húa nhật, 17 tháng tư

Trong khi Nils đang phiêu lưu trên lưng đàn ngỗng trời thì ở hồ Tåkern, Jarro, chú vịt trời con bị kẹt lại. Nó yếu quá không theo nổi chuyến bay, bị rơi, và được Per Ola, con trai người chủ trại, đón về. Mấy hôm sau, nó đã lại sức để có thể bay quanh trong phòng. Bà chủ vuốt ve nó không rời tay, và Per Ola chạy khắp sân, hái cho nó những ngọn cỏ vừa mới nhú ra khỏi đất. Jarro tự nhủ rằng, dù nay nó đã đủ sức để có thể bay ra hồ Tåkern, nó vẫn không muốn từ biệt loài người, mà sẽ ở lại với họ suốt đời.

Ngày hôm sau, mới mờ sáng, bà chủ buộc vào Jarro một thứ dây thít chặt đôi cánh nó lại. Rồi bà giao nó cho anh người nhà đã bắt được nó trong sân. Người này cặp nó vào nách đem xuống hồ Tåkern.

Băng đã tan trong khi Jarro ốm. Những cây sậy già năm ngoái đã khô, vẫn còn lại dọc bờ hồ và các đảo, và những mầm xanh đã nhú lên trên mặt nước. Hầu hết các loài chim di cư đều đã trở về. Những chiếc mỏ khoằm của chim dẽ gà chĩa ra giữa các cây sậy. Những chim cốc trắng có mào, bơi đây bơi đó, đã thay vòng lông mới quanh cổ; và những chim mỏ nhát đang nhặt cỏ, tích lại để làm tổ.

Anh người nhà xuống một chiếc thuyền. Anh để Jarro vào lòng thuyền, và đẩy ra giữa hồ. Jarro đã có thói quen chờ đợi ở loài người toàn những sự tốt lành. Nó bảo con chó Cesar đi cùng: “Tôi biết ơn anh người nhà đem tôi ra ngoài hồ quá! Nhưng anh ta đừng ngăn trở hoàn toàn không cho tôi nhúc nhích thế này thì hơn, vì tôi có ý định bay đi đâu!”.

Cesar chẳng đáp lại Jarro lấy một lời. Sáng hôm ấy Cesar này thật rất ít ba hoa.

Cái việc mà Jarro thấy hơi khác thường là anh người nhà đã mang theo cả súng. Nó không thể tin rằng một trong những con người trung hậu ở trong trại ấy lại muốn bắn vào những con chim. Hơn nữa Cesar đã nói với nó là người ta không săn bắn vào mùa này trong năm.

“Giờ là thời gian cấm săn, dù việc cấm ấy tất nhiên chẳng liên quan gì đến mình”, Cesar nói.

Trong lúc ấy anh người nhà đã đến tận một hòn đảo nhỏ lầy lội, chung quanh toàn là sậy. Anh ta bước ra khỏi thuyền, bẻ những thân sậy úa, xếp lên thành một đống, rồi ngồi yên vị ở phía sau. Jarro được cởi sợi dây trói cánh và buộc vào thuyền bằng một sợi dây dài, nên có thể đi lại trên mặt nước.

Bỗng nó trông thấy vài con vịt non, trước đây đã cùng nó tung tăng trên hồ, đi về khắp mọi hướng. Chúng còn ở cách khá xa, nhưng Jarro đã kêu to lên gọi. Chúng đáp lời, và một đàn vịt bay rất đẹp đến gần hòn đảo. Đàn chưa đến thật gần thì Jarro đã bắt đầu kể cho chúng nghe việc mình được cứu mạng kì diệu, nói cho chúng biết lòng phúc hậu của loài người. Đúng lúc đó, hai tiếng súng nổ sau lưng nó. Ba con vịt rơi xuống chết trong đám sậy, và Cesar lao đến bắt.

Thế là Jarro hiểu ra.

Người ta đã cứu sống nó để dùng nó làm con mồi nhử những con chim khác. Và mưu mẹo xảo quyệt đã thành công. Ba con vịt đã chết bởi tại nó. Nó tưởng là phải chết đi vì xấu hổ. Nó nghĩ là chính bạn Cesar của nó cũng nhìn nó khinh bỉ. Và khi cùng nhau trở về nhà, con vịt không dám nằm cạnh con chó nữa.

Ngày hôm sau, người ta lại đem Jarro ra mặt hồ.

Lần này cũng vậy, chẳng mấy chốc nó thấy mấy con vịt. Nhưng mà thấy chúng bay về phía nó, nó kêu lên bảo chúng: “Đi đi! Đi đi! Cẩn thận! Đi nơi khác đi. Một người đi săn nấp sau đống sậy. Tôi ở đây chỉ để làm mồi!”

Và thế là Jarro đã ngăn được những con vịt bay vào tầm súng. Nó chỉ hơi còn chút thời gian để nhấm nháp một mầm cỏ non, vì quá bận theo dõi khắp chung quanh. Một con chim nào đến gần là nó kêu lên báo động. Nó báo cho cả những con cốc trắng có mào biết mối nguy đang đe dọa, dù nó ghê tởm bọn cốc trắng vì chúng thường đánh đuổi vịt ra khỏi những nơi trú ẩn tốt nhất. Nhưng mà Jarro không muốn là nguyên nhân gây ra chết chóc cho một con chim nào cả. Nhờ việc cảnh giới chu đáo của Jarro mà anh người nhà trở về trại, không bắn một phát súng nào. Điều đó không ngăn được Cesar tỏ vẻ kém bực mình hơn hôm trước. Và, tối đến, nó ngậm Jarro vào mõm, mang lại cạnh lò sưởi, và để cho vịt ngủ giữa hai chân trước của nó. Nhưng Jarro không thấy vui ở trại này nữa. Trái lại, nó hết sức khổ sở. Nó xót xa trong lòng khi nghĩ rằng loài người không bao giờ thương yêu nó cả. Khi bà chủ hay đứa con trai của bà đến vuốt ve nó thì nó đút mỏ xuống dưới cánh và giả vờ ngủ.

Từ nhiều hôm rồi Jarro làm cái dịch vụ đáng buồn của nó trên mặt hồ, và người ta đã biết nó trên suốt cả hồ Tåkern.

Nhưng một buổi sáng, trong khi theo thường lệ nó kêu: “Cẩn thận, các chim ơi! Đừng đến gần tôi! Tôi chỉ đứng đây để nhử các bạn!”, thì một cái tổ chim cốc trắng bỗng bồng bềnh đến tận chỗ mà Jarro bị buộc. Đó chẳng phải là một vật gì lạ lùng. Cái tổ này có từ năm trước, và những tổ cốc trắng đều làm khéo để có thể nổi trên nước như những chiếc tàu. Và như thế thường cũng xảy ra việc những tổ bị dòng nước nào đó cuốn mãi ra ngoài khơi.

Nhưng Jarro bất động, lặng nhìn chiếc tổ ấy, vì tổ đến thẳng phía hòn đảo. Có thể nói là có ai đó đang hướng tổ đi.

Cái tổ đến gần, và Jarro trông thấy một con người bé tí, bé nhất xưa nay trong các con người mà nó đã gặp. Con người ngồi trong tổ cốc và chèo với hai cành cây con. Con người bé nhỏ đó kêu lên bảo Jarro: “Nhảy xuống nước đi, nếu có thể, Jarro, và hãy sẵn sàng để bay lên! Cậu sắp được cứu thoát!”

Lát sau, chiếc tổ cốc trắng cặp bờ nhưng người chèo bé nhỏ không nhảy xuống đất, mà cứ ngồi im giữa những cành cây con và cọng cỏ. Về phần Jarro cũng vậy, có thể nói là chẳng cử động chút nào. Nó gần như bị tê liệt vì sợ người ta phát hiện ra kẻ đến giải phóng cho nó.

Các việc đầu tiên xảy ra lại là việc một đàn ngỗng trời bay đến. Jarro trấn tĩnh lại, và kêu to báo cho đàn ngỗng biết mối nguy. Tuy vậy, đàn ngỗng vẫn cứ bay trên bờ hồ lầy lội nhiều lần; bay khá cao ở hẳn ngoài tầm súng, nhưng anh người nhà không thể chống lại được nỗi cám dỗ, cũng bắn vài phát về phía ngỗng.

Mấy phát súng ấy vừa nổ là con người bé nhỏ nhảy ngay xuống đất, rút một con dao tí xíu ra khỏi vỏ và cắt gọn những dây buộc Jarro “Bay nhanh đi, Jarro, trước khi người kia nạp lại đạn!”. Nó kêu lên trong khi chính nó cũng lại nhảy vào chiếc tổ cốc trắng và cố sức chèo, ra xa khỏi bờ.

Người đi săn mải nhìn theo đàn ngỗng và không để ý đến việc cứu thoát Jarro; Cesar chú ý hơn đến mọi sự xảy ra, liền lao vào Jarro và tóm lấy cổ nó, đúng lúc mà nó vừa xòe cánh ra.

Jarro kêu lên một tiếng thảm thương, nhưng con người bé nhỏ đã cứu thoát nó, bình tĩnh bảo Cesar: “Nếu mày thực sự là con chó lương thiện như trông vẻ ngoài của mày, thì mày không thể có lòng thèm muốn giữ lại đây một con chim trung hậu để nó lôi kéo bao nhiêu con khác vào chỗ chết như thế”.

Nghe những lời đó, Cesar cong cái môi trên lên, nhăn mặt một cái thật xấu, nhưng nó nhả Jarro ra tức thì: “Bay đi, Jarro,” nó nói. “Thật ra chẳng phải mày sinh ra để làm con mồi; và cũng không phải là chủ ý của tao muốn giữ mày lại để làm việc ấy, mà chỉ vì không có mày thì nhà cửa sẽ thật là trống trải!”