ồ quỷ! Những dòng chữ lớn kia và những tấm ảnh gây rối kia giống như đây là sự kiện giật gân mà các báo chờ đợi. Người ta đã phỏng vấn Raúp Êluan. Hắn đã trả lời là: Saít Maran phục dịch trong khu học xá vào thời kỳ mà chính hắn cũng ở đó, rằng hắn có cảm tình với Saít, rằng Saít đã đến thăm hắn khi ra khỏi nhà tù và nhờ hắn giúp đỡ. Hắn đã cho anh tiền để giúp anh bắt đầu một cuộc sống mới nhưng Saít đã tìm cách ăn trộm ở nhà hắn, ngay trong đêm ấy. Hắn đã bắt được quả tang và khuất phục anh nhưng rồi vì thương hại nên cuối cùng đã cho anh đi và bây giờ chính anh lại đến giết hắn! Các báo chí tố cáo là anh bị điên. Điên vì hiếu danh và điên vì máu. Sự phản bội của vợ anh đã làm anh mất trí và anh bắn vào mọi người không phân biệt. Anh đã bắn không trúng Raúp và chính là người gác cổng khốn khổ đã bị chết. Lại một người vô tội nữa! Khi nhìn thấy tin này trên báo, Saít kêu lên:

- Đau khổ thay!

Tin tức lan nhanh đi như tên lửa. Người ta treo giải thưởng cho ai có thể chỉ được chỗ anh ở. Một vài tờ báo thôi thúc dân chúng không nên buồn cho số phận của anh. Hôm nay ta đã là điểm trung tâm của thế giới rồi. Và ta sẽ cứ như thế cho đến lúc chết. Ta gây sự sợ hãi và sự khâm phục giống như các hiện tượng thiên nhiên kỳ vĩ nhất. Ta sẽ làm vui lòng những kẻ buồn chán đến tận cổ. Còn khẩu súng ngắn của ta, người ta sẽ nói rằng nó chỉ giết những người vô tội và viên đạn cuối cùng sẽ dành cho ta. Anh lên giọng khàn đục tự hỏi mình:

- Có phải đó là sự điên rồ không?

Ta vẫn thường muốn làm rung chuyển thế giới. Ngay dù ta chỉ là lực sĩ nhào lộn trong rạp xiếc. Những cuộc đột nhập của ta vào các nhà giàu sụ là những chén rượu vàng làm linh hồn của ta kiêu hãnh say sưa. Giống như những lời nói kia của Raúp mà ta đã tin đến mức dằn vặt cho đến lúc chết, khi mà chính tác giả của những lời đó lại chối bỏ chúng.

Anh đi lang thang trong bóng tranh tối tranh sáng. Trong chai còn ít rượu, anh nốc đến giọt cuối cùng. Anh đứng sững trong đêm, đắm mình trong yên lặng của các nấm mồ và đầu anh quay cuồng ít chút. Anh có cảm giác chiến thắng được các khó khăn và đối đầu được với cái chết, được một điệu nhạc êm dịu ru ngủ. Anh nói với đêm đen:

- Một viên đạn lạc đã cho ta thành một ngôi sao của lúc này.

Anh đi đến bên cửa sổ, nhìn nghĩa địa qua khuôn cửa chớp và những dãy mộ trải dài dưới ánh trăng, và anh tuyên bố:

- Thưa các ngài chánh án, hãy nghe kĩ lời tôi vì tôi đã quyết định tự bào chữa cho chính tôi…

Anh trở lại giữa gian phòng và cởi bỏ chiếc áo choàng dài vì trong phòng quá nóng và thân xác anh nóng như bốc lửa vì hiệu quả của rượu. Anh cảm thấy đau ở nơi vết thương và tự nhủ rằng có lẽ vết thương đang làm sẹo. Rồi anh nói lớn trong bóng tối:

- Tôi hoàn toàn khác với những người trước tôi trong cái hộp này, vì các ngài có học thức đặc biệt. Thực tế là giữa tôi và các ngài cũng chẳng có gì khác nhau, nếu không nói đến việc tôi ở bên này còn các ngài ở bên kia hộp, khác biệt do hoàn cảnh và không đáng kể. Nhưng điều thực là vớ vẩn nhất là người giáo sư nổi tiếng của tôi đã bộc lộ ra chỉ là một tên phản trắc hèn hạ. Tôi biết điều đó làm các ngài ngạc nhiên, nhưng quả là có lúc một con người phát ra nguồn sáng lại trở thành ghê tởm.

Anh để rơi mình xuống trường kỷ. Từ nơi xa xăm vẳng đến tiếng chó sủa. Nhưng làm sao có thể tin vào những viên chánh án của mình khi giữa mình và họ có tranh chấp cá nhân không liên quan gì đến lợi ích công cộng? Họ là những người thân cận của tên khốn nạn và có một hố ngăn cách một trăm năm giữa mình và họ. Mình đòi được có chứng cứ của nạn nhân và mình ủng hộ cái gọi là phản trắc đã biến thành một âm mưu bí hiểm.

Mình không giết người gác cổng của Raúp, làm sao mình có thể giết một người mà mình không quen biết và y cũng không biết mình. Nếu người đày tớ của Raúp bị giết, chính là vì nó là đày tớ của Raúp. Hôm qua linh hồn của người đó đã đến thăm ta làm ta phải bỏ trốn vì xấu hổ, nhưng ông ta đã thú nhận với mình rằng có hàng triệu người đã bị chết vì nhầm lẫn và không có nguyên do.

Những lời này làm lóa mắt các ngài chánh án và ta sẽ được long trọng tuyên bố vô tội. Mình có thể chắc như vậy đấy. Hơn nữa, họ lại còn khẳng định trong thâm tâm họ rằng cái nghề của mình là nghề hợp pháp, một nghề của mọi thời gian và không gian. Thực ra những ý kiến sai lầm là những ý kiến cho rằng ta chỉ đáng giá một mẩu bánh mỳ và cái chết của ta chỉ đáng vài nghìn đồng tiền thưởng. Cán cân công lý bên trái đã nháy mắt với ta, đó là điều làm ta lạc quan.

- Mình sẽ kiên trì đòi cái đầu Raúp, dù sao đó cũng là ý chí cuối cùng ta yêu cầu tên đao phủ. Ta đòi điều đó trước khi xin gặp con gái ta. Mình bắt buộc không còn có thể tính đến những ngày trôi qua nữa vì thời gian gợi lên trong người với ưu tư nặng nề như mưa lúc cô đơn.

Nhưng bản án không tàn ác bằng sự chối bỏ của Sana. Nó đã làm mình chết trước khi lên giá treo cổ. Còn tình thương của công chúng chỉ là tình thương thầm lặng và bất lực như những hy vọng của người chết. Vậy họ có thể tha thứ cho khẩu súng về tội bắn sai trong khi nó là thần tượng tối cao không?

- Giết tôi chết là giết hàng triệu người, tôi vừa là giấc mơ, là hy vọng và là kẻ chịu tội thay cho những kẻ hèn nhát. Tôi cũng vừa là mẫu hình, là cái giá phải chuộc và nước mắt mà người ta không kìm lại. Nói rằng tôi điên thì những người ủng hộ tôi đều điên hết. Vậy thì các ngài hãy tìm nguyên nhân của sự điên dại này rồi tùy các ngài chánh án xử thế nào tùy ý.

Cơn điên loạn của anh tăng lên, anh cho rằng anh là bậc vĩ nhân với đầy đủ nghĩa, một niềm kiêu hãnh mênh mông chắc chắn sẽ tối đen đi khi chạm tới các nấm mộ. Một niềm kiêu hãnh điên khùng bắt nguồn năng lượng từ các rễ cây, từ trong ruột các động vật và trong trái tim con người. Giấc ngủ đã ập đến bất ngờ và anh chỉ tỉnh giấc khi ánh sáng đã tràn trề gian phòng.

Anh mở mắt và nhận ra Nua đang đứng nhìn mình bất động, môi dưới trề ra và lưng còng xuống vì lo phiền, khuôn mặt của thất vọng và lầm lạc. Trong một giây, anh hiểu ngay cái gì ẩn ở phía sau: nàng đã nghe nói đến tội ác vừa qua và cảm thấy bị cắn rứt lương tâm.

- Anh còn tàn ác hơn em tưởng. Em không thể nào hiểu được anh. Nhưng vì lòng yêu Chúa, hãy thương em và giết em đi.

Anh ngồi xuống ghế trường kỷ và chẳng nói lời nào.

- Anh chỉ nghĩ đến giết người, chẳng hề nghĩ đến bỏ trốn. Và anh lại giết người nữa. Nhưng anh tưởng anh thắng được Nhà nước sao? Với bao nhiêu lính tráng đầy đường?

- Em ngồi xuống đây, chúng ta sẽ thảo luận bình tĩnh.

- Làm sao anh có thể bảo em bình tĩnh được? Và còn thảo luận gì nữa? Tất cả đã hết rồi, hãy thương em và giết em đi.

Anh thì thầm, dịu dàng:

- Chúa bảo vệ em khỏi những đau khổ.

- Từ nay em chẳng còn tin anh nữa. Tại sao lại giết người gác cổng?

Anh phản đối hùng hồn:

- Anh không muốn làm hại gì anh ta.

- Thế còn cái người kia? Raúp Êluan là ai? Nó liên quan gì đến anh? Có điều gì xảy ra giữa hắn và vợ anh?

Anh bật cười khô khốc như người lên cơn ho:

- Sao lại có ý kiến ngớ ngẩn thế! Có nhiều động cơ trong cuộc sống, đây cũng là một tên phản trắc nhưng nó thuộc loại khác, anh không thể giải thích cho em được.

Nàng lại càng bực bội thêm:

- Đổi lại, anh rất có thể tra tấn em cho đến chết.

- Anh đã nói với em ngồi xuống để nói chuyện bình tĩnh với nhau.

- Anh vẫn yêu vợ anh, cái con phản bội ấy, nhưng tôi thì chịu sự tra tấn của anh.

Saít đau khổ:

- Nua ơi, anh van em, đừng làm anh thêm đau đớn nữa. Anh đã bị sụp đổ rồi.

Nàng im bặt, cảm động vì nỗi đau khổ của anh mà nàng mới lần đầu nhận ra. Rồi nàng thở dài, phiền muộn trong lòng:

- Em có cảm tưởng rằng cái mà em quý nhất trên đời sắp chết rồi.

- Chỉ toàn là ác mộng cả, một tên phiêu lưu như anh chịu được tất cả những thử thách gay go nhất. Anh sẽ nói lại cho em nghe một ngày khác…

- Bao giờ?

- Sớm hơn là em nghĩ! Anh cãi với vẻ tin tưởng vô bờ.

Anh cúi xuống nàng, kéo nàng vào anh. Rồi anh đặt trán mình vào trán nàng và mũi anh ngửi thấy mùi rượu và mồ hôi sặc lên. Nhưng anh không còn cảm thấy ghê ghê nữa và ôm hôn nàng với tình yêu thương thực sự.