ôi đang đi trên phố Stambul, từ Êminônhiu đến Karakiô. Đến chỗ cầu Galatxki bỗng tôi nghe có tiếng kêu:

- Hắn chạy rồi!...

- Hắn chạy rồi!...

Có những tiếng còi “tuýt” lên, tiếng chân cảnh sát chạy rầm rập. Trên cầu một đám đông đang chen lấn. Giao thông bị tắc.

Những người qua đường hỏi nhau:

- Chuyện gì vậy?

- Đã xảy ra chuyện gì?

Có người giải thích:

- Cảnh sát đã để xổng một gã điên.

Một người khách đi đường tiến lại gần tôi:

- Hừ, để xổng một thằng điên! Cứ làm như ông với tôi là những người tỉnh táo lắm không bằng! Ông thấy không, gã điên đã chạy thoát khỏi họ! Gây náo loạn lên bây giờ cũng vô ích!

Biết trả lời anh ta thế nào? Tôi chỉ cười đáp lại. Chúng tôi đi cạnh nhau. Hóa ra anh ta là một người nói chuyện thú vị, anh ta kể vài chuyện hài hước sắc sảo về những người điên. Những chuyện anh ta rất đặc sắc, và anh ta là người có tài kể chuyện hóm hỉnh. Không thể nào không cười được. Anh ta không phải là người bạn đường, mà đúng là một người hiếm có: hoạt bát, dễ thương, khả ái...

- Còn chuyện này không biết ông đã nghe chưa? Những người ở ngoài hàng rào hỏi một gã đang đi dạo trong sân một nhà thương điên: “Trong ấy có bao nhiêu người thế?” - “Thế còn các vị ở ngoài ấy có bao nhiêu người? - Gã điên hỏi lại”. Chẳng hạn, ông hay để ý cái ông khách đi đường kia xem.

Tôi nhìn người đi đường mà anh ta chỉ.

- Biết đâu, chính hắn là gã điên bỏ trốn. - Anh ta cười khẩy.

Rất có thể. Vì không thể cho cái nhân vật kỳ quặc ấy là người bình thường được. Anh ta chau mày, vung tay, làm các điệu bộ như là đang cãi nhau với ai, nói ra những câu, lúc to, lúc thì thầm, lúc thì như người hùng biện. Còn gì nữa, rất có thể anh ta là kẻ điên đích thực nhất. Rõ ràng, anh ta là người đã trốn khỏi cảnh sát.

- Ta đi về đồn báo đi - Tôi nói - Để họ bắt hắn ta lại.

- Không, bây giờ anh hãy thử nhìn cái người này xem.

Tôi ngoái đầu lại và nhìn thấy một người đàn ông tóc đen tuổi trung niên: anh ta bước nhanh trên vỉa hè và cứ cười sằng sặc. “Có cái gì mà cười chứ!”. Tôi nghĩ bụng. Bất ngờ mặt anh ta méo mó hẳn lại. Người đàn ông tóc đen dừng lại, bắt đầu giơ ngón tay đếm đếm cái gì, sau đó lại cười sằng sặc.

- Hắn đấy - Tôi nói thầm vào tai anh bạn quen - Có thể chính hắn là gã điên ấy đấy! Ta đi báo cảnh sát nhanh lên để họ bắt giữ hắn!

Anh bạn đi đường của tôi quả là người bình thản hiếm có.

- Không cần - Anh ta mỉm cười - Tốt hơn ông hãy lắng nghe xem hai người công dân đáng kính của thành phố ta này đang nói gì.

Trước mặt chúng tôi có hai người đang vừa đi vừa nói chuyện rất to. Cả hai đều ăn mặc sang trọng, tóc đã điểm bạc.

Tôi lắng nghe. Một người nói:

- Anh hãy tóm cổ gã đểu cáng ấy và hỏi: “Chanh giá bao nhiêu? Cái gì?... Năm mươi xu?!... A, được rồi, lại đây, đồ gian thương!” Thế là không cần điều tra và xét xử gì hết, anh hãy treo cổ gã đó ngay trên cái cầu này. Không cần nhiều, chỉ cần treo cổ hai, ba thằng lên là trong nước hết sạch bọn đầu cơ tích trữ! Sau đó anh lại đi và nhìn thấy một người bán rau mùi. Anh hỏi: “Bao nhiêu một mớ? Cái gì?... Mười xu?... Sao lại những mười xu?! A, cái đồ hút máu người không biết xấu hổ! Treo cổ ngay cái tên chó đẻ này!” Tôi cam đoan với anh, sau những biện pháp ấy mọi tên đầu cơ tích trữ sẽ biến hết!

Người đàn ông kia, không quan tâm đến những gì người bạn vừa nói, khăng khăng nói ý nghĩ của mình:

- Ôi, búp bê của anh!

Và đến đây xảy ra một chuyện bậy bạ nhất. Có hai kẻ nhảy xổ vào một người phụ nữ. Nàng cầm lấy túi xách chống trả lại, nhưng chống làm sao được! Nàng bắt đầu kêu:

- Cứu tôi với!... Cứu tôi với!...

Hai lên mất dạy đè nàng xuống bậc thang.

- Chúng ta còn đứng đây làm gì? - Tôi kêu - Chúng đấy, hai thằng điên bỏ trốn đấy! Còn nghi ngờ gì nữa!

Chúng tôi bỏ đi để khỏi nhìn cái cảnh ghê tởm ấy. Người bạn đường của tôi lại bắt đầu kể những chuyện khôi hài về những kẻ điên. Tôi cười sằng sặc như gã dở hơi.

Đã đến Karakiô. Bất ngờ hai viên cảnh sát xông lại khóa tay anh bạn đồng hành của tôi.

- A, tóm được mày rồi nhé! Làm bọn tao tìm hết hơi! Thôi, đi mau, đồ ngợm!

- Chúc anh mọi điều tốt lành. - Anh ta nói khi chia tay tôi.

Tôi muốn đi theo anh đến nơi người ta giải anh đến. Nhưng chỉ muốn thế thôi, chứ tôi không đi.

Tôi hét với theo anh:

- Tạm biệt, anh bạn!