hiều lất phất mưa bụi. Những giọt nước nhẹ và xốp bay bồng bềnh rồi tự tan biến, chỉ đôi hạt sà xuống đất và lập tức bị đất hút cạn. Trên hàng lan can cụt và hiên nhà Nhụ, vẫn khô. Một thứ khô nhưng không ráo. Nó hơi âm ẩm vì gió mặn và nước muối lưu cữu thấm vào không biết tự bao giờ. Ông Nhụ đứng trước hiên, đưa mắt đăm đăm nhìn vào đường tiếp giáp nhạt nhòa của chân trời với cửa biển, lờ lờ màu cháo hến. Nước triều đang rặc. Gió lặng. Lặng đến mức một sợi khói bếp nhà bên, dựng thẳng đứng, rồi mất hút ở lưng chừng trời. Đúng lúc ấy, mùi biển nồng nặc bốc lên, như tích tụ từ bao đời, chỉ đến lúc ấy, mới bốc lên, với tất cả sự dồn nén và lan tỏa ghê gớm của nó. Đó là mùi mằn mặn, oi oi, pha vị hoai hoai của xác cua cáy chết. Nó như tỏa ra từ các lỗ hút con chạch trên cát pha, từ các kẽ đá, từ ngấn nước chém ngang vào dãy vỏ hà bám lởm chởm vào chân đê, vào cả chân bậc đá cuối cùng của ngôi nhà, thường giấu mình trong nước biển. Nó như toả ra từ quần áo ông, từ chính xương tủy ông. Ông bảo đấy là điềm lành, vào giờ cúng Thủy Thần mà tiết trời như thế là đẹp lắm. Ông xắn tay áo lên, ông thường mặc áo có tay vào ngày lễ, ngày tết, để lộ hai cơ bắp còn săn chắc, rám nâu, múi nổi chằng chằng như chão bện. Ông đặt lên hàng lan can cụt hai con thuyền bẹ chuối không mui, lòng thuyền dán giấy điều, ở trong đặt hai cái vỏ ngao, một đựng gạo, một đựng muối. Ông cắm hai bên mỗi con thuyền, ba lá cờ đuôi nheo, màu đỏ, đốt trước mũi thuyền ba nén hương. Ông bê ra một chậu nước trắng, trong đó có một con cá ngừ trắng đang bơi và đặt cùng bên cạnh cặp thuyền, cái đĩa to trên đó có một con cá tráp trắng lớn đã nướng chín. Ông lầm rầm khấn khứa một hồi lâu, giọng xuýt xoa như người ăn phải ớt, gương mặt ban đầu lờ mờ như ám khói, sau mới rạng rỡ dần lên, mới tràn đầy một thứ ánh sáng lạ lùng.

Ông bảo Nhụ:

- Cháu khấn đi.

- Khấn thế nào ạ?

- Lẩm nhẩm như đọc cửu chương ấy!

- Một nhân một là hai, hai nhân hai là bốn á?

- Không phải bài nhân ấy. Cháu nghe đây...

Ông lập nghiêm mặt, xoay người đứng thẳng, nhìn thẳng, ánh mắt bỗng mờ ảo như đâu đó đang phảng phất bay một làn khói mơ hồ và mong manh, không sao nắm bắt được.

Cầu mong Thủy Thần chứng giám

Rộng lòng phù hộ nhà ta

Một, không ván nát thuyền hà

Hai, không va cồn mắc đượng

Ba, không kẹt lưới gẫy buồm...

- Ông ơi! Bây giờ đi thuyền máy cả rồi. Làm gì có buồm mà sợ gẫy cột...

Ông đánh ngang mắt. Nhụ biết ý, im lặng.

Cuối cùng, Nhụ cũng làm xong phần việc của mình. Ông bảo:

- Cháu mang con cá ngừ thả xuống biển đi. Có thể sau này, nó sẽ gặp cháu đấy. "Này anh Nhụ ơi, tôi là bạn của anh đây, anh cần gì ở tôi, xin cứ bảo...".

Chỉ vào những dịp như thế này, lời lẽ ông mới dịu dàng, mềm mỏng, có đầu có cuối.

- Thế còn con cá tráp nướng?

- Ông cháu ta đánh chén thôi. Cháu nhớ là không được cúng cá đen. Khi ăn, cháu không được lật cá lên, chỉ dùng đũa gỡ dần ra từng phần...

- Cháu biết rồi!

- Hôm nay, bố mẹ cháu sẽ đánh được nhiều cá đây...

Nhụ không hiểu ông căn cứ vào cái gì mà nói như vậy.

- Cháu không được chê bai những nghi lễ đã truyền lại từ thời mới bắt đầu có nghề biển. Nó giúp cháu bình tĩnh khi bẻ lái, tự tin khi vượt giông, sáng suốt khi thoát hiểm. Cháu sẽ là một thằng đàn ông, phải không? - Ông ngó chằm chằm vào mặt Nhụ rồi phảy tay một cái.