uổi trình diễn vở kịch ngôi nhà của búp bê đã thành công rực rỡ. Bà Xô-vin vô cùng thích thú, cứ khen lấy khen để bằng những lời lẽ hoa mỹ quá đáng khiến cho ông Gia-côp Oen-sơ lúc đó đứng bên cạnh bà ta phải nắm tay lại và nhìn một cách căm giận vào cái cổ trắng và béo núc của bà như muốn bóp nghiến lấy. Đa-vơ Hác-nây cũng nhiệt liệt khen ngợi vẻ đẹp của vở kịch, nhưng lão lại phê bình cái triết lý của Nôra và trịnh trọng tuyên bố rằng Toóc-van là con người ngu xuẩn nhất trên trái đất này. Chính tiểu thư Moúc-ti-mơ cũng nhận rằng các diễn viên đã nâng cao tác phẩm nghèo nàn của íp-sen lên. Còn Măc CacTy, ông không phê phán gì Nôra, cô cháu thân thiết của ông, nhưng ông lại rỉ tai với ủy viên công chứng vàng rằng vở kịch có thể còn thành công hơn nửa nếu bổ sung thêm một ca khúc nhẹ nhõm hoặc một điệu múa nữ bốn người nào đó.

Măc CacTy và Hac-nây chào Phrôna rồi đi ra ngoài dưới bầu trời đầy sao để đi đến quán rượu.

Grê-gô-ry Xanh Vanh-xăng thở dài nhẹ nhõm:

- Thế là cuối cùng?

- Cuối cùng làm sao? Phrôna ngạc nhiên hỏi.

- Cuối cùng là tôi đã tìm được cơ hội để bày tỏ với cô sự khâm phục của tôi trước tài năng của cô. Diễn xuất của cô ở cảnh cuối đạt đến mức tôi cứ tưởng như suốt đời mình sẽ không còn bao giờ nhìn thấy cô nữa.

- Thật tội nghiệp cho ông.

- Cô đừng cười. Hiệu quả của cảnh đó rất kinh khủng.

- Thật ư?

- Xin bảo đảm với cô như vậy. Tôi cứ tưởng như dang sống trong đời thực. Cô không phải là Nôra nữa mà là Phrôna và tôi cũng không còn là Toóc-van mà thành Gri-gô-ri khi cô bước ra khỏi sân khấu với cái mũ trên đầu và túi hành trang, tôi sợ không thể diễn tiếp nổi cho đến cuối màn kịch khi cánh cửa xập lại sau lưng cô. Mãi đến khi màn buông xuống tôi mới hết bàng hoàng và nhắc tôi trở về thực tế: tôi đã chạy theo cô trước con mắt của khán giả.

- Thật ngạc nhiên, diễn viên đôi khi nhập vai đến như đang sống ngoài đời!

- Không biết có phải?...

Hai người yên lặng đi bên nhau. Phrôna vẫn còn đang trong trạng thái ngây ngất vì vẻ đẹp của vở kịch và tình cảm nhân vật mà cô thủ vai gây ra. Hơn nữa, cô cũng đang có những ý nghĩ của một phụ nữ khi sắp bước vào phút gắn bó hơn với một người đàn ông.

Lại một lần nữa, một vệt sáng rất lớn vạch lên trời một đường ngoằn ngoèo, ánh sáng rực rỡ và đi rất xa, tung ra khắp mọi phía những dải lửa bay lên đến tận chín tầng mây rồi hạ xuống ở đường chân trời. Cuối cùng, rạng đông bắc cực bừng lên rạng rỡ.

Trong giây phút huy hoàng đó, sự lặng lẽ của mặt đất bỗng bị phá tan bởi những tiếng hú dài của 10 ngàn con chó giống sói. Phrôna chợt rùng mình nên Xanh Vanh-xăng đã quàng tay qua ngang lưng cô; vì sự đụng chạm đó một cảm giác ớn lạnh mơ hồ, dễ chịu xâm chiếm cô cho nên cô đã thu mình sát vào người Xanh Vanh-xăng. Tiếng chó hú vẫn vang vọng như một dàn hòa tẩu và rạng đông bắc cực vẫn tung lên trời đủ mọi màu sắc.

- Anh có cần phải nói không em? Gã thì thầm.

Cô tựa đầu vào vai Xanh Vanh-xăng và hai người cùng nhìn lên bầu trời nhuốm ánh đỏ trên đó còn điểm những ngồi sao lờ mờ sắp khuất hẳn. Cả không gian tràn ngập trong một thứ ánh sáng kỳ ảo, màu sắc luôn luôn biến đổi như tuân theo một nhịp điệu. Rồi bầu trời lại bao trùm một màu đỏ tía và sau đó, bàn tay vô hình của người thợ dệt lại như đan qua đan lại những đường chỉ và giăng lên một bức màn the mong manh, lấp lánh trước bóng đêm ngỡ ngàng.

Bỗng nhiên một dải mây đen ập đến phá tan bức tranh hài hòa đó. Những đám mây đen từ phía vực đùn lên rồi tụ lại và cảnh sắc thần tiên dần dần biến mất nơi chân trời. Bóng tối lại bao phủ, từng ngôi sao một lại tiếp nối nhau mọc lên và lũ chó giống sói lại bắt đầu cất tiếng hú.

- Em thân yêu, anh chẳng có gì nhiều để tặng em, Chỉ một chút tài sản đơn sơ của con người phiêu lãng. Gã đàn ông trẻ tuổi ấy thủ thỉ bên tai Phrôna bằng một giọng pha chút cay đắng.

Phrôna nắm lấy bàn tay anh ta đặt lên ngực mình:

- Grê-gô-ri, với anh, em chỉ cần một mái lều và chút lương khô!