hư tôi đã nói và bây giờ tôi nhắc lại một lần nữa: Tôi chỉ cần một chút hiểu biết nó đi sâu vào tận chỗ u ẩn nhất của lòng tôi, và tránh cho tôi những câu cắt nghĩa chẳng có nghĩa gì.

Là bởi, trường hợp của tôi vốn đầy uẩn khúc, đầy phức tạp. Mỗi cử động của tôi biểu lộ một ám ảnh, một ảnh hưởng, một sức xô đẩy, một sức quyến rũ không thể cưỡng, nó dồn tụ ở tôi chẳng rõ tự bao giờ. Nói nôm mà nghe thì tôi là cái xe hơi mà tất cả những cái kia là mấy ông tài xế vô hình...

Vậy thì, quanh các hành vi của tôi, người ta đừng vội làm ầm ĩ lên, như khóc than chê trách hoặc khen ngợi. Người ta hãy nhận xét, suy nghĩ, hãy tìm kiếm, hãy hiểu, và tôi, tôi sẽ cố giãi lòng tôi được chừng nào hay chừng nấy.

Thái độ này, tôi chờ đợi ở thầy tôi hơn là ở mẹ tôi. Thầy tôi là đàn ông, ít nhất cũng thấy rộng, biết nhiều, giàu kinh nghiệm hơn một người đàn bà. Thầy tôi đã đọc bao nhiêu sách!

Nghĩ thế, tôi đã cứ đứng yên cho mẹ tôi kể lể rỉa róc, không hề phân trần, không hề chống cãi một câu. Tôi chỉ chờ thầy tôi về, mặc dầu tôi vẫn hồi hộp lo sợ cái giây phút phải giáp mặt thầy tôi.

Trời! Giá lúc mẹ tôi gọi vào, thầy tôi hãy khoan hòa vẻ mặt lại một tí, hãy ngồi xuống ghế phòng khách, hãy nghe mẹ tôi kể lại sự đi lùng bắt tôi, hãy trầm ngâm độ mươi lăm phút để rồi gọi tôi đến gần, đặt một bàn tay nhân từ lên đầu tôi, theo cái cử chỉ mà Chúa Jésu đã hằng có, và bảo tôi đại khái như thế này:

"Lộc! Thầy hãy nhận xét từng hành vi nhỏ mọn của con, thầy đã suy nghĩ về con rất nhiều, đã phỏng đoán các nhu cầu của lòng con. Thầy tiếc rằng đã nghiêm khắc quá đối với con, đã để con phải xa dần cái hơi ấm của tình phụ tử. Thầy nhận đã có trách nhiệm về sự sa ngã của con hiện thời, và sẵn sàng sửa chữa lại tình thế. Thầy sẽ săn sóc đến con, sẽ để tai nghe tâm sự của con, sẽ chỉ dẫn cho con đi sâu vào giữa cuộc đời, và sẽ dự bị cho con một tương lai hợp với những khát vọng âm thầm của con. Ta hãy quên đi, hãy ví dụ như không xảy ra sự gì đáng tiếc. Và từ nay con có thể thấy ở thầy chẳng những một ông bố, một người hướng đạo, mà còn một người tri kỷ nữa".

Than ôi! Thầy tôi mà lại nói những câu ấy ư? Tôi chắc sẽ phục xuống trước mặt thầy tôi mà chết vì cảm động, vì biết ơn, vì sung sướng...

Sự thực, thầy tôi đã đối với tôi thế nào?

Thầy tôi đã đánh tôi chẳng khác đánh một con vật! Bắt tôi phải nhận cái cử chỉ tàn bạo và phạm đến nhân phẩm con người ấy, tức là cho tôi được thấy tôi không có tội gì nữa hết...

Thầy tôi lại đã nói tôi bằng những câu nó làm chết được cả những mối tình bền dai nhất. Và lòng tôi đã khép chặt, đã rắn lại như hóa đá.

Hơn nữa, thầy tôi càng ngày càng ghét bỏ tôi ra mặt. Trong những bữa cơm, thầy tôi không bao giờ quên nhiếc móc tôi, dù khi có mặt bọn con nhài thằng nhỏ. Những câu sỉ nhục này cho tôi thấy rõ sự vô lý, sự mờ quáng của thầy tôi, và phát sinh trong óc tôi nhiều ý tưởng không tốt về kiến thức của thầy tôi. Thêm vào những tiếng sụt sịt của mẹ tôi nữa, là không khí gia đình cứ đè nặng xuống hồn tôi, làm tôi đến tắc nghẹn.

Thế rồi tiếp đến cái đại bi kịch của thuốc phiện. Chất a phiến, mà tạng phủ tôi đã quen rồi, mỗi ngày một hết dần đi. Thân thể tôi trải qua một khủng hoảng ghê gớm. Óc tôi lỏng ra, đầu tôi nặng và nhức như bị đóng đanh. Bao nhiêu sợi gân trong tôi đều trùng giãn, các bắp thịt tôi rời rạc, xương tủy tôi buồn buồn đến phát rồ lên được. Đi, đứng, chớp mắt, nói một câu ngắn, xua một con ruồi bậu mép, đều khiến tôi mệt nhọc, bởi tôi chỉ còn độc chút hơi thở. Các năng lực tinh thần của tôi rũ liệt cả, chìm đắm vào một tình trạng gần như lúc hấp hối, trong đó tôi chỉ nhận rõ một sự chán nản và một ý tưởng về sự chết. Mộng với thực không còn phân biệt cho tôi nữa, hai cái đã lẫn lộn nhau một cách quái gở. Tôi không ngủ thành giấc nào, nhưng chẳng lúc nào tôi thức thật. Tôi nhìn chị tôi hàng giờ mà không nhớ tên chị tôi là gì. Tôi quên cả những tiếng quen dùng. Tôi nhất định cãi về một sự xảy ra, kỳ thực sự ấy chỉ có trong chiêm bao. Đêm đêm hễ tôi mệt quá ngủ mê đi, là toàn thân tôi y như cứ lênh bênh tựa hồ nằm trên một bè ngổ, bè dừa nào đó dạt theo một dòng nước quẩn. Có nhiều bận, tôi thấy rõ ràng tôi rơi xuống một cái vực sâu, rơi từ từ thôi để tôi có đủ thời giờ sống cái khủng khiếp nó làm tôi choàng dậy với một lớp mồ hôi lạnh toát trên da thịt.

Giá tôi được nâng đỡ bởi một cái gì! Hết thảy đều chỉ đạp rấp mãi tôi xuống. Tôi không thể chịu đựng thêm nữa. Tôi quyết định rồi. Tôi sẽ bỏ nhà trốn đi. Và, lần này, tôi đi thẳng...

Để thực hiện cái ý ấy, tôi lặng lẽ gói ghém quần áo và một vài thứ quý giá như bút máy vàng, đồng hồ thượng hạng để lâm thời tôi có thể cầm bán lấy tiền tiêu. Tôi giấu gói hành lý của tôi trong một khóm nhài ngay gần cổng. Chiều nay, trong bữa cơm, tôi sẽ ăn rất nhanh để đứng dậy trước nhất. Tôi sẽ vờ ra chơi vườn hoa, và nhân lúc không ai để ý đến, tôi sẽ lẻn ra đường.

Người ta, lúc sắp thực hành một ý quyết liệt thường không tránh khỏi sự lưu luyến thắc mắc, dù chỉ ngấm ngầm. Tôi không thế. Tôi không nghĩ đến cái mà tôi sẽ lìa bỏ. Tôi chỉ nghĩ đến cái nó đợi chờ tôi. Cái thú tự do, độc lập cùng những hy vọng rất mơ hồ ở mai sau làm cho lòng tôi thảnh thơi, nhẹ nhõm. Đến nỗi, tôi mất hết sự nhọc mệt gây ra bởi thiếu thuốc phiện. Tôi gần như vui sướng. Tôi khe khẽ hát một bài hát Tây mà tôi đã học được trong những buổi đi xem chớp bóng.