hi vua Padella biết cái tin mà chúng ta đã biết rằng tù nhân của ngài, Rosalba xinh đẹp đã trốn thoát, cơn phẫn nộ của ngài không biết đâu là giới hạn. Ngài hạ lệnh ném đại pháp, quan nội chính và bất cứ viên quan nào có mặt ở gần ngài vào vạc dầu sôi sùng sục chuẩn bị cho công chúa Rosalba. Sau đó ngài hạ lệnh tập trung toàn bộ quân đội cả kị binh, bộ binh, pháo binh. Đích thân vua thống lĩnh toàn quân cùng với một đoàn quân nhạc mà tôi nghĩ lên đến 20000 tay trống, kèn trumpet và sáo... Tất cả lên đường.

Đội quân tiền tiêu của vua Giglio, bạn có thể tin chắc là hoạt động rất hiệu quả đã báo cáo với vua nhất cử nhất động của đối phương. Giglio không phút nào lơ là cảnh giác. Chàng quá tế nhị để làm công chúa hoảng sợ về những lời đồn đại không cần thiết xung quanh trận giao tranh sắp tới. Trái lại, chàng tìm mọi cách làm nàng vui vẻ, lạc quan. Chàng lo sao cho nàng có những bữa ăn sáng, ăn trưa, ăn tối ngon miệng nhất. Đêm nào chàng cũng tổ chức vũ hội và chàng bao giờ cũng chỉ nhảy với một mình nàng.

Bulbo đáng thương cũng bị lôi cuốn vào những cuộc vui sau khi được trả lại tự do. Chàng lại có được những bộ quần áo mới, được vua gọi là “em rể” và được mọi người cung kính xứng với địa vị của mình. Nhưng có thể dễ dàng hiểu là chàng vẫn buồn bã âu sầu vì nàng Betsinda bằng xương bằng thịt, đẹp hơn bao giờ hết trong những bộ quần áo của nữ hoàng lại càng làm chàng đắm say hơn trước. Chàng chẳng hề nhớ nhung nàng Angelica vì như ta đã biết cô công chúa đỏng đảnh ấy nào có bao giờ để ý đến chàng.

Vua Giglio sau điệu polka thứ 25 với Rosalba ngạc nhiên thấy nàng đeo một chiếc nhẫn rất quen. Rosalba giải thích nàng nhận được từ tay bà Gruffanuff, người đã nhặt nó khi Angelica vứt đi.

“Phải”, bà tiên Blackstick vừa đến thăm đôi bạn trẻ vì có những dự định rất hay trong đầu, nói: “Đó là cái nhẫn ta đã tặng cho cố hoàng hậu, mẹ của Giglio. Bà ấy đã tặng lại con trai bởi vì bà ấy không lấy gì làm khôn ngoan cho lắm. Đây là một chiếc nhẫn thần, bất cứ ai đeo nó cũng có một vẻ đẹp không thể cưỡng lại được trong con mắt mọi người. Ta cũng tặng mẹ của Bulbo một bông hồng, mẹ Bulbo lại tặng lại cho hắn, bông hoa làm cho hắn trở nên đẹp trai hẳn lên những khi hắn cầm hoa. Nhưng Bulbo lại tặng Angelica và cô ta lại có vẻ đẹp chim sa cá lặn, trong khi Bulbo thì trở lại với hình dáng tầm thường cha sinh mẹ đẻ của hắn.”

“Trẫm chắc rằng Rosalba không cần đến chiếc nhẫn này.” Giglio nói với một cái cúi đầu lịch thiệp. “Trong mắt trẫm nàng đủ đẹp để không cần bất cứ một phép màu nào.”

“Bệ hạ!” Rosalba nói.

“Nàng hãy tháo chiếc nhẫn ra thử xem.” Vua đề nghị và tháo chiếc nhẫn ra khỏi ngón tay công chúa. Thật vậy, đối với chàng nàng vẫn đẹp như xưa.

Vua nghĩ đến chuyện ném chiếc nhẫn đi. Thật nguy hiểm khi nó làm cho tất cả mọi người phát điên phát đảo lên vì nàng. Nhưng là một người thích đùa lại tốt bụng, chàng lướt cặp mắt nhìn quanh bắt gặp ánh mắt buồn buồn tồi tội của Bulbo bèn nói:

“Này anh bạn tội nghiệp Bulbo, đến đây thử đeo chiếc nhẫn này xem. Công chúa Rosalba tặng cho anh đó.”

Phép màu của chiếc nhẫn thật vô song bởi vì vừa lúc nó lồng vào ngón tay của Bulbo thì chàng ta đã có ngay một vẻ duyên dáng thanh lịch xứng với một chàng hoàng tử với nước da mịn màng, mái tóc đẹp, dáng người hào hoa và đôi chân săn chắc vững vàng, nhưng vì đôi bàn chân chàng xỏ vào một đôi giày đẹp bằng da dê thuộc màu vàng nên không ai nhận ra. Chàng ta cũng phấn khởi hẳn lên khi soi mình vào một tấm gương “chà chà ai thế này?” Chàng nói chuyện với đức vua bằng một vẻ duyên dáng đáng yêu vô cùng và khi nhảy với một trong những cô gái đẹp nhất trong vũ hội lúc nhảy điệu đối diện với nữ hoàng Rosalba, chàng không thể không buột miệng thốt lên.

“Thật kỳ lạ, Rosalba rất xinh nhưng không còn cái vẻ nghiêng nước nghiêng thành nữa.”

“Ồ, không đẹp nếu không có chiếc nhẫn.” Bạn nhảy của chàng nói.

“Nhưng thiếp bận tâm đến điều đó làm gì.” Rosalba nghe được câu chuyện giữa họ bèn tươi cười nói với người yêu: “Chỉ cần bệ hạ cho rằng thiếp xinh đẹp là đủ”

Giglio nhìn nàng với ánh mắt say đắm để đáp lại câu hỏi đó, một ánh mắt chứa bao nhiêu là ý tình mà không một họa sĩ nào có thể tái hiện được. Bà tiên Blackstick lên tiếng:

“Chúc mừng các con thân yêu của ta. Bây giờ các con được ở bên nhau và hạnh phúc. Chắc các con hiểu điều ta nói vào cái ngày các con chào đời rằng một chút trắc trở khó khăn sẽ làm cho cả hai con trở nên tốt đẹp hơn. Giglio, nếu con lớn lên trong vinh quang chắc con khó lòng biết đọc biết viết mà chỉ trở thành một kẻ lười biếng hoang đàng và sẽ không bao giờ có thể trở thành một ông vua thương dân như bây giờ. Còn con Rosalba, con sẽ lại trở nên ngạo mạn đỏng đảnh như cô bé Angelica luôn cho rằng cô ta quá ưu việt đối với Giglio.”

“Cứ như thể có một người nào đủ tốt đối với chàng vậy.” Rosalba kêu lên.

“Ôi Rosalba yêu dấu!” Giglio thốt lên. Mà nàng đáng yêu thật, chàng giang rộng vòng tay ôm nàng vào lòng trước mặt mọi người. Vừa lúc đó người truyền tin chạy vào phòng loan báo.

“Muôn tâu bệ hạ, quân thù!”

“Tất cả hãy sẵn sàng chiến đấu!” Giglio kêu lên.

“Lạy chúa tôi!” Rosalba nói và tất nhiên nàng ngất đi vì xúc động.

Chàng hôn nhẹ lên môi nàng một cái rồi lập tức nhảy lên mình ngựa phóng ra trận tuyến.

Bà tiên đã hóa phép cho vua Giglio một bộ áo giáp không chỉ nạm đầy kim cương mà còn làm cho ai nhìn vào cũng lóa hết cả mắt. Một chiếc áo giáp cản được nước, cản được đạn và cung tên. Thế là nhà vua có thể tung hoành ngang dọc giữa trận tiền như một chú lính người Anh “vô tư” trong trận Alma[11]. Nếu tôi chiến đấu cho tổ quốc của mình, tôi cũng mong có một chiếc áo giáp như của hoàng tử Giglio lắm. Nhưng như bạn đã biết chàng là một hoàng tử trong truyện cổ tích mà những người như chàng bao giờ cũng có được những báu vật.

Ngoài chiếc áo giáp thần kì, Giglio còn có một con ngựa thần có thể nhảy xa như bạn muốn, một thanh gươm thần có thể vươn dài và đốn ngã cả một trung đoàn địch cùng một lúc. Với những món vũ khí thần diệu như vậy tôi nghĩ hoàng tử cũng nên giải tán quân đội. Nhưng mà không, đoàn quân vẫn tiến lên, ai nấy đều trông rất tuyệt trong những bộ quân phục mới tinh. Hedzoff và hai người bạn học của Giglio chia quân ra làm ba đội, mỗi người cầm một cánh quân do đức vua thống lĩnh.

Bạn đọc thân mến, kể cả khi tôi có cây bút của ngài Archibald Alison[12] tôi cũng sẽ không thể làm vui lòng bạn với một miêu tả chi tiết về một trận đánh long trời lở đất phải không? Chẳng phải là những trận giao tranh quyết liệt đã nổ ra ư? Những vết thương chí mạng? Tên bay đen kịt cả bầu trời? Đạn đại bác cày nát các tiểu đoàn địch? Kị binh tấn công bộ binh? Bộ binh đánh tới tấp kị binh? Tù và kêu rộn rã, trống đánh thùng thùng, ngựa hí vang, tiếng tiêu lanh lảnh, quân sĩ hò hét, chửi đổng, hoan hô, sĩ quan ra lệnh “Tiến lên!” “Tiến theo hướng này!” “Giã cho chúng một trận các cậu bé!” “Hãy chiến đấu vì vua Giglio, vì chính nghĩa.” “Vua Padella vạn tuế!” Liệu tôi có thể miêu tả tất cả những chuyện này bằng một thứ ngôn ngữ hay ho một chút? Sợ rằng ngòi bút khiêm tốn này không có đủ những kĩ năng cần thiết cho việc miêu tả một trận chiến. Nói tóm lại quân đội của Padella bị đánh tơi bời chỉ còn là một đám tàn quân và giả sử họ là người Nga bạn cũng không mong muốn là họ bị nghiền ra như cám đâu.

Có vẻ như ông vua tiếm quyền này có những hành động hèn nhát hơn là người ta có thể trông chờ ở một kẻ tiếm ngôi và một tên vô lại đã dùng đến cả những thủ đoạn bỉ ổi và có thể ra tay tàn bạo đối với phụ nữ như vua Padella. Khi quân lính của ngài bỏ chạy ngài cũng cuống cuồng chạy bán sống bán chết. Ngài đá cả viên tướng thứ nhất, hoàng tử Punchikoff ra khỏi yên ngựa rồi nhảy lên ngựa của người này tìm đường thoát thân. Có đến 25 hay 26 viên đạn bắn trượt qua người ngài. Hedzoff bám rất sát phía sau, tìm thấy Punchikoff nằm dưới đất đã nhanh chóng trừ khử vị hoàng tử này như bạn có thể hình dung. Trong khi đó vua Padella thúc ngựa chạy hết sức của một con tuấn mã.

Tuy ngài đã chạy như tên bắn nhưng tôi xin mách nhỏ với bạn có một người còn chạy nhanh hơn ngài đó là hoàng tử Giglio. Vừa phi ngựa đuổi theo chàng vừa la lớn: “Dừng lại tên phản bội! Quay lại quân ma giáo, hãy tự vệ đi! Đứng lại, tên bạo chúa, kẻ hèn nhát, thằng vô lại, đồ xấu xa. Đứng lại cho đến khi ta cắt cái đầu xấu xa ra khỏi cái vai của kẻ cướp ngôi!” Và với thanh gươm thần có thể dài ra theo ý muốn, hoàng tử vung lên chém vào lưng Padella, mũi gươm chọc vào người và tên vua độc ác rống lên vì đau đớn.

Khi đã bị dồn vào chân tường, Padella quay lại vung cây rìu chiến bổ xuống đầu hoàng tử Giglio. Khiếp, cây rìu chiến này nhìn mới gớm làm sao, đúng là thứ vũ khí đáng sợ nhất. Khi nó bổ xuống, tôi cũng không biết có bao nhiêu trung đoàn tan tác vào ngày hôm ấy nữa. Nhưng mà Chúa phù hộ cho chúng ta, mặc dù chiếc rìu bổ xuống đúng mục tiêu là chiếc mũ trụ của Giglio, nhưng kết quả lại không khác nào Padella đánh chàng bằng một miếng bơ. Chiếc rìu gãy vụn trong tay Padella và Gigilo cất tiếng cười hả hê mỉa mai nỗ lực vô ích của tên bạo chúa xấu xa.

Thất bại này làm cho vua Crim Tartary mất hết tinh thần. “Nếu”, ngài nói với Giglio, “ngươi cưỡi con ngựa thần, mặc áo giáp thần thì chiến thắng của ngươi đâu có ý nghĩa gì? Tốt nhất là ta buông vũ khí đầu hàng cho xong. Ta hi vọng một đấng quân vương không đến nỗi tiểu nhân đến mức đánh một kẻ không có khả năng tự vệ phải không?”

Nhận xét có lý của Padella đã chạm vào tấm lòng hào hiệp trượng nghĩa của Giglio. “Ngươi đầu hàng, chịu khuất phục rồi phải không Padella?”

“Tất nhiên ta chịu thua.”

“Ngươi thừa nhận Rosalba là nữ hoàng hợp pháp của ngươi và chịu trả lại ngôi báu cùng tất cả của cải mà ngươi đã cướp của nàng chứ?”

“Nếu buộc phải thế thì ta nhận lời.” Padella vội vã đáp, tất nhiên với vẻ ỉu xìu.

Cũng lúc đó các sĩ quan tùy tùng của vua Giglio phóng ngựa đến. Vua ra lệnh bịt mắt người tù lại. Các sĩ quan trói chân trói tay kẻ bại trận rồi buộc lên mình ngựa, quay đầu ngài về phía mông ngựa và cứ như thế người ta giải ngài trở về đại bản doanh của vua Giglio, ở đấy ngài bị ném vào hầm ngục chính cái chỗ Bulbo đã từng bị giam giữ.

Padella (trong lúc thất thế đã trở thành một con người khác chứ không còn là một bạo chúa ngạo mạn từng ngồi trên cái ghế cao nhất ở Crim Tartary nữa) bây giờ là một người rất mực tình cảm, tha thiết muốn được gặp cậu con trưởng yêu quý nhất của mình. Bulbo cũng là một chàng trai tốt bụng, chàng không hề oán trách người cha độc ác đã nhắm mắt làm ngơ trước tính mệnh của con trai mà không hề thương xót. Chàng vui lòng đến thăm cha, nói chuyện với cha qua tấm lưới sắt bởi vì chàng không được phép bước qua cửa. Chàng còn mang cho cha mình một ít bánh sandwich từ bữa khao quân mà vua Giglio đã tổ chức để ăn mừng thắng lợi oanh liệt mà họ vừa giành được.

“Con không thể ở với cha lâu được.” Bulbo nói, chàng đang mặc bộ đồ dạ hội đẹp nhất. “Con sẽ nhảy điệu vũ bốn người kế tiếp với nữ hoàng Rosalba và con nghe đàn viôlông đã dạo khúc nhạc đầu rồi.”

Thế là Bulbo quay lại phòng khiêu vũ để Padella thất trận ngồi ăn bữa tối một mình trong nước mắt và im lặng.

Bây giờ chỉ còn niềm vui trong triều đình của vua Giglio, khiêu vũ, yến tiệc, hội hè, đồ trang sức lấp lánh và tất cả các loại tiêu khiển trên đời. Đoàn người đi đến đâu thì dân làng ở đấy đều nhận được lệnh phải trang hoàng nhà cửa cho thật đẹp vào ban đêm và rải hoa ra ngoài đường vào ban ngày. Người ta yêu cầu họ (tôi đảm bảo với bạn là họ cũng không muốn từ chối) phải phục vụ cho đại quân những bữa ăn tươm tất có cả rượu vang. Đoàn quân chiến thắng đã trở nên giàu có với số của cải vô tận của kẻ chiếm đoạt mà họ tìm thấy ở nơi đồn trú của vua Padella cùng với đám tàn quân của ông ta. Những người này sau khi đã bỏ vũ khí được phép gia nhập vào đội quân chiến thắng như người trong một nhà. Quân đội của hai nước nhập lại làm một dưới sự chỉ huy của vua Giglio đại thắng trở về kinh đô nước Paflagonia. Lá cờ của chàng và của nữ hoàng Rosalba phấp phới ở đầu đoàn quân. Hedzoff được phong tước công và trở thành đại nguyên soái. Smith và Jones cũng được phong tước bá, huy chương Quả Bí Đỏ của Crim Tartary và Quả Dưa Leo của Paflagonia được đức vua hào phóng phát tặng cho mỗi người lính. Nữ hoàng Rosalba đeo một dải ruy băng có thêu quả dưa leo của Paflagonia ra ngoài bộ đồ cưỡi ngựa trong khi vua Giglio không bao giờ xuất hiện trước mặt mọi người mà không có ngù kim tuyến có thêu quả bí đỏ đeo ở vai. Dân chúng ùa ra hai bên đường hân hoan tung hô vạn tuế khi hai người cưỡi ngựa sóng đôi bên nhau. Họ được ca ngợi là đôi uyên ương đẹp đôi nhất từ trước tới nay, tất nhiên điều đó rõ như ban ngày, giả sử họ có xấu đi nữa thì họ vẫn đẹp, chả có ai đang tràn trề hạnh phúc mà xấu xí cả. Họ quấn quýt bên nhau suốt cả ngày lúc ăn sáng, ăn trưa, ăn tối, lúc cưỡi ngựa đi đường, lúc trao cho nhau những lời ngọt ngào và lúc tham gia vào những cuộc trao đổi thú vị nhất. Đêm đến, đám thị nữ bắt đầu theo hầu nàng từ ngày vua Padella bại trận tìm đến rước nàng về khu dành riêng cho nàng, trong khi vua Giglio có cả một đoàn tùy tùng kéo về đại bản doanh của chàng. Mọi chuyện đã được thống nhất là họ sẽ tổ chức đám cưới ngay khi về đến kinh đô và người truyền lệnh đã tức tốc về báo cho giám mục ở Bombodinga phải chuẩn bị sẵn sàng cho đám cưới linh đình này. Người truyền lệnh không phải ai khác ngoài công tước Hedzoff và đích thân ông sẽ chăm lo việc chỉ đạo sao cho cung điện được chăng đèn kết hoa sơn lại như mới. Công tước đã bắt Glumboso, cựu tể tướng phải hoàn trả lại số tiền mà tên cáo già đã biển thủ của cố hoàng đế Savio. Ông cũng tống giam Valoroso (người dù sao cũng đã bị truất ngôi cách đó ít lâu). Khi cựu hoàng phản kháng một cách yếu ớt, Hedzoff trả lời thẳng thừng: “Ngài biết đấy, một người lính chỉ biết thực hiện mệnh lệnh, nhiệm vụ của tôi là nhốt ngài vào chung với cựu hoàng đế Padella, đã bị chính tôi giải về như một tù binh.”

Thế là hai cựu hoàng đế phải ở một năm trong nhà sám hối. Sau đó họ bị buộc phải trở thành các tu sĩ của giáo phái khổ hạnh gọi là giáo phái Roi vọt, tu luyện bằng nhục hình, ví dụ như phải nhịn ăn, người nọ lấy roi đánh người kia, hạ thấp bản thân mình trước người khác. Rõ ràng họ đã sám hối ăn năn về những việc làm sai trái của mình như chuyện cướp ngai vàng cùng những tội ác họ gây ra trong gia đình cũng như ngoài xã hội.

Cựu tể tướng Glumboso bị đưa đi lao động khổ sai. Thế là lão không bao giờ có cơ hội ăn cắp bất cứ cái gì nữa.

Tác giả nhắc đến một chi tiết trong cuộc chiến tranh ở Crime 1853-1856 giữa Anh và Nga. Ngày 8/9/1854 quân Nga do đô đốc Mensicob chỉ huy đã bị liên quân Anh - Pháp - Thổ đánh bại tại bờ sông Alma.

Trạng sư và nhà sử học người Scotland (1793 - 1867).