ảng chữ cái tiếng Anh gồm năm nguyên âm chính: a, e, i, o, u. Lấy cảm hứng từ đó, một nhà thơ người Canada tên Christian Bok xuất bản quyển thơ gồm năm chương, mỗi chương viết tặng một nguyên âm. Đây là đoạn thơ lấy từ chương “i”:

“Hiking in British districts, I picnic in Virgin firths, grin- ning in mirth with misfit whims, smiling if I find birch twigs, smirking if I find mint sprigs. Midspring brings with it singing birds, six kinds, (finch, siskin, ibis, tit, pipit, swift), whistling shrill chirps, trilling chirr chirr in high pitch...”

Trong chương đó, tất cả các từ trong tất cả các bài chi có mỗi nguyên âm “i” — rồi chương “a” là “a”, chương “e” là “e". Đọc xong vài trang, tôi tự hỏi mình: Tiếng Việt có cho phép làm như vậy không? Tôi từng đọc bài thơ tiếng Việt mỗi dòng chỉ có một thanh điệu (Mình là người chồng đàng hoàng... Mình đà phiền lòng vì mùa màng tồi tàn...)

Nhưng tôi chưa đọc bài thơ tiếng Việt nào cả bài chỉ có một nguyên âm.

Bảng chữ cái tiếng Việt gồm 11 nguyên âm chính. Điều đó không có nghĩa là hệ thống nguyên âm tiếng Việt phong phú hơn hệ thống tiếng Anh. Tiếng Anh có từ 11 đến 20 nguyên âm nói (tùy giọng địa phương) nhưng bảng chữ cái chỉ có 1 nguyên âm viết. Đó là vì mỗi nguyên âm viết sẽ có mấy cách phát âm, chữ “i” trong “bird” phát âm khác với chữ “i” trong “fìnd”. Nói tóm lại, các Christian Bok của Việt Nam sẽ vất vả hơn một chút; số chương thì nhiều hơn, mỗi chương số từ có thể cho vào được thì ít hơn. Thấy tò mò muốn thử tôi ngồi viết 11 bài thơ ngắn, mỗi bài tặng một nguyên âm.

A

Bác Nga bạn ta đã lang thang sang nhà An-đan (anh chàng Hà Lan) mang trà đá và... Chà! Bác Nga đang tán anh ta dã man, mạnh dạn! Quá đáng, quá đáng!

Ă

Hằng thắc mắc chẳng nắm bắt mặt trăng.

Mặt trăng lăn, mặt trăng tăn, mặt trăng vắng, mặt trăng lặng. Hằng ngắm đăm đăm, căng thẳng.

Chắc hẳn rằng mặt trăng đắc thắng Hằng.

Â

Nhân dân cần ấn phẩm hấp dẫn; bất chấp ấn phẩm bẩn, ấn phẩm đần.

E

Em Len xem nhẹ mẹ

Mẹ Len lèm bèm, mẹ Len e hèm

Em Len ném dép, ném kem, ném chén chè đen

Mẹ em Len nem nép

Ê

Lê mê mệt pê-đê.

Thế nên Lê ế.

I

Chị Kim xinh xinh đi tìm sim chín chín chín chín.

Khi tìm sim, chị Kim bị bí rì rì

Sim xịn; ví Kim chỉ “tìn” lì xì

Hic, hic!

O

Top có bong bong to to

Ton lon ton, bong bong Top lòng thong, ọc ọc, ọc ọc.

Ơ

Lớp Thơm nhờ tớ đơm cơm.

Tớ lờ ngờ, đờ đờ.

Thơm sợ lớp chờ.

Thơm rơm rớm, tớ gờm.

(Cơm nhơn nhớt, rơn rớt.)

Ô

Cô không chồng giống hổ không mông

U

Chú Thu mù

Chú Thu chùi súng lục.

(Súng lục phủ bùn.)

Đúng lúc chú Thu chùi vui, cụ Du (cũng mù) cù chú Thu

Cù cù, cù cù.

Chú Thu run run.

Súng lục bum bum!

Cu Du “hu hu”.

Ư

Cưng!

Cưng ứng xử cực bựa, cưng!

Cưng cứ lừng khừng, bứt rứt, lử thử lừ thừ, cưng!

Cưng, đừng bực.

... Cưng?