uộc hội nghị quân chính của sư đoàn Chiến Thắng kéo dài tới bốn giờ chiều. Giữa lúc mọi người đang sôi nổi tranh luận vê một vấn đề gay cấn thì một đồng chí cơ yếu bước vào xin gặp chính ủy sư đoàn. Khi chính ủy Bùi bước tới, nhận bức điện trên tay anh và chăm chú đọc thì cả hội nghị im phắc; mọi người đều dồn mắt về phía chính ủy, chăm chú theo dõi những biến đổi trên nét mặt ông. Trong đầu mỗi người lập tức vang lên một câu hỏi “Lại có chuyện gì đây?” Vì vậy khi chính ủy mỉm cười trao bức điện cho đồng chí cơ yếu thì mọi người đều thở phào: “chuyện tốt lành. Nhưng là chuyện gì đây?”

Chính ủy bước tới trước bàn, đôi mắt ông ánh lên những tin vui mừng. Dường như biết mọi người đang hồi hộp chờ đợi, hay vì quá xúc động trước một tin vui đặc biệt đến đột ngột mà ông bỗng lặng đi một lát mới bắt đầu lên tiếng:

- Các đồng chí. Một tin vui nữa lại đến với chúng ta – Rồi bỗng ông vung tay, hét to lên – Huế đã giải phóng!

Cùng một lúc, mọi người đứng bật dậy, reo ầm cả phòng họp:

- Hoan hô1 Huế đã giải phóng!

Trung đội trưởng Thuần lách qua mấy người, lao đến, ôm chầm lấy đồng chí chủ nhiệm chính trị sư đoàn.

- Chúc mừng anh!

Đồng chí chủ nhiệm chính trị giụi giụi mái đầu đã quá nữa phần ngả sang màu mây núi vào ngực trung đoàn trưởng Thuần, nghẹn ngào nói:

- Cám ơn các anh! Bất ngờ quá.. Quê tôi… Huế của tôi…tiếng của ông chìm đi trong những tiếng ồn ào bàn tán. Một lát sau, khi ông ngẩng đầu lên thì mọi người đều im bặt khi nhìn thấy khóe mắt ông long lanh ướt.

- Các đồng chí thân mến! – giọng ông run run – Tôi..không biết nói gì hơn là…cảm ơn các đồng chí! Cảm ơn những người đã góp phần giải phóng Huế của tôi. Tôi…- Ông đưa tay rờ quanh người rồi rút trong túi áo ra một bao thuốc lá Điện Biên – Tôi xin mời các đồng chí hút tạm điếu thuốc. gọi là chia vui với tôi, với bà con xứ Huế…

Bao thuốc lá lần lượt chuyển qua tay mọi người. Đợi những xao động trong lòng mọi người lắng lại, chính ủy Bùi mới tiếp tục nói, giọng ông trong và vang lạ thường:

- Như vậy là hôm nay chúng ta có ba tin vui lớn. Tin thứ nhất là sư đoàn và hầu hết các trung đoàn, tiểu đoàn trong sư ta đều được bộ tư lệnh chiến dịch đề nghị tặng thưởng huân chương các hạng vì những thành tích to lớn đã đạt được trong chiến dịch vừa qua. Tin thứ hai là từ hôm nay, sư đoàn ta chính thức đứng trong đội hình của một quân đoàn chủ lực mang tên “Binh đoàn Tây Nguyên”. Tin thứ ba chúng ta vừa được thông báo: Thành phố Huế đã được giải phóng. Tôi có cảm tưởng rằng, hình như tất cả mọi nỗi gian lao cơ cực của chúng ta từ khi đặt chân tới chiến trường này hôm nay đã được trả giá một cách xứng đáng. Khi chúng ta vừa đặt chân tới chiến trường Tây Nguyên gian khổ này, thằng địch liền bu lấy và ầm ĩ tuyên bố sẽ “đánh giập đầu sư đoàn Chiến Thắng”. Chúng căm thù chúng ta vù cay cú và vì sư đoàn chúng ta là sư đoàn bộ binh chủ lực đầu tiên đưa cả đội hình cồng kềnh và phong cách tác chiến hiệp đồng binh chủng quy mô lớn tới chiến trường này. Chúng kéo cả sư dù, tổng dự bị chiến lược lên Tây Nguyên để thực hiện ý đồ “đánh giập đầu” sư đoàn chúng ta. Thằng sư dù, như chúng ta đã biết, thâm thù chúng ta từ sau khi thất bại ở đường 9 – Nam Lào. Chúng tưởng rằng chiến trường này sẽ là nơi chúng có thời cơ trả hận. Nhưng chúng đã lầm, lại một lần nữa chúng ôm đầu máu tháo chạy trước sư đoàn hùng mạnh của chúng ta. Cho đến nay, đã hơn ba năm vật lộn, sống mái, chính chúng mới là kẻ bị “đánh giập đầu”, bị đuổi cổ khỏi vùng cao nguyên trù phú, bị tiêu diệt, chứng khồn phải chúng ta, Ngược lại chúng ta chiến thắng và trưởng thành. Quân giải phóng Tây Nguyên đã phát triển thành một binh đoàn chủ lực mạnh. Chúng ta đã giải phóng Tây Nguyên, đã truy kích và tiêu diệt về cơ bản những lực lượng địch định tháo chạy về co cụm ở đồng bằng ven biển. Nhiệm vụ chiến dịch của chúng ta đến đây đã hoàn thành.

Một tràng vỗ tay giòn giã nổi lên. Chính ủy nhìn bao quát hội nghị một lượt rồi hạ thấp giọng hơn một chút:

- Có một vấn đề mà chúng ta đã bàn cãi từ nãy tới giờ, ý kiến qua lại thì nhiều nhưng tôi chỉ xin các đồng chí chú ý cho một điều: Dù sao chúng ta cũng phải tuân theo mệnh lệnh của bộ tư lệnh chiến dịch và bộ tư lệnh quân đoàn – Bên dưới lại nổi lên nhiều tiếng xì xào- Nhất là khi nhìn toàn ccụ, sau khi đại thắng ở Tây Nguyên, chúng ta đã có một thế trận liên hoàn rất thuận lợi, mở ra một thời cơ mới rất sáng sủa cho Cách mạng Việt Nam. Trogn lúc này, mọi hành động của các đơn vị chủ lực đều phải được thống nhất dưới sự chỉ huy và lãnh đạo của Đảng ủy và bộ tư lệnh chiến dịch. Chúng ta được lệnh quay trở lại Tây Nguyên để chuẩn bị cho nhiệm vụ mới, đó là điều hợp lý, vì chúng ta đã hoàn thành nhiệm vụ chiến dịch – Tôi nhấn mạnh điều này – Nhưng xét hoàn cảnh cụ thể của sư đoàn, chúng ta có thể đề đạt ý kiên để bộ tư lệnh chiến dịch và bộ tư lệnh quân đoàn nghiên cứu.

Chúng ta đang đứng trên địa bàn của mảnh đất Phú Yên, mảnh đất nhiều đau thương nhưng rất anh dũng. Nhân dân Phú Yên đang chờ chúng ta đánh xuống để giải phóng đồng bằng. Tỉnh ủy cũng yêu cầu chúng ta như vậy. Trong những trận đánh vừa qua, các lực lượng vũ trang địa phương đã sát cánh chiến đấu bên chúng ta. Bên cạnh việc thực hiện nhiệm vụ chiến đấu phối hợp với chúng ta, họ cũng mong muốn cùng chúng ta tiến xuống đồng bằng, giải phóng toàn tỉnh. Thông cảm với nỗi đau thương bao năm của nhân dân Phú Yên, tất cả cán bộ và chiến sĩ sư đoàn ta đều khao khát được đánh xuống đồng bằng. Nếu bây giừo chúng ta buộc phải quay lưng ra đi thì quả thực, trong thâm tâm tôi cũng thấy ngượng.

Tình hình hiện nay là như thế, mệnh lệnh của trên đã truyền xuống, dù sao chúng ta cũng phải chuẩn bị tinh thần để chấp hành…

Bên dưới lại có nhiều tiếng ồn ào. Chính ủy liếc nhanh về phía trung đoàn trưởng Thuần và nhận ra gương mặt ông thoáng những nét buồn.

- Bây giờ tôi đề nghị chúng ta không bàn cãi nữa. Tối nay thường vụ Đảng ủy và bộ tư lệnh sư đoàn sẽ họp. sau đó tôi sẽ chính thức đề nghị với bộ tư lệnh quân đoàn và bộ tư lệnh chiến dịch rằng – Chính ủy nói dằn từng tiếng một- Theo nguyện vọng của cán bộ và chiến sĩ trong toàn sư đoàn, chúng tôi yêu cầu được dánh xuống đồng bằng ven biển, cùng với các lực lượng vũ trang nhân dân địa phương giải phóng thị xã Tuy Hòa và tỉnh Phú Yên với điều kiện – đúng ngày giờ quy định, sư đoàn chúng tôi vẫn bảo đảm có mặt ở vị trí quy định, sẵn sàng nhận nhiệm vụ mới.

Tiếng vỗ tay lại ào ào nổi lên. Trung đoàn trưởng Thuần đứng hẳn dậy biểu lộ niềm hân hoan của mình. Chính ủy xua tay cho mọi người yên lặng rồi nói tiếp:

- Nhưng, cũng xin nói trước với các đồng chí rằng: Đây chỉ là lời yêu cầu của chúng ta. Nếu xét tình hình chung, nhìn về toàn cục, cấp trên không chấp thuận ý kiến đó thì chúng ta phải thông cảm. Nếu điều đó xảy ra, chúng ta phải làm công tác tư tưởng với bộ đội cho tốt để anh em khỏi hiểu làm. Còn đối với địa phương, chúng tôi sẽ có trách nhiệm giải thích để họ thông cảm với chúng ta.

Ý kiến cuối cùng của tôi là như vậy. Nếu các đồng chí không có ý kiến gì thì tôi đề nghị kết thúc hội nghị ở đây – chính ủy quay sang hỏi tư lệnh trưởng – phải không anh Đồng nhỉ?

Tư lệnh trưởng Thanh Đồng khẽ gật đầu và mỉm cười, biểu lộ sự đồng tình của mình. Chính ủy gặng hỏi một lần nữa:

- Còn đồng chí nào có ý kiến không?

Nhìn thấy trung đoàn trưởng Thuần nhấp nhổm định đứng lên, chính ủy liền giới thiệu:

- Bây giờ, chúng ta hãy nghe ý kiến của anh Thuần, một người cán bộ chỉ huy có tài của sư đoàn, người con duy nhất của Phú Yên có mặt trong sư đoàn ta.

Trung đoàn trưởng Thuần đứng dậy, trên gương mặt ông bộc lộ rõ những nét xúc động. Tất cả mọi người trong hội nghị đều hứng về ông, chờ đợi.

- Thưa các đồng chí! Trước hết, là một chiến sĩ của sư đoàn, tôi cũng có chung một nguyện vọng như các đồng chí. Trong những năm chiến đấu gian khổ trên Tây Nguyên, mỗi chúng ta ai chẳng một lần nhìn về phía đông và thầm mơ ước, sẽ có một ngày chúng ta tiến về phía đó. Tiến về, để nhìn thấy những đồng lúa bát ngát, những mái nhà tranh ấm cúng khuất sau những lũy tre xanh hay những rặng dừa. Tiến về, để được nge một tiếng trẻ khóc, một tiếng võng đưa, một tiếng mẹ ru con ầu ơ trong lối ngõ. Tiến về, đuôi giặc tới tận bờ biển, phóng tầm mắt ra đại dương mênh mông rồi ngoảnh lại, nhìn lên dải Trường Sơn mà nói rằng: chúng ta đã từ đó mà tràn về. Tất cả mọi chiến sĩ của chúng ta đều mơ ước như vậy. Hai tiếng “đồng bằng” đối với những người chiến sĩ đa sống chết ở núi rừng Trường Sơn, ở chiến trường Taay Nguyên gian khổ, thật thiêng liêng. Bây giờ, đồng bằng đã ở ngay trước mặt. Nếu quay trở lại, dù là để chấp hành mệnh lệnh, nhưng trong lòng mỗi chiến sĩ sao tránh khỏi, nuối tiếc, bùi ngùi.

Còn riêng tôi – giọn ông bỗng hạ thấp xuống, nghẹn lại – Tôi thiết nghĩ chẳng cần phải nói thêm gì các đồng chí cũng hiểu tình cảm của tôi, tấm lòng của tôi khi trở về với mảnh đất này. Hai mươi mốt năm trời nay tôi đã khao khát ngày trờ về giải phóng quê hương mình. Khao khát được gặp lại vơ con, gia đình, bạn bè sau từng ấy thời gian xa cách, biệt ly. Nhưng, tôi thiết nghĩ, mỗi chúng ta trước hết phải nghĩ đến đất nước, đến nhiệm vụ chung của cách mạng. Nếu nhiệm vụ lớn yêu cầu chúng ta không đánh xuống đồng bằng mà quay trở lại thì tôi cũng rất vui lòng. Tôi không băn khoăn gì đâu, các đồng chí ạ. Và, tôi cũng xin lưu ý các đồng chí rằng: Nếu vì nhiệm vụ lớn của cách mạng mà chúng ta phải quay trở lại thì nhân dân Phú Yên cũng không oán trách chúng ta đâu. Bởi vì, không ai hiểu chúng ta bằng nhân dân. Các đồng chí đừng băn khoăn vì điều dó.

Ý kiên của tôi chỉ có vậy. Xin hết.

Trung đoàn trưởng Thuần kết thúc ý kiến của mình, đột ngột và bất ngờ quá khiến mọi người lặng đi giây lát mới rào rào vỗ tay tán thưởng. Nhiều người quay sang nhìn ông, biểu lộ sự thông cảm sâu sắc. Riêng mìn, khi nói ra được những điều đó ông thấy lòng thư thái, nhẹ nhõ hẳn. Thấy bàn tay mình vẫn còn run run, ông hiểu rằng ông đã nói những điều đó trong khi xúc động mãnh liệt. Ông cũng biết mình đã nói bằng một giọng hơi khác thường. Nhìn ánh mắt đầy thiện cảm của mọi người, ông yên tâm rút khăn mùi xoa, đưa lên chấm những giot mồ hội đang chảy ướt rịn trên mặt mình.

Đứa cháu gái con chị chủ nhà đã ngủ yên trên tay trung đoàn trưởng Thuần. Má nó, một đảng viên cơ sở nằm vùng của ta đã được phép bộc lọ để tham gia chính quyền mới. Ba nó, cũng là một đảng viên đang còn hoạt động bí mật trong quân đội ngụy, chẳng biết hiện đang ở nơi nào. Anh trai nó, một thằng bé tám tuổi, nghịch như quỷ sứ đã ôm súng bụp dừa chuồn đi chơi trăng từ chập tối. Chị chủ nhà đành phải nhờ khách trông cháu để đi dự cuộc họp Ủy ban quân quản.

Chập tối nó chơi đùa líu lo với đồng chí công vụ của ông. Đến khi cậu ta giao cho ông để đi họp phân đoàn thì nó khóc tru tréo lên một chập, khiến ông mướt mồ hôi, một hồi lâu mệt quá nó mới ngủ thiếp đi.

Ông nhẹ nhàng bế nó tới bên giường. Vừa rời khỏi tay ông, con bé oằn người lên, nhăn mặt, rồi tấm tức khóc. Trung đội trưởng Thuần vơ vội tấm bản đồ ni – lông gấp tư lại rồi phe phẩy quạt vừa xoa nhè nhẹ lên mái tóc mềm như tơ của nó. Con bé nín khóc, miệng nó chóp chép, chóp chép một hồi rồi im bặt. Hai hàng lông mi dài, đen mượt của nó rồi khép lại. Đôi môi đỏ chót của nó chúm chím đến hay.

Đã lâu lám ông mới được ngắm một đứa trẻ ngủ. trông nó mới dễ thương làm sao? ông chưa hề có hạnh phúc được nuôi nấng con cái. Chưa biết đến những nỗi lo lắng, bồn chồn mỗi khi chúng trái nắng trở trời. Vậy mà ông đã làm cha? Ừ, lạ thật, ông đã là một người cha? Hình như chính điều đó làm ông ngượng ngùng,do dự khi cất tiếng gọi: “Con của ba”. Ông không biết đến cái hạnh phúc được nghe những tiếng bập bẹ gọi “BA..ba” của con trai mình khi nó bi bô tập nói. Thục chỉ được gọi “Ba” khi đã biết diễn tả bằng lời tất cả những ý nghĩ của mình. Khi đã có thể nói và hiểu sâu sắc những tiếng “Quê hương, “Tổ quốc” “đồng chí” “kẻ thù”… Khi sau tiếng gọi “Ba” đầu tiên anh có thể kể cho ba nghe bao nhiêu câu chuyện, bao nhiêu sự tích anh hùng của quê hương hay kể cho ba nghe về một trận đánh xuất sắc mà chính anh là người chỉ huy.

Có thể, một lát nữa thôi, nó sẽ đến. Sẽ gọi thêm một tiếng “ba” nữa. Và sau đó, nếu cần, cha con ông có thể mở bản đồ ra và trao đổi về những trận đánh đã qua, những trận đánh sắp tới trên quê hương mình.

Nghĩ tới điều dó, ông vừa tự hào vừa xót xa. Tự hào vì ông đã có một đứa con đồng đội, một đứa con đã trưởng thành, đủ sức đứng vững trước dông bão của cuộc đời. Xót xa vì đáng lý ông phải được cầm đôi bàn tay nhỏ be, mũm mĩm của nó, dắt nó đi những bước đầu tiên; day nó nắn nót viết hàng chữ đầu tiên về lẽ sống ở đời…đúng với thiên chức của một người cha.

Càng nghĩ, ông càng biết ơn người vợ hiện hậu và dũng cảm, biết ơn các đồng chí và bà con cô bác đã nuôi nấng, đùm bọc và dạy dỗ con mình khôn lớn, nên người. Ân nghĩa ấy ông biết lấy gì đền đáp?

Đứa bé lại trở mình, giãy đạp một hồi rồi bỗng khóc toáng lên. Trung đoàn trưởng vội vàng quay lại, vừat quạt vừa vụng về ru nó bằng những tiếng ề à, nằng nặng. Nhưng con bé không chịu nín. Nó lật úp người xuống, vừa đạp thình thịch vừa la: “Má ơi…má ơi!”

Ông vội bế thốc nó dậy, đưa nó ra trước đèn và nựng nó:

- Âu…bé ngoan nào..không khóc nhè nào…má cháu đi họp nào…Cháu ngoan bác cưng chiều nhiều nào..Ầu…Lớn lên cháu sẽ đi học nào…Ầu..bé ngoan nào…Bé quý nào..

Chị Tư An rón rén bước vào hiên nhà đúng lúc ấy. đồng chí cảnh vệ gác ngoài cổng sau khi biết chị là ai đã ý tứ bảo chị cứ tự nhiên vào một mình, trong nhà hiện không có ai ngoài trung đoàn trưởng của anh.

Chị nép vào vách liếp, dán mắt qua lỗ thủng nhìn vào trong nhà.

- Anh ấy đấy ư?

Người Chị gai lạnh. Tim chị đập thình thịch trong lồng ngực.

- Có thật anh ấy không?

Một lần nữa chị tự hỏi mình mặc dù chị đã nhận ra dáng hình thân thuộc của anh; dáng hình chị đã khắc trong tim, đã nhớ thương hai mươi mốt năm trời đằng đẵng.

Ầu ơ…

Trời ơi! Anh ấy hát ru! Chị mỉm cười mà nước mắt tự nhiên ứa ra.

Ầu.. ơ…nhất cao là núi Đá Chồng.

Nhất sâu nhất rộng ầu…ơ.

Nhất sâu nhất rộng là ơ sông Đà Rằng

Ơ …ầu…ầu ơ…

Vô tình ư? Sao anh lại hát câu này? Anh đang nhơ thương em, phải không?

Ví bằng lở núi cạn sông.

Thủy chung chừ vẫn… ầu…ơ..

Thủy chung chừ vẫn ơ ầu…một lòng.

Thủy ơ chung…

Lòng chị như một con suối đầy ắp, cuồn cuộn dân lên mãi. Chị ngồi thụp xuống thềm hè. Đôi vai chị rung lên từng đợt. Chị càng cố cắn răng, bặm môi lại thì tiếng khóc càng bật ra, nghẹn ngào, tức tưởi.

Trung đoàn trưởng Thuần chợt ngừng ru, lắng nge rồi hỏi vọng ra:

- Có ai ngoài đó hả?

Như cảm thấy có điều chi khác thường, ông vội vã đặt đứa bé đã ngủ say xuống giường. Ông vừa quay lại thì bỗng sững người khi thấy hiện ra khung cửa một người đàn bà.

- Chị là…

Người đàn bà ấy nước mắt chứa chan, khó nhọc bước qua bậc cửa, chị mếu máo, nửa cười, nửa khóc. Tiếng chị nhòe đi:

- Anh…Thuần!..

Đến lúc ấy ông mới sững người, thảng thốt kêu lên:

- Trời ơi…An..!

Chị cũng đứng sững lại, đôi mắt nhìn anh đăm đắm. Đến khi thấy đôi cánh tay người chồng yêu dấu của mình dang tay ra, chị như thấy trời đất xoay tròn…xoay tròn…Chị nhắm mắt lại, lảo đảo, chếnh choáng cho đến khi cảm thấy mình tựa vào vai anh.

Đêm đó chị ở lại với chồng.

Suốt bữa ăn, tham mưu trưởng Sự đóng vai trò khuấy động. Tợp một vài hớp rượu vào, mặt anh đỏ bừng. “Rượu vào lời ra”. Anh nói thao thao bất tuyệt. Chị Tư An không uống rượu nhưng mặt cũng đỏ rân. Chính ủy Tâm chỉ tủm tỉm cười. Còn trung đoàn trưởng thì chỉ biết chống chế bằng câu:

- Mày say rồi đấy, Sự ạ.

- Hôm nay chỉ có anh say thôi, anh Thuần ạ - Sự nâng ly rượu lên nhấp một hớp nữa – mà anh say là phải. Nhưng không phải là say rượu đâu, tôi biết tửu lượng của anh rồi. Cái hồi đi dự hội nghị mừng công ở mặt trận, mấy thắng bên trung đoàn xe tăng đã rắp tâm đánh đổ anh, hết thằng này tới thằng khác đến nâng cốc chúc mừng mà anh vẫn tỉnh như sáo. Trong khi đó tôi đã bị dìu xuống nhà quân y để bôi vào gan bàn chân và uống nước lá chua dã rượu. Nói xin lỗi chị Tư, gặp chị, anh ấy trẻ tới dăm tuổi chứ chả chơi.

Trung đoàn trưởng lắc đầu, cười:

- Có lẽ lại sắp phải bôi vào gan bàn chân cậu rồi đó.

- Chưa đâu – Sự nhắc xị rượu lên – mới nửa xị, ăn thua gì đâu anh? Tôi còn phải tỉnh táo để hôm nay lo lắng cho tất cả mọi việc cho anh. Anh ấy phải nghỉ ngơi hoàn toàn để dốc bầu tâm sự với chị ấy. Nói xin lỗi chị Tư chứ, tôi với nhà tôi chỉ xa nhau vài ba tháng mà khi gặp, thôi là đủ chuyện. Bao nhiêu thứ trên trời dưới đất nó ùa ra, nói hết ngày này qua ngày khác mà vẫn chưa hết.

- Thằng dóc tổ thiệt – trung đoàn trưởng liếc xéo sang phía vợ - Hắn ta chưa có mẩu tình yêu nào đâu.

Đến lúc ấy chính ủy mới góp chuyện:

- Có rồi! Chú ấy định làm rể Phú Yên đấy, chị Tư ạ.

Chị Tư mỉm cười, nhìn Sự.

- Tán dóc như chú thì con gái Phú Yên nó chết khiếp.

- Gớm, chị tưởng con gái Phú Yên nhà chị hiền lắm đấy. Hôm qua tôi thấy mấy cô bộ đội địa phương bao vây mấy cậu cảnh vệ của trung đoàn, tan như mưa rào. Các cô tán sao đó mà các cậu nhà ta è lưng ra bốc hộ hết mấy xe đạn, tối mù các cô ấy mới chịu tha.

Chính ủy lại tủm tỉm cười:

- Có cả cậu trong đó, phải không?

Sự xua tay chống chế:

- Không! Tôi đời nào…Kìa! Lấy thức ăn đi chứ hai thủ trưởng, cả chị nữa. Sao chị cứ chống đũa mà nhìn bọn tôi ăn vậy?

Chị Tư chỉ lắc đầu cười, chị đâu có đói. Chị chỉ ngồi nhìn các anh ăn cũng đủ thấy hạnh phúc rồi. Bao nhiêu năm chị mơ ước có một bữa được ngồi nhìn anh ấy ăn. Giá như có thằng Thục, co Thảo ở đây nữa kể như đủ mặt cả nhà. Ba má anh ấy mất từ khi anh còn nhỏ. Còn một người em trai cũng đã hy sinh hồi thằng Diệm mở chiến dịch tố cộng “Hải Yến”. Gia đình bên chị càng tan nát hơn. Cả ba lẫn má chị đều bị giặc giết, người chết rũ trong tù, người bị chúng bắn rồi ném xác lềnh bềnh dưới sông Đà Rằng.Anh em nhà chị có cả chục, vậy mà bây giờ một người anh trai dở điên dở khùng và cô em út đã theo chồng vào tận miệt Cà Mau kiếm sống. Hai mươi năm qua chị trơ trọi biết bao nhiêu nếu không có thằng Thục? Nó mải công việc chi mà chă trở lại thăm ba nó đẻ anh nhắc hòai. Tội nghiệp, cha con mới thoáng gặp nhau, chưa kịp tam sự đã lại vùi đầu vào chuyện giặc giã…

- Này, chị phải ăn đi chứ. – Sự găp thịt gà bỏ đầy bát chị - giải phóng miền Nam xong, thế nào tôi cũng đến tìm chị. Ở đây, chỗ người nhà, tôi xin thú thực với chị - Sự liếc nhìn chính ủy rồi mạnh dạn nói tiếp – Tôi có yêu một cô..Ơ! sao anh lại cười, anh Thuần? Cô ấy là người tỉnh ta. Có lẽ rồi phải cậy chị đến thưa chuyện với gia đình. Chứ..vụng ăn vụng nói như tôi thì…

Chị Tư thân mật vỗ vai Sự:

- Yên tâm! Chuyện chi chứ chuyện ấy tôi có thể bảo đảm với chú đâu sẽ có đó.

Rồi chị liếc sang chồng, anh mắt thật lạ:

- Rứa mà…anh cứ bảo chú ấy say? Bộ đội chủ lực các anh khôn thấy mồ!

Chính ủy Tâm bật cười thành tiếng:

- Chị thấy không, cái thằng ấy nó chỉ giả bộ vòng co, quanh quéo – rồi ông giả bộ nghiêm mặt bảo Sự - Này, anh chưa báo cáo tổ chức đâu nhé!

Sự chẳng hế lúng túng, anh chỉ hơi ậm ừ một chút, rồi nói tuột:

- Hôm nay…cũng có thể coi như tôi chính thức báo cáo. Vừa có cả thủ trưởng quân sự, thủ trưởng chính trị lại có cả đồng chí cán bộ đại diện cho chính quyền địa phương. Như thế lại càng nhiều ý nghĩa ấy chứ lại!...

Đang lúc vui vẻ thì anh trưởng ban chiến bước vào, mặt tươi tói:

- Xin lỗi cả nhà!...

Trung đoàn trưởng đứng dậy, kéo anh lại:

- Lên đây, làm một chén cho đỏ mặt. Lại có chuyện gì hả?

- Dạ!... chuyện vui thôi ạ. Tôi xin thông báo luôn để cả nhà cùng mừng: sư đoàn vừa thông báo, bộ tư lệnh chiến dịch và bộ tư lệnh quân đoàn đã đồng ý cho phép sư đoàn ta cùng với các lực lượng địa phương mở một chiến dịch chớp nhoáng, đánh xuống đồng bằng ven biển, giải phóng thị xã Tuy Hòa và nếu có điều kiện thì giải phóng luôn toàn thỉnh Phú Yên.

- Hay quá! – Sự khẽ reo lên – Cậu thật là tuyệt, Nhuận ạ, mang tin vui đúng lúc lắm. Lên đây! Lên đây, ta làm một chầu, nâng cốc nâng kiếc cẩn thận, chúc mừng cái quyết định vô cùng sáng suốt này của cấp trên và chúng mừng vợ chồng anh Thuần.

Sự rót rượu ra năm cái ly. Mọi người vui vẻ nâng cốc của mình, chị Tư An cũng nâng ly lên; sau khi dã cụng ly với tất cả mọi người, chị rơm rớm nước mắt, nói:

- Tôi mừng quá, các anh ạ. Mừng vì đã nhìn thấy ngày giải phóng hoàn toàn tỉnh Phú Yên. Nhưng…tôi phải xin phép các anh để cho dịp khác. Ăn xong, tôi phải xin phép các anh để trở về để lo công chuyện. Tình hình này chắc ở tỉnh mọi người đang rối cả lên.

Rồi, đợi khi mọi người đã uống một hơi, chị nhoài sang rót ly rượu của mình vào ly của chồng. Ly rượu của trung đoàn trưởng đầy sóng sánh. Gương mặt chị thoáng bừng lên, đôi mắt chị long lanh. Chị cảm thấy mình ngay ngất, chênh vênh như vừa uống cạn cả ly rượu đế.

Chiếc võng vi-ni- lông màu nước biển của Thục lốm đốm hoa nắng. Một con chuồn chuồn ớt vừa đớp bóng “giã gạo” dưới sông bay tới đậu nhẹ nhàng xuống đầu võng. Đôi mắt của nó lồi ra, lúng liếng như hai giọt sương. Thục đặt nhẹ cái sắc da đang kê trên đùi làm nơi tỳ viết xuống đất rồi anh nín thở, co cứng gân bắp cho cái võng khỏi rùng mình và nhje nhàng thò tay về phía con chuồn ớt. Hình như nó cũng nhìn thấy nhưng chẳng hề cảnh giác, đến khi ngón tay trỏ và ngón cái của anh díp lại, kẹp chiếc cánh mỏng và dai của nó vào giữa, nó mới vùng vẫy, giãy đạp một cách yếu ớt, tuyệt vọng.

- Mày bị bắt làm tù binh rồi nge.

Con chuồn ớt vẫn giãy đạp, đôi mắt nó đảo qua đảo lại như van lơn.

- Coi tội nghiệp hè?

Thục khẽ cười rồi mở hai ngón tay ra. Được giải phóng, nó bay vút ra mặt sông lóa nắng rồi mất hút.

Thục ngồi yên trên võng, hai tay bó gối, đăm đăm nhìn ra sông. Con sông Ba, sau khi chảy uốn lượn, len lỏi qua những dãy núi cao của vùng cao Nguyên đất đỏ, xuống tới đây bắt đầu chảy thanh thản hơn. Nó chảy chậm rãi, từ tốn và mỗi ngày mỗi mở rộng lòng ra để rồi mang một tên mới: Sông Đà Rằng. Tuy vậy, chưa phải nó đã hết gian nan, nó còn phải uyển chuyển, khéo léo uốn mình một đoạn nữa dưới chân hai dãy núi Lỗ Hùm và Trùm Cát để rồi chảy vào giữa vùng đồng bằng trù phú của tỉnh Phú Yên. Từ đây trở đi, đôi bờ đã hết hiu quạnh; làng xóm, nương rẫy, ruộng đồng bắt đầu làm duyên, nó xòe ra hai dải cát trắng phau như hai vạt áo; những buổi chiều, gió thổi mạnh, nó gợn lên từng đợt sóng nhỏ, dài, vỗ đều đều vào hai bờ cát như tâm tình, trao gửi.

Con sông quê hương của Thục đó. Chưa bao giờ Thục thấy nó đẹp và duyên dáng như hôm nay. Thục gắn bó với nó từ bé. Không một kỷ niệm nào của cuộc đời anh lại không lấp lanh bóng dáng của dòng sông quê hương. Nhớ những ngày bé tí, má bị cầm tù, Thục ở với thím Hai Đá. Cứ mỗi buổi chiều lại theo thím ra cửa sông, bắt những con cua biển to kềnh càng mang về bán kiếm tiền mua gạo. Lớn lên chút nữa, Thục đi đò dọc với chú Hai lên miệt này chở than về bán. Trong khoang thuyền đầy ắp than, bao giờ cũng có một cái hòm gỗ nhỏ, đựng truyền đơn, tài liệt từ trên cứ gửi về. Đôi khi chú Haio để vào đó cả những trái lựu đạn da láng hay những khẩu súng ngắn. Một lần, cơ sở bị bể bai, chú Hai bị lộ, bọn địch khám thấy chiếc hòm gỗ đầy ắp truyền đơn. Chúng bắn chú ngay trên thuyền. Chú ngã nhào xuống lòng sông, máu chú vẩn lên từng quầng, đỏ sậm. Sau vụ đó, Thục được chú Tám Thế đưa ra căn cứ nuôi cho ăn học. Hai năm sau, má ở tù về.

Vài năm sau, Thục vào bộ đội, đánh giặc dọc ngang khắp địa bàn trong tỉnh, nhưng rồi quay đi quay lại vẫn gặp con sông thân yêu này. Có một thời gian, địch càn riết, bộ đội tỉnh bị đánh bật lên tận những dãy núi cáo chót vót của miền tây Bình Định. Không ngờ, Thục lại gặp ở đây thượng nguồn của dòng sông quê hương. Khi phát hiện ra điều đó, anh thích thú hái vô số hoa rừng thả xuống dòng sông với hy vọng những cánh hoa này sẽ theo dòng nước mà trôi mãi tới tận cái làng nhỏ bé của an, ở nơi dòng sông sắp ùa vào lòng biển. Và biết đâ, một buổi sớm, người bạn gái thân yêu của anh ra sông giặt áo sẽ nhìn thấy những cánh hoa đó…

Thục chợt mỉm cười khi nhớ lại những ý nghĩ kỳ cục của mình ngày ấy. Anh nhìn ra mặt sông, mơ hồ đón đợi, tưởng như chỉ một lát nữa thôi, những cánh hoa kỷ niệm đó sẽ trôi về…

Một làn gió mang hơi nước từ mặt sông ùa tới mát rượi. Thục chợt giật mình khi thấy trang thư đang viết dở của mình bị gió đẩy tung lên, bay sà vào chân búi tre màu ngà vàng óng. Anh vội đứng dậy tiến lại nhặt trang thư mà mình nghĩ đâu đâu, mỉm cười tự nhủ: “Đang viết thư mà mình nghĩ đâu đâu, đầu óc chi kỳ cục quá. Để đọc lại coi mình viết những chuyện chi? Viết xiên viết cuội ổng khiền cho tới số”.

Thục lại ngồi xuống võng, đặt chiếc sắc da lên đùi và lẩm nhẩm đọc lại trang thư đang viết dở:

Kính thư ba!

Mấy câu này đã có vẻ không ổn, nghe nó xa xôi,t hiếu tình cảm quá. Thục nghĩ vậy rồi cầm bút xóa chữ đó và viết sang bên cạnh đó câu “ Ba kính yêu của con”. Vậy là phải viết lạu từ đầu, thư gởi cho ba mà tẩy xóa tèm lem đâu có được. thôi cứ viết đại một lần,x ong xuôi rồi chép lại. Từ nhỏ tới giờ có viết thư cho ba bao giờ đâu? Khó thấy mồ!

Ba kính yêu của con!

Rứa là con không thực hiện được lời hứa trở lại thăm ba sau khi đánh Củng Sơn xong. Đơn vị con phải truy kích tàn binh ở bên ni sông tới sớm nay mới xong xuôi. Con tính chiều tới thăm ba và ở tuốt với ba hết ngày mai để ba con ta được gần gũi nhau tâm sự. Nhưng kẹt quá, ngay chiều nay đơn vị con lại hành quân đi làm nhiệm vụ mới. nhiệm vụ chi hẳn ba đã rõ hơn con. Cả ba con ta đều vui khi bước vào trận đánh sắp tới, phải không ba?

Con được trên giao cho chỉ huy một phân đội đặc biệt, đêm nay hành quân vô gần thị xã, trinh sát chuẩn bị để đến bữa ta đánh sẽ ém vào hẳn trong thị xã, đợi khi ta nổ súng sẽ có nhiệm vụ chọc thẳng vào ty cảnh sát. Sau đó sẽ đánh khu vực nhà tù, giải phóng tù nhân, đề phòng địch có âm mưu sát hại khi ta nổ sung tiến công. Theo tin cơ sở ta cho biết, trong nhà giam thị xã còn có tới hơn ba trăm bà con cô bác và cán bộ, đảng viên của ta đang bị địch giam cầm, trong số đó có chú Chín Cang, cậu Mười Thừa mà chắc ba còn nhớ.

Từng đó coi được rồi. Bây giờ kể chuyện chi nữa đây? Thục cắn bút suy nghĩ. LẠi một con chuồn chuồn ớt bay tới đậu nơi đầu võng. “Đừng có phá để tao viết xong bức thư ngen”. Như bất ngời khơi trúng mạch tâm tư của mình, cây bút trên tay Thục lia nhanh trên trang giấy.

Thưa ba!

Gặp ba con mừng quá đỗi. Mừng tới mức con không tin đã gặp ba thiệt. Con đâu có dám mơ ước gặp ba sớm vậy. Con cứ nghĩ, ít ra cũng phải đợi tới ngày thống nhứt. Vậy mà con đã được gặp ba, lại được chiến đấu dưới sự chỉ huy của ba. Đối với con, kể như đó là điều hạnh phúc nhứt rồi.

Trong hai mươi năm qua con thiếu bá, nhưng kỳ thiệt từ khi con biết suy ngẫm, lúc nào hình ảnh ba cũng ở bên con. Má luôn kể cho con nghe về cuộc đời chiến đấu của ba. Vậy nên, con luôn nghĩ rằng ba đang ở đâu đó bên con, chớ không xa xôi đến vậy. Nhứt là từ khi con vào bộ đội, được cầm súng đánh giặc, con càng đoan quyết rằng con đã đến gần ba thêm được một chút. Rồi khi nào gặp ba, con sẽ kể cho ba nghe bước đường phấn đấu của con để ba yên lòng. Cách đây hai năm con đã trở thành một đảng viên Cộng sản. Hôm con được kết nạp, má đã khóc, má nhắc nhiều đến ba, chỉ hận không làm cách nào báo tin được cho ba hay để ba mừng. Đó là lần đầu tiên má khóc trước mắt con vì nhớ thương ba.

Má con đã tới tìm gặp ba chưa? Con cứ ân hận mãi sao bữa đó không dừng lại vài phút, bình tĩnh kể cho má biết con đã gặp ba như thế nào để má mừng. Thảo nói hôm đó đuổi riết theo còn mà không kịp. Mải chạy cho kịp anh em, con đâu có biết. Tội nghiệp má! Ba hãy thương má, thương nhiều hơn cả thương con nữa nghe ba. Má con chịu cựng khổ nhiều quá rồi.

Thôi con dừng bút ở đây nghe ba. Tới hồi giải phóng xong Tuy Hòa con sẽ tới thăm ba. Con thèm được ngủ với ba một đêm để nghe ba kể chuyện quá.

Chú Tám Thế và anh em trong đơn vị gửi lời kính thăm ba.

Ba cho con gửi lời thăm các chú, các bác trong đơn vị và ban chỉ huy trung đoàn.

Con trai yêu quý của ba

LÊ Thục.

Viết xong tên mình dưới cuối trang thư, Thục thở thào như vừa làm được một việc gì to lớn lắm. Anh khoan khoái ngả người trên võng đọc lại bức thư. Vừa đọc vừa chữa những chữ viết sai. Xong xuôi, anh chợt ngẩn người, lẩm bẩm một mình:

- Chết cha ồi, mình chưa kể dòng nào về Thảo. Rủi khi gặp ba, má nói hết cho ba biết rồi ba lại giận mình. Thôi được, để khi chép lại mình viết thêm ít dòng nữa. Biết ổng có ưng không hay lại phê cho một chầu thì buồn hiu!

Thục mỉm cười mơ hồ rồi lật nghiêng người, quay mặt ra dòng sông đón những làn gió đẫm hơi nước đang vồ vập thổi vào. Những con chuồn chuồn ớt đỏ như lửa không hiểu từ đâu bỗng kéo về đông nghịt, bay rối cả mặt sông.