au khi Raoul đi khỏi, bà Fauvel ngồi đờ đẫn hồi lâu như vừa qua cơn khủng hoảng tinh thần và những nỗi đau thể xác. Nhưng dần dần bà cũng trấn tĩnh lại được và bắt đầu bị cơn đau khổ dằn vặt. Giờ đây bà hiểu rằng bà đã là nạn nhân của một trò hề xấu xa, rằng Raoul đã lợi dụng tình cảm của bà để lừa dối bà. Nhưng liệu Prosper có phải là tòng phạm của Raoul không?

Bà suy nghĩ về việc làm và cách cư xử của Prosper trong một năm qua thì thấy rằng hình như Raoul nói đúng, và trong lúc mù quáng, bà vẫn muốn gán tội cho người khác hơn là cho con mình. Dù sao, bà vẫn phải tự thú nhận rằng mọi trách nhiệm đều thuộc về bà. Trong cơn hoang mang, bà tự hỏi không biết có nên nói hết cho Madeleine biết không. Nhưng cuối cùng bà quyết định là sẽ giữ kín bí mật về tội ác của Raoul.

Khi Madeleine và ông Fauvel về thì bà đã tỏ ra bình tĩnh và biết che giấu tình cảm để tránh nghi ngờ.

Đêm đó là một đêm dài đầy cực hình đối với bà Fauvel.

Sáng ra, khi nhà băng mở cửa và bắt đầu làm việc thì bà cảm thấy mệt mỏi đau đớn đến mức không thể dậy nổi. Bà nằm trên giường run lập cập chờ đợi kết quả xảy ra mà mồ hôi vã như tắm.

Bà đang nằm chờ đợi như thế thì cánh cửa mở ra. Madeleine khi này vừa ở chỗ bà đi ra bây giờ lại xuất hiện. Mặt cô gái tái xanh như xác chết, đôi mắt nàng tỏ ra hoang mang cùng cực, nàng run rẩy như tàu lá trong cơn giông bão. Bà Fauvel hiểu rằng tội ác đã bị phát giác.

- Bác có biết chuyện gì đã xảy ra không? - Madeleine hỏi bằng một giọng the thé. - Người ta kết tội ăn cắp cho anh Prosper. Ông thanh tra đã đến để đưa anh về nhà giam.

Bà Fauvel chỉ biết cất tiếng rên rỉ. Cô gái trẻ nói tiếp:

- Cháu biết ở đây có bàn tay của Raoul hoặc là của ông hầu tước…

- Sao? Làm sao mà giải thích được?…

- Cháu không biết. Cháu chỉ biết là anh Prosper vô tội. Cháu vừa mới gặp và nói chuyện với anh ấy. Nếu là người có tội thì anh ấy đã không dám nhìn thẳng vào cháu.

Bà Fauvel mở miệng định thú nhận tất cả mà không dám.

- Vậy thì lũ quái vật này muốn gì ở chúng ta? - Madeleine nói. - Chúng còn muốn chúng ta phải hy sinh điều gì nữa? Chúng muốn làm nhục anh Prosper… Tốt hơn hết là chúng hãy giết anh ấy đi… vì như thế thì cháu sẽ được chết.

Ông Fauvel bước vào đã cắt đứt câu chuyện của họ. Ông giận dữ đến nỗi khó nói nên lời.

- Thằng khốn nạn! - ông lắp bắp. - Hắn dám kết tội ta!… Hắn dám ám chỉ là ta tự ăn cắp tiền của mình… Còn lão hầu tước Clameran kia nữa, ông ta cũng có vẻ như nghi ngờ thiện ý của ta.

Rồi, không để ý đến ấn tượng của hai người đàn bà, ông kể cho họ nghe tất cả những gì đã xảy ra.

Hôm ấy, lòng trung thành của Madeleine và bà Fauvel đã phải trải qua một thử thách khốc liệt. Nàng biết là Prosper đang là nạn nhân của một mưu mô bẩn thỉu mà nàng không dám mở miệng bênh vực anh. Tuy nhiên bà Fauvel đoán biết được những nỗi nghi ngờ của cô cháu gái. Bà hiểu rằng nếu bà ốm thì sẽ làm cho cô hoài nghi, thế là mặc dù mệt rã rời nhưng bà vẫn phải cố dậy để ăn trưa.

Bữa cơm thật là buồn. Chẳng ai muốn ăn cả. Lũ gia nhân thì đi lại rón rén và nói năng khẽ khàng như thể trong nhà có đại họa.

Vào quãng hai giờ chiều, khi ông Fauvel đang đóng cửa ngồi trong phòng làm việc thì có gia nhân vào báo rằng hầu tước Clameran muốn gặp ông.

- Sao? - ông Fauvel kêu lên. - Ông ta dám. - Nhưng ông nghĩ lại rồi bảo:

- Cho mời ông ta lên đây.

Chỉ nghe thấy cái tên Clameran cũng đủ làm cho ông Fauvel nổi giận. Lúc này ông đang muốn trả thù. Nhưng lão hầu tước không muốn lên phòng ông.

Anh chàng đầy tớ lại lên báo rằng vì những lý do đại sự lão ta muốn gặp ông ở dưới nhà.

- Ông ta còn muốn gì nữa thế? - ông Fauvel bực tức quát to.

Nhưng rồi chẳng có lý do để từ chối, ông Fauvel đành phải xuống.

Ông Clameran đang đứng đợi ông ở trong căn phòng kề trước buồng két. Ông Fauvel bước thẳng tới trước mặt lão ta:

- Thưa ngài, ngài còn muốn gì nữa? - ông hỏi bằng giọng thô bạo. - Ngài đã được trả tiền rồi, có phải không? Tôi đã nhận được biên lai của ngài.

Cả ông Fauvel lẫn tất cả mọi người trong phòng đều ngạc nhiên thấy lão Clameran không hề tỏ ra sửng sốt trước câu nói cộc lốc bất nhã của ông chủ nhà băng.

- Ngài thật nghiệt ngã đối với tôi, - Lão đáp bằng một giọng tôn kính giả tạo. - Nhưng tôi đáng phải chịu như vậy. Chính vì thế mà tôi đã tới đây. Một người lịch sự luôn luôn đau khổ khi thấy mình phạm sai lầm. Sở dĩ tôi muốn gặp ngài ở đây là vì lúc nãy tôi đã có thái độ không phải đối với ngài trước mặt nhân viên của ngài nên bây giờ tôi cũng muốn xin lỗi ngài trước mặt họ.

Ông Fauvel ngạc nhiên trước thái độ bất ngờ của lão Clameran, một thái độ trái ngược hoàn toàn với vẻ kiêu kỳ thường ngày của lão ta, đến nỗi ông ngạc nhiên chỉ biết ấp úng vài câu:

- Vâng, quả là sáng nay những lời ám chỉ của ngài…

- Sáng nay tôi đã quá giận mà mất khôn. Tôi rất lấy làm tiếc về điều đó.

Ông Fauvel thực sự cảm động. Vả lại ông là người độ lượng. Thế là ông đưa tay cho Clameran và bảo:

- Thưa ngài, chúng ta hãy quên đi tất cả.

Hai người nói chuyện thân mật với nhau vài phút. Lão Clameran giải thích tại sao lão lại cần tiền gấp như vậy. Rồi, đến khi rút lui, lão thông báo rằng lão muốn xin phép bà Fauvel được lên thăm bà.

- Có thể sẽ là vô ý, - Lão tỏ ra e ngại nói. - Khi mà bà vừa phải trải qua cơn buồn phiền sáng nay.

- Ồ! Chẳng có gì phải e ngại đâu. Thậm chí tôi còn cho rằng chuyện trò một chút có thể làm cho bà ấy khuây khỏa, còn tôi, tôi đang buộc phải đi giải quyết cái vụ việc tệ hại này đây.

Bà Fauvel đang ở trong căn phòng khách nhỏ mà tại đó hôm qua Raoul đã dọa là sẽ tự tử. Bà đang đau khổ nửa nằm nửa ngồi trên sofa. Còn Madeleine thì ngồi bên bà. Khi anh hầu vào báo là có hầu tước Clameran tới thăm thì cả hai hốt hoảng ngồi bật dậy như gặp phải ma. Trong lúc leo cầu thang lên nhà, lão Clameran đã kịp thời tạo cho mình một bộ mặt khác. Lúc chia tay ông Fauvel lão có bộ mặt gần như vui vẻ, giờ đây lão đã tỏ ra nghiêm trang và buồn rầu. Lão chào hai người đàn bà, họ mời lão ngồi nhưng lão vẫn đứng.

- Xin lỗi bà và cô là tôi đã dám làm phiền bà và cô trong lúc sầu não như thế này, nhưng tôi có một nghĩa vụ cần phải thực hiện.

Hai người đàn bà im lặng như đang chờ đợi lời giải thích thì ông ta hạ giọng nói tiếp:

- Tôi đã biết tất cả!

Bà Fauvel làm một cử chỉ ngắt lời. Bà biết là lão đang sắp nói ra cái điều bí mật mà bà muốn giấu cô cháu gái. Nhưng Louis không muốn để ý đến bà. Lão có vẻ như chỉ để ý đến Madeleine khi nghe nàng nói:

- Ông trình bày đi!

- Mới cách đây một tiếng đồng hồ tôi mới được biết rằng tối qua Raoul đã dùng vũ lực xấu xa bắt mẹ mình giao chìa khóa két bạc và lấy đi 350.000 franc.

Madeleine đỏ mặt lên vì giận và xấu hổ. Nàng túm lấy hai tay bà Fauvel lắc mạnh:

- Có đúng như vậy không?

- Chao ôi! - Bà Fauvel rụng rời rên rỉ.

Madeleine đứng lên tỏ ra hoảng hốt trước sự yếu đuối xấu xa ấy.

- Bác đã để cho người ta kết tội anh Prosper, bác đã để cho người ta làm nhục anh ấy!

- Xin lỗi cháu!… - Bà Fauvel thều thào. - Bác sợ, thằng Raoul nó muốn tự tử. Với lại, cháu không biết được rằng chính cậu Prosper và nó đã thông đồng với nhau.

- Ôi! - Madeleine phẫn nộ kêu lên. - Người ta nói thế mà bác cũng tin!…

Clameran xen vào:

- Đáng tiếc là bà bác cô không vu cáo anh Bertomy đâu.

- Bằng chứng đâu? Thưa ông! Bằng chứng đâu.

- Raoul đã thú nhận.

- Raoul là một thằng khốn nạn.

- Đúng thế. Nhưng ai đã cho cậu ta biết mật mã? Ai đã để sẵn tiền vào két? Chính là anh Bertomy.

Những lời bác bỏ ấy có vẻ không hề lay chuyển nổi Madeleine. Nàng nói mà không hề giấu giếm nỗi khinh bỉ ghê tởm:

- Và bây giờ ông biết khoản tiền ấy ra sao rồi chứ?

Với ánh mắt của nàng, câu hỏi ấy có nghĩa là: “Ông là kẻ chủ mưu của vụ trộm, vậy ông phải là người chứa chấp của ăn cắp.” Câu hỏi xúc phạm của cô gái mà lão yêu ấy đã làm cho lão bị tổn thương đến mức tái mặt đi. Nhưng lão vẫn không bối rối, lão nói tiếp:

- Thưa tiểu thư, một ngày nào đó cô sẽ phải hối tiếc vì đã đối xử với tôi tàn nhẫn như vậy. Tôi đã hiểu rõ ý nghĩa chính xác câu hỏi của cô. Ồ! Cô đừng mất công chối cãi.

- Thưa ông, tôi chẳng chối cãi gì cả.

- Madeleine! - Bà Fauvel run rẩy thều thào vì thấy nàng dám khiêu khích những dục vọng xấu xa của con người đang nắm giữ số phận của bà. - Madeleine, cháu hãy thương bác! …

- Phải, - lão Clameran buồn rầu nói. - Tiểu thư thật là tàn nhẫn. Cô đã nhẫn tâm trừng phạt một con người tử tế mà sai lầm duy nhất của ông ta chỉ là tuân theo ý nguyện cuối cùng của một người anh trai đã khuất, và giờ đây, sở dĩ tôi đang có mặt ở đây chỉ là vì tôi tin vào tình đoàn kết của tất cả mọi thành viên trong một gia đình.

Y thong thả rút trong túi áo ra mấy bó tiền giấy và đặt lên bệ lò sưởi:

- Thằng Raoul đã ăn cắp 350.000 franc. Khoản tiền ấy đây. Nó trị giá hơn một nửa tài sản của tôi. Tôi sẵn lòng trao cả số còn lại của tôi để được tin chắc rằng tội lỗi này sẽ là tội lỗi cuối cùng.

Vì không phải là người từng trải để có thể hiểu được ý đồ táo tợn và đơn giản của lão Clameran, nên Madeleine tỏ ra sửng sốt. Mọi dự đoán của nàng đã bị sai lệch. Trái lại, bà Fauvel coi việc hoàn lại tiền này là một sự giải thoát. Bà nắm tay lão Clameran nói:

- Cảm ơn ông, cảm ơn, ông thật tốt quá.

Niềm vui rạng rỡ ánh mắt Louis. Nhưng lão hân hoan quá sớm. Một phút suy nghĩ đã làm cho Madeleine lấy lại thái độ nghi ngờ. Nàng cảm thấy sự vô tư này không xứng với một người mà nàng cho là không thể có được lòng hào hiệp. Và nàng thoáng nghĩ là chắc hẳn lão đang che giấu một cái bẫy. Nàng liền hỏi:

- Chúng tôi sẽ làm gì với số tiền này?

- Bà và cô trả nó cho ông Fauvel, thưa tiểu thư.

- Chúng tôi ấy à, thưa ông, và trả như thế nào? Trả lại có nghĩa là phải tố giác Raoul, nghĩa là sẽ làm hại bác tôi. Thưa ông, ông hãy lấy lại tiền đi.

Lão Clameran rất tế nhị nên không muốn nài nỉ nữa, y nghe theo và có vẻ như muốn rút lui:

- Tôi hiểu sự từ chối của cô. Tôi sẽ phải tìm cách khác vậy. Nhưng thưa tiểu thư tôi không thể ra về mà không nói với cô rằng thái độ bất công của cô đã làm tôi đau khổ đến mức nào. Có thể sau khi cô đã hạ cố ban cho tôi lời hứa hôn thì tôi còn dám hy vọng được cô đón tiếp nữa không ạ?

- Tôi sẽ giữ lời hứa, thưa ông, nhưng chỉ khi nào ông cho tôi sự bảo đảm. Không thì thôi.

- Sự bảo đảm ư?… Bảo đảm gì? Cô làm ơn nói cho tôi biết.

- Ai dám cam đoan với tôi rằng sau cuộc hôn nhân… của tôi thì Raoul sẽ không tới đe dọa bà bác tôi nữa? Của hồi môn của tôi sẽ ra sao đối với một con người mà trong vòng bốn tháng đã phung phí hơn 100.000 franc? Chúng ta hãy làm một cuộc mặc cả. Tôi nhận lấy ông làm chồng để đổi lấy danh dự và mạng sống của bà bác tôi. Nhưng trước khi cam kết tôi phải hỏi: sự đảm bảo của ông đâu?

- Ồ! Tôi sẽ cho cô sự bảo đảm để cô thấy thiện ý của tôi. Than ôi! Cô nghi ngờ lòng thành tâm của tôi. Tôi phải làm gì để chứng minh cho cô thấy? Tôi phải cứu anh Bertomy chứ?

- Cảm ơn lòng tốt của ông. - Madeleine khinh bỉ đáp. - Nếu anh Prosper có tội thì cứ để cho anh ấy chết, còn nếu anh ấy vô tội thì Chúa sẽ che chở cho anh ấy.

Bà Fauvel và cô cháu đứng dậy, đó là dấu hiệu họ muốn đuổi khách.

Clameran rút lui và tự nhủ: "Thật là một người có bản lĩnh! Thật là một tâm hồn kiêu hãnh! … Nàng dám đòi hỏi sự đảm bảo của ta!… Chà! Giá mà ta không yêu nàng đến thế! Nhưng mà ta yêu nàng, và ta muốn được nhìn thấy cô nàng kiêu ngạo này quỳ dưới chân ta… Nàng đẹp quá!… Đúng thế! Càng khốn cho thằng Raoul.”

Clameran chưa bao giờ bực mình như hôm nay. Nghị lực phi thường của Madeleine vừa làm cho lão bỏ lỡ mất một cú bất ngờ. Lão có quá nhiều kinh nghiệm nên không dám tự phụ là từ nay lão có thể làm cho một cô gái quả quyết như thế phải sợ hãi. Lão hiểu rằng không cần phải biết ý đồ của lão mà nàng cũng đã cảnh giác rồi nên nàng không ngạc nhiên cũng chẳng bị lừa dối. Hơn nữa, lão biết rằng nàng sẽ khống chế bà Fauvel và sẽ bảo vệ bà chống lại lão. Đúng lúc lão tưởng là mình thắng cuộc thì lại xuất hiện một đối thủ mới. Thế là lão lại phải chơi thêm một ván bài nữa. Rõ ràng là Madeleine rất trung thành với bà bác mình, nhưng cũng chắc chắn rằng nàng đã quyết là chỉ hy sinh một cách có ý thức chứ không phải phó mặc mình cho những lời hứa bấp bênh.

Nhưng làm thế nào để cho nàng sự bảo đảm. Làm thế nào để đảm bảo một cách công khai và thật sự cho bà Fauvel khỏi bị Raoul quấy rầy? Tất nhiên là một khi Clameran đã lấy Madeleine, Raoul đã trở nên giàu có, thì bà Fauvel sẽ không phải lo lắng nữa. Nhưng làm thế nào để chứng minh điều đó cho Madeleine? Clameran suy nghĩ mãi mà vẫn không tìm ra giải pháp.

Nhưng Clameran không phải là loại người dễ ngần ngại. Khi lão gặp phải một tình huống khó giải quyết thì lão liền nghĩ cách triệt bỏ nó. Raoul đang làm cho lão vướng víu khó chịu, vậy thì dứt khoát lão phải tống khứ nó đi. Tuy nhiên tống khứ được cái tay ma lanh này không phải dễ. Nhưng lão đã quyết rồi. Madeleine càng khinh ghét lão thì lão lại càng yêu nàng. Lão muốn chiếm nàng bằng được. Dù sao thì cái đầu óc bệnh hoạn của lão vẫn còn có chút minh mẫn. Lão quyết định là trước khi hành động lão phải đợi xem kết cục của vụ án Prosper ra sao đã. Với lại, lão đang mong được gặp lại bà Fauvel hoặc là Madeleine, vì lão tin rằng thế nào họ cũng sẽ yêu cầu được nói chuyện với lão.

Nhưng về điểm này lão đã nhầm, Madeleine đã sáng suốt nhận định rằng tạm thời hai kẻ tòng phạm kia sẽ không dám đi xa hơn nữa. Nàng hiểu rằng lúc này nếu nàng có kháng cự thì chắc chắn là sẽ không gây tai hại hơn so với việc chịu khuất phục một cách hèn nhát. Thế là nàng quyết định là sẽ lãnh hoàn toàn trách nhiệm về phần mình, sẽ thuyết phục bà Fauvel phải tỏ ra cương quyết hơn. Cho nên sau cuộc gặp nói trên với Louis de Clameran, hai người đàn bà quyết định không hành động gì nữa.

Trong thâm tâm bà Fauvel vẫn không hết yêu Raoul và cho rằng Prosper đã quyến rũ và lôi kéo con mình. Còn Madeleine thì trái lại, nàng tin chắc là anh vô tội. Nàng tin chắc đến nỗi khi biết là anh sẽ được tự do, nàng đã dám xin ông bác mình 10.000 franc để gửi cho anh vì nghĩ là anh sẽ chẳng còn đồng nào mà tiêu nữa. Sở dĩ trong bức thư ghép bằng chữ in nàng đã khuyên Prosper trốn ra nước ngoài là vì nàng biết rằng anh khó mà sống được ở trong nước nữa. Vả lại, nàng tin rằng một ngày nào đó nàng sẽ phải lấy lão Clameran, và nàng không muốn phải nhìn thấy người mà nàng đã yêu.

Thế nhưng trong lúc này, khi Madeleine đã có một hành động hảo tâm như vậy thì hai bác cháu nàng lại đang vướng phải những khó khăn không thể gỡ nổi. Hiện thời vì thằng Raoul mà họ đang phải vay nợ chồng chất và đã đến kỳ thanh toán. Mặt khác, mặc dù cả hai đã cố nhịn cả mùa đông không đi hội đi hè để tránh phải tiêu xài, vậy mà bây giờ họ cũng buộc phải có mặt tại buổi vũ hội do anh em ông Jandidier tổ chức, vì hai ông này là bạn thân của ông Fauvel.

Làm sao mà đi dự hội được, mà khốn thay đó lại là một buổi vũ hội hóa trang? Họ lấy đâu ra tiền để may váy áo? Đã một năm nay họ đã nợ tiền công bà thợ may rồi. Liệu bà ta có cho nợ nữa không?

Rất may là cô hầu phòng mới của Madeleine là Palmyre Chocareille đã cứu nguy cho hai bác cháu nàng. Không đợi để phải nhờ, cô đã giới thiệu cho họ một bà thợ may mới hành nghề nhưng rất thành thạo và có vốn làm ăn, bà ta sẵn sàng cho họ nợ tiền, với hy vọng là nhờ họ mà bà ta sẽ được nổi tiếng và đắt khách.

Nhưng không phải chỉ có thế. Cả hai bác cháu đều không thể đi dự hội mà không có một đồ nữ trang nào. Khốn nỗi tất cả đồ nữ trang của họ đều đã bị Raoul đem ra hiệu cầm đồ và giữ tất giấy biên nhận rồi. Thế là Madeleine nảy ra ý định tới gặp Raoul hỏi xin y một ít tiền mà y vừa ăn cắp để chuộc lại đồ nữ trang. Nàng nói ý đồ đó cho bà bác mình và bảo:

- Bác hẹn gặp Raoul đi, anh ta sẽ không dám từ chối bác đâu, rồi cháu sẽ đi thay bác…

Và quả thực, ngày hôm sau, cô gái quả cảm đã bất chấp tiết trời khắc nghiệt thuê xe ngựa đi thẳng đến làng Vésinet. Nàng không ngờ ông Verduret và Prosper đã đuổi theo để được chứng kiến cuộc gặp của nàng với Raoul.

Nhưng ý đồ táo bạo của Madeleine đã không có kết quả. Raoul tuyên bố là y đã chia tiền cho Prosper rồi. Còn phần của y thì y đã tiêu sạch. Thậm chí cả giấy biên nhận cầm đồ y cũng không muốn trả lại, Madeleine đã phải cương quyết đòi mới lấy lại được mấy thứ không đáng giá là bao.

Sự từ chối đó chính là do Clameran đã ra lệnh. Lão hy vọng là trong cơn quẫn bách họ sẽ phải cầu cứu đến lão. Raoul phải nghe theo lão, nhưng chỉ sau khi hai người đã cãi nhau kịch liệt mà Joseph Dubois, người hầu mới của Clameran, đã được chứng kiến.

Lúc này là lúc hai kẻ tòng phạm rơi vào cảnh bất hòa cùng cực. Clameran đang tìm mọị cách nếu không phải là lương thiện thì chí ít cũng ít nguy hiểm để thoát khỏi Raoul, còn tên vô lại trẻ tuổi thì cũng đã linh tính đoán được ý đồ thân thiện của ông bạn già.

Nhưng chỉ khi tin chắc rằng có một mối nguy hiểm lớn đang đe dọa chúng thì chúng mới tạm thời hòa giải với nhau, mối nguy hiểm đó chúng đã cảm nhận thấy tại buổi vũ hội ở nhà hai anh em ông ]andidier

Cái anh hề bí ẩn hôm ấy là ai vậy? Người mà sau những câu nói bóng gió về nỗi bất hạnh của bà Fauvel đã bảo lão Louis bằng một giọng khác thường: “Tôi là bạn của anh trai Gaston của ngài.”

Chúng không thể đoán được anh ta là ai, nhưng chúng thấy rất rõ rằng anh ta là một kẻ thù nguy hiểm đến nỗi khi ra khỏi vũ hội chúng đã định đâm chết anh.

Khi theo dõi anh và bị phát hiện, chúng trở nên hoảng sợ. Clameran thì thào:

- Cẩn thận, chúng ta sẽ nhanh chóng biết được người này là ai.

Lúc ấy Raoul đã thử thuyết phục lão từ bỏ Madeleine. Nhưng lão quát lên:

- Không, ta sẽ lấy được nàng, nếu không ta sẽ không sống nữa…

Chúng hiểu rằng nếu chúng biết trước mọi chuyện thì người ta khó có thể bắt được chúng. Chỉ có điều chúng không biết ai là người đã dò ra dấu vết chúng.