ha tôi đã quyết định! Quyết định đau lòng nhưng biết được còn hơn là phải sống với niềm hy vọng giả tạo.

Hôm qua cha tôi nhờ ông chú họ trong gia tộc đến loan báo quyết định cho anh tôi biết. Sau khi uống trà, nghỉ mát trong phòng khách, ông chú tôi nói với anh tôi:

"Cha của cháu trả lời dứt khoát cho lời thỉnh nguyện của cháu, và tất cả họ hàng trong gia tộc từ lớn đến nhỏ đều đồng ý với cha cháu. Cha cháu nói như sau:

Không thể nhận cô ngoại kiều nọ vào trong gia tộc được. Dòng máu luân lưu trong người cô ta không thể nào hòa hợp được với huyết thống gia tộc ta. Nền đạo lý cô ta hấp thụ khác hẳn nền đạo của ta. Con cái cô ta đẻ ra không thể là con cháu nhà Hán được. Hai ba dòng máu pha trộn vào với nhau thì không còn tinh khiết nữa, không tạo được nòi giống quả cảm.

"Hơn nữa, con trai cô ta đẻ ra không thể chấp nhận vào trong gia tộc được. Chỉ có huyết thống tinh khiết không pha trộn của tiền nhân luân lưu trong huyết quản mới được thừa nhận mà thôi.

" Cha của cháu là người hào phóng. Cha cháu có gởi cho cháu một ngàn đồng bạc đây. Khi nào đứa bé được sanh ra rồi, cháu lấy tiền đó thưởng cho mẹ nó làm lộ phí trở về quê hương bản quán. Cháu và cô ta cũng đã hưởng nhiều thú vui bên nhau rồi. Bây giờ là lúc cháu phải trở về với bổn phận. Cháu nên nghe theo lời răn dạy. Cháu nên thành hôn với người con gái đã được chọn sẵn cho cháu. Cô con gái nhà họ Lý đã phải chờ đợi lâu rồi, vậy mà gia đình bên ấy vẫn kiên nhẫn, họ bảo họ chờ cho đến khi cơn say mê của cháu qua đi sẽ làm đám cưới cũng được. Cả tỉnh biết rõ chuyện này nên họ xầm xì đàm tếu chẳng tốt đẹp gì cho gia tộc chúng ta. Nhưng cô con gái nhà họ Lý không bằng lòng chờ đợi lâu hơn nữa; cô ta đòi được hành xử cái quyền của cô ta. Cho nên đám cưới không thể trì hoãn được nữa. Thời thanh xuân nào có kéo dài, con cái được thai nghén và sanh đẻ trong thời thanh xuân của cha mẹ mới là những đứa con tốt lành hơn".

Nói đến đây, ông chú họ chìa một túi bạc nặng ra.

Anh tôi cầm túi bạc liệng xuống đất. Anh nghiêng mình ra phía trước. Đôi mắt anh sáng quắc như hai lưỡi kiếm tìm tim kẻ thù. Giận dữ nổ tung trên gương mặt lạnh như tiền của anh tôi, đột ngột như ánh chớp giữa nền trời quang đãng vậy. Anh thét lên:

"Xin chú hãy quay về với ông ấy, năn nỉ ông ấy lấy lại món tiền này! Kể từ ngày hôm nay, không còn cha con gì nữa, không còn gia tộc gì nữa. Tôi xin từ bỏ họ Dương! Bỏ tên tôi trong gia phả đi! Tôi sẽ cùng vợ tôi đi xa. Kể từ hôm nay chúng tôi tự do như thanh niên các xứ khác được tự do. Chúng tôi sẽ bắt đầu một dòng họ mới, thoát hẳn các trói buộc cổ hủ!".

Nói xong, anh tôi bước nhanh ra khỏi phòng.

Vị sứ giả lượm túi bạc lên và nói:

" Con không có đứa này, đã có đứa khác!".

Rồi ông ta về gặp cha tôi.

Bây giờ chị đã hiểu tại sao lúc nãy tôi nói chẳng thà mẹ tôi chết đi còn hơn chưa? Làm sao mẹ tôi chịu đựng nổi sự việc như vậy! Làm sao mẹ tôi chấp nhận con trai một bà thiếp lên thay thế ngôi vị của đứa con duy nhất của bà, làm kẻ thừa kế gia tài!

Anh tôi không còn được hưởng một chút của cải nào của gia đình nữa. Phần gia tài dành cho anh sẽ được dùng để đền bù thiệt hại gây cho gia đình họ Lý, và theo lời vú Vương thì người ta đã lo tìm chồng cho cô con gái từng hứa hôn với anh tôi.

Anh tôi đã hy sinh tất cả cho mối tình của cô ngoại kiều nọ.

° ° °

Nhưng anh tôi tuyệt nhiên không nói nửa lời về sự hy sinh của mình cho người đàn bà đang chờ giờ khai hoa nở nhị nọ, sợ làm vẩn đục nổi sung sướng làm mẹ của cô ta. Anh tôi chỉ nói:

"Bây giờ chúng ta phải giải thoát ra khỏi nơi đầy. Chúng ta không thể lập tổ ấm gia đình giữa bốn bờ tường này được".

Cô ta lấy làm sung sướng và vui vẻ đi theo anh tôi. Thế là anh tôi vĩnh viễn từ biệt ngôi nhà thờ phụng gia tiên. Không một ai có mặt lúc anh tôi ra đi, ngoại trừ vú Vương dập đầu xuống đất trước mặt anh tôi mà khóc, mà kể lề:

"Nỡ lòng nào công tử bỏ đi như vầy cho đành. Công tử đi rồi, già nay cũng chết mất thôi, còn sống làm gì nữa!".

Vở chồng anh tôi ngụ tại ngôi nàh hai tầng như nhà chúng tôi tại đường C6a2u Gỗ. Chỉ trong ít lâu, anh tôi đã già đi trông thấy và cũng bình tĩnh trở lại. Lần đầu tiên trong đời anh, anh phải tự lo cơm ăn áo mặc cho mình. Anh tôi dạy học ở đây, tại một trường của chánh phủ. Xưa nay anh tôi vốn quen mặt trời mọc cao rồi mới thức dậy, vậy mà giờ đây sáng nào anh tôi cũng đi làm rất sớm. Ánh mắt anh cương quyết, anh ít nói hơn và cũng ít cười hơn xưa. Một hôm tôi hỏi anh:

"Anh có hối tiếc gì không?"

"Tuyệt không!’ – Anh tôi đáp.

Vậy là mẹ tôi lầm rồi! Anh tôi không giống cha tôi, anh tôi hoàn toàn giống mẹ tôi ở cái nết cương quyết.

° ° °

Chị có biết việc gì vừa xảy ra không? Khi hay tin, tôi đã cười lớn rồi òa khóc sau đó, mà chẳng hiểu tại sao.

Chiều hôm qua, anh tôi nghe tiếng gõ dồn dập vào cửa căn nhà nhỏ bé của anh. Anh đích thấn ra mở cửa vì nhà không có đầy tớ, và anh tôi ngạc nhiên thấy vú Vương đứng trước mặt. Vú đến bằng xe đẩy, mang theo tất cả vật dụng của vú đựng trong cái rổ tre đan và một bọc vải xanh. Thấy anh tôi, vú ngang nhiên nói:

" Tôi đến ở tại nhà công tử con bà chủ tôi, để hầu hạ đứa cháu nội của bà."

Anh tôi hỏi vú:

"Vậy vú không biết người ta không coi tôi là con của mẹ tôi nữa rồi sao? "

Tay bưng rổ tre, tay xách bọc vải, vú đáp:

"Cậu mà cũng mở miệng nói ra như vậy với tôi à? Già này từng ẵm ngữa cậu từ trong tay mẹ cậu, từ cái ngày cậu mới lọt lòng mẹ đỏ hỏn như con sâu. C6a5u từng bú vú tôi chùn chụt, cậu có biết không? Lúc mới sinh ra cậu như thế nào thì đến bây giờ đối với tôi cậu vẫn như vậy, và con cậu vẫn là con của cậu. Tôi chỉ biết trước sau như một vậy thôi".

Anh tôi bảo nghe vú Vương nói như vậy, anh tôi chẳng biết mở miệng vào đâu được nữa. Thật vậy, vú Vương biết anh tôi ngay từ tấm bé, và đối với chúng tôi vú không phải thuộc hàng tôi tớ. Trong khi anh tôi phân vân chưa biết tính sao, vú đã đặt cái thúng và bọc vải của vú xuống ngạch cửa rồi móc cái ruột tượng ra mà thở ì ạch vì cùng với tuổi già, vú mập béo ra. Đoạn vú quay lại cãi vã một hồi với người phu xe về số tiền phải tra, rồi vú tỉnh bơ vào nhà như hà của vú vậy.

Vú làm như v6a5y là vì tưởng nhớ đến mẹ tôi. Chẳng có gì đáng phải nói nhiều đến hành động của một người làm trong nhà, nhưng khi anh tôi nói chuyện về vú Vương, giọng anh tôi vẫn bộc lộ ít nhiều thương cảm. Anh tôi hài lòng vì vú đến ở với anh tôi, hài lòng vì con anh ngủ và chơi đùa trong vòng tay bồng a84nm của người vú già ngày xưa đã từng bồng ẳm bú mớm anh.

Sáng nay vú đến thăm tôi, và tôi thấy vú chẳng thay đổi gì. Có thể nói dường như vú đã ở năm này qua năm khác trong căn nhà ngoại quốc của anh tôi không bằng. Nhưng tôi biết trong thâm tâm vú, vú có nhiều điều ngạc nhiêm lắm. Anh tôi nói vú làm ra vẻ chẳng bỡ ngỡ gì cả, nhưng vú ngại nhất là phải leo thang lầu. Lần đầu tiên, vú nhất định không chịu lên lầu khi có người đứng nhìn theo vú. Hôm nay vú tâm sự với tôi rằng vú không sao chịu nổi những đổi thay tại nhà mẹ tôi.

Hình như bà thiếp thứ nhất được lên ngôi vị chánh thất thay thế chỗ mẹ tôi để lại. Bà ta đã được gia tộc chánh thức nhìn nhận trong một buổi lễ trước bàn thờ gia tiên. Kể từ đó, bà ngạo ngễ đi tới đi lui, mặc quần áo đỏ, tay đầy vòng vàng. Bà ta còn dọn qua ở tại tư thất của mẹ tôi ngày trước nữa! Nghe vú Vương nói, tôi không muốn trở về nhà cha tôi nữa.

Mẹ ơi, mẹ!

Anh tôi hết sức chiều chuộng vợ kể từ ngày anh vì nàng mà từ bỏ hết. Cho đến lúc đó, anh tôi vẫn sống trong cảnh phú quí, bây giờ anh tôi nghèo. Nhưng tôi tôi đã học được cách thức làm cho vợ anh sung sướng.

Hôm qua đến thăm bà chị dâu! Nàng đang cắm cúi viết những hàng chữ dài loằng ngoằng. Khi tôi và thằng con trai bước vào, nàng ngửng đầu lên và cười với con tôi. Lần nào thấy mặt con tôi, nàng cũng cười. Nụ cười làm đôi mắt nàng sáng lên, nàng nói:

"Tôi viết thư cho mẹ tôi. Bây giờ thì tôi có thể kể hết tự sự cho mẹ tôi biết rồi. Tôi nói với mẹ tôi rằng tôi đã treo rèm vàng lên cửa sổ và giữa bàn có một chén thủy tiên, tôi lót thêm một lớp lụa hồng vào trong nôi cho con tôi ngủ, màu lụa cũng hồng như màu hoa táo bên Mỹ vậy! Mẹ tôi sẽ hiều ý tôi muốn nói gì ngoài những lời tôi viết ra và bà sẽ biết tôi sung sướng đến ngần nào!".

Chị ơi, thỉnh thoảng chị có nhìn một thung lũng đẹp u ám dưới nền trời mây che vần vũ không? Rồi đột nhiên mây tan đi, mặt trời lại hiện ra và cuộc sống cùng màu sắc lại reo vui khắp nơi.

Hiện lúc này đây, nàng giống như cảnh tượng ấy đó. Hạnh phúc làm đôi mắt nàng linh hoạt lên và giọng nói của nàng cứ như hò hát suốt ngày vậy thôi.

Môi nàng không bao giờ bất động, cứ vọng lên uống xuống, linh động theo nụ cười to nhỏ. Nàng đẹp thật. Trước đây tôi vẫn không nghĩ nàng đẹp vì tôi chưa được thấy vẻ đẹp như vậy bao giờ, nhưng giờ đây tôi thấy rõ nàng đẹp. Bão tố và u uất đã biến khỏi nên đôi mắt nàng cứ xanh như biển lặng vậy.

Sau khi hành động theo quyết định của mình, anh tôi bình thản lại, trang trọng và hài lòng. Đúng là người đàn ông.

Khi nhìn hai con người ấy đã lìa bỏ thế giới của mình để sống bên nhau, tôi thấy tôi nhỏ bé trước một mối tình như vậy. Kết quả của mối tình ấy sẽ là một vật quí – quí như viên ngọc vậy.

Về phần đứa con của vợ chồng anh tôi, tôi phân vân không biết nó sẽ ra sao. Nó phải tự tạo lấy con đường phải theo. Nó là sự hòa hợp của phương Đông và phương Tây, nhưng cả hai phương trời này đều không hiểu rõ nó, ruồng bỏ nó. Tuy nhiên tôi nghĩ nếu nó thừa hưởng được nghị lực của cha mẹ nó, nó sẽ thông hiểu hai thế giới Đông – Tây ấy và nó sẽ thắng. Nhưng đó chỉ là những giả thuyết hiện ra trong trí tôi khi tôi quan sát anh tôi và cô ngoại kiều nọ mà thôi. Tôi chỉ là một người đàn bà mộc mạc. Tôi phải nói điều này với chồng tôi mới được, vì chồng tôi biết nhiều hiểu rộng, chồng tôi biết đâu là chân lý mà không cần người khác dạy cho.

Bất luận thế nào, tôi cũng nôn nóng muốn thấy mặt đứa con của vợ chồng anh tôi. Tôi muốn nó là con trai như thằng con tôi vậy.