ài giảng của Amy rất bổ ích cho Laurie. Anh trở về cạnh ông, suốt nhiều tuần liền khiến ông cụ tuyên bố khí hậu ở Nice rất tốt cho anh và anh nên trở lại đó. Chàng trai trẻ không mong muốn gì hơn, nhưng sau bài giảng nghiêm khắc của Amy thì có đến mấy chú voi cũng sẽ khó có thể kéo chàng trai đến đấy. Lòng kiêu hãnh không cho phép anh, và mỗi lần sự mong muốn mạnh quá, anh củng cố quyết tâm của mình bằng cách lặp lại những câu đã gây ấn tượng nhiều nhất nơi anh: “Em khinh anh.” và “Anh hãy làm cái gì đó to tát vào để buộc chị ấy phải yêu anh.”

Laurie thường xuyên suy nghĩ về vấn đề này nên sau cùng anh thú nhận là anh đã rất ích kỉ và lười biếng. Nhưng mặt khác, một người đàn ông đang đau khổ có thể tự cho phép mình một thời gian lơ mơ trong tâm hồn cho đến khi anh ta hoàn toàn khỏi bệnh. Anh cảm thấy hiện giờ tình yêu bị chối bỏ của anh đã chết, nhưng anh không nên công khai để tang nó. Jo sẽ không bao giờ yêu anh, nhưng anh cần phải có được sự kính trọng và thán phục của cô bằng cách làm cái gì đó chứng tỏ cho cô thấy sự chối từ không hề làm hỏng đời anh.

Thế là Laurie quyết định ướp hương thơm cho sự đau khổ vì tình của anh bằng âm nhạc. Anh sẽ sáng tác một nhạc khúc tưởng niệm ám ảnh tâm hồn của Jo và làm cho thính giả phải mềm lòng. Vì vậy khi ông cụ thấy anh buồn bực không yên và bảo anh nên đi du lịch, thì anh đến Vienna, nơi anh có những người bạn là nhạc sĩ. Anh bắt tay vào việc với quyết tâm làm một cái gì thật hay. Nhưng sự buồn khổ quá mạnh để có thể gói ghém trong một bản nhạc, hoặc âm nhạc quá thanh khiết để có thể làm dịu đi một nỗi đau chết người. Chẳng mấy chốc anh phát hiện ra là bản nhạc tưởng niệm không phải là thứ thích hợp với anh lúc này.

Thế rồi anh lao vào một vở nhạc kịch, không có gì có vẻ là quá sức đối với anh. Nhưng ở đấy cũng thế, những khó khăn không ngờ đã đến làm gián đoạn công việc của anh. Anh muốn Jo là nhân vật chính, nhưng mỗi lần anh cố gắng làm sống dậy thần tượng của anh, anh chỉ tìm thấy trong trí nhớ các nét kì cục của cô, và một tiếng cười không ngừng làm hỏng bức tranh lãng mạn mà anh đã cố vẽ lên.

Khi anh tìm một cô gái khác dễ xử lí hơn để làm cho bất diệt bằng âm nhạc, thì trí nhớ đã tìm rất nhanh cho anh một cô. Hình ảnh đó có nhiều gương mặt, nhưng luôn luôn là mái tóc vàng đó. Cô được bao bọc trong một làn mây trắng muốt và bồng bềnh nhẹ nhàng trước trí nhớ của anh, trong một thứ hỗn độn với nào là hoa hồng, các con công, ngựa trắng và ruy băng xanh lơ. Anh không đặt tên cho nàng tiên dễ tính đó, nhưng đã biến cô thành nhân vật chính của anh và rất gắn bó với cô. Anh gán cho cô tất cả những tài năng có trên đời này và đưa cô vào những thử thách có thể hủy diệt bất cứ một con người nào khác ở vào địa vị của cô.

Nhờ cảm hứng đó, anh tiến bộ nhanh trong một thời gian dài, nhưng dần dần công việc của anh không còn hấp dẫn nữa. Anh quên cả việc sáng tác, ngồi tư lự, ngòi bút giơ cao, hoặc anh đi dạo xuyên qua thành phố vui nhộn để tìm ở đó những ý tưởng mới hoặc để cho đầu óc tỉnh táo lại. Anh làm việc rất ít, suy nghĩ rất nhiều và ý thức được là một sự biến đổi đã xảy ra ngoài ý muốn của anh.

Một hôm anh từ nhà hát kịch hoàng gia trở về, ở đó anh đã nghe một vở nhạc kịch của Mozart được diễn thật tuyệt vời, anh đọc lại vở nhạc kịch của anh, thử chơi một vài đoạn hay nhất và bỗng xé các trang giấy chép nhạc, từng trang một và nghiêm túc nói với mình: “Cô ấy có lí, tài nghệ không phải là thiên tài! Âm nhạc này đã chữa trị ta khỏi bệnh tự phụ. Ta sẽ không ru ngủ mình với ảo tưởng lâu hơn nữa. Nhưng biết làm gì bây giờ?”

Trả lời cho câu hỏi đó không phải dễ, và Laurie bắt đầu tiếc rẻ là anh không cần phải làm việc để kiếm sống hằng ngày. Vì có rất nhiều tiền và không có gì để làm, anh có thể trở thành hư hỏng. Điều này ta biết rất rõ, con quỷ lúc nào cũng hối hả tạo công ăn việc làm cho những bàn tay đầy tiền và không có gì để làm.

Chàng trai đáng thương trải qua nhiều cám dỗ, bên ngoài cũng như bên trong, nhưng anh đã cưỡng lại. Vì, hơn cả tự do của anh, anh đặt giá trị vào thiện tâm và lòng tin cậy. Lời hứa với ông nội anh, và ước muốn một ngày kia có thể nhìn một cách đường hoàng vào mắt những phụ nữ yêu thương anh thật lòng và nói với họ: “Mọi thứ đều tốt đẹp” đã giữ cho anh cứng rắn và không sa ngã. Laurie đã nghĩ, sự cố gắng quên đi mối tình của anh dành cho Jo hút hết sức lực của anh nhiều năm liền, nhưng anh rất ngạc nhiên khi thấy rằng việc này càng ngày càng dễ dàng hơn. Ban đầu anh không muốn tin, tự trách mình. Nhưng con tim chúng ta rất lạ lùng và hay làm điều trái ngược. Thời gian, thiên nhiên đã làm công việc của chúng mà ta không hề hay biết. Trái tim của Laurie từ chối không tan nát, vết thương lành nhanh khiến anh ngạc nhiên và thay vì cố quên anh lại cố gắng để nhớ lại. Anh không ngờ và không được chuẩn bị trước sự thay đổi này. Anh chấn chỉnh bản thân mình, ngạc nhiên trước sự thiếu trung thành của bản thân. Một sự hòa lẫn lạ lùng giữa sự thất vọng và nhẹ nhõm khi anh nghĩ có thể đứng vững sau cơn lốc khủng khiếp đó. Anh cẩn thận khơi lại đống tro của mối tình đã mất, nhưng chúng từ chối không chịu bùng cháy lên. Vì vậy anh phải tự thú là nỗi đam mê trẻ con của anh đang từ từ dịu đi, biến thành một thứ tình cảm thật êm đềm, thân thiết, hơi buồn và hiềm thù một chút, để cuối cùng nhường chỗ cho một tình thương giữa anh em mà không gì có thể phá vỡ được.

“Không! Mình sẽ không bao giờ quên cô ấy! Không bao giờ mình có thể quên!” Anh thốt lên trong một phút bộc phát tình cảm trung thực.

Thế là anh cầm bút, lấy giấy và bắt đầu viết cho Jo. Anh nói với cô rằng anh không thể làm gì được, bao giờ anh cũng còn một tia hi vọng là cô sẽ đổi ý. Cô có thể đổi ý không? Và cô có muốn anh trở về nhà và cả hai được hạnh phúc không? Trong khi chờ đợi thư trả lời, anh không làm gì cả, nhưng dù anh muốn thế, anh phát sốt lên vì nôn nóng. Sau cùng thì thư trả lời đến nơi và giúp cho đầu óc anh biết rõ ít nhất là về một điểm. Jo hoàn toàn bận bịu với Beth và không muốn nghe nói đến từ “Tình yêu”. Rồi cô van anh hãy hạnh phúc với một người nào khác, nhưng luôn giữ một góc nhỏ trong tim anh cho người em gái thương yêu của anh. Tái bút, cô yêu cầu anh không nên nói với Amy là tình trạng của Beth rất nặng. Amy sẽ về nhà vào mùa xuân và không nên làm cho đoạn sau cùng của thời gian lưu lại bên ấy buồn. Laurie phải viết thư cho em thường xuyên để em không cảm thấy lẻ loi, lo lắng và để cho em đỡ nhớ nhà.

Hôm ấy anh không viết thư, vì khi lục tìm thứ giấy đẹp nhất của anh, anh đã tìm thấy một thứ khiến anh không thực hiện ý định nữa. Trong một ngăn kéo của bàn giấy, giữa những hóa đơn, hộ chiếu và những giấy tờ làm ăn, có nhiều lá thư của Jo. Và trong một ngăn kéo khác, ba lá thư ngắn của Amy, được buộc lại cẩn thận bằng một sợi ruy băng xanh lơ của cô, khiến anh nhớ lại mấy đóa hoa hồng nhỏ phơi khô giấu bên trong. Với vẻ nửa hối hận, nửa vui vui, Laurie thu thập lại mấy lá thư của Jo, vuốt cho phẳng, cất chúng vào một cái ngăn nhỏ của bàn giấy, xoay chiếc nhẫn quanh ngón tay một cách tư lự rồi từ từ cởi nó ra và để vào chỗ mấy lá thư.

Anh đóng ngăn kéo lại và đi đến Nhà thờ Saint-Etienne để dự lễ, như thể anh đi dự một đám tang. Anh không bị đè bẹp bởi đau buồn, nhưng anh nghĩ đấy là cách hay nhất để kết thúc ngày hôm đó hơn là viết thư cho những thiếu nữ kiều diễm.

Tuy nhiên bức thư cũng được gửi đi nhanh và thư trả lời không để chờ lâu, vì Amy đang nhớ nhà và nói lên điều đó một cách thú vị nhất. Thư từ qua lại thật nhiều, thư đi và đến thật đều đặn như đồng hồ suốt đầu mùa xuân.

Laurie cho vở nhạc kịch của anh vào lửa và trở về Paris, hi vọng rằng sẽ có một người sớm đến gặp anh. Anh rất muốn đi Nice, nhưng không muốn đến khi chưa được yêu cầu. Mà Amy lại không yêu cầu anh vì về phần cô, cô đã trải qua những việc mách bảo cô rằng nên tránh cái nhìn soi mói của “chàng trai chúng ta”.

Fred Vaughn đã quay trở lại và đã đặt câu hỏi mà cô đã nghĩ sẽ trả lời “Vâng, cám ơn anh.” Nhưng cuối cùng cô lại quyết định trả lời “Không, cám ơn anh.” thật dễ thương nhưng quả quyết. Khi thời điểm đến, cô thiếu can đảm và cô thấy còn có thứ quan trọng hơn là tiền bạc và địa vị xã hội cần thiết để thỏa mãn những khát khao mới khiến lòng cô tràn ngập những hi vọng thắm thiết và lo lắng.

Suốt những ngày sau khi đã từ chối Fred, Amy không được vui. Cô có khuynh hướng lánh xa sự có mặt của mọi người và gần như suốt thời gian đó cô dạo chơi một mình. Cô thường hay trở lại Valrose, nhưng cô làm việc rất ít.

Bà bác nghĩ là cô tiếc câu trả lời với Fred. Amy thấy không cần thiết phải đính chính và không thể giải thích được, nên cứ để cho bà nghĩ vậy.

Cô cẩn thận báo cho Laurie biết là Fred đã đi Ai Cập. Chỉ có thế thôi, nhưng anh hoàn toàn hiểu và cảm thấy nhẹ nhõm. Anh tự bảo, với vẻ nể trọng: “Mình đã chắc chắn là cô ấy sẽ đổi ý. Tội nghiệp chàng trai! Mình đã trải qua kinh nghiệm đó và thật sự thông cảm với cậu ấy.”

Trong khi những đổi thay đó xảy ra thì bên kia đại dương, nỗi bất hạnh giáng xuống gia đình. Bức thư báo là bệnh tình của Beth xấu hơn bao giờ hết không bao giờ đến nơi và khi Amy nhận được bức thư sau đó thì cỏ đã xanh mồ chị gái của cô. Cô nhận được tin xấu ở Vevey, vì cái nóng đã khiến các du khách của chúng ta chạy trốn khỏi Nice vào tháng Năm. Họ không vội đến Thuỵ Sĩ ngay nên đã viếng thăm thành phố Gênes và mấy cái hồ bên Ý. Amy đã cố gắng chịu đựng cú sốc, và ngoan ngoãn nghe theo quyết định của gia đình vì mọi người không muốn cô rút ngắn thời gian ở nước ngoài. Vì đã quá muộn để có thể từ giã Beth, tốt hơn hết là cô nên ở lại và để cho sự vắng mặt làm dịu đi nỗi buồn. Nhưng lòng cô nặng trĩu. Cô nóng lòng muốn về nhà. Hằng ngày cô nhìn hồ nước với nỗi nhớ nhà, trong khi chờ Laurie đến an ủi cô.

Anh đến thật nhanh. Hai bức thư đã được gửi đi cùng một lúc, nhưng Laurie đang ở Đức và anh phải mất mấy hôm mới đến chỗ Amy được.

Ngay khi biết được tin, anh liền thu xếp vali, từ giã các bạn và giữ lời hứa, lòng tràn ngập niềm vui và khổ đau, hi vọng và lo ngại.

Vừa đến Vevey anh liền đến khách sạn De la Tour nơi gia đình Carrol nghỉ. Nhân viên ở đấy lấy làm tiếc báo cho anh biết gia đình họ đã đi dạo trên hồ, trừ quý cô tóc vàng có lẽ đang ở ngoài vườn hoa của lâu đài. Laurie liền chạy đi tìm cô gái.

Vườn hoa ven hồ là một nơi thật đẹp. Mấy cây dẻ đung đưa trong gió, trường xuân bò khắp nơi và ở phía xa bóng đen của ngọn tháp cổ in bóng trên mặt nước tràn ngập ánh mặt trời.

Ở một góc sát bức tường thấp có một chiếc ghế băng nơi Amy thường hay đến ngồi để đọc sách, làm việc, hoặc để tự an ủi, ngắm cảnh đẹp chung quanh. Ngày hôm đó cô cũng đang ngồi ở chỗ ấy, đầu tựa vào hai tay, lòng nặng trĩu và mắt ướt vì lệ. Cô đang nghĩ đến Beth và tự hỏi vì sao Laurie không đến.

Cô không nghe tiếng chân anh bước đến gần. Anh dừng lại một lúc để ngắm nhìn cô, thấy được nét mà chưa ai phát hiện ra, khía cạnh dịu dàng của Amy. Tất cả ở cô gợi cho ta tình yêu và sự đau khổ. Mấy lá thư ướt đẫm vì lệ nằm rải rác trên đùi, dải ruy băng đen buộc trên tóc, nét buồn và nhẫn nại rất phụ nữ, cho đến chiếc thánh giá nhỏ bằng gỗ mun, vật trang sức duy nhất cô mang trên người, khiến cho Laurie thật sự cảm động, vì chính anh đã tặng cô chiếc thánh giá đó.

Nếu như anh còn nghi ngờ chút xíu nào về sự đón tiếp cô dành cho anh, thì anh yên tâm ngay khi cô ngước mắt lên nhìn anh. Để rơi mọi thứ xuống đất, cô chạy về phía anh, thốt lên bằng một giọng tràn ngập yêu thương:

– Ôi, anh Laurie, anh Laurie thân yêu! Em biết rõ là anh sẽ đến!

Mọi thứ đều đã được nói và giải quyết ngay lúc đó. Trong khi cả hai đứng đấy im lặng, mái tóc nâu cúi xuống như để che chở mái tóc màu sáng.

– Em không tự kiềm chế được, em thấy cô độc và bất hạnh quá. Em thật vui mừng vì gặp lại anh! Em vô cùng ngạc nhiên khi ngước mắt lên và trông thấy anh lúc em đang bắt đầu lo anh sẽ không đến. Em đã cố gắng nói năng thật tự nhiên, nhưng không được.

– Anh lên đường ngay sau khi nhận được tin. Anh rất muốn nói câu gì đó để an ủi em khi mất Beth thân yêu. Nhưng anh chỉ có cảm nhận…

Anh không thể nói tiếp, vì cả anh cũng bỗng trở nên rụt rè và không biết nên nói gì nữa. Anh rất muốn kéo mái đầu Amy đặt lên vai mình và khuyên cô nên khóc, nhưng anh không dám. Thế rồi anh nắm lấy tay cô và siết chặt trìu mến, cử chỉ này còn hùng hồn hơn cả mọi lời nói.

– Anh đừng nói gì, như vậy em thấy thoải mái hơn. – Em nói khẽ. – Bây giờ Beth hạnh phúc và em không được hối tiếc là sẽ không gặp lại chị ấy. Em chỉ ngại khi trở về nhà. Tuy nhiên em nhớ mọi người lắm. Bây giờ thì chúng ta không nhắc đến việc này nữa, nó sẽ làm cho em khóc và em muốn tận dụng sự có mặt của anh. Anh không cần phải quay về ngay, phải không?

– Hoàn toàn không, trừ khi em muốn thế, em yêu.

– Em muốn anh ở lại đây. Bà bác và Flo rất tử tế, nhưng anh, anh thuộc về gia đình em rồi, và thật là êm ái khi có anh bên cạnh trong lúc này.

– Tội nghiệp em, em có vẻ phát ốm vì buồn. Anh sẽ chăm sóc em. Đừng khóc nữa và hãy đi dạo cùng anh. Gió lạnh quá, không nên ngồi một chỗ. – Anh nói với giọng vừa âu yếm vừa đầy uy quyền mà cô rất thích.

Anh buộc mũ cho cô, luồn tay cô dưới tay mình, rồi bắt đầu đi tới đi lui trên các lối mòn tràn ngập ánh nắng, dưới mấy cây dẻ với tán lá thưa.

Cả hai đi như thế hơn một tiếng đồng hồ, thỉnh thoảng nghỉ chân bên bờ tường và tận hưởng những ảnh hưởng êm ái mang đến cho thời gian và không gian một vẻ đẹp như thế.

Ngay khi bà Carrol nhìn thấy nét mặt thay đổi của cô gái, bà bỗng có một ý tưởng và thầm thốt lên:

– Giờ thì ta hiểu tất cả! Cô bé nhớ anh chàng Laurence. Vì sao ta lại không nghĩ ra kia?

Với sự tế nhị, bà không nói gì về khám phá mới đó, nhưng thân mật đề nghị Laurie ở lại. Bà yêu cầu Amy tận dụng khả năng bầu bạn của anh, vì sẽ tốt cho cô hơn là sự đơn độc. Amy đúng là một tấm gương về thái độ biết vâng lời.

Vì bà bác khá bận rộn với Flo nên cô được giao phận sự giúp anh bạn tiêu khiển, điều cô đã làm rất thành công.

Mặc dù chuyện buồn còn mới, đó là thời điểm hạnh phúc thật hoàn hảo khiến Laurie không muốn làm xáo trộn bằng lời nói. Anh cần một chút thời gian để hết ngạc nhiên vì vết thương lòng chóng bình phục và anh đã luôn luôn nghĩ đó là mối tình duy nhất của anh. Anh tự an ủi về sự thiếu trung thực hiển nhiên bằng cách nghĩ là em gái của Jo thì cũng gần như là chính Jo vậy và tự thuyết phục là nếu không như thế thì anh không thể nào yêu một cô gái khác ngoài Amy nhanh và trọn vẹn như thế được. Mối tình đầu của anh nhiều sóng gió và giờ đây với khoảng cách ngắn về thời gian, anh nhìn lại nó với lòng trắc ẩn hòa lẫn tiếc nuối. Anh không xấu hổ vì mối tình đó, nhưng xem đó như là một trong các kinh nghiệm vừa chua chát vừa ngọt ngào của cuộc đời và anh sẽ biết ơn một khi nỗi buồn qua đi.

Mối tình thứ hai sẽ phải êm đềm và đơn giản hết mức. Không cần phải có những trận cãi cọ, anh cũng không cần nói với Amy là anh yêu cô. Cô đã biết mà không cần dùng lời để nói và cô đã đáp lời anh từ lâu. Mọi việc xảy ra thật tự nhiên khiến không ai có thể than phiền, cả Jo cũng vậy. Khi nỗi đam mê đầu tiên của ta bị tan vỡ, ta thường có khuynh hướng do dự trước khi thử lần thứ hai. Vì vậy Laurie để cho ngày giờ trôi qua, tận hưởng mỗi giờ và chờ dịp để nói lên những lời kết thúc phần đầu êm ái nhất của mối tình mới.

Anh tưởng tượng là kết cục sẽ xảy ra trong vườn hoa của lâu đài, dưới ánh trăng, một cách thật tuyệt vời và thật thanh lịch. Nhưng mọi thứ không xảy ra như thế: Chuyện diễn ra trên hồ, giữa trưa, bằng một vài câu ngắn gọn. Cả hai đi dạo chơi bằng thuyền suốt buổi sáng, đi từ bóng tối của Saint-Gingolf đến ánh sáng của Montreux, với dãy núi Alpes vùng Savoie một bên và núi Saint-Bernard và Dent du midi bên kia. Vevey trong thung lũng và Lausanne thì nằm trên đồi ở phía xa hơn. Bầu trời xanh không có mây, hồ nuớc càng xanh hơn, điểm đây đó bởi mấy chiếc thuyền trông giống như mấy chú chim hải âu cánh trắng.

Amy vục tay xuống nước trong khoảng lặng giữa cuộc trò chuyện, và khi cô ngước mắt lên thì Laurie đang tựa vào mái chèo với một vẻ mặt khiến cô bối rối nói nhanh:

– Chắc là anh mệt rồi. Anh hãy nghỉ một chút và đưa mái chèo cho em. Sẽ rất tốt cho em đấy. Từ khi anh đến đây, em đã trở nên lười biếng và uể oải.

– Anh không mệt, nhưng em hãy cầm lấy một mái chèo nếu em thích. Ở đây còn đủ chỗ. Anh sẽ ngồi vào giữa để cho chiếc thuyền không bị lật. – Laurie đáp, thích thú vì sự sắp xếp.

Amy chèo thuyền cũng tốt như làm các việc khác. Hai mái chèo thật nhịp nhàng và chiếc thuyền lướt đi êm ái trên mặt nước.

– Chúng mình chèo thật ăn ý, anh có thấy thế không? – Amy hỏi để phá tan im lặng.

– Thật là ăn ý khiến anh mong rằng chúng ta có thể luôn luôn cùng chèo trên một chiếc thuyền. Em có muốn thế không, Amy? – Laurie nói thật âu yếm.

– Vâng, anh Laurie. – Amy đáp khẽ.

Thế rồi cả hai ngưng mái chèo và một cách vô thức tạo nên một bức tranh yêu đương thật đẹp và hạnh phúc vào phong cảnh mờ mờ in bóng trên hồ.