áu tuần lễ sau những sự kiện trên, quãng 5 giờ chiều, có bốn nhà di thực trẻ dừng chân ở điểm tận cùng phía nam hồ Gia Đình.

Hôm ấy là ngày 10 tháng 10. Tác động của mùa đẹp trời đã rõ rệt: cây cối khoác bộ áo mới xanh tươi, mặt đất lấy lại sắc xuân. Gió thổi nhè nhẹ, mặt hồ gợn sóng lăn tăn phản chiếu những tia nắng cuối cùng đang lướt nhẹ trên truông phía Nam bao la, viền một dải cát hẹp. Nhiều đàn chim đông đảo vừa kêu ầm ĩ vừa bay về ẩn náu qua đêm trong rừng hoặc các hang hốc trên vách đá. Những cụm cây thường xanh như tùng, sồi xanh và không xa mấy là khoảng vài acre* lãnh sam, phá vỡ vẻ đơn điệu và khô cằn của vùng này. Khung cảnh thảo mộc xanh tươi quanh hồ đứt đoạn ở đây. Muốn thấy những rừng cây sum sê thì phải đi theo một trong hai bờ đối diện ngược lên phía bắc nhiều dặm.

Bên gốc một cây thủy tùng lúc này lửa đang rực cháy, khói thơm bốc lên rồi theo chiều gió tỏa vào đầm lầy. Trên bếp xếp bằng hai hòn đá có hai con vịt đang quay. Ăn bữa chiều xong, bốn chàng trai chỉ phải làm một việc là quấn mình trong chăn, rồi một cậu thức canh cho ba cậu đánh giấc ngon lành đến sáng.

Đó là Doniphan, Cross, Webb và Wilcox. Các cậu quyết định tách khỏi các bạn và đầu đuôi sự việc diễn ra như sau:

Trong những tuần cuối mùa đông thứ hai của trại di thực ở động Người Pháp, mối quan hệ giữa Doniphan và Briant càng trở nên căng thẳng. Ta đã biết Doniphan bực bội thế nào khi đối thủ thắng mình trong cuộc bầu cử. Càng ghen tị và tức tối, cậu càng khó ép mình phục tùng đảo trưởng mới. Sở dĩ cậu không chống đối công khai vì cậu biết đa số các bạn không ủng hộ mình. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, cậu đã tỏ ra bất mãn đến mức Briant phải nhắc nhở. Trong buổi trượt băng, hoặc là bị lôi cuốn theo bản năng săn bắn, hoặc là cố tình làm theo ý mình, sự trái lệnh của cậu là rõ ràng. Từ đó, càng ngày cậu càng tỏ ra bất phục tùng, tới một lúc Briant thấy phải xử lí nghiêm.

Rất lo ngại trước tình trạng này, Gordon đã khuyên và được Briant hứa là sẽ tự kiềm chế. Nhưng trưởng đảo thấy không kiên nhẫn hơn được nữa và vì lợi ích chung, để duy trì kỉ luật của trại, cần phải có hình phạt thích đáng để nêu gương. Gordon đã cố thuyết phục Doniphan nghe theo điều hay lẽ phải nhưng vô ích. Nếu trước kia cậu còn chút ảnh hưởng thì nay cậu cũng buộc phải nhận ra rằng chút ảnh hưởng ấy không còn. Doniphan không tha thứ cho cậu vì hay đứng về phía đối thủ của cậu ta. Vì vậy Gordon can thiệp cũng chẳng có kết quả gì. Cậu lo buồn hết sức khi thấy những rắc rối sẽ xảy ra trong tương lai rất gần.

Không khí hòa thuận, yên ấm của động Người Pháp thế là bị phá vỡ. Sự gượng gạo, gò bó về tinh thần khiến cho cuộc sống chung trở nên nặng nề, khó chịu. Thật vậy, trừ các bữa ăn, Doniphan và cánh hẩu ngày càng sùng bái cậu ta là Cross, Webb và Wilcox sống cách biệt với mọi người. Khi thời tiết xấu, không đi săn được thì họ tách tốp, ra một góc sảnh, thì thầm to nhỏ với nhau.

Một hôm, Briant bảo Gordon:

- Mình dám chắc là bốn cậu này đang toan tính gì đấy!

- Không phải để chống đối cậu chứ? - Gordon đáp - Định giành ghế của cậu ư?… Doniphan không dám đâu… Cậu biết là chúng mình ủng hộ cậu và cậu ta cũng chẳng lạ gì!

- Có thể là cậu ấy định rời bỏ chúng ta.

- Mình cũng sợ thế, Briant ạ! Và mình cho rằng chúng ta không có quyền ngăn cản.

- Cậu có nghĩ rằng họ sẽ đi chỗ khác ở, xa chúng ta không, Gordon?

- Họ có thể nghĩ thế sao, Briant?

- Trái lại, họ nghĩ thế đấy! Mình đã thấy Wilcox lấy một tờ sao bản đồ của Baudoin, hiển nhiên là để mang theo.

- Wilcox làm thế à?

- Đúng thế đấy, Gordon ạ! Và thực ra mình không biết để chấm dứt mọi rắc rối này thì liệu mình nhường chức vụ này cho người khác có hơn không… cho cậu chẳng hạn, thậm chí cho Doniphan! Như vậy là hết tranh giành…

- Không, Briant! - Gordon dứt khoát nói - Không! Như vậy là cậu không làm tròn bổn phận với những người tín nhiệm cậu… và cả với bản thân cậu nữa.

Giữa lúc những mối bất hòa ấy diễn ra thì mùa đông chấm dứt, thời tiết giá lạnh hết hẳn vào những ngày đầu tháng 10. Mặt hồ và lạch hoàn toàn hết băng. Chính vào lúc đó, chiều ngày 9 tháng 10, Doniphan tuyên bố quyết định rời khỏi động Người Pháp cùng với Cross, Webb, Wilcox.

- Các cậu muốn bỏ rơi chúng mình à? - Gordon hỏi.

- Bỏ rơi các cậu?… Không, Gordon! - Doniphan trả lời - Chỉ có điều là Cross, Webb, Wilcox và mình muốn đến ở một nơi khác trên đảo này thôi.

- Vì sao thế? - Baxter lên tiếng.

- Hoàn toàn đơn giản là chúng mình thích sống theo ý chúng mình, và nói thẳng ra là việc nghe lệnh Briant không phù hợp với chúng mình.

- Mình muốn được biết mình đã làm gì để các cậu trách móc thế, Doniphan? - Briant hỏi.

- Chẳng có gì… chỉ là chuyện đứng trên đầu chúng mình thôi. - Doniphan trả lời. - Chẳng phải chúng mình đã từng có một người Mỹ đó sao!… Giờ lại là một người Pháp làm chỉ huy!… Chỉ còn thiếu bổ nhiệm Moko nữa thôi!

- Cậu nói nghiêm chỉnh không đấy? - Gordon hỏi.

Doniphan kiêu kì đáp:

- Điều nghiêm chỉnh là nếu các bạn khác thích chỉ huy không phải là người Anh thì tùy họ, còn các bạn thân của mình thì lại không thích!

- Được! - Briant nói - Wilcox, Webb, Cross và cậu, Doniphan, các cậu cứ tự do ra đi và mang theo phần đồ đạc các cậu có quyền được hưởng.

- Chúng mình không hề nghi ngờ điều đó Briant ạ! Và từ ngày mai, chúng mình sẽ từ giã động Người Pháp.

- Mong các cậu không hối tiếc về quyết định này! - Gordon nói thêm, biết rằng mọi sự can ngăn đều là vô ích.

Và dưới đây là kế hoạch mà Doniphan quyết định thực hiện:

Nhiều tuần trước đây khi thuật lại chuyến khảo sát phía đông đảo Chairman, Briant đã khẳng định rằng trại có thể định cư bên ấy vì ven biển có nhiều hang động, rừng phía đông hồ Gia Đình cũng ăn ra tới đó, sông Đông thì dồi dào nước ngọt, chim thú để săn bắt cũng đầy rẫy… Tóm lại sống bên ấy cũng dễ dàng như ở động Người Pháp và hơn hẳn phía vũng Sloughi. Hơn nữa từ động Người Pháp sang đó theo đường thẳng chỉ mười hai dặm: sáu dặm qua mặt hồ và sáu dặm là dòng sông Đông. Như vậy khi cần thiết vẫn có thể liên hệ với động Người Pháp. Sau khi suy nghĩ kĩ về những thuận lợi ấy, Doniphan mới thuyết phục Webb, Cross và Wilcox sang định cư bên bờ biển phía đông với mình. Tuy nhiên, cậu không định dùng đường thủy mà dự kiến men theo bờ tới phía nam hồ rồi theo bờ bên kia ngược lên phía bắc cho đến khi gặp sông Đông, vừa đi vừa khám phá vùng đất chưa ai biết này, sau đó men theo dòng sông xuyên qua rừng rậm ra biển. Hành trình đó khá dài, khoảng mười lăm, mười sáu dặm, nhưng sẽ đi theo kiểu đi săn, như thế không phải dùng xuồng vì dùng xuồng thì phải có một tay lái nhiều kinh nghiệm. Họ chỉ đem theo chiếc xuồng cao su để vượt sông Đông và những sông suối khác nếu có. Hơn nữa, chuyến đi đầu tiên này là để khảo sát bờ vũng Ảo Tưởng và chọn địa điểm cư trú mới nên họ không muốn mang vác nặng nề, cồng kềnh mà chỉ đem theo hai súng trường, bốn súng ngắn, đạn dược đầy đủ, hai rìu, dây câu, chăn du lịch, la bàn bỏ túi, xuồng cao su và mấy hộp đồ ăn, chắc chắn chỉ cần săn bắn và câu cá là thừa nhu cầu. Vả lại, họ chỉ tính đi độ sáu, bảy ngày. Chọn được chỗ ở rồi, họ sẽ quay lại động Người Pháp lấy phần đồ đạc từ tàu Sloughi mà họ có quyền sở hữu, chất lên xe chở đi. Sau này, nếu Gordon và các cậu khác đến thăm thì họ tiếp đãi tử tế, chứ tiếp tục sống chung trong các điều kiện như hiện nay thì họ dứt khoát xin đủ và về mặt này thì họ không bao giờ thay đổi quyết định.

Thế là sáng hôm sau, mặt trời mới mọc, Doniphan, Webb, Cross và Wilcox từ biệt các bạn. Cuộc chia li khiến những người ở lại rất buồn. Những người ra đi không để lộ ra mặt, nhưng có lẽ thâm tâm cũng xúc động không kém. Họ muốn chứng tỏ quyết tâm thực hiện ý định của mình nhưng thực ra quyết tâm ấy phần lớn do cố chấp mà ra.

Sau khi được Moko đưa qua lạch rồi quay xuồng về, họ bước đi không vội vã, vừa đi vừa quan sát phần phía nam hồ Gia Đình hẹp dần lại ở phía cuối, vừa ngắm vùng truông phía Nam mênh mông, bằng phẳng, nhìn cả về phía tây và phía nam chẳng thấy tận cùng. Trong khi đó, họ cũng hạ được mấy con chim ở rìa đầm lầy. Doniphan hiểu rằng phải tiết kiệm đạn dược nên chỉ bắn đủ ăn trong ngày thôi. Trời đầy mây, nhưng chắc không mưa, gió nhẹ thổi có vẻ ổn định ở hướng đông bắc. Hôm ấy, các cậu chỉ đi nhiều nhất là sáu dặm, tới điểm cực nam hồ Gia Đình thì dừng lại nghỉ qua đêm.

Đó là những sự kiện chính đã diễn ra ở động Người Pháp từ cuối tháng 8 đến ngày 10 tháng 10.

Vậy là bây giờ Doniphan, Cross, Webb và Wilcox đã tách khỏi các bạn mà lẽ ra dù bất cứ lí do gì họ cũng không nên xa rời. Liệu họ đã cảm thấy cô đơn chưa? Có thể là đã. Nhưng họ vẫn quyết tâm thực hiện ý tưởng tạo dựng cuộc sống mới trên đảo Chairman.

Qua một đêm khá lạnh phải đốt lửa đến tận sáng mới chịu đựng được, các cậu lại đi tiếp. Ở cực nam hồ, hai bờ trái và phải gặp nhau hình thành một góc rất nhọn, bờ phải gần như chạy thẳng lên phía bắc. Phía đông, mặt đất phủ cỏ hãy còn lầy lội, tuy không ngập nước và hãy còn cao hơn mặt hồ đến vài bộ, lô nhô những cồn, những đụn cỏ mọc dày dưới bóng mấy cây cối khẳng khiu. Vì miền này chỉ có gò, đụn là chính nên Doniphan đặt tên là miền Đất Gò. Rồi không muốn mạo hiểm xông vào nơi chưa biết, cậu quyết định cứ men theo bờ hồ bên phải tới sông Đông, sau đó khảo sát theo sông Đông ra vũng Ảo Tưởng, nơi Briant đã khảo sát. Còn miền Đất Gò cho ra tới biển sẽ tìm hiểu sau. Họ thảo luận về lộ trình ấy trước khi lên đường. Doniphan nói:

- Nếu bản đồ chính xác thì từ đây tới sông Đông nhiều lắm là bảy dặm, chiều nay là ta tới nơi.

- Sao không cắt rừng, chiếu hướng đông bắc tới chỗ cửa sông đổ ra biển? - Wilcox nêu ý kiến.

- Đi thế cũng gần được một phần ba đường đấy. - Webb phụ họa.

- Thế cũng phải, - Doniphan nói - nhưng liệu có nên đi vào một vùng lầy lội ta chưa từng biết để rồi có khi phải lộn trở lại hay không? Còn đi theo bờ hồ may ra không gặp trở ngại gì.

- Với lại đi như thế ta khảo sát được dòng sông Đông. - Cross nói thêm.

- Hiển nhiên là thế vì con sông này ăn thẳng từ hồ Gia Đình đến bờ biển phía đông. Ngoài ra khi đi xuôi theo dòng sông, ta có dịp tìm hiểu các cánh rừng hai bên bờ.

Bàn xong, họ nhẹ nhàng cất bước. Một bên là bờ đất hẹp, cao chừng ba, bốn bộ so với mặt hồ và bên kia là miền Đất Gò trải dài về phía phải. Thế đất dốc lên khá rõ nên có thể đoán là đi thêm vài dặm nữa là cảnh quan sẽ thay đổi hoàn toàn. Đúng thế, đến 11 giờ, họ dừng lại ăn sáng bên một vũng nhỏ, dưới bóng những cây sồi trắng lớn. Từ đó phóng hết tầm mắt về phía đông chỉ thấy một màu xanh rì che khuất chân trời. Bữa ăn là một con agouti do Wilcox hạ buổi sáng được Cross thay Moko làm bếp trưởng chế biến, ngon hay không cũng chịu vậy. Họ chỉ dừng lại để quay con agouti và ăn uống rồi đi tiếp ngay. Rừng ăn ra sát hồ. Cây ở đây cũng có các loài như ở rừng Hố Bẫy bên bờ tây, có điều, các loài cây thường xanh như thủy tùng, lãnh sam và sồi xanh nhiều hơn bạch dương hay sồi trắng. Cây nào cũng to, đẹp. Doniphan còn vui mừng nhận thấy hệ động vật ở đây cũng không kém phong phú. Nhiều lần thấy những con guanaco và vicuña và cả một đàn nandu ra hồ uống nước rồi chạy vào rừng. Thỏ mara, tucutuco và pécari cùng chim chóc đầy trong các lùm cây.

Đến 6 giờ chiều thì các cậu phải dừng lại vì gặp sông từ hồ chảy ra. Đây có phải… mà chắc rằng đúng là sông Đông. Điều đó càng được khẳng định khi Doniphan phát hiện vết tích hạ trại còn mới, tro bếp ở trên bờ trong cùng một vũng hẹp, dưới tán cây to. Đây chính là nơi Briant, Jacques và Moko đã ghé vào nghỉ đêm đầu tiên trên đường tới vũng Ảo Tưởng. Cắm trại tại đây, nhóm lại cái bếp đã tắt lửa, ăn tối rồi nằm dài dưới những tán cây từng che chở cho các bạn là điều tốt nhất mà Doniphan, Wilcox, Webb và Cross nên làm.

Tám tháng trước, khi dừng lại ở đây, Briant làm sao ngờ được rằng bốn bạn mình cũng sẽ tới nơi này với ý định tách ra sống riêng. Khi nằm ở đây xa động Người Pháp ấm cúng mà họ có thể tùy ý ở lại, rất có thể là Cross, Webb và Wilcox cũng có phần hối tiếc về hành động nông nổi của mình. Nhưng bây giờ họ đã gắn bó số phận mình với số phận của Doniphan rồi. Còn Doniphan thì lại quá kiêu hãnh để nhận ra sai lầm, quá cố chấp để từ bỏ dự định, quá đố kị để chịu lép trước đối thủ.

Sáng ra, Doniphan đề nghị qua sông ngay.

- Đằng nào cũng phải sang sông, ta đi sớm thì nội hôm nay là ra tới cửa sông, chỉ năm, sáu dặm thôi.

- Thế thì ta sẽ nhặt được quả thông lọng. Moko chẳng lấy quả ấy ở bờ trái hay sao!

Xuồng cao su được mở ra và hạ thủy. Doniphan sang sông trước, kéo theo một sợi dây buộc ở đuôi xuồng. Khua chèo mấy cái cậu đã vượt qua ba, bốn mươi bộ chiều ngang mặt sông, lên bờ. Ba cậu kia kéo xuồng trở lại, lần lượt vượt sông. Sau đó, Wilcox gấp xuồng, khóa lại như cái túi du lịch, khoác sau lưng và mọi người tiếp tục đi. Hẳn là ngồi trên xuồng mà xuôi theo dòng như Briant, Jacques và Moko thì “khỏe” hơn nhiều, nhưng xuồng cao su chỉ chở được một người nên không thể theo cách ấy.

Ngày hôm ấy thật vất vả. Rừng rậm, mặt đất cỏ mọc dày, rải rác những cành cây bị bão tố quăng xuống, lại có những chỗ lầy lội phải đi vòng qua khá mệt, khiến hành trình dài thêm. Doniphan không thấy dấu vết nào chứng tỏ nạn nhân người Pháp từng đặt chân tới đây như đã thấy ở rừng Hố Bẫy. Thế mà không thể nghi ngờ ông đã không khảo sát vùng này vì sông Đông được vẽ trong bản đồ rất chính xác. Gần trưa, họ nghỉ chân ăn sáng ở ngay chỗ có nhiều thông lọng. Cross nhặt mấy quả để cả bọn thưởng thức. Sau đó là hai dặm nữa phải lách qua những bụi cây rậm rạp, thậm chí phải vung rìu mở lối để bám sát dòng sông. Do trở ngại như vậy mà mãi đến 7 giờ tối họ mới ra khỏi rừng. Màn đêm đã buông xuống và Doniphan không thể nhận ra cảnh trí bờ biển. Tuy nhiên, mặc dầu mắt cậu chỉ thấy một đường viền sủi bọt, song tai cậu đã nghe được tiếng sóng biển dài và trầm đục xô vào bờ cát. Họ quyết định dừng tại đó, ngủ ngoài trời, còn đêm sau chắc sẽ có chỗ ngủ tốt hơn, trong một hang động không xa cửa sông. Chuẩn bị xong chỗ nghỉ, họ ăn bữa chiều, chính xác hơn là bữa tối, gồm mấy con tinamou trắng quay trên bếp lửa đốt bằng cây khô với mấy quả thông lọng nhặt được dưới gốc cây.

Họ đã thống nhất với nhau phải đốt lửa tới sáng để đảm bảo an toàn và người gác phiên đầu là Doniphan. Quá mệt mỏi vì một ngày dài vất vả, vừa nằm duỗi dài dưới một cây thông lọng, Webb, Cross, Wilcox thiếp đi lập tức. Ngay Doniphan cũng thật khó khăn mới chống lại được cơn buồn ngủ. Nhưng đến giờ đổi phiên canh, nhìn các bạn ngủ say quá, cậu không nỡ đánh thức ai dậy, và thấy trong rừng hoàn toàn yên tĩnh, có vẻ an toàn như động Người Pháp, cậu ném thêm mấy ôm củi khô vào đống lửa rồi nằm xuống bên gốc cây. Lập tức mắt cậu díp lại và chỉ mở ra khi vầng dương đã nhô khỏi đường chân trời rộng trên mặt biển.