hững ngày hè tiếp theo buổi lễ thật là thư thái và dễ chịu. Trong khi Franz và Emil chăm lo cho công việc làm ăn của bác Hermann và thuyền trưởng Hardy thì Mary và Ludmilla kết bạn với tất cả mọi người. Hai cô gái mặc dù rất khác nhau, mỗi người một phong cách, đều rất dễ mến.

Bà Meg và Daisy nghĩ, Ludmilla sẽ là một người nội trợ xuất sắc; cả hai vui sướng khi nghe cô nói về những công thức nấu ăn mới, những đợt tổng vệ sinh vào mùa xuân và vào mùa hè hoặc về những tấm ga giường tuyệt đẹp của căn nhà ở Hamburg. Ludmilla cũng học được khá nhiều thứ và trở về nhà, chiếc đầu xinh xinh của cô đầy ắp những ý tưởng mới sẽ rất có ích cho cô.

Mary đã đi nhiều nơi nên cô đặc biệt xuất sắc đối với một thiếu nữ tuổi trẻ và đầy hiểu biết.

Cuộc phiêu lưu cô vừa trải qua tăng thêm một sự trịnh trọng đáng yêu vào tính tình vui vẻ tự nhiên của cô. Bà Jo rất vui vẻ với lựa chọn của Emil và tin chắc người hoa tiêu tuyệt vời này sẽ luôn đưa cậu về tới cảng an toàn khi thời tiết không tốt. Có một lúc bà đã lo sợ Franz sẽ sống cuộc sống tiện nghi và tư sản, chỉ còn biết kiếm tiền. Nhưng bà nhanh chóng nhận thấy rằng tình yêu của cậu dành cho Ludmilla bình tĩnh và sở thích của anh đối với âm nhạc sẽ đem lại chất thơ cho cuộc sống hằng ngày rất bận rộn của anh và tránh cho anh không trở thành một người tầm thường. Bà không cần phải lo cho hai chàng trai đó nữa.

Họ lưu luyến ra đi vào tháng Chín. Nhưng ở Plumfield, mọi người biết bốn người họ đang bước vào một cuộc sống mới báo hiệu nhiều thành công.

Ước hẹn của Demi còn là bí mật của gia đình; cậu và Alice còn quá trẻ, cả hai cần phải chờ đợi.

Tuy nhiên cả hai hạnh phúc đến nỗi đối với họ thời gian như ngừng lại. Sau một tuần lễ hạnh phúc, họ can đảm từ biệt nhau: Alice trở về bổn phận với gia đình, và một niềm hi vọng giúp cô vượt qua mọi thử thách. Về phần mình, John bắt tay vào công việc với niềm hăng say mới.

Daisy vui vì hạnh phúc của họ, cô không bao giờ chán nghe anh kể về những dự tính tương lai. Niềm hi vọng đã trả lại cho cô tính cách ban đầu, tính cách của một cô gái vui tính và hoạt bát. Mẹ cô biết liều thuốc cho sự buồn phiền của cô đã được tìm thấy. Người ta có thể nói những tin tức bí mật đã vượt đại dương, sự vui vẻ của Daisy đáp ứng lại đúng trạng thái tinh thần mới của Nat.

Josie đã trải qua một tháng bên cạnh bà Cameron ở bờ biển. Em đã để hết tâm trí vào các bài học và chúng đã trở thành cơ sở cho một tình bạn sẽ rất quý giá đối với cô gái. Tài năng của gia đình March sau cùng cũng nảy nở nơi một diễn viên hiến mình cho niềm đam mê.

Tom và Dora đã lặng lẽ quyết định cưới nhau. Ông Bangs lo sợ con trai sẽ đổi ý nên đã nhanh chóng ưng thuận đám cưới này, để cho con trai ông ổn định. Hơn nữa, Dora sẽ là một người vợ đáng yêu làm cho cuộc sống của chàng trai dễ chịu.

– Bọn con sẽ cưới nhau vào mùa thu và sống với bố con một thời gian. - Thomas tuyên bố. - Ông đã bắt đầu già rồi: vợ con và con cần phải chăm lo cho ông. Nhưng sau này bọn con sẽ ra ở riêng.

Ý tưởng là Tommy Bangs sẽ đứng đầu một doanh nghiệp dĩ nhiên khiến cho những người biết rõ anh chàng quá hăng say đó phải bật cười.

Dan đã viết thư đều đặn. Cậu thậm chí còn cho một địa chỉ, “nhờ ông Mason trao lại”, để có được tin tức của gia đình. Thiệp cuối cùng của cậu đến nơi vào tháng Chín: thư đến từ Montana và chỉ viết vỏn vẹn như sau:

Cuối cùng đã đến đây. Đang làm việc tại một mỏ. Nhưng không lâu. Gặp nhiều may mắn. Đã từ bỏ ý định trang trại. Sẽ sớm cho biết tin. Mọi việc ổn, rất bận và hạnh phúc.

Dan.

Đối với Dan “hạnh phúc” có nghĩa là tự do. Cậu đã tình cờ gặp một người bạn cũ khuyên cậu đến làm cai trong một khu mỏ. Cậu thấy sống cạnh những người thợ mỏ thật thích hợp. Công việc nặng nhọc làm dịu lòng cậu. Một năm bị giam cầm đã làm yếu đi cơ thể cường tráng của cậu. Cậu muốn trở về với gia đình, nhưng muốn chờ một thời gian để mất đi vẻ thảm hại mà nhà tù mang lại. Cậu kết bạn với một vài người thợ mỏ. Không ai biết được chuyện của cậu. Cậu dễ dàng tìm được chỗ đứng trong đời, không có mục đích nào khác hơn là làm cái gì đó thật tốt để xóa đi quá khứ.

Một ngày mưa tháng Mười, khi mọi thứ đều yên tĩnh trong nhà, bà Jo quyết định dọn dẹp phòng làm việc. Bà bắt gặp mấy tấm thiệp của Dan và sau khi xếp chúng vào ngăn kéo, bà tự nhủ:

“Đã đến lúc nhận được một tấm thiệp mới rồi. Ta tự hỏi không biết chuyện gì đã xảy ra với nó suốt cả năm qua. Không biết hiện giờ nó ra sao”.

Chỉ chưa đầy một tiếng đồng hồ sau, ước muốn của bà được toại nguyện: Ted xuất hiện trong phòng, tay cầm một tờ báo và một cái ô trông tồi tàn.

– Mỏ bị sập, hai mươi người bị kẹt, không có lối thoát, nước dâng lên. Anh Dan biết rõ hầm cũ đó, anh ấy đã liều thân, anh đã đưa được tất cả lên, gần chết, báo chí chỉ nói về việc ấy thôi. Con biết anh ấy là một anh hùng mà!

– Cái gì? Ở đâu? Bao giờ? Con đừng hét lên như thế, để mẹ đọc! - Mẹ cậu ra lệnh.

Ted để cho mẹ cậu đọc. Tuy nhiên Rob và cậu quấy rầy bà luôn. Lòng can đảm và sự tận tình luôn luôn tạo ra sự thán phục của mọi người. Cái tên Daniel Kean, người đàn ông can đảm đã xả thân cứu mạng sống của người khác được mọi người nhắc đến ngày hôm đó.

Các bạn hãnh diện về cậu khi đọc thấy anh bạn Dan của họ là người duy nhất, trong những phút đầu tiên hoảng loạn sau tai nạn, nhớ ra là có một giếng cũ đã được lấp đi, và có thể từ đó đưa mọi người ra khỏi lòng đất trước khi nước dâng cao. Thế là người ta đã thả cậu xuống, một mình, những nhát cuốc của những người đáng thương đang bị kẹt đã hướng dẫn cậu bước tới. Nhưng đến phút cuối sợi dây đã mòn bị đứt. Cậu bị một cú ngã khủng khiếp và bị thương nặng. Những người phụ nữ biết ơn ôm hôn gương mặt đen thui và đôi tay bê bết máu của cậu trong khi mấy người đàn ông mang cậu đi giữa tiếng hoan hô nhiệt liệt.

Ông chủ mỏ hứa sẽ trọng thưởng ngay khi cậu bình phục.

– Nó sẽ sống! Nó cần phải sống và trở về nhà càng nhanh càng tốt để chúng ta có thể chăm sóc nó. Ta sẽ đến đón và đưa nó về đây! - Bà Jo quyết định.

– Con đi cùng mẹ, mẹ à. - Ted thêm vào, cậu cảm thấy đây sẽ là một cuộc hành trình khá thú vị.

Trước khi mẹ cậu kịp trả lời, ông Laurie bước vào cũng ồn ào và kích động không thua gì Ted trước đó. Ông phe phẩy tờ báo buổi chiều:

– Chị biết tin gì chưa, Jo? Thế em có nên đi ngay để xem chàng trai can đảm của chúng ta ra sao rồi không?

– Tôi rất muốn thế. Nhưng những tin tức này có lẽ không đúng cả. Vài tiếng nữa có lẽ chúng ta sẽ có một bản tin hoàn toàn khác về các sự kiện.

– Em đã gọi điện cho Demi để bảo nó cho biết tất cả những gì nó biết. Nếu đúng sự thật thì em sẽ lên đường ngay. Nếu nó đủ sức chịu đựng cuộc hành trình thì em sẽ mang nó về nhà. Nếu không em sẽ ở cạnh để chăm sóc nó. Dan sẽ không thể chết vì một cú ngã!

– Nếu chú đi thì con có thể đi cùng được không? Sẽ rất hay nếu con có thể đến thăm anh Dan, được nhìn thấy mỏ và giúp chú. Con sẽ có thể chăm sóc cho anh ấy, phải không anh Rob? - Teddy thốt lên với giọng mơn trớn nhất.

– Tốt lắm, đúng vậy. Nhưng nếu như mẹ không thể thiếu em thì anh sẵn sàng đi nếu như chú Laurie cần một người. - Rob bình tĩnh đáp.

– Mẹ không thể thiếu đứa nào cả! - Bà Jo thốt lên. - Mấy cậu con trai của mẹ luôn gặp chuyện khi ra khỏi nhà. Mẹ không muốn để cho đứa nào đi nữa cả. Nếu như mẹ không nhìn thấy các con thì sẽ có chuyện xảy ra nữa. Đúng là một năm đầy biến động, nào là đắm tàu, đám cưới, đính hôn và tất cả các tai họa này!

– Khi ta chăm lo cho bao nhiêu người như vậy, thì phải chờ đợi những chuyện như thế này, thưa bà. Cái tồi tệ nhất đã ở phía sau, em hi vọng thế… trong khi chờ đợi đến lượt các cậu này ra đi. Nhưng em sẽ ở bên chị, vì chị cần được an ủi. - Ông Laurie cười nói.

– Tôi nghĩ là giờ đây không còn thứ gì có thể làm cho tôi ngạc nhiên nữa. Nhưng tôi lo chuyện Dan và tôi nghĩ, phải có người nào đó đến với nó. Có lẽ nó cần được chăm sóc.

– Demi sẽ sớm cho ta biết tin tức. Sau đó em sẽ lên đường.

Sau những lời đầy an ủi đó, ông Laurie ra về. Và Ted vì thấy mẹ cậu sẽ không để bị thuyết phục, cũng ra đi để thuyết phục chú cho cậu đi theo.

Một cuộc điều tra xác nhận thêm các tin tức. Ông Laurie lên đường ngay, Ted lẽo đẽo theo sau, van xin ông mang cậu theo. Không ai trông thấy cậu cả ngày hôm đó, nhưng mẹ cậu bình tĩnh nói:

– Nó dỗi vì không đạt được điều nó muốn. Nó sẽ về nhà tối nay, đói và chấp nhận. Ta biết nó mà.

Bà đã nhầm. Đến tối, Ted không về. Không ai trông thấy cậu. Ông Bhaer định đi tìm cậu con trai thì nhận được một điện tín, gửi từ một thành phố mà ông Laurie đi qua:

Đã tìm thấy Ted trong xe. Đưa nó đi cùng. Ngày mai sẽ viết thư.

T. Laurence.

– Ted đã ra đi sớm hơn dự định, thưa mẹ. Không sao đâu, chú Laurie sẽ lo cho em và anh Dan sẽ hạnh phúc khi trông thấy em. - Rob nói để an ủi mẹ.

Bà thật khó có thể hình dung là cậu con trai bé của bà đang trên đường đến miền Tây hoang dã.

– Thật là một đứa con không biết vâng lời! Nó sẽ bị phạt nặng, nếu mẹ gặp lại nó! Chú Laurie sẽ thấy cuộc bỏ trốn này thú vị, mẹ tin chắc như vậy! Cả hai chắc là vui thích lắm! Thằng bé ngốc kia chắc là không mang theo một chiếc áo ngủ hay một áo măng tô nào! Được rồi, chúng ta sẽ có hai bệnh nhân để chăm sóc khi họ trở về! Ôi Ted của mẹ, cậu con trai quý giá của mẹ, làm sao mẹ lại để con đi xa mẹ như thế cơ chứ?

Thật vậy, chuyện này khiến cho ông Laurie rất vui và ông đã làm chủ tình thế ngay lúc phát hiện ra chàng trai lãng tử ngủ trong xe. Những lá thư đầy hối hận đến nơi đúng lúc. Hai vị phụ huynh giận dữ rất nhanh quên cậu con trai để nghĩ đến Dan. Vì ốm nặng, cậu không nhận ra các bạn trong mấy ngày đầu. Rồi cậu khỏe dần dần và lời đầu tiên cậu nói là:

– Chào em, Ted!

Bà Jo, để quên đi sự nóng ruột, đã thu thập tất cả những gì bà nghĩ là cần thiết phải có trong một bệnh viện.

Những tin tức tốt chẳng mấy chốc đến nơi và cuối cùng Dan có thể thực hiện hành trình về nhà. Tuy nhiên cậu có vẻ không hào hứng về nhà lắm, mặc dù cậu không bao giờ biết chán nghe kể về gia đình.

“Dan thay đổi một cách lạ thường,” ông Laurie viết cho bà Jo. “Không những do bệnh của nó, mà còn do cái gì khác nữa. Em không biết là cái gì và để cho chị hỏi nó. Nhưng qua những gì nó nói trong cơn mê sảng, em e rằng năm vừa qua nó đã trải qua những khó khăn trầm trọng. Trông nó có vẻ già đi mười tuổi nhưng trầm tĩnh hơn và rất biết ơn. Nó bảo Kansas là một thất bại, nhưng không nói thêm gì. Nó không bao giờ để lộ cảm xúc của nó, chị biết đấy. Nó muốn mọi người nghĩ tốt về nó, và không bao giờ làm đủ để có được tình thương và sự kính trọng của người khác. Có thể em nhầm, chị sẽ sớm biết. Ted được nuông chiều và chuyến du lịch rất tốt cho thằng bé. Chị có đồng ý để em mang nó sang Âu châu với em không? Chị còn nhớ khi em đề nghị với chị bỏ trốn đến Washington cùng em cách đây lâu lắm rồi không? Thế chị có tiếc là đã từ chối không?”

Bức thư ấy khiến cho trí tưởng tượng của bà Jo náo động. Dan còn quá yếu để có thể quấy rầy cậu với những câu hỏi, nhưng bà hứa sẽ hỏi cậu ngay khi cậu khá lên. Bà viết thư để van xin cậu hãy về nhà.

Chỉ có một mình Dan đọc bức thư đó nhưng nó đã mang lại hiệu quả mong muốn. Và vào một ngày đẹp trời tháng Mười Một, ông Laurie giúp một người đàn ông bước xuống xe trước cửa Plumfield. Mẹ Bhaer đón tiếp chàng lãng tử như một người con vừa tìm gặp lại, trong khi Ted đội một chiếc mũ nồi và đi một đôi giày không thể tưởng tượng được, thực hiện một điệu nhảy chiến tranh quanh nhóm người đón mừng họ trở về.

– Chúng ta lên nhà ngay để con có thể nghỉ ngơi! - Bà Jo ra lệnh. - Giờ đây ta là y tá của con. Linh hồn này phải ăn cái gì đó trước khi nói gì với bất cứ ai.

Bà cố gắng che giấu cú sốc nhận được khi trông thấy người đàn ông tóc ngắn ngủn kia tái xanh, chỉ còn là hình bóng của chàng trai mạnh khỏe bà từng biết. Ngoan ngoãn, cậu nằm xuống chiếc ghế dài đặt trong phòng cậu, vẻ bình thản của một đứa trẻ bị bệnh đã về nhà và tìm lại được vòng tay của mẹ. Trong khi đó bà Jo cố kìm những câu hỏi chực bật ra. Dan còn yếu và mệt mỏi, vì vậy cậu thiếp ngủ ngay. Bà liền rút lui để tận dụng sự bầu bạn của hai kẻ lữ hành mà bà vừa mắng mỏ vừa vuốt ve.

– Chị Jo, em nghĩ Dan đã phạm điều gì khiến nó rất đau đớn. - Ông Laurie nói khi Ted rời khỏi chỗ họ để khoe với các bạn đôi giày mới và kể cho các bạn nghe cuộc sống thật lí thú của các thợ mỏ. - Có lẽ nó đã trải qua một kinh nghiệm khủng khiếp. Nó đã không biết gì khi chúng em đến nơi. Em đã canh chừng nó và nghe thấy những lời mê sảng của nó. Nó đã nói về “lính gác”, về một “người chết”, về “Blair”, về “Mason”. Nó đã đưa tay cho em và hỏi em có thể bắt lấy và tha thứ cho nó không. Một hôm, nó hốt hoảng, em đã ôm nó vào lòng. Nó bình tĩnh lại rất nhanh và van xin em hãy “còng tay nó lại”. Thật là khủng khiếp, có nhiều đêm nghe nó nói, về Plumfield và về chị, và xin được về nhà để chết ở đấy.

– Nó sẽ không chết. Đừng làm tôi đau lòng với những ý tưởng đen tối đó, chú Teddy à. Mặc kệ nếu như nó không theo mười điều răn, tôi vẫn luôn ở cạnh nó, và cả cậu nữa. Chúng ta sẽ làm cho nó khỏe lại và biến nó thành một người đàn ông. Đừng nói gì cả. Tôi sẽ sớm biết được sự thật. - Bà Jo nói.

Mặc cho tất cả những gì nghe thấy, bà không mất tin tưởng ở chàng trai này. Nhiều ngày liền, Dan nghỉ ngơi và chỉ gặp ít người thôi. Rồi sự chăm sóc tận tình, sự sốt sắng của những người chung quanh và tiện nghi trong ngôi nhà bắt đầu có hiệu quả. Dần dần Dan trở lại con người của cậu ngày trước. Nhưng cậu vẫn không nói gì về quá khứ. Cậu vâng lời bác sĩ đã khuyên đừng nói nhiều. Ai cũng muốn đến thăm, nhưng cậu chỉ tiếp các bạn thân cũ.

– Ai cũng sẽ làm như thế, phải không? Vậy thì làm cho lớn chuyện làm gì? - Người anh hùng hỏi.

– Nhưng có phải thật đáng được khen khi nghĩ con đã cứu được hai mươi mạng người không, Dan, và đã trả lại những người chồng, những người cha cho các phụ nữ yêu thương họ? - Một buổi tối bà Jo hỏi khi bà ngồi một mình với cậu.

– Vâng! Và chính điều này đã khiến con còn sống đến ngày hôm nay, con nghĩ vậy. Không ai có thể biết được sự an ủi lớn lao như thế nào đối với con khi nghĩ con đã cứu được hai mươi người, như vậy có thể bù lại…

Đến đây Dan bỗng ngừng không nói tiếp, cậu đã nói trong một cơn xúc động mạnh khiến cho người đang chuyện trò cùng cậu không thể hiểu được.

– Thật là tuyệt khi cứu được mạng sống của người khác cho dù có thể nguy hại đến chính tính mạng của ta. - Bà Jo nói và bà mong rằng Dan sẽ tiếp tục tâm sự với bà.

– “Kẻ nào đánh mất cuộc sống của mình là đã cứu nó”. - Dan nói khẽ, mắt nhìn ngọn lửa đang rọi sáng gian phòng.

Bà Jo rất ngạc nhiên khi nghe những lời đó từ miệng của Dan, khiến bà vui vẻ thốt lên:

– Thế là con đã đọc quyển sách nhỏ ta cho con phải không? Con đã giữ lời?

– Con thường đọc nó vào một thời điểm nhất định. Nếu như con chưa biết gì nhiều, thì con sẵn sàng học.

– Đó là gần như tất cả rồi! Ôi con yêu của ta, hãy kể cho ta nghe! Ta biết con có một cái gì đó đè nặng trong lòng. Hãy cho phép ta giúp con mang gánh nặng đó, gánh nặng sẽ nhẹ hơn.

– Con biết, và con rất muốn kể cho mẹ nghe. Nhưng đó là một chuyện mà mẹ sẽ không thể tha thứ cho con được. Và nếu như mẹ từ bỏ con thì con nghĩ, con sẽ không vượt qua được.

– Các bà mẹ có thể tha thứ tất cả, hãy kể cho ta nghe và đừng sợ gì cả. Không bao giờ ta bỏ rơi con, cho dù cả thế giới đều chống lại con.

Bà Jo cầm lấy một tay to lớn chỉ còn da bọc xương và siết mạnh, nôn nóng chờ đợi sự tiếp xúc này làm ấm lòng anh chàng Dan đáng thương và cho cậu can đảm để nói ra. Thế rồi cậu ngồi trong tư thế thường ngày, hai tay ôm đầu, và kể hết câu chuyện của mình, không ngước mắt lên, cho đến câu cuối cùng.

– Giờ thì mẹ đã biết tất cả. Mẹ có thể tha thứ cho một tên giết người và giữ một kẻ đã từng ở tù trong nhà của mình không?

Để trả lời, bà Jo ôm chầm lấy Dan và ôm đầu cậu vào ngực mình.

Đó là lời nói hay nhất.

Chàng trai ôm chặt bà với lòng biết ơn, cảm nhận được phúc lành mà tình mẫu tử đem đến cho cậu. Mấy giọt nước mắt to rơi trên chiếc khăn choàng bằng len nơi má Dan tựa vào và không ai có thể biết được cậu thấy nó êm ái như thế nào sau khi đã biết qua những chiếc gối thật cứng. Sự chia sẻ gánh nặng đã đem lại cho cậu một sự nhẹ nhõm lớn lao khiến cậu giữ tư thế đó một lúc để tận hưởng.

– Cậu bé đáng thương của ta, chắc là con khổ sở lắm suốt năm dài đó, khi mà ai cũng biết con yêu thích tự do như thế nào! Tại sao không nói gì với chúng ta cả vậy? Chúng ta đã có thể giúp con. Thế con đã nghi ngờ các bạn của con hay sao? - Bà Jo hỏi và nâng gương mặt bị che khuất lên, nhìn vào đôi mắt to giờ đây không còn trốn tránh bà nữa.

– Con xấu hổ. Con thà chịu đựng tất cả một mình hơn là làm cho mẹ thất vọng. Không sao đâu, con phải quen với việc đó.

Dan một lần nữa nhìn xuống, như thể cậu không thể chịu được khi nhìn thấy sự buồn phiền mà lời thú tội của cậu đã gây ra trên gương mặt của người bạn thân thiết nhất.

– Ta thất vọng vì tội ác, nhưng ta cũng rất hạnh phúc, hãnh diện và biết ơn vì kẻ phạm tội của ta đã ăn năn và sẵn sàng rút kinh nghiệm từ bài học đắng cay này. Không ai khác ngoài bố Friedrich và chú Laurie ra cần phải biết sự thật. Chúng ta nợ cả hai điều này và họ cũng sẽ phản ứng như ta. - Bà Jo nói. Bà nghĩ một sự thành thật tốt hơn là quá nhiều thiện cảm.

– Không đâu, họ sẽ không nghĩ như mẹ đâu. Đàn ông không tha thứ được như phụ nữ. Nhưng mẹ có lí, hãy kể cho họ nghe hộ con. Chú Laurence đã biết rồi, con nghĩ thế. Con đã nói nhiều trong khi mê sảng, nhưng chú ấy vẫn tử tế với con. Con có thể chịu đựng được việc chú biết chuyện. Nhưng con xin mẹ, đừng cho Ted và các cô gái biết!

Dan nắm lấy cánh tay bà Jo với một vẻ van lơn khiến bà mau mau nói cho cậu yên lòng là chỉ có hai người bạn lớn tuổi của cậu là có thể biết mà thôi. Cậu bình tĩnh lại, như thể xấu hổ vì sự hốt hoảng bất chợt của mình.

– Con không giết anh ta, đó chỉ là để tự vệ mà thôi. Anh ta đã ra tay trước và con chống lại. Con không giết anh ta, nhưng như thể con muốn làm việc đó vậy. Con đã phải trả giá, và con nghĩ, tốt cho mọi người hơn nếu như tên lưu manh đó không còn ở trên đời nữa. Con biết rõ đó không phải là ý kiến của mẹ, nhưng con, con nghĩ như vậy. Có lẽ tốt hơn, nếu như con chết đi, vì như thế này giờ đây đời con kể như hỏng rồi.

Bà Jo hốt hoảng khi nhìn thấy nét tối tăm lướt qua trên gương mặt chàng trai. Để giải khuây cho cậu, bà nói giọng vui vẻ:

– Không, không phải như vậy đâu. Con đã học được cách yêu mến cuộc đời hơn sau thử thách đó. Không phải là một năm bỏ đi. Con hãy tin như vậy. Chúng ta có mặt để giúp con và chúng ta vẫn còn tin tưởng ở con như trước. Chúng ta sẽ ở cạnh con.

– Con sẽ không bao giờ trở lại là con ngày trước. - Dan nói vẻ tuyệt vọng. - Mẹ hãy cho phép con ở lại đây với mẹ cho đến khi con bình phục. Sau đó con sẽ đi và không bao giờ trở lại quấy rầy mẹ nữa.

– Con đang yếu và sa sút tinh thần. Sẽ qua đi thôi. Sau này con sẽ trở lại làm việc ở chỗ mấy người da đỏ với năng lực trước đây của con và sự nhẫn nại mới. Hãy kể cho ta nghe thêm về vị linh mục trong tù, về Mary Mason và người phụ nữ mà những lời nói đã giúp con nhiều như thế. Ta muốn biết tất cả những gì cậu con trai đáng thương của ta đã trải qua.

Cảm động vì sự quan tâm thật lòng đó, Dan vui lên và tiếp tục nói cho đến khi cậu kể hết câu chuyện của mình.

Nếu như cậu biết được tất cả chuyện này đè nặng lên tim bà Bhaer như thế nào, thì Dan đã có phản ứng không tốt. Nhưng bà che giấu nỗi buồn của bà cho đến khi cậu đi ngủ. Rồi bà bật khóc, trước sự ngạc nhiên tột đỉnh của ông Fritz và ông Laurie. Khi cả hai nghe bà kể lại, thì họ cũng buồn cùng bà. Nhưng họ bình tĩnh lại và bàn với nhau nên xử sự cách nào hay nhất trong tình thế mới này.