim, táo bạo của con muỗi ngoan cố, mặc dù liên tục bị xua đuổi khỏi làn da, vẫn tiếp tục sà tới châm đốt để hút máu người thỏa thích. Được nữ thần truyền phả gan dạ dồi dào, mặc dù tâm hồn buồn bã, Menelaos tiến tới đứng bên thi thể Patroklos vung thương bóng lộn phóng đi. Trong hàng quân Troian có binh sĩ tên Podes công tử Eetion, nhà giàu có, hàng phong cách, Hektor đặc biệt quý trọng hơn cả khắp vương quốc, vì vừa là thân hữu vừa là khách quý. Menelaos tóc vàng lao trúng thắt lưng lúc đương sự vừa co giò tháo chạy, mũi đồng xuyên tuốt luốt. Đương sự gục ngã nghe như trái rụng. Menelaos công tử Atreus lôi xác khỏi hàng quân Troian sang hàng quân đồng đội đông đảo.

Đúng lúc đó giả dạng Phainops, công tử Asios, vừa là bạn vừa là khách thân tình, nhà ở Abydos, Hektor quý mến hơn hết, đến gần hối thúc tiếp tục chiến đấu, Apollo xạ thủ từ xa cất tiếng: “Hektor, nếu để bản thân khiếp đảm vì Menelaos, từ trước tới giờ vẫn là tay thương yếu ớt, thử hỏi bây giờ còn tên Achaian nào khiếp sợ chủ súy? Một mình y kéo xác chết khỏi hàng quân Troian đem đi. Đó là đồng đội thân tín của chủ súy, chiến sĩ can trường trong hàng binh sĩ tiền phương, Podes công tử Eetion y vừa hạ sát.”

Lời nói như mũi dao tàn ác đâm thẳng vào tim, mây buồn âm u bao phủ Hektor. Dẫu thế chủ suý vẫn sấn qua hàng đầu, giáp y lát đồng rực sáng. Đúng lúc đó công tử Kronos nâng khiên thần óng ánh đầy tua, giăng mây phủ kín núi Ida. Phóng chớp sáng lòe, dội sấm ầm ầm, Chúa tể trao chiến thắng cho quân Troian, tạo rối loạn, hoảng sợ trong hàng quân Achaian. Binh sĩ đầu tiên bỏ hàng tháo chạy là Peneleos, người Boiotian. Từ trước tới giờ gã thường xuyên trực diện quân thù, bây giờ bị đâm trúng bờ vai, chỉ ở bên ngoài, song mũi thương của Poulydamas tới quá gần mới lao chui vào xương. Hektor xổ tới Leitos công tử Alektryon hào hiệp đâm trúng cổ tay khiến đương sự ngừng chiến đấu. Quay đầu nhìn quanh đương sự co giò tháo chạy, vì trong thâm tâm nghĩ không thể cầm thương đánh nhau với quân Troian nữa. Trong lúc Hektor đuổi theo Leitos, Idomeneus lao thương trúng trấn thủ trên ngực gần núm vú. Nhưng thương dài gãy ngay chỗ gắn núm cổ. Quân Troian la hét ầm ĩ. Hektor trả đũa lao thương nhắm Idomeneus, công tử Deukalion, lúc này đã trèo lên xe. Chủ súy hụt một chút, song trúng Koiranos, tùy tùng mã phu của Meriones từ Lyktos kiến trúc khang trang theo chủ nhân ra đi tham chiến. Hôm đó lúc rời dãy thuyền cân bằng lên đường Idomeneus cuốc bộ. Nếu mã phu không phi ngựa như bay tới cứu, có lẽ Idomeneus đã dâng quân thù chiến thắng vẻ vang. Mã phu tới như ánh sáng cứu tinh, giúp Idomeneus khỏi chết thảm khốc, song mất mạng dưới tay Hektor đa sát. Chủ súy đâm dưới cằm gần tai, thương nhọn xuyên sâu bẻ gãy răng, cắt đứt lưỡi. Mã phu ngã khỏi xe, cương tuột khỏi tay rơi xuống đất. Meriones cúi nhặt, cất tiếng gọi Idomeneus: “Quất roi phóng đi, mau mau trở về dãy thuyền lướt sóng, tự mình quý hữu thấy lúc này không có thắng lợi dành cho quân Achaian.” Lời vừa dứt Idomeneus quất roi đen đét phóng cặp ngựa bờm rủ dễ thương chạy về hướng dãy thuyền rỗng không, vì lúc này hoảng sợ thực sự tràn ngập cõi lòng.

Aias táo bạo và Menelaos đều nhận thấy lúc này Chúa tể đã xoay chiều cuộc chiến đem chiến thắng cho quân Troian. Aias cao lớn, công tử Telamon lên tiếng trước nói với đồng đội: “Hỡi ôi! Bây giờ đến kẻ đầu óc ngờ nghệch nhất đời cũng nhìn thấy Cha Chúa tể đã ra tay trợ giúp bọn Troian. Thương chúng lao, bất kể kẻ lao thành thạo hay tập tọng, đều trúng mục tiêu, Chúa tể điều khiển bay thẳng tắp. Thương ngô bối nhắm cùng mục tiêu rơi bừa bãi trên mặt đất, chẳng gây tổn hại tí nào. Vậy ngô bối phải lo liệu, phải nghĩ ra kế hoạch hữu hiệu, làm thế nào vừa di chuyển tử thi, vừa trở về đem nguồn vui cho đồng đội phía sau. Nom thấy ngô bối ở đây chắc thế nào họ cũng lo lắng, đồng thời tự hỏi liệu có cách nào ngăn chặn bàn tay phi thường của Hektor đa sát tấn công điên cuồng khỏi tràn xuống dãy thuyền sơn đen. Ước chi có người trong ngô bối mang truyền điệp chạy ngay về trao công tử Peleus! Vì bản nhân nghĩ tướng quân vẫn chưa hay tin khủng khiếp đồng đội thân thương tử trận. Tiếc thay bản nhân không nhìn thấy chỗ nào có người Achaian có thể lo việc đó, vì cả người lẫn ngựa đều bị sương mù bao phủ. Ôi Chúa tể, xin Cha đánh tan sương mù vây bủa con cái người Achaian, làm bầu trời quang đãng, cho mắt chúng con nhìn thấy mặt trời. Và cứ việc sát hại chúng con dưới ánh nắng chan hòa, nếu Cha muốn!”

Aias dứt lời. Nhìn nước mắt giàn giụa Cha thương hại. Cha lập tức phá tan sương mù, xua đuổi bóng tối; mặt trời xuất hiện, chiến trường nom rõ mồn một. Aias liền nói với Menelaos lớn tiếng hô hào chiến tranh: “Menelaos, dòng dõi Chúa tể, bây giờ để ý nếu thấy Antilochos công tử dũng cảm của Nestor vẫn còn sống, quý hữu hối thúc anh ấy cấp tốc về báo tin cho Achilleus hay đồng đội thân thiết hơn hết của tướng quân đã hy sinh ngoài chiến trường.”

Aias dứt lời. Menelaos háo chiến làm theo. Menelaos ra đi như sư tử rút khỏi sân nông trại khi mệt đừ vì tấn công đàn chó và mục phu, thức suốt đêm canh chừng bảo vệ bầy bò khỏi nanh vuốt. Đói bụng thèm thịt, sư tử nhảy vào chồm vồ, song không kết quả. Thương từ cánh tay vạm vỡ lao tới, đuốc cháy ngùn ngụt khiến hoảng sợ mặc dù hăm hở; sáng sớm tinh sương sư tử lẻn đi, lòng dạ tiếc nguồi nguội. Menelaos miễn cưỡng rút khỏi xác chết, buồn rầu, thương tiếc vô cùng. Menelaos sợ quân Achaian buộc lòng phải tháo chạy sẽ để Patroklos lại làm chiến phẩm cho quân thù. Bởi thế Menelaos cố gắng nâng cao tinh thần đồng đội bỏ lại đằng sau. Menelaos nói: “Aias, Aias, chỉ huy quân Argive, và chiến hữu Meriones, bây giờ là lúc nghĩ tới Patroklos đáng thương và tưởng nhớ lòng tốt của anh ấy. Đối với mọi người trong ngô bối, lúc còn sống, anh ấy là hiện thân của dịu dàng và ân cần, nào ngờ tử thần và định mệnh cướp mất mang đi.” Nói rồi Menelaos tóc vàng bước đi, đưa mắt nhìn quanh như chim ưng, người ta bảo mắt sắc hơn chim khác trên không trung, dẫu bay cao vẫn nhìn rõ, sà xuống, chộp liền, bắt sống thỏ rừng nhanh như cắt lẩn vào bụi rậm. Bởi thế, ô Menelaos, dòng dõi Chúa tể, cặp mắt sáng ngời, thân vương đã soi rọi khắp nơi, khắp hàng quân đông đảo, tìm xem công tử Nestor còn sống hay không. Chẳng mấy chốc Menelaos nom thấy chiến sĩ muốn tìm, ở cánh trái trận địa đang khuyến khích, đôn đốc binh sĩ chiến đấu. Tới gần Menelaos tóc vàng cất tiếng gọi: “Antilochos, lại đây, dòng dõi Chúa tể, nghe tin buồn, bản nhân cầu xin Chúa tể không bao giờ xảy ra. Bản nhân nghĩ tự mình qua cặp mắt quý hữu cũng nhận thấy thần linh đã gieo đại bại cho quân Danaan, chiến thắng cho quân Troian. Patroklos chiến binh xuất sắc của ngô bối vừa tử trận. Đòn đau điếng đối với binh sĩ Danaan. Vậy quý hữu vui lòng tức thì chạy về dãy thuyền báo cho Achilleus hay hung tin, đồng thời yêu cầu tướng quân mau mau đem thi hài anh ấy về thuyền an toàn. Đồng đội lúc này trần truồng chẳng còn gì. Hektor mũ bóng lộn đã lột giáp y.”

Nghe tin Antilochos run rẩy, sững sờ, im lặng một lúc, nước mắt giàn giụa, cuống họng nghẹn ngào, ấm ức không nói nên lời. Mặc dù vậy, ghi nhớ điều Menelaos chỉ thị, sau khi đưa vũ khí cho mã phu tín cẩn Laodokos, điều khiển ngựa móng vó chắc nịch qua lại gần kề, Antilochos phóng chạy như bay. Trong lúc rời chiến trường mang hung tin về cho Achilleus, công tử Peleus, Antilochos bật khóc. Dẫu thế trong thâm tâm, ô Menelaos, dòng dõi Chúa tể, thân vương không muốn ở lại bảo vệ quân Pylian mỏi mệt sau khi Antilochos bỏ đi, thiếu chỉ huy họ buồn tiếc khôn nguôi. Thay vào đó thân vương đặt Thrasymedes làm chỉ huy trong khi quay về vị trí gần thi hài Patroklos. Chạy tới chỗ hai Aias đang đứng, thân vương nói: “Bản nhân đã phái người mang truyền điệp về thuyền lướt sóng báo tin Achilleus bước chân thoăn thoắt. Dẫu thế bản nhân không hy vọng tướng quân sẽ tới ngay bây giờ, mặc dù căm giận Hektor vô cùng. Bởi không giáp y tướng quân làm sao giao chiến với bọn Troian. Vậy ngô bối phải tìm giải pháp thật hữu hiệu, làm thế nào mang tử thi đi, làm thế nào tránh đám quân Troian đang gào thét ầm ầm, làm thế nào thoát chết, lánh xa định mệnh tàn ác.”

Aias cao lớn công tử Telamon bèn đáp: “Menelaos khả kính, quý hữu nói chí phải. Vậy quý hữu và Meriones đưa tay nâng tử thi mang khỏi chiến trường càng nhanh càng tốt; ngô bối ở lại giao chiến với Hektor và quân Troian. Aias và bản nhân cùng tên gọi, cùng tinh thần, song không phải lần đầu ngô bối kề vai sát cánh đương đầu với chiến trận ác liệt.”

Nhấc Patroklos khỏi mặt đất, hiệp lực cùng nâng cao, hai người trịnh trọng đưa đồng đội lên khỏi đầu. Trông thấy quân Achaian mang thi hài đi, quân Troian hét to đuổi theo. Họ xổ tới như chó săn chồm lên heo rừng bị thương trước mặt thợ săn trẻ tuổi. Họ cắm đầu chạy theo một lúc làm như có ý muốn xé xác phanh thây; nhưng khi tin tưởng sức mạnh bản thân heo rừng quay lại chống trả, họ lui tức thì, hoảng sợ tháo chạy tứ tán, mỗi người một hướng. Vừa rầm rập đuổi theo như thế khá lâu quân Troian vừa vung kiếm, lao thương hai mũi tàn sát. Tuy thế bất kỳ lúc nào hai Aias quay lại, đứng thẳng đương đầu, họ thay đổi sắc mặt, không binh sĩ nào dám xổ tới giành giật tử thi. Hì hục, loay hoay Menelaos và Meriones mang tử thi ra khỏi chiến trường về dãy thuyền rỗng không. Trong khi đó chiến trận diễn ra rùng rợn xung quanh, hung dữ như đám cháy bỗng dưng bốc cao, rơi xuống thành phố, thiêu rụi nhà cửa trong đống lửa khổng lồ. Như tiếng gió vừa thổi vừa hú, tiếng ngựa, tiếng người hí gào bất tận dồn dập tới gần trong lúc hai người cất bước. Như mấy con la gắng sức, gồng mình kéo khúc gỗ dài hoặc tấm gỗ to từ trên núi men theo lối đi lởm chởm về thuyền, thân thể mệt đừ vì cố gắng, mồ hôi tuôn đổ vì hối hả, hai người gắng gượng, hăng hái mang xác chết đi xa. Phía sau hai Aias ra sức ngăn chặn quân thù như mỏm núi đầy cây đâm ngang đứng sừng sững trên cánh đồng, vừa chắn lượng nước tai hại không cho tràn tới vừa cản dòng sông tuôn đổ liên miên, mãnh liệt, đồng thời lái con nước tuôn thẳng ra cánh đồng, không để dòng nước bẻ gãy sức mạnh đề kháng. Suốt thời gian đó hai Aias cứ thế đẩy lui cuộc tấn công của quân Troian. Nhưng quân Troian tiếp tục đuổi theo, nhất là hai người, Aineias công tử Anchises và Hektor lừng danh. Như đàn sáo sậu hay quạ nhỏ hoảng hốt rít kêu, tung cánh bay đi, khi thấy diều hâu tới gần mang theo chết chóc cho bầy chim nhỏ, hồn vía lên mây, không còn tinh thần chiến đấu, binh sĩ trẻ tuổi Achaian hoảng hốt kêu la tháo chạy lúc Aineias và Hektor hùng hổ kéo tới. Vũ khí tinh xảo quăng vất khắp đường hào, cả hai phía, số lượng nhiều vô kể, lúc quân Danaan tháo chạy. Tuy thế cuộc chiến vẫn tiếp tục không ngừng.