ỗi lần đọc một cuốn sách mới của Kazuo Ishiguro tôi lại cảm thấy ngạc nhiên, bởi mỗi lần viết, ông lại thử nghiệm một thể loại mới với sự điêu luyện hiếm có nhưng vẫn không bao giờ mất đi những gì đã tạo nên tên tuổi của ông: cái nhìn chiêm nghiệm về cuộc đời, về ký ức và sự lãng quên. “Người khổng lồ ngủ quên” là một cuốn sách khác thường như thế, lần này ông thử sức với thể loại văn học kỳ ảo, cùng những chàng hiệp sĩ, những con quỷ và một con rồng.

Cuộc phiêu lưu mà Kazuo Ishiguro dẫn dắt người đọc bắt đầu với một cặp vợ chồng già ở miền quê nước Anh, họ bị bao phủ bởi một làn sương mù che khuất mọi ký ức, họ yêu nhau mà không nhớ nổi một kỷ niệm về nhau, dù đau đớn hay hạnh phúc, tình yêu của họ không có quá khứ, và dường như chẳng có tương lai. Axl và Beatrice hoang mang khi không biết tình yêu của mình bắt đầu từ đâu và tìm cách chắp vá những mảnh rời rạc để nhớ ra mình có một cậu con trai, và họ quyết định lên đường tìm lại người con trai đã thất lạc từ lâu ấy. Trong cuộc hành trình, họ được đồng hành cùng chàng hiệp sĩ Winstan và cậu bé Edwin khi đi ngang qua làng Saxon.

Chuyến đi của hai vợ chồng già qua những vùng đất khi sự tranh chấp giữa người Saxon và người Briton vẫn chưa đến hồi kết thúc và sự hòa bình giữa hai giống người dường như rất mỏng manh và bị phá vỡ bất kỳ lúc nào, dường như sự căng thẳng luôn tồn tại giữa họ dù họ được ru ngủ trong cái cảnh giác hài hòa giả tạo và những ký ức, hận thù cũng bị che khuất bởi màn sương mù kia. Đặt trong bối cảnh lịch sử là thời kỳ hậu vua Arthur, khi sự xung đột sắc tộc ở Anh đang trong thời kỳ đỉnh điểm, như chàng hiệp sĩ Winstan đã thề sẽ căm thù người Briton đến tận con người cuối cùng và hơi thở cuối cùng, cũng không quên tâm nguyện lại cho cậu bé Edwin như thế. Cuốn sách có những chất liệu rất đỗi quen thuộc với thể loại văn học giả tưởng, đó là những chàng hiệp sĩ hiên ngang luôn cầm kiếm để chiến đấu với những con quỷ hãm hại dân làng, và dĩ nhiên nhiệm vụ của chàng hiệp sĩ là tiêu diệt một con rồng – con quái vật đang hoành hành và dường như là nguyên nhân của màn sương mù khiến mọi người quên hết những sự kiện đã diễn ra trong cuộc đời.

Kazuo Ishiguro có lối kể chuyện chậm rãi, dường như việc ông chọn hai nhân vật dẫn dắt câu chuyện là hai ông bà lão cũng đã thể hiện ngay từ đầu ông không muốn câu chuyện của mình gấp gáp, chuyến phiêu lưu của ông dọn ra phải thật từ tốn và những điều bí ẩn cũng phải đến tận cuối cuốn sách mới được hé mở. Được bao bọc trong một không khí huyền ảo, có phần cô độc, chuyến đi của Axl và Beatrice dĩ nhiên khiến tôi tò mò và không rời mắt theo dõi và hồi hộp không biết điều gì chờ đợi ở phía trước. Dù được viết không chút vội vàng nhưng “Người khổng lồ ngủ quên” vẫn là một cuốn sách hấp dẫn, được kể theo một phong cách rất riêng của Kazuo Ishiguro, câu chuyện luôn giữ được nhịp điệu nhất định của nó cùng với những tình tiết đắt giá và những cú xoay chuyển bất ngờ.

Tôi luôn cho rằng, một cuốn sách hay sẽ đặt cho ta câu hỏi hơn là đưa ra những câu trả lời, và khi đọc xong “Người khổng lồ ẩn mình”, cuốn sách đã đưa cho tôi rất nhiều câu hỏi mà tôi vẫn không biết đâu là câu trả lời thỏa đáng. Khi làn sương mù tan đi, cũng là lúc người Saxon và người Briton nhớ lại cuộc chiến tranh khi xưa, những hận thù lúc trước và liệu một cuộc chiến mới có nổ ra, vậy thì nếu để sự lãng quên bao trùm lên tất cả thì có phải là điều xấu: “Làm sao những vết thương cũ có thể lành lại trong khi lũ dòi vẫn đang bám đầy xung quanh? Làm sao hòa bình dựa trên giết chóc và ngón bịp của thầy phù thủy có thể trường tồn cho thấu?Tôi thấy ông nhiệt tình mong mỏi sao cho những nỗi kinh hoàng ngày trước tan thành cát bụi. Nhưng chúng vẫn đang nằm trong đất dưới hình thù những phiến xương trắng bệch, chờ tới ngày được khám phá.”

Khi Axl và Beatrice tìm lại ký ức cũng chính là lúc họ nhớ lại những mảng tối trong cuộc đời và tình yêu của họ, vậy thì ta nên sống trong tình yêu cùng với sự lãng quên hay cứ nhớ lại để rồi vượt qua nỗi đau cùng sự thất vọng ở người bạn đời? Và liệu tình yêu có thể giúp ta vượt qua tất cả khi Axl đã hứa với Beatrice rằng: “Công chúa của anh ơi, khi mặt đất vẫn cho phép hai ta sánh bước bên nhau như từ trước đến nay vẫn thế, thì không được đi bên em sẽ là điều đau buồn nhất trên đời đối với anh.” Dù có bao nhiêu lời thề ước, dù những lời hứa hẹn ở bên nhau thì ta cũng nhận ra rằng, sẽ có lúc, ta phải để người bạn đời qua sông một mình.

Trong tập truyện “Dạ khúc: Năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông”, những nhân vật của Kazuo Isiguro bị ký ức và sự lãng quên ám ảnh, họ chọn sự lãng quên thay vì bị màn sương bao phủ như trong “Người khổng lồ ngủ quên”. Và “người khổng lồ” trong cuốn tiểu thuyết mới của ông không gì khác ngoài ký ức, đó là niềm ủi an, sự cứu rỗi hay là nhát dao cứa vào tâm hồn? Ký ức là nguồn gốc của tình yêu hay sự căm hận? Ký ức nuôi dưỡng liên kết cuộc sống hay dẫn đến cái chết? Và nên để người khổng lồ ấy ngủ quên hay đánh thức nó dậy? Như trong “Kafka bên bờ biển”, Haruki Murakami viết:

“Ký ức làm ấm lòng ta từ bên trong, đồng thời nó cũng xé nát tim ta.”

Với “Người khổng lồ ngủ quên”, Kazuo Ishiguro một lần nữa thể hiện sự tìm tòi, thử nghiệm thể loại văn chương mới nhưng vẫn không làm tôi thất vọng. Đọc cuốn sách mới của ông như thể được trò chuyện cùng một người bạn già thông thái với một sự thấu hiểu, thâm trầm kỳ lạ và luôn khiến tôi mong muốn cuộc chuyện trò ấy kéo dài mãi mãi. Và dĩ nhiên, tôi vẫn luôn muốn được chuyện trò với người bạn ấy thêm nhiều lần nữa, dù là chỉ để nói lại một câu chuyện cũ.